Ovim pravilnikom propisuju se maksimalno dozvoljene količine ostataka sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje i hrana i hrana za životinje za koju se utvrđuju maksimalno dozvoljene količine ostataka sredstava za zaštitu bilja.
Odredbe ovog pravilnika ne odnose se na proizvode biljnog i životinjskog porekla za koje se može dokazati da su namenjeni za proizvodnju proizvoda koji nisu hrana ili hrana za životinje, za setvu ili sadnju ili za ispitivanje aktivnih supstanci u skladu sa zakonom.
Odredbe ovog pravilnika ne odnose se ni na hranu i hranu za životinje za koju se utvrđuju maksimalno dozvoljene količine ostataka sredstava za zaštitu bilja koja je namenjena izvozu u slučaju kada zemlja uvoznica zahteva ili dozvoljava tretiranje proizvoda pre izvoza u cilju sprečavanja unošenja štetnih organizama na njenu teritoriju.
Član 2
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) akutna referentna doza (u daljem tekstu: ARfD) jeste procenjena količina ostataka sredstva za zaštitu bilja u hrani koja se izražava na osnovu težine tela, a koja može biti uneta za kratko vreme, obično u toku dana, bez značajnog rizika po potrošača, pri čemu se procena sprovodi na osnovu podataka dobijenih odgovarajućim istraživanjima, uzimajući u obzir osetljive grupe populacije (npr. deca);
2) granica određivanja (LOD) jeste najniža potvrđena (validovana) koncentracija ostataka sredstva za zaštitu bilja koja se može odrediti i izraziti korišćenjem rutinske metode monitoringa sa potvrđenim (validovanim) metodama kontrole;
3) maksimalno dozvoljena količina ostataka sredstva za zaštitu bilja (u daljem tekstu: MDK sredstava za zaštitu bilja) jeste najveća dozvoljena koncentracija ostataka sredstava za zaštitu bilja u ili na hrani i hrani za životinje, određena u skladu sa dobrom poljoprivrednom praksom i najnižom izloženošću potrošača neophodnom za zaštitu najosetljivijih grupa potrošača, a izražava se u mg/kg ispitivanog proizvoda;
4) ostaci sredstava za zaštitu bilja jesu jedna ili više aktivnih supstanci, uključujući i njihove metabolite i produkte nastale njihovom razgradnjom ili reakcijom, koje su prisutne na ili u bilju, odnosno na ili u proizvodima biljnog porekla i jestivim proizvodima životinjskog porekla ili bilo gde u životnoj sredini, a posledica su primene sredstava za zaštitu bilja;
5) prihvatljiv dnevni unos (u daljem tekstu: ADI) jeste procenjena količina ostataka sredstva za zaštitu bilja u hrani koja se izražava na osnovu težine tela, a koja može biti uneta svakog dana u toku života, bez značajnog rizika po potrošača, pri čemu se procena vrši na osnovu poznatih činjenica u vreme procene, uzimajući u obzir osetljive grupe populacije (npr. deca);
6) test osposobljenosti jeste uporedni test ispitivanja koji na identičnim uzorcima sprovodi više laboratorija, omogućavajući procenu kvaliteta rada laboratorija;
7) Komisija za Codex Alimentarius (Codex Alimentarius Commission) jeste međunarodno telo odgovorno za sprovođenje zajedničkog programa standarda za hranu Organizacije za hranu i poljoprivredu Ujedinjenih nacija (Food and Agricultural Organisation of the United nations – FAO) i Svetske zdravstvene organizacije (World Health Organisation), kao i drugih regionalnih i međunarodnih tela i organizacija koji se bave standardima u oblasti hrane;
8) CXL jesu MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje utvrđene od strane Komisije za CodexAlimentarius (Codex Alimentarius Commission).
Član 3
Hrana i hrana za životinje za koju se utvrđuju MDK sredstava za zaštitu bilja data je po grupama u Prilogu 1 – Hrana i hrana za životinje biljnog i životinjskog porekla za koju se utvrđuju MDK sredstava za zaštitu bilja (u daljem tekstu: Prilog 1), koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
U hrani i hrani za životinje iz stava 1. ovog člana ostaci sredstava za zaštitu bilja ne mogu biti prisutni u količinama koje su veće od MDK sredstva za zaštitu bilja utvrđene u Prilogu 2 – MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje biljnog i životinjskog porekla (u daljem tekstu: Prilog 2), koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Član 4
Ako se na osnovu dostupnih naučnih i tehničkih saznanja i rezultata procene utvrdi da ne postoje potencijalni rizici za potrošače, odnosno za životinje, u hrani i hrani za životinje ne utvrđuju se MDK sredstava za zaštitu bilja.
Aktivne supstance sredstava za zaštitu bilja za koje se ne utvrđuju MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje biljnog i životinjskog porekla date su u Prilogu 3 – Sredstva za zaštitu bilja (aktivne supstance) za koje se ne utvrđuju MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje biljnog i životinjskog porekla (u daljem tekstu: Prilog 3), koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Član 5
Podrazumevane (standardne) vrednosti za MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje biljnog i životinjskog porekla date su u Prilogu 4 – Podrazumevane (standardne) vrednosti za MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje biljnog i životinjskog porekla (u daljem tekstu: Prilog 4), koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Član 6
Hrana i hrana za životinje iz Priloga 1. ovog pravilnika stavlja se u promet, ako je usaglašena sa MDK sredstava za zaštitu bilja, odnosno ako ne sadrži ostatke sredstava za zaštitu bilja iznad:
1) MDK sredstava za zaštitu bilja koja je utvrđena u Prilogu 2. ovog pravilnika;
2) 0,01 mg/kg za hranu i hranu za životinje za koje nije utvrđena MDK sredstava za zaštitu bilja u Prilogu 2. ovog pravilnika, ili za sredstva za zaštitu bilja, odnosno aktivne supstance koje nisu navedene u Prilogu 3. ovog pravilnika, osim ako u Prilogu 4. ovog pravilnika nisu utvrđene različite podrazumevane (standardne) vrednosti za MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje.
Član 7
Za prerađenu i/ili mešovitu hranu ili hranu za životinje za koju u Prilogu 2. ovog pravilnika nije utvrđena MDK sredstava za zaštitu bilja primenjuju se MDK sredstava za zaštitu bilja u skladu članom 6. ovog pravilnika za određeni proizvod dat u Prilogu 1. ovog pravilnika, uzimajući u obzir promene nivoa ostataka sredstava za zaštitu bilja izazvanih preradom, odnosno mešanjem hrane i hrane za životinje (određena koncentracija ili faktori razblaženja za određene procese prerade ili mešanja ili za određene prerađene ili mešovite proizvode).
Član 8
Ako je aktivna supstanca, odnosno osnovna supstanca ili njen metabolit rastvorljiv u vodi (podeoni koeficijent oktanol/voda – log Pow manji od 3), MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje izražavaju se kao mg/kg mesa (uključujući i masti), proizvoda od mesa, jestivih delova i životinjske masti.
Ako je aktivna supstanca, odnosno osnovna supstanca ili njen metabolit rastvorljiv u mastima (log Pow veći ili jednak 3), MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje izražavaju se kao mg/kg masti sadržane u mesu, proizvodima od mesa, jestivim delovima i životinjskoj masti.
U mesu i proizvodima od mesa koji sadrže više od 10% masti po masi, ostaci sredstava za zaštitu bilja izražavaju se na osnovu sadržaja masti.
MDK sredstava za zaštitu bilja u mesu i proizvodima od mesa koje su utvrđene u Prilogu 2. ovog pravilnika odnose se na meso i proizvode od mesa sa sadržajem masti više od 10%.
U mesu i proizvodima od mesa koji sadrže 10% ili manje masti po masi, ostaci sredstava za zaštitu bilja iskazuju se na ukupnu masu bez kostiju.
U slučaju iz stava 5. ovog člana, MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje su deset puta manje od količine koja je utvrđena u mesu i proizvodima od mesa sa sadržajem masti više od 10%, ali ne manje od 0,01 mg/kg.
Odredbe ovog člana ne odnose se na meso i proizvode od mesa kada su MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje utvrđene na granici određivanja (LOD).
Član 9
Ako je aktivna supstanca, odnosno osnovna supstanca ili njen metabolit rastvorljiv u vodi (log Pow manji od 3), MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje izražavaju se kao mg/kg mleka i mlečnih proizvoda.
Ako je aktivna supstanca, odnosno osnovna supstanca ili njen metabolit rastvorljiv u mastima (log Pow veći ili jednak 3), MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje izražavaju se kao mg/kg kravljeg mleka i punomasnog kravljeg mleka.
Pri određivanju ostataka sredstava za zaštitu bilja u sirovom kravljem mleku i punomasnom kravljem mleku, sadržaj masti od 4% po masi uzima se kao osnova.
MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje u mleku i proizvodima od mleka koje su date u Prilogu 2. odnose se na sirovo mleko i standardizovano kravlje mleko.
Za sirovo mleko i punomasno mleko poreklom od drugih životinja ostaci sredstava za zaštitu bilja izražavaju se na osnovu sadržaja masti.
Za proizvode od mleka sa sadržajem masti više od 2% po masi, ostaci sredstava za zaštitu bilja iskazuju se na osnovu sadržaja masti, a MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje su 25 puta veće od količina utvrđenih za sirovo mleko i punomasno mleko.
Za proizvode od mleka sa sadržajem masti manjim od 2% po masi, MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje su polovina vrednosti koja se odnosi na sirovo mleko i punomasno mleko sa sadržajem masti od 2% ili više po masi, a MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje izražavaju se u mg/kg masti.
Odredbe ovog člana ne odnose se na mleko i proizvode od mleka kada su MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje utvrđene na granici određivanja (LOD).
Član 10
MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje za jaja izražavaju se kao mg/kg svežih jaja sa ljuskom, za ptičija jaja i žumance jajeta, i to za aktivne supstance, odnosno osnovne supstance ili njihove metabolite rastvorljive u vodi (log Pow manji od 3), kao i za one koje su rastvorljive u mastima (log Pow veći ili jednak 3).
Za jaja i proizvode od jaja sa sadržajem masti višim od 10% MDK ostataka sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje izražavaju se u mg/kg masti.
U slučaju iz stava 2. ovog člana, MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje su deset puta veće od MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje utvrđene za sveža jaja.
Odredbe ovog člana ne odnose se na jaja i proizvode od jaja kada su MDK sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje utvrđene na granici određivanja (LOD).
Član 11
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o maksimalno dozvoljenim količinama ostataka sredstava za zaštitu bilja u hrani i hrani za životinje („Službeni glasnik RS“, broj 132/20).
Član 12
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“.