Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP, vol. 13.
Adresa: Bulevar oslobođenja 81, 21000 Novi Sad
Kontakt: Ivan Pavkov
Urednik: Mirko Babić
E-mail: mbab@polj.uns.ac.rs
Tel.: 021/459-958
Izdavač: Nacionalno društvo za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi
www.ptep.org.rs
Bezskrobni polisaharidi iz žitarica kao komponenta funkcionalne hrane – povezanost strukture i fizičkih osobina
Biliaderis Costas G., Lazaridou Athina
The acceptance of cereal non-starch polysaccharides as functional, bioactive ingredients over the last two decades has increased the interest in incorporation of these structural polysaccharides in food formulations. Thus, the use of cereal β-glucan concentrates or isolates as thickening agents, stabilizers and fat mimetics to modify the texture and appearance in calorie-reduced, low-fat foods has been explored. The molecular features of these polysaccharides are important determinants of their physical properties (solubility, water-holding capacity, viscosity enhancement, gelling behavior, etc.), including their physiological responses, when they are considered as ingredients in cereal-based foods and other formulated products. For example, the origin of the viscous behavior of β-glucan and arabinoxylans is attributed to chain physical entanglements, intermolecular associations and network formation via noncovalent and covalent (cross-links) linkages. This review paper will provide updated information on structure, physical properties and functionality (technology aspects, physiological activity-health benefits) of cereal β-glucans and arabinoxylans by focusing attention on structure-function relations of these biopolymers in model systems and real food products.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Studija slučaja posleubirajućeg tretmana celog i svežeg sečenog voća pomoću 1-metilciklopropena
dalla Rosa Marco, Cocci Emiliano, Rocculi Pietro, Romani Santina
The post-harvest gaseous application of 1-methylcyclopropene (1-MCP) has been shown to improve many physiological characteristics of fruits, such as reduced ethylene production and respiration, enhanced fruit firmness and acidity retention. The aim of the work presented in the case-study on whole fruit was to investigate the effects of a semi-commercial post-harvest treatment with 1-MCP on the quality of Pink Lady apples as functions of fruit ripening stage, 1-MCP dose and storage time. The results obtained showed an important significance from the point of view of the commercial application of 1-MCP. They show that it is possible to choose the most suitable treatment conditions in terms of fruit maturity 1-MCP dose and storage time in order to meet the market/consumer needs and then in order to put in the market excellent fruit. In the case-study on fresh-cut fruit, the effects of l-MCP treatment of pineapples in combination with packaging were studied. The results showed that 1-MCP treatment and MAP in a N2O enriched atmosphere had a positive effect on the inhibition of respiration and ethylene production. From a microbiological viewpoint, N2O MAP extended the shelf-life of the products of 3-4 days by increasing the lag phase of microbial growth.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Korišćenje električnih osobina za određivanje drugih karakteristika rastresitih materijala
Hlaváčová Zuzana
Electrical properties measurements are except of moisture content estimation applied for determination of various characteristics of agricultural materials and food. Electrical properties of loose materials are influenced by various factors. The most important are moisture content and its distribution in materials, temperature, density, volume or bulk density. They can be used at the other characteristics of loose materials determination. The relationship between the resistivity, conductivity, capacitance, relative permittivity and various influencing factors are described.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Fizikalno-kemijska svojstva sjemenki uljane repice nakon različitih tretmana temperature zraka sušenja i skladištenja
Krička Tajana, Tomić Franjo, Voća Neven, Savić-Brlek Tea, Jurišić Vanja, Bilandžija Nikola, Matin Ana
U ovom radu prikazana su trogodišnja istraživanja 6 sorata sjemenki uljane repice (Alaska, Bristol, Express, Eurol, Lirajet i Slivia) i to od primarne proizvodnje do skladištenja. Nakon provedenih kemijskih i fizikalnih analiza tla (područje Daruvara), napravljena je istovjetna agrotehnička mjera s ciljem dobivanja što većeg prinosa. Žetve su provedene istog dana unutar godine za sve kultivare te su utvrđena osnovna fizikalno-kemijska svojstva sjemenki prije sušenja (masa 1000 sjemenki, udio vlage, ulja i slobodnih masnih kiselina). Nakon toga, provedeno je konvekcijsko sušenje na laboratorijskoj sušari uz brzinu zraka 1,0 m/s s tri različite temperature zraka i to 40, 60 i 80ºC. Nakon sušenja, sjemenke uljane repice su skladištene i praćen je utjecaj načina skladištenja na kvalitetu sjemenki uljane repice i to praćenjem promjene udjela ulja i slobodnih masnih kiselina (SMK) kao dva najvažnija parametra kvalitete sjemenki uljane repice. Sjemenke uljane repice bile su skladištene na tri načina: u skladištu s kontroliranim uvjetima vlage i temperature (pri čemu je relativna vlaga zraka bila oko 70%, a temperatura 4ºC i 10ºC) i u skladištu s uvjetima okoline. Skladištenjem u uvjetima okoline utvrđeno je da je masa uzoraka općenito varirala, dok su skladištenjem u kontroliranim uvjetima zabilježene tek promjene mase s manjim oscilacijama tijekom cijelog razdoblja skladištenja, što je rezultiralo manjim porastom slobodnih masnih kiselina, u odnosu na uzorke skladištene u uvjetima okoline. Udio ulja nakon skladištenja u uvjetima okoline prosječno je pao, a udio SMK nakon skladištenja u istim uvjetima prosječno je porastao. Može se zaključiti, što se tiče kvalitete sjemenki, da je skladištenje u kontroliranim uvjetima pokazalo bolje rezultate.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Razvoj i realizacija sistema nadzora i upravljanja tokovima energenata u procesnoj industriji, deo I – osnovni koncept
Kulić Filip, Janković Veroslav, Oros Đura, Vasić Veran
Energetska efikasnost i optimizacija potrošnje energije je ne samo ekonomsko već danas sve više političko, ekološko i socijalno pitanje. Energetska nezavisnost, zaštita životne sredine i uključivanje malih proizvođača u energetske sisteme su danas centralne teme projekata i studija koje se bave energetikom i upravljanjem u energetskim sistemima. Energetski sistemi mogu biti različiti po svojoj nameni, prirodi (struja, gas, vodena para, fosilna goriva…) i veličini, ali svima je u osnovi ispunjavanje istog zadatka: kontinualno snabdevati potrošače dovoljnom količinom kvalitetne energije. Iz tog razloga je za sve energetske sisteme moguće koncepcijski definisati približno iste module za nadzor i upravljanje, dok se njihova konkretna realizacija može razlikovati. Industrija, kao najveći potrošač energije na Zemlji je i najvažnija oblast ljudske delatnosti za smanjenje i optimizaciju potrošnje energije. U ovom radu je prikazan razvoj i realizacija sistema nadzora i upravljanja tokovima energenata u procesnoj industriji. Ovakav sistem se može bazirati na standardnoj SCADA i uz uvođenje određenih modifikacija i dodavanje specifičnih komponenti. Celokupan razvijeni nadzorno upravljački sistem je realizovan i pušten u pogon u fabrici ‘Sojaprotein’ A.D. Bečej.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Mehaničke osobine izolovanog filma proteina iz surutke koji sadrži antimikrobe i njegova inhibitorska aktivnost na štetnu floru u svežoj junetini
Zinoviadou Kyriaki G., Koytsoymanis Konstantinos P., Biliaderis Costas G.
Antimicrobial films were prepared by incorporating different levels of antimicrobial agents such as oregano oil, sodium lactate (NaL) and ε-polylysine (ε-PL) into sorbitol-plasticized whey protein isolate (WPI) films. A decrease of Young modulus (E) and maximum tensile strength (σmax) accompanied with an increase in elongation at break (% EB) was observed with the use of the antimicrobial compounds. Wrapping of beef cuts with the antimicrobial films resulted in significant inhibition of total flora (Total Viable Count, TVC). Moreover, the pseudomonas were significantly reduced with the use of all antimicrobial containing films. These results pointed to the effectiveness of antimicrobial whey protein films in extending the shelf life of fresh beef.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Ambalaža između potrebe i ekoloških problema
Lazić Vera, Gvozdenović Jasna, Popović Senka
Ambalaža je neizbežan pratilac prehrambenih proizvoda. Pravilno odabrana i upotrebljena, realizuje, sve svoje funkcije, od zaštitnih, skladišno-transportnih pa sve do informativnih. Savremene tehnologije su odgovorne za narušavanje ekološke ravnoteže u prirodi, sve većim zagađenjima različitog porekla, kao što su izduvni gasovi, otpadne vode, čvrst urbani otpad. U strukturi čvrstog otpada, značajno mesto zauzima i odbačena ambalaža. Osim pozitivnog uticaja na održivost upakovanih prehrambenih proizvoda, upotrebljena i odbačena ambalaža, predstavlja značajan ekološki problem. Kao što upakovani proizvod ima svoju održivost i rok trajanja, tako i ambalaža ima svoj životni ciklus. Životni ciklus ambalaže počinje proizvodnjom ambalažnih materijala i ambalaže, nastavlja se pakovanjem, odnosno pratilac je upakovanog proizvoda do upotrebe, a zatim nastavlja svoj životni ciklus kao odbačena ambalaža. U svim fazama svog životnog ciklusa, ambalaža ima uticaj na okolinu. U radu je dat pregled najčešće korištenih ambalažnih materijala za pakovanje prehrambenih proizvoda. Date su definicije i različiti pojmovi u vezi ekološkog statusa ambalažnih materijala. Takođe je razmatran životni ciklus ambalažnih materijala i dat je pregled mogućnosti postupaka sa odbačenom ambalažom.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Skladištenje i očuvanje svežine sorti jagoda
Deák Szilvia, Füstös Zsuzsanna
Freshly picked strawberry fruit can be stored for as much as 14 days under optimal circumstances. This involves regulated temperature, humidity, and atmosphere. It is of primary economic importance, however, to know the length of shelf life of the fruit under normal room air temperature (22ºC). Nine different strawberry varieties were stored and tested for changes of fruit quality as a function of storage days after harvest, without any additional treatment. Three forms of fruit quality losses were recorded independently: fruit mass loss, disease (Botrytis cinerea), and decay. While decay was identified to cause the majority of the quality loss, the varieties showed considerable differences in shelf life. All varieties kept the marketable quality during 2 days, but the quality decreases rapidly after the next day. The sample of Nerina had only 20% deteriorated fruit after 4 days, but Polka, Elsanta, and Alba had 100% deterioration. Mara de Bois, Cirafine, Alba, and Cijosee had 20-35% amount of disease, but this was only 10-15% of the other varieties. The positive correlation was found between the water loss and the fruit decay. It was also found that earlier ripening varieties are more sensitive to Botrytis than those with medium and late varieties.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Uticaj kontrolisane atmosphere u skladištu na neke fizičko-hemijske i senzorne karakteristike ploda jabuke
Calu Mirela, Bonciu Camelia, Iordachescu Gabriela, Tofan Ioan
Freshness represents one of the main characteristics of consumer choice of fruits and vegetables. The apple storage by controlled atmosphere is a technique for quality fruit preservation involving careful control of temperature, oxygen, carbon dioxide and humidity. During storage in controlled atmosphere storing rooms for a long period fruits lose their freshness and some of their characteristics depreciate. The objective evaluation of the quality of fruits is a difficult task, mainly due to the fact that every single person is not necessarily influenced by the same attributes and that the quality scale may vary strongly from one person to another. In this article we characterized four types of apples stored in refrigeration industrial conditions concerning their freshness, smell, aroma, juiciness, crispness using sensorial analysis and some physico-chemical characteristics as extract content, pH and firmness.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Realizacija regulatora brzine koristeći dvostruki Mamdanijev regulator rasplinute logike
Bugarski Vladimir, Kulić Filip, Đurđulov Jugoslav, Vasić Veran
Premda je PID regulator najčešće korišćen regulator u industriji, regulatori bazirani na rasplinutoj logici i veštačkoj inteligenciji postaju danas sve popularniji pošto se njihovi upravljački algoritmi baziraju na ekspertskom znanju i oponašanju ljudskog razmišljanja. Napredak poluprovodničke tehnologije obezbedio je jeftine pretvarače frekvencije koji su omogućili praktičnu realizacije teorije vektorskog upravljanja. Zahvaljujući tome danas se asinhroni motor koristi u pogonima promenljive brzine. Ovaj rad se bavi problemom regulacije brzine asinhronog motora primenom regulatora baziranog na rasplinutoj logici i PI zakonu upravljanja, tako da su u radu pokazane prednosti regulatora baziranih na rasplinutoj logici u odnosu na klasične regulatore. Dalje, u radu je objašnjen princip projektovanja dualnog regulatora baziranog na rasplinutoj logici. Projektovana su dva Mamdani regulatora koji rade u paraleli. Jedan regulator reaguje na velike vrednosti greške i upravlja sistemom u prelaznom režimu, dok drugi reaguje na male vrednosti greške i upravlja sistemom u stacionarnom stanju. U radu je prikazano razvojno softversko okruženje, baza pravila i funkcije pripadnosti projektovanih regulatora, kao i eksperimentalno postrojenje. Prvi test je izveden računarskom simulacijom, i to je dalo dobre rezultate. Kasnije su izvedeni eksperimenti na laboratorijskom test sistemu regulacije brzine asinhronog motora. Rezultati su snimljeni optičkim enkoderom i prezentovani u ovom radu.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Fizičke osobine đubriva kao faktor izbora tehnološko-tehničkog sistema skladištenja
Đević Milan, Dimitrijević Aleksandra
Značaj mineralnih đubriva u savremenoj biljnoj proizvodnji kako u agrotehničkom tako i u ekološkom pogledu aktuelizuje izbor i efikasno korišćenje tehnološko-tehničkih sistema aplikacije. Dominantna praksa korišćenja čvrstih mineralnih đubriva (granulata) uslovila je celovitu analizu procesa mineralnih đubriva koji podrazumeva proizvodnju, manipulaciju i aplikaciju. Fizička svojstva mineralnih đubriva i njihova interakcija sa tehničkim sistemima aplikacije od presudnog su značaja za uspešnost skladištenja, manipulacije i same aplikacije ovih đubriva. Ovaj rad obuhvata analizu najznačajnijih osobina đubriva: veličinu čestica, zapreminsku masu, ugao trenja, statičku i dinamičku otpornost, koeficijent restitucije i terminalnu brzinu i njihov uticaj na tehničko-tehnološke sisteme skladištenja i manipulacije.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Formulisanje novih obroka za održivi uzgoj živine
Lević Jovanka, Sredanović Slavica, Đuragić Olivera, Džinić Natalija
Saznanja vezana za strategiju ishrane kojom se povećava iskoristljivost hraniva uz upotrebu kvalitetnih alternativnih sirovina i aditiva za hranu za životinje, kao što su amino kiseline i enzimi, su značajna za održivu proizvodnju u stočarstvu. Cilj sadašnjih istraživanja je bila formulacija novih vrsta obroka korišćenjem suncokretove sačme kao alternativne sirovine i amino kiselina i različitih kombinacija dodatih enzima. Testirano je 5 vrsta obroka za ishranu brojlera. Prvi je bio komercijalna hrana za brojlere bazira na kukuruzu i sojinoj sačmi dok je u ostalim obrocima 20% sojine sačme zamenjeno suncokretovom sačmom sa sadržajem od 44% sirovih proteina. Tretmani su kreirani po sledećoj šemi: A- sojina sačma bez dodataka; B-suncokretova sačma bez dodataka; C- suncokretova sačma sa dodatkom l-lizina hcl; D- suncokretova sačma sa dodatkom l-lizina HCl i kompleksa enzima koji sadrži proteazu, hemicelulazu, pektinazu i β glukanazu; E-suncokretova sačma sa dodatkom l-lizina HCl i fitaze i sa 30% manjim sadržajem fosfora. Dodatak l-lizina HCl je poboljšao proizvodne karakteristike brojlera. U tretmanu C, masa živih pilića i konverzija hrane su signifikantno poboljšane (p<0, 01) u odnosu na tretman B, i poboljšane ali ne signifikantno u odnosu na tretman A. Oba enzimska dodatka su pozitivno uticala na masu živih pilića i konverziju hrane u tretmanima D i E. Nije postojala signifikantna razlika između ova dva tretmana ali je utvrđena visoko signifikantna razlika (p<0,01) za masu živih pilića i konverziju hrane između tretmana B i tretmana D i E. Signifikantno pozitivni (p<0,01) efekti dodatih enzima su utvrđeni u tretmanima D i E i u odnosu na tretman A. Utvrđeno je takođe da tretman E sa smanjenim sadržajem fosfora i dodatkom l-lizina HCl i fitaze smanjuje nivo fosfora u fecesu brojlera do 20%. Dopunjavanje obroka za piliće koji sadrže suncokretovu sačmu l-lizinom HCl i kompleksom enzima ili fitazom ima veliki uticaj na održivi uzgoj živine zbog povećanja efikasnosti i boljih efekata u iskorišćenju hraniva i unapređenja u zaštiti okoline.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Mogućnosti razvoja sortimenta kasnih sorti krušaka u Mađarskoj
Szani Zsolt, Füstös Zsuzsanna
Finding a late-ripening, high-quality, well-adopted pear variety poses a fundamental problem for Hungarian production. Organoleptic judging has been conducted to observe the consumer demand for a new type of winter pears. This pear variety research was performed in Zala-country, one of the most important pear-growing regions of Hungary. The novelty varieties were compared with the ‘Beurré Bosc’ based on organoleptic judging by size and shape of the fruit, the colour and texture of the skin, and the firmness and flavour of the fruit flesh. ‘Bronzovaja’ and ‘Noyarbskaja’, originating from Moldova, seem to be promising varieties for growers as a result of the experiment.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Promene parametara kvaliteta stočne hrane i srednji kvalitet sorti ozime pšenice tokom skladištenja u različitim godinama
Mezei Zoltán, Barancsi Pongráczné Ágnes, Tarján Zsuzsanna, Sipos Péter, Győri Zoltán
The paper analyzes the effect of storage time on qualitative changes (moisture and protein content, Hagberg’s falling number, wet gluten content, alveographic values) and microbiological changes of various fodder winter wheat varieties in three different years (2005-2007). Storage conditions were optimal, after the harvested wheat samples were stored in sacks. The examined winter wheat varieties retained their moisture, protein content and their Hagberg’s falling number, they did not change during storage in none of the years in the examined 4 month long storing periods. A slight growth could be experienced in the wet gluten contents of all the four winter wheat varieties during storage. This result proved the theory of after-ripening, when gluten improves qualitatively, as well as quantitatively. The value of the quantitative growth was about 10% for all the four winter wheat varieties for all the years. Special emphasis was placed on measuring the alveographic W (10-4 J) values. All the four winter wheat varieties showed decreasing values of about 20-40% for all the years. Microbiological examinations on the four winter wheat varieties showed that mould, mould flora and total germ count remained balanced with some slight variations and they did not change in terms of time under optimal storage conditions.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Višeparametarska protočna citometrija kao moćno oruđe za procenu mehanizma uticaja esencijalnih ulja na laboratorijski uređaj za ceđenje
El Akrem Hayouni, Bouix Marielle, Ben Brahim Nadia, Leveau Jean-Yves, Hamdi Moktar
The growing interest in the substitution of traditional food preservatives, both antimicrobials and antioxidants, by natural ones has fostered the screening of plant materials. In this context, essential oils (EOs) and their components are known to exhibit wide range of antimicrobial activities namely against pathogens. Nevertheless, there is no data concerning the examination of their effects on beneficial normal digestive microflora or on the starter cultures largely used in many industries. This work describes, for the first time, the use of a multiparametric flow cytometry technique to assess the mode of action, at the single cell level, of Melaleuca armillaris and Lavandula dentata EOs against two lactic acid bacteria (LAB) strains. Using an automated microtiter assay (Bioscreen C), bacteriostatic or bactericidal effects were noticed depending on the studied strain and on the applied concentration of each of the EOs. The mathematical modeling of the kinetics showed that in presence of increasing concentrations of a given EO, the lag phases of growth were extended (1.55% to 94.3%) and both the growth rate and final cell density were reduced. Variations depending on the strain were noticed. Live/dead assays of the multiparametric flow cytometry technique, combining Carboxyfluorescein diacetate (cFDA) and Propidium Iodide (PI) fluorescent probes, were done by dual staining of each sample culture to differentiate viable, dead and stressed cells. The behavior of each strain, in presence of increasing concentrations of each of the EOs, was evaluated by quantifying the relative percentages of each subpopulation during the cultivation period (3 days). Results displayed disparate patterns of subpopulations which reveal dynamic changes in cells behavior.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Analiza utroška električne energije pri doradi semena lucerke različite čistoće
Đokić Dragoslav, Đević Milan, Stanisavljević Rade, Cvetković Mirjana, Anđelković Bojan
U procesu dorade semena lucerke količina dorađenog semena direktno zavisi od sadržaja primesa, kao i od vrste i količine korova u semenu koje se dorađuje. Seme lucerke sa većim sadržajem korovskih vrsta u praksi često daje manju količinu dorađenog semena u odnosu na seme sa manjom početnom čistoćom, ali sa manjim procentom korova. Veći sadržaj štetnih korova u semenu za doradu otežava proces dorade, smanjuje količinu dobijenog semena, povećava vreme dorade i utrošak električne energije. U radu je data analiza utroška električne energije, vremena dorade i dobijene količine semena lucerke prilikom dorade dve partije semena različite čistoće pri čemu se dorada obavljala na istom sistemu mašina.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Unapređena tehnologija za održivu proizvodnju suncokretove sačme
Sredanović Slavica, Lević Jovanka, Đuragić Olivera, Ivanov Dušica
Pošto količina ljuske smanjuje nutritivnu vrednost proteina suncokretove sačme, cilj ovog rada je bio da se ispitaju neke mogućnost za izdvajanje ljuske i povećanje prinosa i kvaliteta proteinske frakcije u procesu separacije. Ispitivani su proizvodni parametri postojećeg procesa prerade suncokretove sačme centrifugalnom separacijom i procesa centrifugalne separacije nakon prethodne dorade na udarnoj drobilici (‘Roscamp’ tip CHHD 36). Prethodna dorada je preduzeta u nameri da se izdrobe prisutne grudve i da se omogući kasnije razdvajanje jezgra od slepljene ljuske. Prethodna dorada i kasnije frakcionisanje na centrifugalnom separatoru na sitima sa različitim prečnicima otvora (Ø 1.5, 1.8 and 2.0 mm) omogućuju veći prinos visokoproteinske frakcije za 24.0, 25.2 i 34.6% uz samo 1.2, 1.4 i 1.7% niži sadržaj sirovih proteina. U poređenju sa postojećim procesom proizvodnje bez separacije, procesom sa centrifugalnom separacijom povećava se prinos i kvalitet visokoproteinske fakcije. U odnosu na postupak sa centrifugalnom separacijom, proces koji koristi udarnu drobilicu i centrifugalnu separaciju utiče na bolji prinos visokoproteinske suncokretove sačme ali uz nešto manji sadržaj sirovih proteina. Proizvedene visokoproteinske suncokretove sačme su uporedljive sa odgovarajućim proizvodima od soje po hemijskom sastavu i nutritivnoj vrednosti i pogodne su za ishranu mlađih i osetljivijih životinja.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Efekat različitih faza dorade na čistoću semena lucerke
Đukanović Lana, Filipović Đorđe, Glumac Ivana, Dević Aleksandar
U ovom radu ispitivana je čistoća semena lucerke nakon svake faze dorade do postizanja parametara koji su propisani pravilima o kvalitetu poljoprivrednog bilja. Naturalni semenski materijal primljen je na doradu sa ekstremno velikim vrednostima primesa (delovi stabljika, mahune i korovi). Nakon svake faze dorade (selektor, trifolin) ispitivana je čistoća semena i sastav primesa. Utvrđen je i efekat korišćenja metalnog praha u kombinaciji sa vodom i uljem i metalnog praha sa vodom pri izdvajanju semena lucerke od Cuscuta spp. Ispitivanja su obavljena na devet partija semena lucerke, proizvedene na istoj lokaciji u istoj godini. Rezultati ispitivanja pokazuju koliko je koja faza dorade doprinela povećanju čistoće u partiji semena kao i pri kojoj kombinaciji metalnog praha, vode i ulja je smanjena ili je potpuno izbačena Cuscuta spp.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Uticaj pektinskih i celuloznih enzima na sok ribizle u reverznoj osmozi
Szép Angéla, Kertész Szabolcs, Beszédes Sándor, László Zsuzsanna, Hodúr Cecilia
The blackcurrant is an important and popular fruit which contains a number of constituents, recognized for their biological activity. The aim of the present study was to prepare a concentrated black current juice by reverse osmosis and preserve the valuable components of the berry. A Paterson Candy International (PCI) apparatus was used for juice concentration, equipped with a tubular B1 RO membrane module; the active membrane area was 0,9 m2. The concentration of the juice was carried out at 20°C and 60 bar pressure. The effects of pretreatments with two pectinolytic enzyme preparations on the permeate flux were examined to explore the applicability of the reverse osmosis for concentration of the blackcurrant juice. For the control sample, the permeate flux was the lowest and the maximum TSS of the concentrate reached was the lowest at 22,5° Brix. The highest permeate flux was achieved during the concentration of juice that has been previously pretreated by Cellobiase from Aspergillius niger.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Vrednosti koeficijenata provođenja toplote i temperaturne provodnosti hrane
Božiková Monika
For food industry it is very important to preserve high quality during processing from biological materials to final food products. Processing and manipulation with biological materials have significant influence on their physical characteristics. The values of physical parameters and development of physical characteristics can determine the condition of biological materials. Food industry engineers need to know mainly mechanical and thermophysical parameters because these are changed continuously during processing and manipulation. This paper deals with some thermophysical parameters of different biological materials (raw food materials and final food materials). There were measured thermal conductivity and thermal diffusivity of granular materials, selected vegetables and fruits and also liquids and suspension materials. This paper reports the thermal conductivity – temperature and thermal diffusivity – temperature relationships and for granular materials moisture content relations. Two temperature ranges were measured according to experimental materials. Two types of thermophysical characteristics progresses were found (linear or polynomic). It strongly depends on structure and character of measured material. All results are summarized in tables and graphs.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Dvostepeno mešanje u proizvodnji premiksa
Ivanov Dušica, Đuragić Olivera, Kokić Bojana
S obzirom na veliki broj sastojaka koji se uobičajeno upotrebljavaju (vitamini, minerali, enzimi, itd.), proces proizvodnje premiksa u ishrani životinja je izuzetno delikatan. Trenutno se po šarži, u zavinosti od namene, koristi više od dvadeset različitih komponenata, koje se najčešće razlikuju po svojim karakteristikama. Stoga je tehnološke procese potrebno prilagoditi tako da zadovolje zahteve homogenosti proizvoda. Neophodno je postići koeficijent varijacije (CV) ispod 5%, pri odnosu mešanja 1:100.000, što je obično nemoguće bez dvostepenog mešanja. Dvostepeno mešanje podrazumeva ‘razblaživanje’ koncentracije sastojaka krajnje smeše, tako što se najpre priprema premiks sa manjom količinom nosača (oko 3% od ukupnog iznosa) u manjoj mešalici, koji se, potom, meša sa preostalom količinom nosača u većoj mešalici. U radu su prikazani rezultati homogenosti premiksa proizvedenih sa i bez dvostepenog mešanja.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Pregled pristupa modelovanju fenomena prenosa u sušarama sa kombinovanim tokovima
Đaković Damir, Dimić Milan
U radu je izvršena analiza različitih pristupa modelovanju kombinovanih sušara za sušenje zrnastih materijala. Date su bilansne jednačine kojima se opisuju fenomeni prenosa u modelima kojima se opisuje proces sušenja u sušarama sa kombinovanim tokovima agensa za sušenje i zrnastog materijala, kao i komentari u vezi sa primenljivošću pojedinih pretpostavki i metoda rešavanja za neke od analiziranih slučajeva. Analiza je započeta od osnovne podele na determinističke i stohastičke modele, a zatim je uglavnom dat pregled modela pravljenih po principu idealnog mešanja i istiskivanja. Navedena su i ograničenja različitog nivoa, koja se najčešće tiču odnosa pravaca strujanja agensa sušenja i sušenog materijala, dominantne vrste fenomena prenosa u pojedinim fazama, odnosno otpora pojedinim tipovima fenomena prenosa u jednoj ili više prisutnih faza u sušenom materijalu. U radu su takođe navedene i korišćene pretpostavke i uprošćenja napravljena u cilju omogućavanja dolaska do rešenja posmatranog modela, kao i problemi vezani za određivanje pojedinih parametara koji se koriste u bilansnim jednačinama modela. Izvršen je pokušaj sistematizacije postojećih modela uz komentare autora u vezi sa postojećim primenama. Naveden je i pregled matematičkih metoda koje je moguće koristiti za rešavanje navedenih modela, uz komentare o pogodnosti upotrebe nekih od njih.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Prečišćavanje sintetičkih otpadnih voda nanofiltracijom
Kertész Szabolcs, László Zsuzsanna, Horváth Hovorkáné Zsuzsanna, Hodúr Cecilia
A lot of industrial effluents and food wastewater streams contain detergents in concentrations of up to 1-5 g l-1 which must be removed to a great extent prior to water recycling or discharge. In this study, aqueous solutions of an anionic surfactant cleaning agent were examined under different experimental conditions. The nanofiltration of such synthetic wastewater was examined at detergent concentrations of 0.5, 1.0 and 5.0 g l-1 at 20, 30 and 40°C and at 20, 30 and 40 bar. Statistical evaluation of the data revealed that the retention was principally affected by the temperature. The highest retention was observed at the lowest temperature. Increase of both pressure and temperature increased the flux, but the impact of pressure was higher than that of temperature. The highest flux was measured at the highest temperature; there were no appreciable difference between 30 bar and 40 bar. The fouling index, calculated by fitting a power function to the measured data, was mainly affected by the temperature. The ideal parameters were found to be 20°C and 30 bar for the best retention and respective flux or 30°C and 30 bar for the minimal fouling.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Rešenje i karakteristike RFID Trasera za obeležavanje mase zrna
Beplate-Haarstrich Lutz, Steinmeier Ulrich, von Hoersten Dieter
The traceability of many products can be realized easily but there is needed optimization for cereals which are usually transported as a bulk good. One possibility is given by RFID-Tracer (radio frequency identification) so-called corn dummies. These corn dummies shall remain in the cereal batches from the combine until shortly before the processing in a mill. The design and the characteristics of the corn dummy are important for a save marking of the cereal batches. The corn dummy must correspond to the cereals approximately, so that no remixing takes place. The section agricultural engineering in Goettingen has developed different corn dummies to test these on its suitability to mark different batches. The main differences are the form and the density. The experiment described here investigated the characteristics of the aforementioned corn dummies in winter wheat under conveying conditions. The corn dummies were mixed with winter wheat. Each of these mixtures were transported vertically in an elevator and then horizontally in a chain trough conveyor. Finally, the mixtures were made to slip over a 45°-angled tube and fall freely over a short distance on to the floor. The three-dimensional distribution of the dummies in the grain heap was determined using a sample divisor. The result shows that the density has a greater influence of the remixing as the form. In addition, a density analogue to the density of the winter wheat is to prefer for the marking of the wheat batches.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.
Uticaj zamrzavanja desikacije i liofilizacije na biološki aktivna jedinjenja voća i povrća
Sipos Péter, Kátai Zsuzsa, Barancsi Ágnes, Mezei Zoltán, Borbely Mária, Győri Zoltán
The effect of different preservation technologies – freezing, desiccation and freeze drying (liofilisation) – was examined on the quality changes of strawberry, raspberry, gooseberry, elder, apricot, sour cherry, apple and cornel. All preserving technologies decreased the amount of biologically active compounds, and the degree of changes by different preservation technologies was similar on vitamin C and total phenolic contents. Comparing to the chemical composition of fresh fruit, freezing resulted 15%, liofilisation 28-32% and desiccation 45-48% decrease in the examined parameters.
Časopis za procesnu tehniku i energetiku u poljoprivredi / PTEP: veza prema tekstu
.