Tehnologije stočne hrane – ranije deo tehnologije mlevenja – odavno je postala nezavisna oblast sa specifičnom tehnologijom. To je takođe evidentno i kroz ovu moju veoma obimnu knigu 4 – Tehničke karakteristike procesa prerade žita i tehnologija stočne hrane. Veoma sam zahvalan i zadovoljan što sam uspešno završio ovaj posao uz veliku pomoć kolege Bernhard Müller-a, eksperta na polju tehnologije stočne hrane. Njegove godine iskustva stečene u praksi i sposobnost da to znanje prevede na razumljiv jezik, predstavlja velik obrazovni iskorak za svakoga ko ovu knjigu uzme u ruku.

Zahvaljujem se izdavaču i nadam se da će mi pomoći da kompletiram svoju ediciju – tehničke karakteristike procesa prerade žita, objavljivanjem poslednje – knjige 5 „Specijalno mlinarstvo i mlevenje kukuruza”.
Vademekum – „ide sa mnom” i prenosi veštine i saznanja širom sveta, o našoj svakodnevnevoj potrebi – hlebu.

Braunschweig, april 1989.

K. H. Gerecke

Pošto je literatura u vezi tehnologije proizvodnje stočne hrane, namenjena pratktikantima, zaposlenima, studentima i stručnim školama, veoma oskudna, sa zadovoljstvom sam prihvatio rad na knjizi Vademekum 4 – koja treba da popuni nedostajuću prazninu u raspoloživoj literaturi.

Zahvaljujem se Međunarodnoj asocijaciji za tehnologiju stočne hrane (Internationalen Forschungsgemeinschaft Futtermitteltechnik – IFF), Institutu za ishranu životinja (Institut für Tierernährung) iz Braunschweig – Völkenrode, trgovačkim udruženjima i organizacijama, domaćim i inostranim kompanijama – fabrikama stočne hrane, kao i inženjerskim institucijama, koje su mi omogućile uvid u korisne informacije i ilustracije za izradu ovog novog priručnika Vademekum.

Vademekum 4 nije knjiga za čitanje u običinom smislu; ona na specifičan način dopunjava detaljno obrađena prethodna tri nastavka Vademekum, prikazima velikog broja tehničkih podataka i procesne opreme, vezane za tehnologiju stočne hrane.

Mašine koje sam pomenuo (proizvođače i tipove), su primeri trenutno aktuelne tehnologije, koja se veoma dinamično i neprestano menja, i ni na koji način ne treba da predstavljaju meru za ocenu funkcionalnosti i konstruktivnih rešenja. Sve poznate firme na tržištu imaju jednu stvar zajedničku: proizvodnja najbolje mešane stočne hrane koja ispunjava visoke zahteve kupaca i konzumenata. Ovo saznanje je takođe pomoglo u mom radu.
Posebno se zahvaljujem mom kolegi Karl Heinz Gerecke-u, za pomoć kod korekture teksta. Moj Vademekum 4, svojim savetima i praktičnim primerima treba da posluži kao vredan izvor saznanja u školskom obrazovanju!

Braunschweig, April 1989

Bernhard Müller

Poglavlje 1 bavi se transportnim i skladišnim uređajima, poglavlje 2 mlevenjem sa mlinovima čekićarima (udarni mlinovi), poglavlje 3 sejanjem i prosejavanjem, poglavlje 4 doziranjem i mešanjem, poglavlje 5 melasiranjem i dodavanjem drugih tečnosti, poglavlje 6 presovanjem (peletiranjem), poglavlje 7 hlađenjem peleta (briketa, kockica), poglavlje 8 uvrećavanjem i otpremom i poglavlje 9 daje opšte pogonske podatke i dijagrame.

I ovom prilikom se zahvaljujemo kompanijama, koje su pomogle da naša ideja uspešno nastavi da živi u praksi, a to su (po redu kako su se odazivali našem pozivu): Kikindski mlin – Kikinda, Ocrim – Cremona, Mlin Petrović – Vlaška, Seting – Kisač, Vreko – Sremska Mitrovica, Žitobačka – Kula, Julia mlin – Feketić, Libraco – Beograd, ICCE – Beograd.

Na kraju, beskrajno hvala pokojnom Milenku Martinovu i neka mu je večna slava! Bez njega bi čitav projekat Vademekum bilo skoro nemoguće ostvariti.

Knjigu možete poručiti kod izdavača:

MLINPEK ZAVOD Novi Sad
office@mlinpekzavod.com

Sadržaj

1 Transportni i skladišni uređaji
1.1. Prijem
1.12 Sistem za prijem žita
1.2 Transportni elementi
1.21 Elevatori-kontrola broja obrtaja
1.211. Elektronski uređaj za kontrolu broja obrtaja
1.212. Merač broja obrtaja sa kontaktnm i bezkontaknim delom
1.213. Merač broja obrtaja beskontaktnim delom
1.214. Merač broja obrtaja sa uređajem za uključivanje
1.215. Elektronska kontrola broja obrtaja SWE-compakt
1.216 Kontrola broja obrtaja
1.22 Elevatorski sistem „Sanfon“
1.23 Elevatorska traka
1.24 Specijalne izvedbe elevatora
1.2.4.1. Elevator od plastike
1.242 Elevatori sa preturnim (obrtnim) koficama
1.25 Eksplozije u elevatorima
1.26.Pužni transporteri
1.27.Lančani transporter
1.271. Prijemni bunker, transporter za izuzimaje bez korita
1.272. Raspodelni koritasti lančani transporter u „Carry-over“ – posebnoj izradi
1.273. Transporter sa segmentima, transporter sa lopaticama
1.274. Izlomljen lančani transporter
1.275 Cevni lančani transporter
1.3 Mašine za čišćenje
1.31. Mogensen – Sizer – Razvrstač
1.32 Aspirater sa recirkulacijom vazduha
1.4 Izuzimanje iz ćelija silosa i komora
1.4.1. Izuzimanje pomoću koritastog lančanog transportera sa izdignutim koritom
1.4.2. Izuzimanje pomoću pužnog transportera
1.4.3. Pražnjenje ćelije, ili komore pomoću uređaja za izuzimanje
1.4.4. Izuzimanje pomoću vibracionog dna
1.4.5. Izuzimanje putem vazdušnog rastresanja
1.4.6. Izuzimanje pomoću Televibratora
1.4.7. Izuzimanje pomoću uređaja sa zasunima
1.5. Silo – vitlo (Wahlefeld)
1.6 Siloska bušilica (Witte, slika 264)
1.6. Siloska bušilica (Witte, slika 264)

2. Mlevenje sa mlinovima čekićarima (udarni mlinovi)
2.1. Konstrukcija i način rada mlina čekićara
2.2 Ulaz u mlin čekićar (slika 266)
2.3 Napajanje
2.31 Zavisnost kapaciteta hranjenja od snage pogonskog motora
2.32 Regulacija hranjenja „ručno“
2.33 Automatska regulacija
2.331 Prednosti „trajne automatske regulacije“
2.34 „Automatsko trajno regulisanje bez vibracionog korita“
2.35 Mlevenje sa čekićarem visokog učinka Akana V 1200 i V 900 Kahl
2.35.1Materijal za mlevenje dolazi preko transportnog elementa
2.352 Posebne karakteristike ove konstrukcije
2.353 Tehnički podaci2.36 Mlinovi čekićari (Heitling)
2.37 Mlin čekićar (van den Berg)
2.39 Mlin čekićar (Bühler – Miag)
2.4 Plašt sita (bušeni lim)
2.41 Uopšte: Omotači sita za mlinove čekićare
2.411 „Otvorena površina sita“
2.42 Proračun otvorene površine sita
2.421 Jednačina (prema Sorstu)
2.422 Jednačina prema (Sorst-u) za rupe u ravom redu
2.432 Tabela o „otvorenim površinama“
2.43 Uticaj prečnika rupa na veličinu granulacije zrna
2.5. Čekići (udarači), samooštreći modeli
2.5.1. Uopšteno2.52 Broj čekića
2.54 Iskustvene vrednosti za vek trajanja čekića
2.55 Obimna brzina čekića
2.56 Uticaj broja čekića na granulaciju i kapacitet
2.57 Debljina čekića
2.6 Pogon mlinova čekićara
2.7 Aspiracija mlevne instalacije
2.7.1. Uopšte o aspiraciji
2.72 Opšte vrednosti: Potrebna površina filtera
2.73 Kontrolor aspiracije
2.8 Mogući rezultati mlevenja
2.81 Stepeni usitnjavanja
2.82 Pojedinačna meljava
2.83 Mlevenje mešavine2.84 Postepena meljava
2.9 Borba protiv buke u fabrikama stočne hrane
2.91 Definicija pojma buke
2.92 Opšte dBA vrednosti
2.93 Zaštita od buke

3. Sejanje i prosejavanje
3.1 Definicija
3.11 Sejanje je tehnološka operacija
3.12 Prosejavanje označava razvrstavanje
3.2 Podela
3.3 Mašine za sejanje
3.3.1. Bacajuće sito (Bühler – Miag)
3.321 Primena
3.322 Način rada
2.323 Tehnički podaci
3.324 Tabela: Snage motora i kapacitet
3.33 Vibraciona sita (Jöst)
3.331 Područja primene
3.332 Konstrukcija
3.333 Tehnički podaci
3.3331 Tabela:
3.3332 Linearno oscilatorna sita Standard
3.3333 Konstrukcija sita
3.34 Mala planska sita (Ruberg)
3.341 Važnije tehničke karakteristike
3.35 Sito sa vrtložnim strujanjem (AZO-Zimmermann)
3.351 Primena
3.352 Način rada
3.353 Tehnički podaci
3.36 Kružno oscilatorno sito (Happle)
3.361 Uopšte
3.362 Vrste
3.363 Tehnički podaci i karakteristike
3.3631. Pogonski podaci
3.3632 Potrebna količina vazduha
3.3633 Opšte karakteristike
3.3634 Osobine

4. Doziranje i mešanje
4.1. Uopšteno
4.2. Propisi iz uredbe za baždarenje
4.22 Razlike između kalibracione greške i greške merenja
4.23 Opšti pojmovi i definicije
4.3. Sistemi merenja
4.3.1. Sistem kontinualnog merenja
4.3.2. Šaržni sistem merenja
4.33 Kapacitet vaga u mešaonicama stočne hrane
4.34 Veličine šaržnih vaga u fabrikama stočne hrane
4.35 Dozirne vage sa grubim i finim napajanjem
4.36 Proračun pomoćne vage
4.37 Upravljanje vagom
4.4. Vage
4.41 Vaga sa velikim prijemnim košem (Stork Alfra)
4.411 Uopšte
4.412 Konstrukcija
4.413 Tehnički podaci
4.42 Elektromehaničke vage
4.43. Elektronske vage (Libra)
4.431 Uopšte
4.432 Posebne karakteristike
4.44 Hibridne vage
4.5 Merne ćelije i primaoci sila
4.51 Uopšte
4.52 Razlika između merne ćelije i primaoca opterećenja
4.5.3. Objašnjenja za merne ćelije i primaoce opterećenja
4.5.4. Tabelarni prikaz podataka
4.6 Mešanje
4.61 Objašnjenje pojmova vezanih za „Mešanje“
4.611 Radni postupci
4.6111 Doziranje
4.6112 Mešanje
4.6113 Pražnjenje
4.6114 Dodavanje tečnosti
4.62. Sistemi mešanja
4.621 Mešalice sa slobodnim padom
4.622 Prinudne mešalice
4.63 Kontinualne mešalice
4.64 Šaržne mešalice
4.641 Osnovne napomene
4.65 Konstruktivni oblici mešalica
4.651 Objašnjenja konstruktivnih oblika
4.652 Vertikalna konstrukcija
4.6521 Šaržna mešalica visokog učinka (Ruberg)
4.65211 Tabela – tehničke karaksteristike
4.6522 Horizontalne konstrukcije
4.65221 Mešalice sa raonicima (Lödige)
4.65222 Tabela
4.6523 Brzohodna turbulentna mešalica (Drais)
4.65231 Opšte karakteristike
4.65232 Način rada i delovanje
4.65233: Verzije pogona
4.65234 Tabelanri prikaz
4.6524 Blic mešalice (Van den Berg)
4.65241 Tehničke karakteristike
4.65252 Tehnički podaci
4.65253 Posebne izvedbe
4.65254 Tabela
4.6526 Protočne mešalice za kontinualno mešanje
4.65261 Uopšte
4.65262 Konstukcija
4.65263 Tabela – tehničke karakteristike
4.65263 Tabela – tehničke karakteristike
4.653 Vertikalna – konusna mešalica
4.6531 Vertikalna – kružna pužna mešalica (Gericke)
4.6531 Način rada
4.6533 Tabela – tehničke karakteristike
4.654 „Nautamix“ – blic mešalica
4.655 Dodavanje tečnosti u mešalicu
4.656 Stabilnost mešavine
4.66 Tačnost rada mešalice
4.661: Paragraf 28 Uredbe o stočnoj hrani (FMV)
4.662 Utvrđivanje tačnosti rada mešalice
4.663 Kontaminacija prilikom proizvodnje mešane stočne hrane
4.664 Statistička izračunavanja
4.6641 Srednja vrednost x mešavine
4.67 Proizvodnja predmešavina (premiksa)

5. Melasiranje i dodavanje drugih tečnosti
5.1 Zadaci i značaj uređaja za melasiranje
5.11 Melasa je …..
5.2. Značaj melase
5.21 Osobine
5.22 Sastav melase šećerne repe
5.23 Viskozitet melase šećerne repe
5.24 Zagrevanje melase
5.241 Potrošnja pare kod melasiranja
5.242 Prednosti protočnih grejača za melasu
5.3 Ostale tečnosti
5.31 Sirupi
5.32 Riblji sokovi (Fischsolubles)
5.33 Mast za tov i ishranu životinja
5.331 Uopšte
5.34 Lecitin kao komponenta za ishranu stoke
5.341 Uopšte
5.342 Tabele
5.4 Aparati za melasiranje (homogenizaciju)
5.41 Vrtložna mešalica (Walter)
5.411 Funkcija
5.412 Karakteristike vrtložnog mešanja
5.413 Tabela tehničkih karakteristika
5.42 Mašina za melasiranje „Salmacon“ (Salmatec)
5.421 Primena
5.422 Efekat mešanja
5.423 Tabela
5.43 Mešine za homogenizaciju i aparati za merenje protoka (Bühler – Miag)
5.431 Primena
5.432 Način rada
5.433 Konstrukcija
5.434 Tehnički podaci
5.44 Instalacije za doziranje i mešanje za materijale nosače i tečnosti (Kahl)
5.441 Uopšte
5.442 Funkcija
5.443 Tehnički podaci

5.5 Aparat FMD za kontinualno merenje masenog protoka rasutih materijala (Schneck)
5.51 Konstrukcija i funkcija
5.52 Mogućnosti primene
5.53 Posebne karakteristike
5.54 Tehnički podaci

6 Presovanje (peletiranje)
6.1 Osnovne napomene
6.11 Oblašnjenje pojma „presovanje (peletiranje)“
6.12 Mostovi tečnosti
6.13 Pomoćna sredstva za presovanje
6.131 Zadaci pomoćnih sredstava za presovanje
6.132 Vrste pomoćnih sredstava za presovanje
6.14 Ekstrakciona prekrupa, Expeller, Uljna pogača
6.15 Prednosti presovanja (peletiranja)
6.2 Proces peletiranja pomoću prstenaste
6.21 Faze postupka
6.22 Kondicioniranje
6.2211 Kratkotrajno kondicioniranje
6.2212 Dugotrajno kondicioniranje
6.222 Doziranje
6.223 Mešalica (kondicioner, puž za pripremanje ili zaparivanje)
6.224 Uticajne veličine
6.225 Prednost kondicioniranja zasićenom parom
6.226 Komore za odležavanje/sazrevanje (Bühler – Miag)
6.2261 Uopšteno
6.2262 Konstruktivno rešenje
6.2263 Funkcija
6.227 Kondicioner sa dugim vremenom zadžavanja(Kahl)
6.2271 Način rada: u komori za odležavanje
6.2272 Konstrukcija
6.2273 Tehnički podaci

6.23 Mehanika presovanja
6.231 Forme alata (oblici matrica)
6.2311 Uopšte
6.2312 Uticaj dužine kanala matrice na kapacitet prese i na čvrstoću peleta
6.23313 Oblici kanala matrice
6.2314 Oblik kanala matrice, postavljanje i zamena
6.232 Valjci za presovanje – Koleri
6.233 Pogon prstenaste matrice
6.24 Sigurnosni i zaštitni uređaji:
6.25 Tok procesa peletiranja kod prstenastih matrica (Salmatec)
6.251 Dozirni puževi
6.252 Kondicioneri
6.253 Presa za peletiranje „Maxima“
6.2531 a) Opis prese
6.2532 Tehnički podaci:
6.2533 Karakteristike presa „Salmatec“
6.3 Proizvodnja peleta pomoću pločaste matrice (Kahl)
6.31 Opšte karakteristike i funkcija
6.32 Karakteristike prese sa ravnim valjcima
6.33 Kontrukcija – važne napomene
6.34 Matrice i valjci
6.35 Hidraulika glave Kolera
6.36 Automatska regulacija
6.37 Tehnički podaci

6.4 Presovanje sa predsejanjem
6.41 Uopšte
6.42 Konstukcija: „Mixcompress“
6.14 Način rada
6.44 Karakteristike prese sa predsabijanjem
6.45 Tehnički podaci
6.5 Ekstruder za proizvodnju specijalne stočne hrane
6.51 Uopšte
6.52 Konstrukcija i način rada
6.53 Mehanički – hidrotermički postupak na ekstruderu sa jednim vretenom (Walter)
6.531 Tok proizvodne linije ekstrudera
6.532 Tehnički podaci
6.533 Karakteristike mehaničko – hidrotermičkog postupka za ekstrudiranje
6.54 Ekstruder sa dva puža: Bi – Ex (Bühler – Miag)
6.541 Uopšte
6.542 Konstrukcija
6.543 Način rada
6.544 Karakteristike ekstrudera sa dva puža
6.545 Tehnički podaci

7 Hlađenje peleta (briketa, kockica)
7.1 Osnovno o peletama
7.11 Primer proračuna potrebne vlage peleta
7.12 Dimenzije peleta
7.13 Nesvrsishodno hlađenje peleta i posledice
7.14 Proračun čvrstoće na drobljenje
7.15 Merni uređaji za određivanje kvaliteta i čvrstoće peleta na abraziju (orib)
7.151 Ispitivač tvrdoće peleta (Kahl)
7.152 Procon – ispitivač mrvljivosti peleta
7.153 Ispitivač peleta (Holmen)
7.154 Automatski aparat za merenje kvaliteta peleta – DFAQ (Bühler – Miag)
7.2 Hladnjak za pelete
7.21 Kaskadni hladnjak tip DFKD I DFKF (Bühler – Miag)
7.211 Način rada

7.213 Konstruktivne varijante
7.22 Protvstrujni hladnjak model DFKG (Bühler – Miag)
7.23 Rotacioni hladnjak (Karusel hladnjak)
7.231 Opšte karakteristike
7.232 Karusel hladnjak (Klöckner)
7.2321 Kontrukcija i tehničke karakteristike
7.2322 Proces hlađenja
7.24 Kružni hladnjak / sušara sa vrtložnom strujom vazduha (Walter)
7.241 Uopšte
7.242 Konstruktivne karakteristike
7.243 Tehnički podaci
7.25 Trakasti hladnjak
7.251 Uopšte
7.252 Način rada
7.253 Posebne prednosti trakastog hladnjaka
7.254 Trakasti hladnjak / sušara (Kahl)
7.2541 Kontrukcione napomene
7.2542 Tehnički podaci
7.2543 Pribor trakastih hladnjaka
7.255 Trakasti hladnjak (Heitling)
7.2551 Kontrukcione karakteristike i način rada
7.2552 Tehnički podaci

7.3 Valjci za drobljenje peleta (lomilica, drobilica)
7.31 Uopšte
7.32 Konstrukcija
7.33 Način rada
7.34 Tehnički podaci
7.341 Valjak – drobilica visokog učinka (Kahl)
7.342 Drobilica peleta (Bühler – Miag)
7.4 Prosejavanje peleta sa Cryloc – rotacionim sitom (Wijnveen)
7.41 Način rada
7.42 Tehnički podaci

8 Uvrećavanje i otprema
8.1 Uopšte
8.2 Ventil punilice
8.21 Bruto ventil punilica 60 FF (Natronag)
8.211 Način rada
8.212 Karakteristike
8.213 Kapacitet
8.22 Neto ventil punilica 70 FF (Natronag)
8.221 Način rada
8.222 Kapacitet ventil punilice
8.3 Mašine za zašivanje vreća
8.31 Prenosne mašine za zašivanje vreća sa jednim ili dva konca (Union Special)
8.311 Uopšteno
8.312 Lančani bod
8.32 Prenosna mašina za šivenje vreća (Fischbein), model E
8.321 Rukovanje
8.33 Stubna šivaljka sa jednostrukom ili duplom glavom visokog učinka (Union Special 20400)
8.331: Konstrukcione karakteristike
8.34 Dupla postolja za opsluživanje dve šivaljke

8.4 Automat za zatvaranje vreća „Velox“ model SVA (Greif – Werk)
8.41 Opis
8.42 Funkcije
8.421 Uređaj za presavijanje
8.422 Uređaj za zatvaranje
8.423 Kontrole i blokade
8.43 Karakteristike
8.44 Tehnički podaci
8.5 Mašine za zavarivanje plastičnih vreća (Libra – Werk)
8.51 Način rada
8.52 Tehnički podaci
8.6 Ultrazvučni uređaj za zavarivanje ventl vreća (Natronag)
8.61 Funkcija
8.7 Uređaj za zavarivanje (Natronag)
8.71 Proses varenja
8.72 Tehnički podaci
8.8 Utovar finalnih proizvoda
8.81 Utovar vreća (paleta)
8.811 Pool – Euro – (Evropa)
8.82 Pretovar u rasutom stanju

9 Opšti pogonski podaci i dijagrami
9.1 Prosečne vrednosti
9.2 Pojednostavljen prikaz dijagrama proizvodnje stočne hrane (slika 347)
9.3 Dijagram jedne velike instalacije za proizvodnju stočne hrane
9.4 Intalacija za otprašivanje (aspiracija), vidi Vademekum 1, C.