Knjiga koja je pred vama napisana je s ciljem da se sublimiraju naša višegodišnja istraživanja i nova saznanja drugih autora u oblasti nauke, tehnologije i kvaliteta mleka u prahu i srodnih proizvoda, uključujući instant proizvode, nove proizvode prerade surutke, kao koncentrate i izolate proteina surutke, infant formule, i mnogobrojne druge specifične proizvode na bazi mleka.

Tekst Mleko u prahu i srodni proizvodi bazira na rezultatima rada autora knjige u okviru dva međunarodna projektaTehnološkog fakulteta Novi Sad: za USDA sa Cornell University, Ithaca i Prehrambeno − biotehnološkim fakultetom Sveučilišta u Zagrebu, kao i za UNIDO-UNDP sa FTN (Fakultet tehničkih nauka u Novom Sadu), zatim 6 poglavlja u naučnim edicijama poznatih svetskih izdavača (Wiley, BlackvvelI Publishing, Elsevier Science Ltd, VCH Publishers, Academic Press), dve knjige izdavača: Naučna knjiga, Beograd i VCH Publishers Inc., New York, i oko 20 autorskih naučnih radova publikovanih u međunarodnim časopisima sa SCI liste: Milchwissenschaft, Food Structure, J. Membrane Sci., J. Food Eng., Lebensm. Wiss. Technol., Aust. J. Dairy Technol., Separ. Sci.Technol., i dr. Pored naših istraživanja u knjizi su prikazani i rezultati istraživanja drugih poznatih autora koji su se u svetu bavili navedenom problematikom.

Svi izvori su propisno citirani, ali želimo i ovde da se zahvalimo mnogobrojnim autorima čija su istraživanja takodje doprinela kvalitetu ove knjige, kao i svetski poznatim proizvođačima industrijske opreme.

Iako su tehnologije sušenja raspršivanjem doživele prvu primenu i ekspanziju u tehnologiji mleka, zahvaljujući mnogobrojnim prednostima ove tehnike sušenja, ubrzo je razvijena i primena u drugim oblastima prehrambene industrije, a isto tako i u hemijskoj, kozmetičkoj, pa i u farmaceutskoj industriji. Uvođenjem instantizacije, frakcionisanja i koncentrisanja membranskim metodama na bazi brojnih istraživanja i patenata, kvalitet i ekonomičnost dobijanja proizvoda u prahu podignuti su na još viši nivo. A svi pokušaji na se nađe zamena sušenju raspršivanjem u vidu novih materijala ili uređaja davno su napušteni. Napredak se u ovoj oblasti očekuje isključivo u daljem usavršavanju ovog načina sušenja u smislu poboljšanja kvaliteta specifičnih proizvoda i povećanja ekonomičnosti procesa.

Želja nam je bila da koncizno, jasno i razumljivo prikažemo tretiranu problematiku. U tome nam je pomogla savremena IT oprema, mnogobrojne šeme, gde su korištene boje za razne medijume i temperature u tehnološkim tokovima razmene toplote.

Knjiga − monografija Mleko u prahu i srodni proizvodi namenjena je u prvom redu studentima osnovnih, master i doktorskih studija Tehnološkog fakulteta Novi Sad, kao i drugih srodnih fakulteta na kojima se proučavaju slične discipline, jer ovakve publikacije nije bilo više od 20 godina. Nadamo se da će knjiga biti korisno štivo i naučnicima i profesionalcima koji se bave tehnologijom mleka i mlečnih proizvoda, ali i mnogim drugim granama prehrambene industrije.

Autori

Sadržaj

PREDGOVOR

IZVOD IZ RECENZIJA

Marijana Carić

1. UVOD

Marijana Carić

2. NUTRITIVNIZNAČAJ SUŠENIH MLEČNIH PROIZVODA

Spasenija Milanović

3. TEORIJSKE OSNOVEITEHNIKE KONCENTRISANJA

3.1. UPARAVANJE
3.2. MEMBRANSKI PROCESI
Osnovne karakteristike membranskih procesa
Membrane
Moduli
Dizajn postrojenja
Problem onečišćenja membrana
Čišćenje membrana
Marijana Carić

4. TEORIJSKE OSNOVE ITEHNIKE SUŠENJA

4.1. SUŠENJE RASPRŠIVANJEM
4.2. SUŠENJE NA VALJCIMA
4.3. MLEKO U PRAHU
Prijem mleka
Prečišćavanje, hlađenje i skladištenje
Standardizacija
Termička obrada
Homogenizacija
Uparavanje
Sušenje
Pakovanje
Skladištenje
4.4. OBRANO MLEKO U PRAHU
Separiranje
Pasterizacija -termički tretman
Uparavanje
Sušenje
Pakovanje
Skladištenje
4.5. INSTANT MLEKO U PRAHU
Instantizacija u dvefaze
Instantizacija punomasnog mleka u prahu
Instantizacija u jednoj fazi
Spasenija Milanović

5. PROTEINSKI MLEČNI PROIZVODI U PRAHU

5.1. KAZEIN
Slatki kazein
Kiseli kazein
5.2. KAZEINATI
5.3. KOPRECIPITATI
5.4. OSTALI DERIVATI KAZEINA
Spasenija Milanović

6. SURUTKA I PROIZVODI OD SURUTKE U PRAHU

6.1. SURUTKA U PRAHU
6.2. KONCENTRATI PROTEINA SURUTKE
6.3. IZOLATI PROTEINA SURUTKE
6.4. LAKTOZA
Marijana Carić

7. SPECIFIČNI SUŠENI PROIZVODI NA BAZI MLEKA

7.1. MODIFIKOVANA MLEKA U PRAHU ZA BEBE (INFANTFORMULAE)
Komponente u sastavu infant formula i njihov zdravstveni aspekt
Tehnološki proces proizvodnje infant formula
Prijem i izbor sirovine
Prečišćavanje, deaeracija, separiranje
Pasterizacija
Uparavanje
Dodavanje komponenata
Homogenizacija
Pasterizacija smeše
Sušenje
7.2. OSTALI SPECIFIČNI SUŠENI PROIZVODI
Spasenija Milanović

8. REKONSTITUISANO I REKOMBINOVANO MLEKO

Marijana Carić, Spasenija Milanović

9. KVALITET PROIZVODA

9.1. OSNOVNI SASTAV I FAKTORI KVALITETA
9.2. FIZIČKE I FUNKCIONALNE KARAKTERISTIKE MLEKA U PRAHU
Struktura praha
Distribucija veličine čestica
Specifična gustina praha
Gustina čestica
Inkorporirani vazduh
I ntersticijal ni vazduh
Tečljivost
Zagorele čestice
Karakteristike rekonstituisanja
Svojstvo vlaženja
Svojstvo tonjenja
Disperzibi Inost
Rastvorljivost
Higroskopnost
Termostabilnost
Svojstva emulgovanja
LITERATURA

INDEKS POJMOVA

BIOGRAFIJE

Izvodi iz recenzija

Autori rukopisa Mlekouprahu isrodniproizvodi su već decenijama poznati stručnjaci iz oblasti tehnologije mleka sa svojim mnogobrojnim publikacijama u domaćim kao i stranim stručnim časopisima visokog ugleda.To iskustvo u nauci i nastavi očigledno je u konceptu, izboru ilustracija kao i vrlo razumjivom tekstu. Delo će biti od velike koristi studentima osnovnih, master kao i doktorskih akademskih studija naTehnoloskom fakultetu Novi Sad, a pored toga i naučnicima i stručnjacima iz prehrambene industrije.

Prof. dr Zdenko Puhan

Rukopis Mleko u prahu isrodni proizvodi rezultat je višegodišnjeg znanstveno-istraživačkog rada autorica na polju prehrambenog inženjerstva − konzervisanja hrane. Rukopis sadrži veliki broj rezultata autorica objavljenih u međunarodnim i nacionalnim časopisima kao i značajan broj svjetske znanstvene literature vezane za procese koncentriranja i sušenja mliječnih proizvoda. Ovaj rukopis je originalno autorsko djelo po konceptu i sadržaju, i predstavlja značajan doprinos znanosti. Ovo djelo će biti od velike koristi studentima osnovnih, master i doktorskih akademskih studija na Tehnološkom fakultetu Novi Sad − studijski program Prehrambeno inženjerstvo, kao i studentima srodnih fakulteta i brojnim znanstvenicima i stručnjacima iz industrije koji se bave proizvodnjom i preradom, a posebno konzerviranjem mliječnih proizvoda.

Dr. sc. Ljerka Gregurek

Rukopis Mleko u prahu isrodniproizvodije originalno autorsko djelo koje je sublimacija dugogodišnjeg naučnoistraživačkog rada i bogatog opusa i iskustva autora u oblasti prehrambenog inženjerstva, a naročito u oblasti sušenih mliječnih proizvoda. Bogatstvo činjenica, preciznost i jasnoća opisa tehnoloških procesa čine čitaocu materiju jasnom, bliskom i interesantnom što govori o vrsnom poznavanju tematike od strane autora ovog rukopisa. Rukopis je potkrijepljen velikim brojem podataka o sastavu i nutritivnoj vrijednosti proizvoda predočenih sistematski u jasne i dobro sastavljene tabele. Opis tehnološkog procesa proizvodnje svakog pojedinog proizvoda je popraćen sa jednom ili nekoliko shema koje slikovito prikazuju proces kako bi sve bilo potpuno jasno. Autori su koristili veliki broj relevantnih bibliografskih izvora u kojima se prezentiraju rezultati najnovijih naučnih dostignuća publikovanih u međunarodnim knjigama i časopisima Po koncepciji i sadržaju rukopis je kvalitetan i jedinstven, a temeljitost i pristupačnost ga čine pogodnom literaturom za studente osnovnih, master i doktorskih studija na Tehnološkom fakultetu − Novi Sad − studijski program Prehrambeno inženjerstvo, ali i studentima srodnih ili sličnih fakulteta na drugim univerzitetima u regionu i šire. Zbog aktuelnosti proizvoda koje rukopis obrađuje i predočenih tehnoloških procesa, on je vrlo koristan naučnicima koji se bave istom ili sličnom problematikom, a takođe i stručnjacima koji rade u mljekarskoj i drugim granama prehrambene industrije.

Prof. dr Zlatan Sarić

1. Uvod

Proizvodi od mleka u suvom stanju nazivaju se trajnim mlečnim proizvodima, pri čemu je metoda konzervisanja (produženja trajnosti) sušenje, odnosno uklanjanje vode ili dehidracija. Koncentrovani proizvodi najčešće takođe imaju produženu trajnost, a u trajne mlečne proizvode mogu da se ubroje i sterilizovani proizvodi, kao sterilizovano mleko, sterilizovana pavlaka, sterilizovani fermentisani napici.

Mlečni proizvodi u prahu su proizvodi od mleka kod kojih je u najvećem stepenu uklonjena voda (sadrže <4% vode). Odstranjivanjem vode postiže se smanjenje zapremine i mase, čime se omogućuje lakši i ekonomičniji transport, a mali sadržaj vode kod sušenih mlečnih proizvoda onemogućava razvoj mikroorganizama, što dozvoljava dugo skladištenje ovih proizvoda.Tokom procesa proizvodnje mlečnih proizvoda u prahu, međufaza je koncentrisanje. Koncentrovani mlečni proizvodi mogu biti trajni samo uz primenu povećanja osmotskog pritiska ili sterilizacije. Prednost suvih proizvoda u odnosu na tečno mleko je i u slabije izraženim promenama prilikom skladištenja, dok manji skladišni prostor ima i određeni ekonomski efekat. Nedostatak kod ovih proizvoda je skupa energija i ambalaža.Teorijski posmatrano, svi mlečni proizvodi mogu da budu u suvom stanju, ali to nije uobičajeno niti ekonomski opravdano. Među proizvode od mleka koji se danas najčešće proizvode u suvom stanju spadaju: punomasno i obrano mleko u prahu, surutka u prahu, permeat u prahu, mlaćenica u prahu, frakcije proteina mleka u prahu, infant formule, sladoledna smeša u prahu, pavlaka u prahu (kisela i slatka), zaslađeno čokoladno mleko u prahu.

U tehnološkom procesu proizvodnje suvih proizvoda je pored dobre sposobnosti čuvanja i niskih proizvodnih troškova, osnovni cilj da se prilikom rekonstituisanja proizvod ne razlikuje, ili što je moguće manje razlikuje od polaznog.

Proizvodnja mleka u prahu ima i tu prednost da može da preradi, uskladišti i tako sačuva sve tržišne viškove mleka, kao i sve sporedne proizvode koji nastaju pri preradi mleka.

Mogućnost dugog skladištenja i čuvanja suvih mlečnih proizvoda, zbog konzervišućeg efekta odstranjivanja vode, na malom prostoru i bez posebnih uslova čuvanja, uz propisno pakovanje čini mlečne proizvode u prahu nezamenljivim u predelima sa nepovoljnim klimatskim prilikama gde je održivost mlečnih proizvoda u svežem stanju veoma mala i stvara niz problema. U takvim slučajevima se i standardni mlečni proizvodi prave od rekonstituisanog mleka u prahu. Mlečni proizvodi u prahu su, iz istih razloga, od naročitog značaja i u neočekivanim i neuobičajenim uslovima ishrane, te čine državne resurse za slučaj rata, zemljotresa, epidemija. Sve ovo čini da svetska proizvodnja i asortiman mleka u prahu i proizvoda od mleka u prahu iz godine u godinu postepeno raste.

Iz određenog prehrambenog proizvoda moguće je na više načina ukloniti vodu: prosejavanjem, centrifugovanjem, ekstrakcijom, liofilizacijom, hiperfiltracijom (reverznom osmozom) i isparavanjem. Najpogodniji način koncentrisanja mleka i proizvoda od mleka, i tehnički i ekonomski, je isparavanje vode i uklanjanje nastale vodene pare, te se ovaj način najčešće u industriji prerade mleka i primenjuje (Carić, 1994). U novije vreme koristi se i uparavanje u kombinaciji sa membranskim metodama koncentrisanja.

Za mleko u prahu znalo se vrlo davno, odnosno jednostavno sušenje korišćenjem sunčeve energije je jedan od najstarijih poznatih postupaka konzervisanja. Marko Polo u zapisima sa svojih istraživačkih putovanja u XIII. veku spominje proizvod za koji se smatra da je mleko u prahu.

1809. godine francuz Nicholas Appert je uspeo ugustiti mleko na 1/3 početnog volumena, osušiti ga na vazduhu i na kraju tabletirati (Olson, 1950). Od tog razdoblja postepeno se pokreće razvoj koncentrovanih i sušenih mlečnih proizvoda u industrijskim uslovima, pri čemu se posebno izdvajaju Gail Borden, SAD i Meyenberg, Švajcarska. Meyenberg je patentirao svoje proizvode u SAD (Meyenberg, 1884; 1887).

Intenzivan napredak u razvoju koncentrovanih i sušenih mlečnih proizvoda nastaje u XX veku. Za ovaj period se vezuju dve osnovne industrijske metode sušenja, koje se koriste i danas: sušenje na valjcima i sušenje raspršivanjem. 1902. godine je Just (1902) patentirao jedan od prvih uređaja za sušenje na valjcima (dva valjka). Na osnovu Percyevog patenta iz 1872. godine razvijen je postupak sušenja raspršivanjem (Percy, 1872). Razvoju sušenja raspršivanjem u industrijskoj praksi su dali doprinos mnogi pronalazači kao Stauf (1901); Mac Lachlan (1905); Merrell et al. (1907); Gray, Jensen (1913); Rogers (1917), (Hall, Hedrick; 1971). Na taj način je došlo do razvoja tehnologije sušenja i mnogih drugih mlečnih proizvoda, kao sladolednih i drugih smeša, kazeinata, pavlake, napitaka. Zahvaljujući mnogobrojnim prednostima sušenja raspršivanjem ubrzo je razvijena i primena u drugim granama prehrambene industrije, kao i u hemijskoj, farmaceutskoj i kozmetičkoj industriji.

Značajnu novinu u tehnologiji sušenja i kvalitetu mlečnih i drugih proizvoda u prahu doneo je postupak instantizacije (Peebles, Clary; 1955) poboljšanjem sposobnosti brže rekonstitucije proizvoda.

Pravu ekspanziju izazvale su membranske metode koncentrisanja i frakcionisanja (ultrafiltracija, reverzna osmoza, elektrodijaliza, jonska izmena i dr.), koje su sedamdesetih godina razvijene do industrijske primene. U godinama koje su usledile, membrane su usavršavane, a primena je razvijena za mnoge proizvode (koncentrovane i sušene fermentisane napitke, sireve, frakcionisanje i industrijska proizvodnja pojedinih komponenata mleka, kao koncentrati proteina surutke − wheyprotein concentrate (WPC), a-laktalbumin, 0laktoglobulin). U početku najrazvijenije područje primene − tehnologija mleka, proširilo se kasnije i na druge industrijske grane, kao: industrija prerade voća i povrća, jaja, proizvodnja piva, tehnologija kafe.

Dalje unapređenje kvaliteta proizvoda i ekonomičnosti sušenja raspršivanjem postignuto je uvođenjem 3-stepenog sušenja osamdesetih godina.

Glavne prednosti mlečnih proizvoda u prahu su:

• smanjenje zapremine i mase, što znači lakši i ekonomičniji transport i čuvanje u odnosu na tečno mleko,
• mleko u prahu ne zahteva posebne uslove skladištenja,
• minimalni sadržaj vode (manje od 4%) sprečava rast i razmnožavanje mikroorganizama, što obezbeđuje dugo skladištenje ovih proizvoda,
• promene kvaliteta proizvoda su minimalne tokom skladištenja,
• savremene metode sušenja, pri čemu se kvalitet proizvoda posle rekonstitucije bitno ne razlikuje od početnog,
• sušenje omogućava preradu i skladištenje svih tržišnih viškova mleka i sporednih proizvoda pri preradi mleka,
• mleko u prahu omogućuje preradu mleka i u krajevima sa nepovoljnim klimatskim uslovima (tropski),
• mleko u prahu je značajno u neuobičajenim uslovima ishrane, kao zemljotresa, rata, epidemija,
• proizvodnja mleka u prahu omogućila je porast asortimana raznih novih proizvoda tipa dresinga, umaka, preliva, novih konditorskih proizvoda, u kojima se kao komponenta nalazi mleko (Carić, Gregurek, 2003).

O autorima

Prof. dr Marijana Carić

Prof. dr Marijana Carić je doktori ra la na Tehnološkom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu u oblasti tehničkih nauka, istraživanjem kazeinskih micela u model sistemima.

Redovan profesor je od 1985. g. na Tehnološkom fakultetu Univeriteta u Novom Sadu, za predmete Tehnologija mleka i mlečnih proizvoda i Metode konzervisanja, i šef Katedre za tehnologije konzervisane hrane od 2003. do 2006. Prodekan je za nauku Tehnološkog fakulteta u 3 mandata. Član je Direktorijuma Ministarstva za nauku i zaštitu životne sredine RS od 2002. -2007.g. Sada je recenzent Komisije za akreditaciju i proveru kvaliteta (KAPK) u visokom obrazovanju Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Srbije.

Publikovala je oko 230 naučnih radova, od kojih oko 50 u medjunarodnim i vodec’im medjunarodnim časopisima. Objavila je 7 knjiga na našem jeziku. Autorje knjige: „Concentrated and Dried Dairy Products“ VCH Publishers Inc, New York, 1994. Koautor je 16 knjiga kolektiva autora vodećih svetskih izdavača (Wiley, Elsevier, Champan&Hall, Academic Press, Blackwell Publishing). Učesnik je brojnih domačih i međunarodnih naučnih kongresa i simpozijuma sa autorskim radovima i/ili plenarnim predavanjima po pozivu. Kreator je, zajedno sa saradnicima, više novih proizvoda. Bila na usavršavanju u Švajcarskoj na Eidgenossische Technische Hochschule, Zurich; Nemačkoj u Milchversorgung Rheinland GmbH, Koln; I, kao gostujuči profesor na Utah State University, Logan u USA.

Nosilac je više domaćih i međunarodnih priznanja za doprinos razvoju nauke i primenu rezultata naučnih istraživanja u industriji u oblasti biotehnologije. Posebno se ističe nagrada Marshall-Rhone-Poulenc International Dairy Science Award, koja se dodeljuje svake godine jednom stručnjaku u svetu van USA i Kanade, za dostignuća u istraživanjima iz hemije, biohemije, tehnologije i inženjerstva u oblasti industrije prerade mleka. Nosilac je priznanja Certificate of Appreciation, USDA, USA,1990., za uspešno rukovođenje i realizaciju projekta„Advancement by Usage Membrane Processes in Dairy Technology, rađenog u saradnji Tehnološkog fakulteta, Prehrambeno-biotehnološkog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu i Cornell University, USA, kao i priznanja Superior Achievement Award, 1991., Protein Technologies International, USA. Rukovodilac je i učesnik i drugih međunarodnih projekata, kao EUREKA, IPA, TEMPUS, finansiranih od EU, kao i brojnih nacionalnih projekata.

Mentorjeza ocenu i odbranu doktorskih disertacija naTehnološkom fakultetu Univerziteta u Novom Sađu i Fakulteta za ekonomiju i inženjerski menadžment Univerziteta Privredna akademija u Novom Sadu, i član Komisija za ocenu i odbranu doktorski h teza na Veterinarskom i Poljopri vred nom fakultetu Univerziteta u Beogradu i Prehrambeno-biotehnološkog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu.

Nominovana je i izabrana za člana International Academy of Food Science and Tech nol ogy, London, 2004. Za zasluge u međunarodnoj naučnoj afirmaciji Tehnološkog fakulteta i Univerziteta u Novom Sadu izabrana je u zvanje profesora emeritusa Univerziteta u Novom Sadu, 2008. godine.

Od 2006. godine radi na Fakultetu za ekonomiju i inženjerski menadžment Univerziteta Privredna akademija u Novom Sadu, gde je rektor od 2007-2010. g. Sada je predsednik Saveta Univerziteta Privredna akademija u Novom Sadu.

Prof. dr Spasenija Milanović

Dr Spasenija Milanović je doktorirala na Tehnološkom fakultetu Novi Sad, Univerzitet u Novom Sadu u oblasti tehničkih nauka, istraživanjem primene ultrafiltracije i genetski modifikovanog enzima u tehnološkom procesu proizvodnje kačkavalja. Redovni profesor je od 2004. g. za užu naučnu oblast Prehrambeno inženjerstvo − Tehnologije konzevisane hrane. Nastavnik je na akreditovanim osnovnim studijama na predmetima: Tehnologija tečnih mlečnih proizvoda; Tehnologija sireva, koncentrovanih i sušenih mlečnih proizvoda i Metode konzervisanja, kao i na master, specijalističkim i doktorskim akademskim studijama.

Prodekan za nauku na Tehnološkom fakultetu je u dva mandata (2003-2006.). Član je fakultetskih organa upravljanja u više mandata, Saveta Univerziteta i Stručnog veča za naučno polje tehničko-tehnoloških nauka. Šef je Katedre za inženjerstvo konzervisa ne hrane od 2006. g. Član je Matičnog naučnog odbora za biotehnologiju i poljoprivredu.

Publikovala je oko 300 naučnih radova, od kojih je preko 40 u časopisima međunarodnog značaja; 5 poglavlja u naučnim knjigama svetskih izdavača (Academic Press, Elsevier, Wiley-Blackwell, Taylor & Francis i Nova Pub.) i dve naučne knjige nacional nog značaja. Veliki broj radova saopštila je na međunarodnim naučnim skupovima iz oblasti tehnologije mleka i mlečnih proizvoda, prehrambenog inženjerstva i biotehnologije (International Dai ry Congress, World Congress of Food Science and Technol ogy, European Congress on Biotechnology, EFFOST i dr.), kao i skupovima nacionalnog značaja, na kojima je bila član Naučnog i/ili Organizacionog odbora, i autor predavanja po pozivu. Autor je sa saradnicima 15 tehničkih rešenja. Učesnik i rukovodilac je međunarodnih projekata realizovanih u saradnji sa svetskim akademskim institucijama: Cornell University, USA; AFRC Reading, UK; TEMPUS projekat, dva EUREKA projekta i FP7REGPOT, kao i nacionalnih naučnoistraživačkih projekata u oblasti Tehnološkog razvoja i Integralnih i interdisciplinarnih istraživanja.

Usavršavala se na West of Scotland College, UK i AGRENA − Center Experi mentation and Agro-alimentary Technology-CETAA, Rennes, Francuska. Bila je na studijskom boravku u BK Giulini Chemie, Ladenburg, Germany.

Glavni urednik je časopisa nacional nog značaja Prehrambena industrija-Mleko i mlečni proizvodi od 2008. godine, a član je Uredništva od osnivanja 1990. Član je Uredništva vodečeg časopisa nacionalnog značaja Acta Periodica Technologica od 1998., kao I naučnog časopisa Hranaiishrana od 2009. Recenzent je radova publikovanih u međunarodnim i nacionalnim naučnim časopisima. Dobitnik je zahvaln ice American Chemical Society 2011. g. za recenzira nje radova prijavljenih za štampanje u časopisi ma ovog izdavača.

Organizator je tradicionalnog naučnog skupa sa međunarodnim učeščem:„Savremeni pravci razvoja u tehnologiji mleka“, koji se od 1985. g. održavao na Tehnološkom fakultetu Novi Sad. Član je naučnih i strukovnih udruženja: Srpskog hemijskog društva, Saveza hemijskih inženjera, Srpskog društva za mikroskopiju, Društva za ishranu Srbije i Udruženja inženjera prehrambene struke Srbije.