Ova KOLOIDNA HEMIJA izlazi sa manjim korekcijama i izmenama, s obzirom da je u prethodnom izdanju (1985. godine) celokupan tekst ranijih izdanja (1966. i 1973. godine) bio prerađen, tj. iznova napisan i ilustrovan.
Mada је ova KOLOIDNA HEMIJA namenjena studentima prehrambene, hemijske i farmaceutske tehnologije, njome mogu da se koriste i studenti iz drugih oblasti. Osim toga, knjiga može da posluži, kako onima koji tek ulaze u oblast koloidne hemije, tako i onima koji rade na različitim naučnim i praktičnim problemima. Pored osnovnih pojmova i opštih saznanja, u knjizi je data i materija koja može da posluži studentima poslediplomskih studija kao pomoćni materijal pri spremanju ispita i pri izradi magistarskih i doktorskih radova. Studenti redovnih studija, u slučaju posebnog interesovanja, moći će da produbljuju i proširuju svoje poglede i stiču i ona znanja koja se od njih po nastavnom programu inače ne zahtevaju.
Koloidna hemija je od izuzetnog praktičnog značaja i njena dostignuća nalazi primenu u neobično velikom broju različitih oblasti, kao na primer u prehrambenoj, farmaceutskoj, kozmetičkoj, naftnoj, petrohemijskoj i hemijskoj industriji, proizvodnji artikala široke potrošnje, plastičnih masa i veštačkih vlakana i dr. kao i u biologiji, hemiji, medicini, agroindustriji i dr. Stalna ekspanzija koloidne hemije na sve šira područja primene, čine je veoma aktuelnom, korisnom, pa i neophodnom, inženjerima i drugim stručnjacima koji rade u navedenim oblastima proizvodnje.
Pri izlaganju materijala rukovodilo se željom da se osnovna saznanja i zakoni na kojima se temelji i razvija moderna nauka o koloidima, tj. makromolekulima, površinski aktivnim materijama, solima i disperzijama, da u jednoj povezanoj celini. Nastojalo se pri tome da se gradivo izloži sistematski, razumljivo, jasno i precizno. Ovo nije bio uvek lak zadatak jer se u toku poslednjih godina nakupila veoma obimna i raznovrsna materija, često nedovoljno obrađena i nepotpuno razjašnjena, pa je bio potreban veoma naporan rad da bi se pojedina pitanja celishodno prikazala.
Matematička interpretacija pojedinih pojava i izvođenje osnovnih izraza koji su dati u ovoj knjizi, imala su za cilj da izloženo gradivo učine što egzaktnijim, da pokažu pravi fizički smisao i značenje dobijenih relacija i da ukažu na mogućnosti i puteve njihove praktičine primene. Veliki broj crteža, šema, dijagrama i skica poslužio je za očiglednije prikazivanje i bolje objašnjenje i razumevanje razmatranih pojava.
Neke pojave, tumačenja i shvatanja koja su se isto pojavljivala u ranijim izdanjima koloidnih hemija, a koja su prevaziđena i više nemaju onaj značaj koji su svojevremeno imali, izostavljena su ili su svedena na odgovarajuću meru. Neka, pak, poglavlja morala su da budu detaljnije obradena, jer tretiraju materiju koja je postala izuzetno znaiajna u naučnoj i industrijskoj praksi. Tu su, pre svega, u pitanju savremene preparativne i instrumentalne metode izdvajanja, prečišćavanja, identifikovanja i karakterisanja koloida, posebno makromolekularne prirode, osobine i dejstvo površinski aktivnih materija (micelarnih koloida), i saznanja o nastajanju, strukturi, osobinama i ponašanju prirodnih i sintetičkih makromolekularnih materija. U proteklim godinama razvile su se i postale značajne i nove metode određivanja veličine i raspodele veličina čestica odn. makromolekula, a i u oblasti izučavanja, ispitivanja i merenja viskoznih, odn. reoloških osobina nenjutnovskih sistema, učinjen je znatan napredak. Što se tiče liofobnih disperz:ja i sola, izučavanje je Шо u pravcu razvijanja eksperimentalnih metoda za dobijanje soljubilizata i koloidnih sola, odnosno za odredivanje veličine i raspodele veličina čestica polidisperznih sistema. Takođe, iire je prihvaćena DLVO (Derjagin—Landau—Vervi—Overbek) teorija stabilnosti i njeno korilćenje kod inter-pretacije različitih pojava u koloidnim sistemima (koagulacija, fiokulacija, tiksotropija, Miranje i sl.).
Poglavlje 1
BIOELEMENTI I MEDICINSKI ZNAČAJNI ELEMENTI
Hemijski elementi u biomolekulima
Glavni elementi
Mineralni mikroelementi
Esencijalni mineralni elementi u tragovima
Neesencijalni elementi u tragovima
PRILOG I
PRILOG II
Poglavlje 2
AROMATIČNA STRUKTURA U BIOLOŠKO AKTIVNIM JEDINJENJIMA
Osobine aromatičnih jedinjenja
Heterociklični sistemi
Petočlana heterociklična jedinjenja
Petočlani prsten sa dva atoma N
Šestočlana heterociklična jedinjenja
Sestočlani prsten sa dva atoma N
Kondenzovana karbociklična i heterociklična jedinjenja
Poglavlje 3
FENOLII DERTVATI FENOLA
Struktura, biološki značaj i primena u stomatološkim preparatima
Metil derivati fenola
Monohidroksilni derivati fenola
Dvohidroksilni fenoli
Trohidroksilni i polihidroksilni fenoli
Biljni pigmenti – Flavonoidi
Poglavlje 4
TERPENI
Značaj i primena terpena u medicini i stomatologiji
Aciklični terpeni
Monoterpeni
Triterpeni
Tetraterpeni
Ciklični terpeni
ORGANSKE KISELINE
Biohemijsko-fiziološka uloga organskih kiselina
Fizičke i hemijske karakteristike karboksilnih kiselina
Zasićene karboksilne kiseline i njihov fiziološki značaj
Nezasićene karboksilne kiseline i njihov fiziološki značaj
Ciklične i aromatične kiseline i njihov fiziološki značaj
Supstituisane karboksilne kiseline
Halogenske kiseline
Hidroksikiseline
Hemijske osobine hidrokiselina
Biohemijski značaj i primena hidrokiselina
Hidrokiseline sa aromatičnim ugljovodoničnim nizom
Oksokiseline
Derivati karboksilnih kiselina
Derivati ugljene kiseline
Poglavlje 6
UGLJENI HIDRATI U BIOLOŠKOM SISTEMU
Struktura, uloga i značaj
Osnovne strukture ugljenih hidrata – Monosaharidi
Ciklični oblici monosaharida
Reakcije monosaharida
Oksidacija
Redukcija
Esterifikacija
Građenje glukozida
Aminošećeri i njihovi derivati
Disaharidi
Polisaharidi
Heteropolisaharidi
Mukopolisaharidi
Glikoproteini
Poglavlje 7
LIPLDI
Prosti lipidi
Triacigliceroli
Voskovi
Steroidi
Steroli
Steroidni hormoni
Žučne kiseline
Složeni lipidi
Glicerofosfolipidi
Sfingolipidi
Glikolipidi
Lipoproteini
Prostaglandini
Terpeni
PEPTIDII PROTEINI – biohemijski značaj, molekulska struktura i
fiziološka uloga
Proteinske aminokiseline – uloga u izgradnji strukture proteina
Konfiguracija aminokiselina
Peptidi – struktura, uloga
Biohemijski značaj peptida
Proteini – klasifikacije
Prosti protein
Složeni proteini
Enzimi
Strukturalni proteini
Imunoproteini
Proteini sa ulogom u transportu i skladištenju
Regulatorni i receptorni protein
Mobilni proteini i mišićna konstrukcija
Veličina molekula i svojstva proteina
Izgradnja strukture proteina
Primarna struktura
Sekundarna struktura proteina
Tercijarna struktura proteina
Kvaternerna struktura proteina
Biološka uloga i struktura proteina
Hemoglobin
a-Keratin
Poglavlje 9
NUKLEOTIDI I NUKLHNSKE KISELINE – Struktura, biohemijski značaj i uloga u prenošenju naslednih osobina
Nukleozidi
Nukleotidi
Uloga i značaj nukleotida u biološkom sistemu – Nukleotidni koenzimi
Nukleinske kiseline
Biosinteza nukleinskih kiselina
Struktura nukleinskih kiselina
Primarna struktura nukleinskih kiselina
Sekundarna struktura nukleinskih kiselina
Tercijarna struktura nukleinskih kiselina
Strukturne karakteristike, osobine i uloga nukleinskih kiselina