Na osnovu člana 6. stav 3. Zakona o vinu („Službeni glasnik RS”, br. 41/09 i 93/12),

Ministar polјoprivrede i zaštite životne sredine donosi

PRAVILNIK

o rejonizaciji vinogradarskih geografskih proizvodnih područja Srbije

„Službeni glasnik RS“, br. 45 od 22. maja 2015, 18 od 8. marta 2024.

Uvodne odredbe

Član 1.

Ovim pravilnikom bliže se utvrđuju granice i nazivi vinogradarskih geografskih proizvodnih područja, dozvolјene i preporučene sorte za vinogradarska područja, maksimalni prinosi za ta vinogradarska područja i druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina u vinogradarskim područjima.

Značenje izraza

Član 2.

Pojedini izrazi upotreblјeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:

1) ampelotehničke mere jesu mere koje se sprovode radi uspešnog gajenja vinove loze i proizvodnje grožđa;

2) vinogorje jeste usko vinogradarsko područje u okviru rejona koje se odlikuje ujednačenim specifičnim ekološkim faktorima, izborom preporučenih sorti i ostalim činiocima, što omogućava proizvodnju grožđa, šire, vina i drugih proizvoda karakterističnih po kvalitetu, prinosu grožđa i senzornim osobinama za to vinogorje;

3) vinogradarska oaza (u dalјem tekstu: oaza) jeste usko vinogradarsko područje, koje se geografski ne graniči sa ostalim delovima vinogradarskog područja kome pripada;

4) vinogradarski region (u dalјem tekstu: region) jeste šire vinogradarsko područje u okviru vinorodne Srbije, koje se odlikuje sličnim ekološkim faktorima, izborom preporučenih sorti i ostalim neophodnim činiocima za uspešno gajenje vinove loze, što omogućava proizvodnju grožđa, šire, vina i drugih proizvoda karakterističnih po kvalitetu, prinosu grožđa i senzornim osobinama za taj region;

5) vinogradarski rejon (u dalјem tekstu: rejon) jeste uže vinogradarsko područje u okviru regiona, koje se odlikuje sličnim specifičnim ekološkim faktorima, izborom preporučenih sorti i ostalim činiocima, što omogućava proizvodnju grožđa, šire, vina i drugih proizvoda karakterističnih po kvalitetu, prinosu grožđa i senzornim osobinama za taj rejon;

6) vinorodna Srbija jeste najšire vinogradarsko geografsko proizvodno područje (u dalјem tekstu: vinogradarsko područje) na teritoriji Republike Srbije u kojem postoje povolјni uslovi za gajenje vinove loze;

7) dopunska rejonirana sorta (dozvolјena) jeste sorta koja je na osnovu tradicije gajenja i/ili naučnog, odnosno proizvodnog ispitivanja dozvolјena za gajenje na određenom vinogradarskom području, a čije grožđe, uz ispunjenje odgovarajućih uslova, može biti namenjeno kao dopuna osnovnom vinu u proizvodnji vina sa geografskim poreklom, odnosno za kupažu, popravku i izjednačavanje kvaliteta baznom (osnovnom) vinu sa geografskim poreklom ili kao dopuna sa najvećim učešćem od 15% za proizvodnju „stonog sortnog” vina kod koga je na deklaraciji naveden naziv samo jedne sorte, odnosno ne kao prva sorta deklarisana na „stonom sortnom” vinu.

8) lokalitet (ili potes) jeste najmanje vinogradarsko područje u okviru vinogorja koje se odlikuje homogenim ekološkim faktorima;

9) osnovna rejonirana sorta (preporučena) jeste sorta koja je na osnovu tradicije gajenja i/ili višegodišnjeg naučnog, odnosno proizvodnog ispitivanja preporučena za gajenje na određenom vinogradarskom području, a čije grožđe, uz ispunjenje odgovarajućih uslova, može biti namenjeno proizvodnji vina sa geografskim poreklom ili kao osnova za proizvodnju „stonog sortnog” vina kod koga je na deklaraciji naveden naziv samo te sorte sa njenim najmanjim učešćem od 85%, kao i čiji se vinogradi preporučuju za podizanje novih vinograda.

Nazivi vinogradarskih geografskih proizvodnih područja

Član 3.

Nazivi vinogradarskih geografskih proizvodnih područja su:

1. Vinogradarski region Centralna Srbija/Centralna Srbija

1.1. Pocersko-valјevski rejon/Cer – Valјevo

1.1.1. Pocersko vinogorje/Pocerina

1.1.2. Podgorsko vinogorje/Podgorina

1.1.3. Kolubarsko-lјiško vinogorje/Kolubara – Ljig

1.2. Rejon Negotinska Krajina/Negotinska Krajina

1.2.1. Klјučko vinogorje/Klјuč

1.2.2. Brzopalanačko vinogorje/Brza Palanka

1.2.3. Mihajlovačko vinogorje/Mihajlovac

1.2.4. Negotinsko vinogorje/Negotin

1.2.5. Roglјevačko-rajačko vinogorje/Roglјevo – Rajac

1.3. Knjaževački rejon/Knjaževac

1.3.1. Borsko vinogorje/Bor

1.3.2. Bolјevačko vinogorje/Bolјevac

1.3.3. Zaječarsko vinogorje/Zaječar

1.3.4. Potrkanjsko vinogorje/Potrkanje

1.4. Mlavski rejon/Mlava

1.4.1. Braničevsko vinogorje/Braničevo

1.4.2. Požarevačko vinogorje/Požarevac

1.4.3. Resavsko vinogorje/Resava

1.5. Toplički rejon/Toplica

1.5.1. Prokupačko vinogorje/Prokuplјe

1.5.2. Jugbogdanovačko vinogorje/Jug Bogdan

1.5.3. Žitorađsko vinogorje/Žitorađa

1.6. Niški rejon/Niš

1.6.1. Sokobanjsko vinogorje/Sokobanja

1.6.2. Aleksinačko vinogorje/Aleksinac

1.6.3. Žitkovačko vinogorje/Žitkovac

1.6.4. Čegarsko vinogorje/Čegar

1.6.5. Kutinsko vinogorje/Kutina

1.6.6. Svrlјiško vinogorje/Svrlјig

1.7. Nišavski rejon/Nišava

1.7.1. Belopalanačko vinogorje/Bela Palanka

1.7.2. Pirotsko vinogorje/Pirot

1.7.3. Babušničko vinogorje/Babušnica

1.8. Leskovački rejon/Leskovac

1.8.1. Babičko vinogorje/Babičko

1.8.2. Pustorečko vinogorje/Pusta Reka

1.8.3. Vinaračko vinogorje/Vinarci

1.8.4. Vlasotinačko vinogorje/Vlasotince

1.9. Vranjski rejon/Vranje

1.9.1. Surduličko vinogorje/Surdulica

1.9.2. Vrtogoško vinogorje/Vrtogoš

1.9.3. Buštranjsko vinogorje/Buštranje

1.10. Čačansko-kralјevački rejon/Čačak – Kralјevo

1.10.1. Ljubićko vinogorje/Ljubić

1.10.2. Jeličko vinogorje/Jelica

1.10.3. Ibarsko vinogorje/Ibar

1.11. Rejon Tri Morave/Tri Morave

1.11.1. Paraćinsko vinogorje/Paraćin

1.11.2. Jagodinsko vinogorje/Jagodina

1.11.3. Jovačko vinogorje/Jovac

1.11.4. Levačko vinogorje/Levač

1.11.5. Temnićko vinogorje/Temnić

1.11.6. Trsteničko vinogorje/Trstenik

1.11.7. Kruševačko vinogorje/Kruševac

1.11.8. Župsko vinogorje/Župa

1.11.9. Ražanjsko vinogorje/Ražanj

1.12. Beogradski rejon/Beograd

1.12.1. Avalsko-kosmajsko vinogorje/Avala – Kosmaj

1.12.2. Gročansko vinogorje/Grocka

1.12.3. Smederevsko vinogorje/Smederevo

1.12.4. Dubonsko vinogorje/Dubona

1.12.5. Lazarevačko vinogorje/Lazarevac

1.13. Šumadijski rejon/Šumadija

1.13.1. Krnjevačko vinogorje/Krnjevo

1.13.2. Oplenačko vinogorje/Oplenac

1.13.3. Račansko vinogorje/Rača

1.13.4. Kragujevačko vinogorje/Kragujevac

2. Vinogradarski region Vojvodina/Vojvodina

2.1. Sremski rejon/Srem

2.1.1. Fruškogorsko vinogorje/Fruška gora

2.2. Subotički rejon/Subotica/Subotičko-horgoška peščara

2.2.1. Riđičko vinogorje/Riđica

2.2.2. Palićko vinogorje/Palić

2.2.3. Horgoško vinogorje/Horgoš

2.3. Rejon Telečka/Telečka

2.3.1. Zapadnotelečko vinogorje/Telečka kosa

2.3.2. Centralnotelečko vinogorje/Bačka Topola

2.3.3. Istočnotelečko vinogorje/Mali Iđoš

2.4. Potiski rejon/Tisa

2.4.1. Severnopotisko vinogorje/Gornja Tisa

2.4.2. Srednjepotisko vinogorje/Srednje Potisje

2.4.3. Južnopotisko vinogorje/Donja Tisa

2.5. Severno-srednje banatski rejon/Severni-srednji Banat

2.5.1. Kikindsko vinogorje/Kikinda

2.5.2. Srednjebanatsko vinogorje/Srednji Banat

2.6. Južnobanatski rejon/Južni Banat

2.6.1. Vršačko vinogorje/Vršac

2.6.2. Belocrkvansko vinogorje/Bela Crkva

2.6.3. Vinogorje Deliblatske peščare/Deliblatska peščara

2.7. Bački rejon/Bačka

3. Vinogradarski region Kosovo i Metohija/Kosovo i Metohija

3.1. Severnometohijski rejon/Severna Metohija

3.1.1. Pećko vinogorje/Peć

3.1.2. Istočko vinogorje/Istok

3.2. Južnometohijski rejon/Južna Metohija

3.2.1. Đakovačko vinogorje/Đakovica

3.2.2. Orahovačko vinogorje/Orahovac

3.2.3. Prizrensko vinogorje/Prizren

3.2.4. Suvorečko vinogorje/Suva Reka

3.2.5. Mališevsko vinogorje/Mališevo

*Službeni glasnik RS, broj 18/2024

Karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina
u vinogradarskim geografskim proizvodnim područjima

Član 4.

Granice vinogradarskih geografskih proizvodnih područja, dozvolјene i preporučene sorte za vinogradarska područja, maksimalni prinosi za ta vinogradarska područja i druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina u vinogradarskim područjima dati su u Prilogu – Rejonizacija vinogradarskih geografskih proizvodnih područja Republike Srbije, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Stupanje na snagu

Član 5.

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavlјivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

Broj 110-00-00047/2015-09

U Beogradu, 11. maja 2015. godine

Ministar,

prof. dr Snežana Bogosavlјević Bošković, s.r.

Prilog

REJONIZACIJA VINOGRADARSKIH GEOGRAFSKIH PROIZVODNIH PODRUČJA REPUBLIKE SRBIJE

I. VINORODNA SRBIJA

1. Granice vinorodne Srbije

Vinorodna Srbija obuhvata teritoriju cele Republike Srbije nadmorske visine do 800 m, kao i područja iznad ove nadmorske visine ukoliko se ona nalaze na listi rejoniranih područja sa većom nadmorskom visinom.

Prikaz 1. Vinorodna Srbija

II. VINOGRADARSKI REGIONI

1. Granice regiona

Vinorodna Srbija ima sledeće regione:

1) region Centralna Srbija;

2) region Vojvodina;

3) region Kosovo i Metohija.

Region Centralna Srbija obuhvata teritoriju centralne Srbije, odnosno Srbije bez autonomnih pokrajina i teritoriju grada Beograda južno od reke Save i Dunava, nadmorske visine do 800 m.

Region Vojvodina obuhvata teritoriju AP Vojvodine i teritoriju grada Beograda iznad reka Save i Dunava.

Region Kosovo i Metohija obuhvata teritoriju AP Kosovo i Metohija nadmorske visine do 800 m.

2. Nazivi

Za region Centralna Srbija može se upotreblјavati naziv „Region Centralna Srbija” ili „Centralna Srbija”, u ćiriličkom i latiničkom pismu.

Za region Vojvodina može se upotreblјavati naziv „Region Vojvodina” ili „Vojvodina”, u ćiriličkom i latiničkom pismu.

Za region Kosovo i Metohija može se upotreblјavati naziv „Region Kosovo i Metohija” ili „Kosovo i Metohija”, u ćiriličkom i latiničkom pismu.

1) Vinogradarski region Centralna Srbija

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte koje služe za proizvodnju regionalnih vina sa maksimalnim dozvolјenim prinosima po bilјci vinove loze i po hektaru za region Centralna Srbija prikazane su u sledećoj tabeli:

SORTE ZA BELA VINA	prinos/bilјci		prinos/hektaru		SORTE ZA ROZE VINA	prinos/bilјci		prinos/hektaru		SORTE ZA CRVENA VINA	prinos/bilјci		prinos/hektaru
	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru		3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru		3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru
Riesling	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4	3,5	12.000	14.000
Sauvignon Blanc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4	3,5	12.000	14.000
Semillon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4	3,5	12.000	14.000
Savagnin Rose (Traminac)	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka)	4	3,5	12.000	14.000
Chardonnay	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4	3,5	12.000	14.000
Muscat Ottonel	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4	3,5	12.000	14.000
Tamjanika	4,5	4	13.500	16.000	Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	4,5	4	13.500	16.000	Vranac	4	3,5	12.000	14.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	4,5	4	13.500	16.000	Vranac	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4	3,5	12.000	14.000
Müller Thurgau	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4	3,5	12.000	14.000
Smederevka	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti polјoprivrednog bilјa i druge autohtone/ regionalne sorte	4	3,5	12.000	14.000
Rkatziteli (Rkaciteli)	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti polјoprivrednog bilјa i druge autohtone/ regionalne sorte	4,5	4	13.500	16.000	PREPORUČENE/DOZVOLjENE SORTE BOJADISERI
Plovdina	4,5	4	13.500	16.000						Začinak (Negotinsko crno)	4	3,5	12.000	14.000
Bagrina	4,5	4	13.500	16.000						Župski bojadiser	4	3,5	12.000	14.000
Ostale sorte upisane u Registar sorti polјoprivrednog bilјa i druge autohtone/ regionalne sorte	4,5	4	13.500	16.000						Gamay Teinturier (Game bojadiser)	4	3,5	12.000	14.000
										Alicante Bouschet	4	3,5	12.000	14.000

Preporučene/dozvolјene podloge

Preporučene/dozvolјene podloge vinove loze za region Centralna Srbija su sve registrovane podloge na Listi sorti i podloga voćaka, vinove loze i hmelјa propisane posebnim aktom.

Minimalni sadržaj alkohola

Minimalni sadržaj stvarnog alkohola je 8,5% vol, ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način.

2) Vinogradarski region Vojvodina

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte koje služe za proizvodnju regionalnih vina sa maksimalnim dozvolјenim prinosima po bilјci vinove loze i po hektaru za region Vojvodina prikazane su u sledećoj tabeli:

SORTE ZA BELA VINA	prinos/bilјci		prinos/hektar		SORTE ZA ROZE VINA	prinos/bilјci		prinos/hektaru		SORTE ZA CRVENA VINA	prinos/bilјci		prinos/hektaru
	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru		3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru		3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru
Riesling	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4	3,5	12.000	14.000
Sauvignon Blanc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4	3,5	12.000	14.000
Semillon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4	3,5	12.000	14.000
Savagnin Rose (Traminac)	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka )	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka )	4	3,5	12.000	14.000
Chardonnay	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4	3,5	12.000	14.000
Muscat Ottonel	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4	3,5	12.000	14.000
Tamjanika	4,5	4	13.500	16.000	Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	4,5	4	13.500	16.000	Zweigelt	4	3,5	12.000	14.000
										Vranac	4	3,5	12.000	14.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	4,5	4	13.500	16.000	Zweigelt	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4	3,5	12.000	14.000
Müller Thurgau	4,5	4	13.500	16.000	Vranac	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4	3,5	12.000	14.000
Smederevka	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti polјoprivrednog bilјa i druge autohtone/regionalne sorte	4	3,5	12.000	14.000
Plovdina	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4,5	4	13.500	16.000
Bianca	4,5	4	13.500	16.000						PREPORUČENE/DOZVOLjENE SORTE BOJADISERI
Kevidinka (Ružica)	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti polјoprivrednog bilјa i druge autohtone/regio-nalne sorte	4,5	4	13.500	16.000	Začinak (Negotinsko crno)	4	3,5	12.000	14.000
Ezerio	4,5	4	13.500	16.000						Župski bojadiser	4	3,5	12.000	14.000
Ostale sorte upisane u Registar sorti polјoprivrednog bilјa i druge autohtone/regio-nalne sorte	4,5	4	13.500	16.000						Gamay Teinturier (Game bojadiser)	4	3,5	12.000	14.000
										Alicante Bouschet	4	3,5	12.000	14.000

Preporučene/dozvolјene podloge

Preporučene/dozvolјene podloge vinove loze za region Vojvodina su sve registrovane podloge na Listi sorti i podloga voćaka, vinove loze i hmelјa propisane posebnim aktom.

Minimalni sadržaj alkohola

Minimalni sadržaj stvarnog alkohola je 8,5% vol, ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način.

3) Vinogradarski region Kosovo i Metohija

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte koje služe za proizvodnju regionalnih vina sa maksimalnim dozvolјenim prinosima po bilјci vinove loze i po hektaru za region Kosovo i Metohija prikazane su u sledećoj tabeli:

SORTE ZA BELA VINA	prinos/bilјci		prinos/hektaru		SORTE ZA ROZE VINA	prinos/bilјci		prinos/hektaru		SORTE ZA CRVENA VINA	prinos/bilјci		prinos/hektaru
	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru		3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru		3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru	3000–4000 bilјaka/ hektaru	preko 4000 bilјaka/ hektaru
Riesling	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4	3,5	12.000	14.000
Sauvignon Blanc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4	3,5	12.000	14.000
Semillon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4	3,5	12.000	14.000
Savagnin Rose (Traminac)	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Blanc (Burgundcac beli)	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka)	4	3,5	12.000	14.000
Chardonnay	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4	3,5	12.000	14.000
Muscat Ottonel	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4	3,5	12.000	14.000
Tamjanika	4,5	4	13.500	16.000	Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	4,5	4	13.500	16.000	Vranac	4	3,5	12.000	14.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	4,5	4	13.500	16.000	Vranac	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4	3,5	12.000	14.000
Müller Thurgau	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4	3,5	12.000	14.000
Smederevka	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti polјoprivrednog bilјa i druge autohtone/regio-nalne sorte	4	3,5	12.000	14.000
Plovdina	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti polјoprivrednog bilјa i druge autohtone/regio-nalne sorte	4,5	4	13.500	16.000
Ostale sorte upisane u Registar sorti polјoprivrednog bilјa i druge autohtone/regio-nalne sorte	4,5	4	13.500	16.000						PREPORUČENE/DOZVOLjENE SORTE BOJADISERI
										Začinak (Negotinsko crno)	4	3,5	12.000	14.000
										Župski bojadiser	4	3,5	12.000	14.000
										Gamay Teinturier (Game bojadiser)	4	3,5	12.000	14.000
										Alicante Bouschet	4	3,5	12.000	14.000

Preporučene/dozvolјene podloge

Preporučene/dozvolјene podloge vinove loze za region Kosovo i Metohija su sve registrovane podloge na Listi sorti i podloga voćaka, vinove loze i hmelјa propisane posebnim aktom.

Minimalni sadržaj alkohola

Minimalni sadržaj stvarnog alkohola je 8,5% vol, ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način.

III. VINOGRADARSKI REJONI I VINOGORJA

1. REJONI I VINOGORJA VINOGRADARSKOG REGIONA CENTRALNA SRBIJA

1.1. POCERSKO-VALjEVSKI REJON/CER – VALjEVO

Prostiranje

Pocersko-valјevski rejon se nalazi južno od Save i istočno od Drine, na padinama planina Cera i Vlašića, u gornjim delovima slivova reka Tamnave, Uba, Kolubare i Ljiga na istoku i u slivu reke Jadra na zapadu.

Granice

Granica rejona počinje na severozapadu, na pruzi Loznica – Šabac, na granici K.O. Prnjavor – Novo Selo i ide na jugoistok tom granicom, a zatim i granicom K.O. Čokešina – Prnjavor sve do asfaltnog puta Čokešina – Prnjavor u potesu „Jesike”, zatim tim putem, a potom i asfaltnim putem Čokešina – Lipolist, sve do granice K.O. Petkovica – Lipolist. Granica ide kratko granicom tih K.O. na jug, a zatim na istok putem Petkovica – Culјković, sve do skretanja za Belu Reku. Odatle granica ide granicom K.O. Bela Reka – Lipolist i Culјković – Lipolist, zatim skreće na istok izohipsom 100, na put Radovašnica – Dobrić i njime na jug do skretanja za naselјe Prekorečka Mala u potesu „Jelića brdo”. Odatle granica ide na istok preko kote 113, prelazi Dobrićku reku (koordinata: N 44° 41’ 08’’, E 19° 34’ 58’’) u pravcu preko kote 134, a zatim i putem do kote 139 – „Potes”, južno od Maova, zatim nastavlјa na istok istim putem, skreće na jug, prelazi granicu K.O. Maovi – Varna (koordinata: N 44° 40’ 55’’, E 19° 37’ 12’’) i dolazi do kote 103.7 – „potok Mutnik”, 128.6, izlazi na put, njime ide na jugoistok do kote 115.0 i izlazi na asfaltni put Šabac – Volujac u naselјu Varna – kota 114.1. Odatle granica ide na jug tim putem, prelazi potok Dumača – 107.6 i od kote 134.4 skreće na istok putem ka selu Vukošić. Granica ide tim putem do kote 128.7 – raskrsnica ka selu Sinošević i putem ka tom selu do kote 131.9 – zapadno od zaseoka Orlovac. Od te kote, granica ide na jug preko potesa „Milutinovača” (koordinata: N 44° 38’ 43’’, E 19° 40’ 00’’), prelazi potok Bojkača i izlazi na tromeđu K.O. Bojić – Sinošević – Varna. Odatle granica nastavlјa na jug granicom K.O. Bojić – Sinošević i od zaseoka Loboder nastavlјa putem Sinošević – Nakučani – Metlić – Rumska, idući zapadno od reke Dobrave. Granica kod ušća Cerske reke u Dobravu prelazi na asfaltni put Volujac – Bukor i njime sve do kote 174 – istočno od zaseoka Bučje na potoku Rakita. Odatle granica ide na istok preko kota 238 – „Ivak”, izlazi na granicu K.O. Bukor – Krivaja (koordinata: N 44° 31’ 36’’, E 19° 36’ 49’’), nastavlјa granicom tih K.O. na istok, a zatim i granicom K.O. Krivaja – Radojević i dolazi do kote 276 – „Bobija”, zatim nastavlјa granicom pomenutih K.O. i dalјe na istok granicom K.O. Mrovska – Cukovine preko kote 272 – „Glavčić”, zatim Kaona – Cukovine do kote 296 – „Belina glavčina”, zatim preko koordinata: N 44° 31’ 03’’; E 19° 41’ 39’’; N 44° 31’ 00’’; E 19° 41’ 42’’; N 44° 30’ 48’’, E 19° 41’ 53’’; do kote 252 – „Kozarica”, pa preko koordinata: N 44° 30’ 51; E 19° 42’ 07’’; N 44° 31’ 01’’; E 19° 42’ 22’’; N 44° 31’ 12’’; E 19° 42’ 41’’ do kote 291 – „Stolice” gde izlazi na asfaltni put Šabačka Kamenica – Šabac. Odatle granica ide tim putem na severoistok, pa na sever do sela Lojanice gde skreće na istok asfaltnim putem ka Vladimircima i Debrcu, prolazi Vladimirce i dolazi do asfaltnog puta Šabac – Krnić – Jazovnik sve do zaseoka Ciganska Mala, odnosno kote 239 – „Gomilica”. Odatle granica ide na istok putem, a zatim na jug do kote 219, dalјe na jugoistok, preko potesa „Čot” i izlazi na granicu K.O. Jazovnik – Batalage (N 44° 32’ 51’’, E 19° 52’ 08’’). Dalјe granica ide na sever granicom pomenutih K.O., a zatim na istok granicom K.O. Batalage – Kožuar, zatim Kožuar – Tulari, a zatim nastavlјa granicom K.O. Tulari – Kalinovac, pa Novaci – Kalinovac, zatim Trlić – Kalinovac, Trlić – Brezovica, pa Trlić – Sovlјak, sve do tromeđe K.O. Trlić, Zvizdar i Sovlјak. Odatle granica ide granicom sledećih K.O.: Zvizdar – Sovlјak, Zvizdar – Gunjevac, Vrhovine – Gunjevac, Vrhovine – Murgaš, Bajevac – Murgaš, Bajevac – Ruklada, Nepričava – Ruklada, Rubribreza – Ruklada, Lajkovac – Ruklada sve do tromeđe K.O. Lajkovac – Ruklada – Jabučje. Granica dalјe nastavlјa jugoistočno granicom sledećih K.O.: Lajkovac – Jabučje, Ćelije – Jabučje, Ćelije – Petka, Ćelije – Županjac, Županjac – Bogovađa, Bogovađa – Čibutkovica, Čibutkovica – Donji Lajkovac, Latković – Čibutkovica, Latković – Dudovica, Dudovica – Jajčić, Dudovica – Liplјe, Liplјe – Brajkovac, Brajkovac – Šutci, Brajkovac – Živkovci, Živkovci – Kruševica, Živkovci – Progoreoci, Progoreoci – Ivkovci, Ivkovci – Garaši, Ivkovci – Jelovik, Dragolј – Ivkovci, Ivkovci – Trudelј, Trudelј – Belanovica, Trudelј – Kozelј, Kozelј – Ugrinovci, Kozelј – Štavica, Ivanovci – Štavica, Ivanovci – Dići, Brančić – Dići, Brančić – Gukoš, Ljig – Gukoš, Babajić – Gukoš, Veliševac – Gukoš, Veliševac – Kadina Luka, Veliševac – Gunjica, Rakari – Gunjica, Popadić – Berkovac, Popadić – Struganik, Paštrić – Struganik, Paštrić – Brežđe, Tolić – Brežđe, Klјuč – Brežđe, Klјuč – Osečenica, Rajković – Osečenica, Rajković – Robaje i ovde granica izlazi na granicu K.O. Mionica i Valјevo. Granica dalјe nastavlјa granicom sledećih K.O.: Paune – Robaje, Žabari – Robaje, Žabari – Mratišić, Žabari – Prijezdić, Zarube – Prijezdić, Zarube – Ravnje, Dračić – Ravnje, Dračić – Kovačice, Dračić – Brangović, Belić – Brangović, Belić – Lelić, Degurić – Lelić, Sedlari – Lelić, Sedlari – Strmna Gora, Sedlari – Zlatarić, Valјevo – Zlatarić i Rađevo selo – Zlatarić, sve do tromeđe K.O. Rađevo selo – Donja Bukovica – Zlatarić, i dalјe granicom K.O. Donja Bukovica – Zlatarić, Donja Bukovica – Pričević, Donja Bukovica – Beomužević, Gornja Bukovica – Beomužević, Gornja Bukovica – Stapar, sve do tromeđe K.O. Gornja Bukovica – Valјevska Kamenica – Stapar (potes „Panin grob” – kota 394). Odatle granica rejona ide na zapad asfaltnim putem preko Valјevske Kamenice – kota 342 i dalјe istim asfaltnim putem preko Osladića na zapad do Osečine. Granica dalјe skreće na sever asfaltnim putem Osečina – Gornje Crnilјevo sve do granice K.O. Gornje Crnilјevo – Osečina, skreće na sever tom granicom, a zatim i granicom K.O. Gornje Crnilјevo – Konjuša, Donje Crnilјevo – Konjuša, Donje Crnilјevo – Cvetulјa, Galović – Cvetulјa, Bukor – Cvetulјa, Bukor – Gornja Sipulјa, Krivaja – Gornja Sipulјa, Krivaja – Pomijača i Rumska – Tekerić sve do asfaltnog puta Zavlaka – Šabac. Granica dalјe ide kratko tim putem, a zatim izohipsom 300 po severozapadnom obodu planine Cer do manastira Radovašnica. Dalјe granica ide na sever ka selu Dobrić, putem uz obod šume i preko kote 167 severoistočno od potesa „Bobija” do Bele Reke. Granica dalјe nastavlјa istim putem, ide preko kota 184 i 210, a zatim na sever preko potesa „Markov rov” – kota 249, preko koordinate: N 44° 38’ 53’’, E 19° 27’ 51’’ do kote 169 i 148 do granice K.O. Bela Reka – Petkovica (koordinata: N 44° 39’ 33’’, E 19° 27’ 39’’). Granica tu skreće na zapad preko kota 203 – „Mlađevi”, 204 i 146 – „Velike njive” do manastira Petkovica, a dalјe seoskim putem ka manastiru Čokešina do kote 134. Dalјe granica ide na jugozapad preko kote 207, preko koordinate: N 44° 38’ 24’’, E 19° 24’ 17’’ do potesa „Groblјanska kosa” – kota 227, pa zatim 176 – „Stojanova kosa” i 211 – „Cerička kosa”, skreće na severozapad i nastavlјa preko kota 161 – potok Stražanica, 258 – „Bel” do granice K.O. Lešnica – Novo Selo. Granica rejona ide tom granicom K.O. na severozapad, sve do pruge Loznica – Šabac i prugom na severoistok, sve do početne tačke granice rejona.

Karta 1.1.1. Granice rejona i vinogorja Pocersko-valјevskog rejona

Obuhvaćene opštine

Pocersko-valјevski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Loznica, Šabac, Vladimirci, Kocelјeva, Osečina, Valјevo, Ub, Lajkovac, Mionica, Ljig i Krupanj.

Površine rejona i vinogorja

Pocersko-valјevski rejon zauzima površinu od 166.989,93 ha, gde je najveće Podgorsko vinogorje.

Tabela 1.1.1. Površine rejona i vinogorja Pocersko-valјevskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Pocersko vinogorje	43.692,10	26,16	32,49
Podgorsko vinogorje	56.683,84	33,94	42,15
Kolubarsko-lјiško vinogorje	34.117,26	20,43	25,37
Ukupno	134.493,21	80,54	100,00
Pocersko-valјevski Ukupna površina (ha)	166.989,93

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Pocersko-valјevskom rejonu ima 190,62 ha vinograda (oko 173,3 ha rodnih vinograda, odnosno oko 93,02%), od čega je 93,85 ha sa stonim sortama i 96,77 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.1.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Pocersko-valјevskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.1.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Šapcu, Valјevu i RC Valјevo (1961–2010).

Tabela 1.1.2. Bioklimatski indeksi za Pocersko-valјevski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Šabac	17.4	1640.0	1361.3	2183.9	10.9	187.1	3.6	4.5	1.9
Valјevo	17.0	1559.1	1315.2	2092.6	10.8	246.2	4.6	3.3	2.2
RC Valјevo	17.4	1659.7	1333.0	2051.0	13.1	221.4	2.4	3.0	0.4

Karta 1.1.2. Vinklerov indeks Pocersko-valјevskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tip zemlјišta ovog rejona je pseudoglej, a zastuplјeni su u manjoj meri i vertisol, fluvisol i ostala zemlјišta.

Karta 1.1.3. Tipovi zemlјišta Pocersko-valјevskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 44° 40’ geografske širine na severu do 44° 11’ geografske širine na jugu rejona.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 110 m do 406 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 150 m do 310 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući od jugozapada ka severoistoku.

Karta 1.1.4. Nadmorska visina Pocersko-valјevskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi. Nagib terena sa postepeno smanjuje idući od jugozapada ka severoistoku.

Karta 1.1.5. Nagib terena Pocersko-valјevskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama. Pored ovoga, na padinama planine Cer sreću se i vinogradi na severoistočnim i severnim ekspozicijama.

Karta 1.1.6. Ekspozicija terena Pocersko-valјevskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona čine sa južne strane planine Suvobor (866 m), Malјen (1103 m) i druge manje planine, a sa uglavnom severozapadne strane niža planina Cer (687 m). Venci i padine ovih planina, koje pripadaju Dinarskim planinama, kao i brdoviti tereni koji su zastuplјeni više u jugozapadnom delu rejona ispresecani koritima reka, orografski karakterišu ovaj rejon. Severoistočni deo rejona je više blago brdovit, kao i sa ravnim terenima.

Pejzaž

Rejon se nalazi u nizijsko-brežulјkastom pojasu u severozapadnom delu i više brdovitijem pojasu na jugozapadu sa relativno razuđenim naselјima. Kroz rejon protiču reke Tamnava i Kolubara, oko čijih rečnih korita su zastuplјene vlažne šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr., dok u ostalom brdskom delu rejona preovlađuju pretežno šume hrasta cera, sladuna i dr. Ovi šumski kompleksi sa pašnjacima, mali voćnjaci i parcele sa ratarskim kulturama (uglavnom pod kukuruzom i strnim žitima) daju pejzažne karateristike ovom rejonu. Kroz rejon protiču i reke Ub i Ljig, koje zajedno sa pratećim šumama i parcelama pod ratarskim kulturama daju karakter jednom delu rejona.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 1.153 gazdinstva poseduje vinograde, što čini svega oko 1,9% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, odnosno parcela pod vinogradima se nalaze u opštinama Šabac i Kocelјeva, iako najveću površinu pod vinogradima ima opština Valјevo.

Vinogorja

Pocersko-valјevski rejon ima sledeća vinogorja:

1.1.1. Pocersko vinogorje/Pocerina;

1.1.2. Podgorsko vinogorje/Podgorina i

1.1.3. Kolubarsko-lјiško vinogorje/Kolubara – Ljig.

1.1.1. Pocersko vinogorje/Pocerina

Prostiranje

Pocersko vinogorje se nalazi u severozapadnom delu vinogradarskog rejona i obuhvata terene na padinama planine Cer i Vlašić, kao i viših terena istočno i južno od reka Dobrave i Višnjice.

Granice

Na severozapadu granica vinogorja počinje od reke Jerez, od mosta na putu Novo Selo – Čokešina kod izvora „Isakovića izvorac” i kreće na severoistok tom rekom sve do ušća potoka Radanovača. Odatle granica nastavlјa na jugoistok, putem iznad potesa „Džajevac” prema zaseoku Stojinovići, a zatim skreće na seoski put kojim u pravcu istoka dolazi do mosta na putu Čokešina – Prnjavor preko potoka Radanovača, kratko tim putem na sever, a zatim i asfaltnim putem ka zaseoku Radikovac, sve do izohipse 120. Granica tu prelazi na izohipsu 120 i njome u pravcu severoistoka dolazi do puta Čokešina – Petkovica i tim putem do asfaltnog puta Prnjavor – Lipolist, sve do granice K.O. Petkovica – Lipolist. Granica ide kratko granicom tih K.O. na jug, a zatim na istok putem Petkovica – Culјković, sve do izohipse 120 u potesu „Belo polјe”. Granica ide na istok tom izohipsom, prelazi Belu Reku i izlazi na granicu K.O. Lipolist – Bela Reka. Granica ide tom granicom do tromeđe K.O. Bela Reka – Culјković – Lipolist. Odatle granica ide do kote 156, pa do kote 192 na asfaltnom putu Radovašnica – Šabac i tim putem na severoistok do skretanja za naselјe Prekorečka Mala u potesu „Jelića brdo”. Odatle granica ide kratko na istok ka koti 113 do izohipse 120, zatim ide tom izohipsom najpre na jugozapad, zapadno od Dobrićke reke, a zatim je prelazi kod ušća Radovašničke reke i vraća se na severoistok sve do južnog oboda naselјa Prekorečka Mala. Odatle granica ide seoskim putem na jugoistok i preko kote 144 izlazi na izohipsu 150. Odatle granica ide izohipsom 150 na istok, prelazeći reke Mutnik (najjužnija koordinata: N 44° 38’ 48’’, E 19° 33’ 33’’ – potes „Šibovi” severno od sela Grušić), Dumaču (najjužnija koordinata: N 44° 37’ 36’’, E 19° 33’ 48’’ – zaseok Gornja Mala, istočno od Grušića) i Glјionicu (najjužnija koordinata: N 44° 38’ 13’’, E 19° 36’ 01’’ – zaseok Šatarići). Granica tom izohipsom dolazi do puta, koji se od asfaltnog puta Šabac – Volujac odvaja na jugoistok ka potesu „Lipovica” (koordinata: N 44° 39’ 27’’, E 19° 39’ 17’’) i tim putem preko kote 137.7 i 131.9 izlazi na izohipsu 130 (koordinata: N 44° 38’ 57’’, E 19° 40’ 11’’). Granica dalјe ide tom izohipsom, preseca reku Bojkaču (najjužnija koordinata: N 44° 37’ 07’’, E 19° 37’ 21’’ – zaseok Račanska Mala) i izlazi ponovo na asfaltni put Šabac – Volujac – Bukor, odvajajući se kratko od njega izohipsom 130 (koordinata: N 44° 34’ 27’’, E 19° 36’ 46’’), njome dolazi do potesa „Derića mala” – kota 137, gde nastavlјa izohipsom 150 na istok, izbacujući tako dolinu donjeg toka Kramske reke, zatim se granica opet uklјučuje na put Volujac – Bukor i tim putem dolazi do kote 174 – istočno od zaseoka Bučje na potoku Rakita. Odatle granica ide na istok preko kota 238 – „Ivak”, izlazi na granicu K.O. Bukor – Krivaja (koordinata: N 44° 31’ 37’’, E 19° 36’ 48’’), nastavlјa granicom tih opština na istok, a zatim i granicom opština Krivaja – Radojević i dolazi do kote 276 – „Bobija”, zatim nastavlјa granicom pomenutih katastarskih opština i dalјe na istok granicom K.O. Mrovska – Cukovine preko kote 272 – „Glavčić”, zatim Kaona – Cukovine do kote 296 – „Belina Glavčina”, zatim preko koordinata: N 44° 31’ 03’’, E 19° 41’ 39’’; N 44° 31’ 00’’, E 19° 41’ 42’’; N 44° 30’ 48’’, E 19° 41’ 53’’ do kote 252 – „Kozarica”, pa preko koordinata: N 44° 30’ 51’’, E 19° 42’ 07’’; N 44° 31’ 01’’, E 19° 42’ 22’’; N 44° 31’ 12’’, E 19° 42’ 41’’ do kote 291 – „Stolice” gde izlazi na asfaltni put Šabačka Kamenica – Šabac. Odatle granica ide na severoistok, pa na sever do sela Lojanice gde skreće na istok asfaltnim putem ka Vladimircima i Debrcu, prolazi Vladimirce i dolazi do asfaltnog puta Šabac – Krnić – Jazovnik sve do zaseoka Ciganska Mala, odnosno kote 239 – „Gomilica”. Odatle granica ide pravom linijom u pravcu jugoistoka preko kote 219 i potesa „Čot” do izohipse 150, a zatim njome, izbacujući dolinu reke Vukodraž, u potesu „Šilјakovac” dolazi na granicu opština Kocelјeva i Ub (granica K.O. Batalage – Tulari). Granica ide na jug granicom tih K.O. sve do asfaltnog puta Kalinovac – Kocelјeva – Bukor, a zatim na zapad tim putem sve do ušća potoka Klenovica u Tamnavu u K.O. Ćukovine. Odatle granica prelazi na izohipsu 160, nedaleko odatle prelazi reku Tamnavu i vraća se na istok tom izohipsom sve do asfaltnog puta Kocelјeva – Valјevo. Granica ide kratko tim putem na severoistok, a zatim prelazi na asfaltni put Kocelјeva – Novaci – Ub i njime na istok ponovo na granicu opština Kocelјeva i Ub, odnosno K.O. Zukve – Novaci. Granica tom granicom K.O. dolazi do tromeđe K.O. Družetić, Gola Glava i Raduša, a zatim nastavlјa granicom opština Kocelјeva i Valјevo, odnosno K.O. Družetić i Gola Glava sve do preseka sa izohipsom 200. Granica se odvaja na zapad tom izohipsom izbacujući iz vinogorja dolinu reke Ub, prelazi je (najzapadnija koordinata: N 44°25’ 01’’, E 19° 47’ 48’’ – potes „Duboka jaruga”), vraća se na istok i izbacujući dolinu potoka Ubić, idući severno od potoka ponovo izlazi na granicu opština Kocelјeva i Valјevo, odnosno K.O. Družetić – Gola Glava, severno od zaseoka Donja Jautina. Granica ide na zapad granicom tih K.O, a zatim i granicom K.O. Družetić – Oglađenovac, Družetić – Vlaščić, Vlaščić – Bresnica, Vlaščić – Ljutice, Ljutice – Miličinica, Miličinica – Kamenica, Goločelo – Miličinica, Miličinica – Donje Crnilјevo, Donje Crnilјevo – Gornje Crnilјevo, i tako dolazi do tromeđe K.O. Donje Crnilјevo – Gornje Crnilјevo – Konjuša. Odatle granica ide kratko na severozapad, a zatim putem Osečina – Donje Crnilјevo na sever sve do zaseoka Tomići – 297, gde prelazi na izohipsu 300. Granica nastavlјa tom izohipsom na severozapad sve do potesa „Jasikovo polјe” na granici K.O. Galović i Bukor. Odatle se granica kratko odvaja od izohipse idući preko sledećih koordinata: N 44° 28’ 41’’, E 19° 34’ 08’’; N 44° 28’ 45’’, E 19° 33’ 58’’ i N 44° 28’ 51’’, E 19° 33’ 57’’ gde izlazi kratko na asfaltni put i njime ide na severozapad gde dolazi do kote 267 i ponovo izlazi na istu izohipsu u potesu „Bjelik”. Granica nastavlјa na severozapad tom izohipsom po padinama planine Vlašić sve do zaseoka Ciganska Mala jugozapadno od sela Bukor, a odatle granicom K.O. Bukor i Gornja Sipulјa do kote 365 severoistočno od potesa „Vrtače”. Odatle granica ide putem preko kota 405 – „Bukorska glava”, 384 – „Vojničko groblјe” i dalјe prema zaseoku Bučje, ponovo prelazi na izohipsu 300. Granica nastavlјa na severozapad tom izohipsom, prolazi preko potesa „Rovine” (koordinata: N 44° 32’ 44’’, E 19° 32’ 59’’), izlazi na granicu K.O. Krivaja – Rumska, ide na severoistok tom granicom preko potesa „Kram” i dolazi do kote 174 na Kramskoj reci jugozapadno od sela Rumska. Odatle granica skreće na severozapad potokom koji prolazi kroz potes „Jastrebovac”, a zatim i seoskim putem iz Rumske preko potesa „Jastovača” u koti 327 izlazi na asfaltni put Zavlaka – Šabac. Granica dalјe ide kratko tim putem na severoistok, a zatim izohipsom 300 po severozapadnom obodu planine Cer do manastira Radovašnica. Dalјe granica ide na sever ka selu Dobrić asfaltnim putem uz obod šume sve do kote 230 – „Strelačka”, a od te kote i dalјe putem na severozapad preko kote 202 izlazi u naselјe Bela Reka. Tu granica skreće na jugozapad i ide asfaltnim putem do skretanja za potes „Markov rov”, a odatle na severoistok putem koji prati izohipsu 200, preko kote 210 do kote 202 – „Crveno brdo”. Odatle granica ide preko kote 148, putem do kote 190 – potes „Kosovac”, gde se uklјučuje na izohipsu 150 i njome dolazi do zapadno od potoka Vlaška. Granica dalјe ide preko kota 204 i 146 – „Velike njive” do manastira Petkovica, a dalјe seoskim putem ka manastiru Čokešina do kote 134 – ušće Jokinog potoka u reku Nečaju. Odatle granica ide zemlјanim putem, na jugozapad preko potesa „Stevanovo brdo”, i kratko izohipsom 150, na jugoistok do asfaltnog puta kod manastira Čokešina, a zatim se uklјučuje na izohipsu 150 i njome zaobilazi potes „Osoje” i izlazi na seoski put Čokešina – „Mršića grob” (Hajdučki grobovi) preko potesa „Joševačka kosa”. Od tog potesa, u pravcu izvora Bela voda ide preko kota 176 – „Stojanova kosa” i 211 – „Cerička kosa”, a zatim potokom Stražanica ponovo izlazi na izohipsu 150. Granica dalјe ide tom izohipsom, zaobilazeći potes „Vitiba” sa južne, istočne i severne strane i dolazi do kote 153 na potoku Trnovica. Odatle granica ide na sever i putem preko potesa „Karapandžin grob”, dolazi do početne tačke granice vinogorja na reci Jerez.

Obuhvaćene katastarske opštine

Pocersko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština: Novo Selo, Čokešina, Petkovica, Bela reka, Culјković, Dobrić, Grušić, Pocerski Metković, Bojić, Varna, Rumska, Radovašnica, Desić, Dvorište, Krivaja, Galović, Ćukovine, Donje Crnilјevo, Goločelo, Kozarica, Kamenica, Ljutice, Subotica, Vladimirci, Bobovik, Skuplјen, Jalovik, Jazovnik, Batalage, Svileuva, Kocelјeva Varoš, Zukve, Kocelјeva, Družetić, kao i katastarske opštine Volujac, Bukor, Gradojević, Draginje, Mali Bošnjak, Bresnica, Brdarica i Krnule.

1.1.2. Podgorsko vinogorje/Podgorina

Prostiranje

Podgorsko vinogorje se nalazi u centralnom delu vinogradarskog rejona, na širem području padina Valјevskih planina, Malјena i Vlašića.

Granice

Granica vinogorja počinje na severozapadu, od tromeđe K.O. Donje Crnilјevo – Gornje Crnilјevo – Konjuša i ide na istok granicom opština Osečina i Kocelјeva, a zatim i Valјevo i Kocelјeva, sve do potoka Ubić na granici K.O. Gola Glava – Družetić. Odatle granica ide potokom na severoistok, a zatim severno, od Donje Jautine prelazi na izohipsu 200. Dalјe granica nastavlјa tom izohipsom, izbacujući tako doline potoka Ubić, a zatim i reka Ub i Joševa reka, sve do granica opština Valјevo – Ub (granica K.O. Gola Glava – Slatina), istočno od ušća Joševe reke u Ub. Dalјe granica ide ponovo granicom opština Valјevo – Ub, a zatim i Valјevo – Lajkovac, sve do pruge Valјevo – Lajkovac na granici K.O. Loznica – Slovac. Odatle se granica vraća na jugozapad tom prugom ka Valјevu, prelazi most na Kolubari i na mostu preko reke Gradac prelazi asfaltni put ka naselјu Gradac na izohipsu 200. Granica se vraća nazad na istok tom izohipsom, izbacujući i dolinu reke Banja (najjužnija tačka – Petnička pećina), a zatim se asfaltnim putem Šušeoka – Valјevo spušta na izohipsu 150. Tom izohipsom granica vinogorja nastavlјa na istok i ide do severoistočnog oboda naselјa Klašnić, gde se penje na izohipsu 180 i dalјe njome izbacujući dolinu reka Lipnica (najjužnija koordinata: N 44° 15’ 20’’, E 20° 01’ 38’’ – selo Đurđevac) i Lepenica (najjužnija koordinata: N 44° 14’ 06’’, E 20° 02’ 54’’ – selo Klјuč) i dolazi do asfaltnog puta Divci – Mionica, kojim ide kratko na jug, pa prelazi na izohipsu 180, a zatim i 170, od asfaltnog puta Mionica – Divci. Granica dalјe ide na jugoistok tom izohipsom, obuhvatajući naselјe Mionicu, a zatim na mestu gde ta izohipsa preseca reku Ribnicu prelazi na asfaltni put po jugoistočnom obodu naselјa i preko kote 195 izlazi na izohipsu 200, pre uklјučenja na asfaltni put Mionica – Divčibare. Odatle granica ide tom izohipsom, izbacujući dolinu reke Ribnica (najjužnija koordinata: N 44° 13’ 48’’, E 20° 06’ 02’’ – most u selu Paštrić) i vraća se na sever, sve do asfaltnog puta u selu Tabanović. Granica tu kratko ide tim putem do izohipse 170, a zatim nastavlјa izohipsom 170 na severoistok, do zaseoka Stošić, kod ušća Toplice u Kolubaru, a zatim izbacujući dolinu reke Toplice (najjužnija koordinata: N 44° 13’ 35’’, E 20° 10’ 03’’ – nedaleko od mosta u selu Gornja Toplica) do potoka Orovac, jugozapadno od sela Dučić, gde prelazi na seoske puteve paralelne uz reku Toplicu preko kota 282 – Raskrsnica na putu Komanice – Dučić, 236 –zaseok „Brđani” i 157 izlazi na asfaltni put Mionica – Gornji Mušić – Donji Mušić – Slovac, sve do granice opština Mionica – Lajkovac (granica K.O. Virovac – Markova Crkva), a zatim i Mionica – Ljig, sve do tromeđe K.O. Rakari – Gunjica – Veliševac. Granica vinogorja se dalјe poklapa sa granicom rejona i ide granicama K.O. Rakari – Gunjica, Popadić – Berkovac, Popadić – Struganik, Paštrić – Struganik, Paštrić – Brežđe, Tolić – Brežđe, Klјuč – Brežđe, Klјuč – Osečenica, Rajković – Osečenica, Rajković – Robaje i ovde granica izlazi na granicu opština Mionica i Valјevo. Granica dalјe nastavlјa granicom sledećih K.O.: Paune – Robaje, Žabari – Robaje, Žabari – Mratišić, Žabari – Prijezdić, Zarube – Prijezdić, Zarube – Ravnje, Dračić – Ravnje, Dračić – Kovačice, Dračić – Brangović, Belić – Brangović i Belić – Lelić, sve do tromeđe K.O. Belić – Degurić – Lelić. Odatle se granica odvaja od granice rejona i ide najpre granicom K.O. Valјevo – Degurić, a zatim izohipsom 250, istočno od reke Gradac ka Valјevu i kod potesa „Anatema” dolazi do asfaltnog puta ka Valјevu, kratko njime, a zatim prelazi preko koordinate: N 44° 15’ 16’’, E 19° 53’ 09’’ na drugu stranu reke Gradac i preko koordinate: N 44° 15’ 22’’, E 19° 53’ 08’’ ide u pravcu preko železničkog tunela do asfaltnog puta Valјevo – Sedlari u selu Popare. Granica ide tim putem na zapad, sve do raskrsnice u potesu „Vidrak”, a zatim asfaltnim putem na sever do naselјa Bair. Granica zatim skreće na zapad, prelazi reku Kolubaru (koordinata: N 44° 16’ 05’’, E 19° 52’ 40’’) i idući severno od potesa „Pećina” (koordinate: N 44° 16’ 07’’, E 19° 52’ 33’’; N 44° 16’ 06’’, E 19° 52’ 21’’) dolazi do zaseoka Veselinovići i u istom pravcu prelazi reku Obnicu (koordinata: N 44° 16’ 02’’, E 19° 52’ 00’’) i dolazi do kote 195, jugoistočno od sela Belo Polјe. Odatle ide izohipsom 250, severno od reke Jablanice, sve do potesa „Srećkova strana”, odnosno do granice K.O. Sedlari – Zlatarić, a zatim i granicom K.O. Valјevo – Zlatarić i Rađevo selo – Zlatarić, sve do tromeđe K.O. Rađevo selo – Donja Bukovica – Zlatarić, a dalјe granicom K.O. Donja Bukovica – Zlatarić, Donja Bukovica – Pričević, Donja Bukovica – Beomužević, Gornja Bukovica – Beomužević, Gornja Bukovica – Stapar, sve do tromeđe K.O. Gornja Bukovica – Valјevska Kamenica – Stapar (potes „Kolarevića brdo”). Odatle granica rejona ide na zapad, preko Valјevske Kamenice – kota 342 i dalјe asfaltnim putem, preko Osladića na zapad do Osečine. Granica dalјe skreće na sever, asfaltnim putem Osečina – Gornje Crnilјevo, sve do granice K.O. Gornje Crnilјevo – Osečina, skreće na sever tom granicom i dolazi do tromeđe K.O. Gornje Crnilјevo – Donje Crnilјevo – Konjuša, odnosno do početne tačke vinogorja.

Podgorskom vinogorju pripada i mali deo u K.O. Gola Glava koji se nalazi sa severne strane vinogorja i obuhvata površinu koja počinje u koordinati: N 44° 24’ 36’’, E 19° 52’ 37’’ i ide preko koordinate N 44° 24’ 39’’, E 19° 52’ 40’’, a zatim od koordinate N 44° 24’ 42’’, E 19° 52’ 43’’ skreće na jugoistok do koordinate N 44° 24’ 38’’, E 19° 52’ 16’’, zatim preko koordinate N 44° 24’ 35’’, E 19° 52’ 48’’ dolazi do koordinate N 44° 24’ 33’’, E 19° 52’ 48’’ gde skreće na zapad i preko koordinata: N 44° 24’ 32’’, E 19° 52’ 41’’; N 44° 24’ 36’’, E 19° 52’ 41’’ dolazi do početne tačke oaze.

Obuhvaćene katastarske opštine

Podgorsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština: Sirdija, Osladić, Tuđin, Kamenica, Gola Glava, Sedlari, Valјevo, Klanica, Loznica, Divci, Lukavac, Popučke, Petnica, Beloševac, Klinci, Paune, Mrčić, Klašnić, Uroševac, Sanković, Klјuč, Mionica selo, Tolić, Paštrić, Komanice, Malјević, Vrtiglav, Tabanović, Veselinovac, Markova Crkva, Slovac, Virovac, Donji Mušić, Gornji Mušić, Rakari, Dučić, Nanomir, Osečina, Todorin Do, kao i katastarske opštine Gornje Crnilјevo, Miličinica, Vlaščić, Oglađenovac, Gornja Bukovica, Rabas, Joševa, Brankovina, Kotešica, Donja Bukovica, Kozličić, Blizonje, Babina Luka, Zabrdica, Grabovica, Rađevo Selo, Duplјaj, Popadić, Rajković, Žabari, Dračić, Belić i Degurić.

1.1.3. Kolubarsko-lјiško vinogorje/Kolubara – Ljig

Prostiranje

Kolubarsko-lјiško vinogorje je izduženo vinogorje u istočnom delu vinogradarskog rejona u području srednjih tokova reka Tamnave, Uba i Kolubare i donjeg toka reke Ljig i sastoji se iz četiri dela koji su međusobno odvojeni ovim vodenim tokovima.

Granice

Severni deo vinogorja obuhvata celokupnu K.O. Tulari, uklјučujući i područje između te K.O. i asfaltnih puteva Kalinovac – Kocelјeva na jugu i Suva Jaruga – Tulari na zapadu.

Oaza Kalinovac obuhvata parcele zapadno od granica Kolubarsko – lјiškog vinogorja. Granica oaze polazi od koordinate: N 44° 29’ 51’’, E 19° 57’ 32’’, ide preko koordinata: N 44° 30’ 01’’, E 19° 57’ 25’’; N 44° 25’ 46’’, E 19° 54’ 32’’; N 44° 30’ 00’’, E 19° 57’ 28’’; N 44° 29’ 57’’, E 19° 57’ 27’’; N 44° 29’ 49’’, E 19° 57’ 28’’ i dolazi do početne tačke oaze.

Oaza Banjani obuhvata područje oko tromeđe katastarskih opština Kožuar, Vukona i Banjani. Granica oaze počinje na granici K.O. Kožuar – Vukona, severno od potesa Plandište i kreće na severoistok, do oboda šume, a zatim skreće na jugoistok i uklјučuje se na izohipsu 150 i ide njome sve do kote 151 na glavnom putu. Granica odatle skreće na zapad tim putem i dolazi do početne tačke oaze.

Centralni deo vinogorja je i najveći deo i prostire se između reka Tamnave na severu i Kolubare na jugu. Granica tog dela počinje na severozapadu, na granici opština Ub i Kocelјeva (granica K.O. Novaci – Zukve), od asfaltnog puta Kocelјeva – Ub i ide tim putem na istok, sve do granice K.O. Trlić – Sovlјak, i na jug tom granicom, a zatim i granicom K.O. Zvizdar – Sovlјak, sve do asfaltnog puta Pambukovica – Ub. Granica ide tim putem na zapad prema Pambukovici, sve do izohipse 150 u potesu „Rovača”, istočno od Pambukovice. Granica tu prelazi na izohipsu 150, nastavlјa njome najpre na zapad, prelazi reku Ub (najzapadnija koordinata: N 44° 26’ 08’’, E 19° 54’ 08’’ – potes „Ade”), nastavlјa tom izohipsom na jug, isklјučuje se sa izohipse prelazeći granicu K.O. Pambukovica – Raduša u koordinati: N 44° 25’ 46’’, E 19° 54’ 32’’ i nakon toga se ponovo uklјučuje na izohipsu 150, ide njome na istok i nakon toga dolazi do puta Raduša – Dokmir – Čučuge na mestu Stara opština, kratko ide njime, a zatim prelazi na put Čučuge – Kršna Glava. Tim putem granica ide na jug, sve do potoka Dokmirica, a odatle skreće na put ka Boj – brdu i selu Tvrdojevac. Na obodu naselјa Tvrdojevac, granica prelazi na izohipsu 150 i nastavlјa u istom pravcu na istok, južno od reke Ub, izlazi na granicu K.O. Zvizdar – Gunjevac. Granica dalјe ide tom granicom, a zatim i granicom K.O. Vrhovine – Gunjevac, Vrhovine – Murgaš, Bajevac – Murgaš, Bajevac – Ruklada, Nepričava – Ruklada, Rubribreza – Ruklada, sve do granice opština Lajkovac i Ub. Zatim granica nastavlјa jugoistočno granicom ovih opština do mesta spajanja K.O. Lajkovac i Jabučje, a zatim granicom ovih dveju K.O. do asfaltnog puta Valјevo – Lajkovac – Jabučje. Odatle granica ide na jugozapad granicom opština Lajkovac – Valјevo, a zatim i Ub – Valјevo i Ub – Kocelјeva, sve do početne tačke vinogorja.

Južni (Ljiški) deo vinogorja se prostire između reka Kolubare na severu i Ljig na jugu i istoku. Granica tog dela počinje na severozapadu, od raskrsnice puteva Slovac – Markova Crkva i Slovac – Ratkovac, nedaleko od ušća Toplice u Kolubaru, i ide na istok putem preko naselјa Slovac – Ratkovac – Pepelјevac – Palež – Podvodnice – Bogovađa, sve do železničke stanice Bogovađa. Odatle granica ide prugom na jug do prvog pružnog prelaza, a zatim tim putem na jugozapad preko Lom – brda, a zatim i zapadnim pa južnim obodom šume (koordinate: N 44° 18’ 45’’, E 20° 11’ 15’’; N 44° 18’ 36’’, E 20° 11’ 13’’; N 44° 18’ 28’’, E 20° 11’ 34’’; N 44° 18’ 22’’, E 20° 11’ 46’’; N 44° 18’ 31’’, E 20° 11’ 54’’; N 44° 18’ 28’’, E 20° 12’ 09’’; N 44° 18’ 41’’, E 20° 12’ 12’’), sve do asfaltnog puta Donji Lajkovac – Bogovađa, istočno od potesa „Dubravice” (koordinata: N 44° 18’ 50’’, E 20° 12’ 23’’), a zatim na jug obodom šume, između naselјa Donji Lajkovac i asfaltnog puta Bogovađa – Latković. Granica dalјe ide od kote 128 – raskrsnica puteva kod ušća potoka Jovac u Grabovac putem Donji Lajkovac – Krgovića Kraj – Kedžića Kraj – Vranovac i dalјe na istok obodom šume severno od naselјa Vranovac (koordinate: N 44° 17’ 28’’, E 20° 12’ 52’’; N 44° 17’ 32’’, E 20° 13’ 05’’; N 44° 17’ 33’’, E 20° 13’ 29’’), sve do pruge Bogovađa – Jajčić. Granica vinogorja se spušta na jug tom prugom, a zatim se uklјučuje na put Latković – Ljig i tim putem ide sve do severoistočnog oboda naselјa Ljig (koordinata: N 44° 14’ 00’’, E 20° 14’ 40’’), a odatle putem na jugoistok do reke Ljig, prelazi je i nastavlјa Ibarskom magistralom do raskrsnice kod mosta. Odatle granica ide putem u pravcu juga do izohipse 200, koja se nalazi na granici K.O. Ljig – Babajić i tom granicom ka jugozapadu dolazi do tromeđe K.O. Ljig – Babajić – Gukoš. Dalјe granica ide granicom K.O. Babajić – Gukoš, Veliševac – Gukoš, Veliševac – Kadina Luka, Veliševac – Gunjica i dolazi do tromeđe K.O. Veliševac – Rakari – Gunjica. Odatle se granica odvaja na sever i ide granicom opština Ljig – Mionica i Lajkovac – Mionica, sve do asfaltnog puta Virovac – Markova, na granici tih dveju katastarskih opština. Granica vinogrja se odatle odvaja na sever tim putem i dalјe prema Slovcu dolazi do početne tačke vinogorja.

Jugoistočni deo vinogorja se nalazi na južnim obroncima brda severoistočno od Ljiga. Granica tog dela počinje na severozapadu, od asfaltnog puta Beograd – Čačak (Ibarska magistrala), na granici opština Ljig i Lazarevac (K.O. Dudovica i Jajčić), kreće se tom granicom na istok, a zatim i granicom opština Ljig i Aranđelovac i Ljig i Gornji Milanovac, sve do asfaltnog puta Ljig – Aranđelovac (granica K.O. Živkovci – Dragolј). Granica se odatle odvaja na zapad tim putem i idući sve vreme severno od reke Kačer, dolazi ponovo do Ibarske magistrale. Granica se odatle odvaja nazad na istok putem po južnom i istočnom obodu šume potesa „Državni zabran”, i dalјe asfaltnim putem dolazi ponovo do magistrale u naselјu Moravci. Granica odatle skreće na sever i magistralom dolazi do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Kolubarsko-lјiško vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo: delovi katastarskih opština Novaci i Batalage i cela katastarska opština Tulari.

Centralni deo: delovi katastarskih opština Novaci, Trlić, Zvizdar, Čučuge, Pambukovica, Dokmir, Tvrdojevac, Nepričava, Rubribreza, Lajkovac, Stepanje, Slovac, Gvozdenović, Kršna Glava, Slatina, Raduša i cele katastarske opštine Vrnovine i Balјevac.

Ljiški deo: delovi katastarskih opština Ratkovac, Pridvorica, Strmovo, Pepelјevac, Vračević, Bogovađa, Donji Lajkovac, Latković, Jajčić, Cvetanovac, Markova crkva i cele katastarske opštine Babajić, Veliševac i Bošnjanović.

Jugoistočni deo: delovi katastarskih opština Liplјe, Šutci, Belanovica, Živkovci, Polјanice, Ivanovci, Brančić, Moravci i cela katastarska opština Kalanjevci.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Pocersko-valјevski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Pocersko	Podgorsko	Kolubarsko-lјiško	prinos/(kg/bilјci)		Prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Godominka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Pocersko	Podgorsko	Kolubarsko-lјiško	prinos/(kg/bilјci)		Prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	–	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Pocersko	Podgorsko	Kolubarsko-lјiško	prinos/(kg/bilјci)		Prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet				2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)				2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Pocersko-valјevski rejon (Pocersko, Podgorsko i Kolubarsko-lјiško vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte I, II i III epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Druge sorte I, II i III epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver	– Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)		– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Druge sorte I, II i III epohe zrenja
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas X Berlandieri 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Silvo kordunica – Mozerova kordunica		– Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,0		9,5

1.2. REJON NEGOTINSKA KRAJINA/NEGOTINSKA KRAJINA

Prostiranje

Rejon Negotinska Krajina se prostire na krajnjem istoku Centralne Srbije uz rumunsku i bugarsku granicu.

Granice

Granica rejona Negotinska Krajina ide od obale Dunava, istočno od mesta Novog Sipa i niz ovu reku desnom obalom, sve do ušća Timoka. Odatle granica ide na jug levom obalom Timoka, sve do naspram sela Velјkova, a zatim državnom granicom sa Bugarskom do granice opština Negotin i Zaječar na državnoj granici. Odatle granica rejona ide na zapad granicom opština Negotin i Zaječar do tromeđe K.O. Sikole I – Salaš – Glogovica I. Dalјe granica izlazi na izohipsu 500 i tom izohipsom ide sve do kote 442 – „Stevanske livade” na asfaltnom putu koji od mesta Sikole vodi ka hotelu „Stevanske livade”. Odatle granica nastavlјa na sever preko kota 498, a zatim obodom šume, preko koordinata: N 44° 11’ 34’’, E 22° 17’ 00’’ i N 44° 11’ 44’’, E 22° 17’ 00’’ do kote 517 – „Rud”, nastavlјa obodom šume preko koordinata: N 44° 12’ 02’’, E 22° 16’ 57’’; N 44° 12’ 20’’, E 22° 16’ 46’’ i N 44° 12’ 35’’, E 22° 16’ 33’’ do kote 509 – „Livade” i u pravcu ka selu Popovica izlazi na izohipsu 450. Granica dalјe ide tom izohipsom sve do severnog oboda sela Popovica i dalјe asfaltnim putem Popovica – Plavna, sve do Jaruškog potoka. Tu se granica odvaja od tog asfaltnog puta i nastavlјa na sever seoskim putem preko potesa „Ponore”, zatim zapadno od potesa „Repičina kosa”, pa preko potesa „Mečiji šib” do raskrsnice seoskih puteva između potesa „Polom” i „Tilva mare”. Odatle granica rejona obilazi potes „Tilva mare” putem po istočnom i severnom obodu tog potesa i preko kote 500 dolazi do puta sa istočne strane potesa „Seget” i potoka P. Gligorija. Tim putem granica ide na sever do kote 383 – ušće tog potoka u Medveđu reku. Granica dalјe nastavlјa šumskim putem istočno od potesa „Medveđa”, seče asfaltni put Plavna – Klokočevac (potes „Popadija”) i istim putem nastavlјa na sever prolazeći istočno od potesa „Kolјe brdo”, „Preslap” i „Kornjet” i dolazi do kote 556 – „Fntena Kuku”. Tu granica skreće na jugoistok i ide putem ka potesu „Mali Miroč” sve do reke Turije. Granica tu skreće na jug putem ka selu Plavna i dolazi do asfaltnog puta Plavna – Štubik kod mosta, preko Medveđe reke. Granica odatle nastavlјa na istok tim asfaltnim putem do kote 272 – reka „Zamna”, a dalјe na sever rekom Zamnom do ušća Medveđe reke u nju. Dalјe granica ide u pravcu istoka izohipsom 300, sve do nadomak sela Štubik, prelazi na drugu stranu reke putem Štubik – Jagodarac i nastavlјa putem severno od reke Zamne ka Malom Miroču, prolazeći sa istočne strane potesa „Ploče” i tim putem preko kote 320 dolazi na raskrsnicu šumskih puteva južno od potesa „Rudine”. Odatle granica skreće na sever putem, prolazi zapadno od kote 426 – „Rudine”, dolazi do kote 428, preko koordinata: N 44° 19’ 21’’, E 22° 17’ 02’’ i N 44° 19’ 19’’, E 22° 17’ 20’’ do kote 367 – „Mali Miroč”, preko koordinata: N 44° 19’ 13’’, E 22° 17’ 33’’ i N 44° 19’ 13’’, E 22° 17’ 43’’ do kote 363, preko koordinata: N 44° 19’ 14’’, E 22° 18’ 06’’; N 44° 19’ 10’’, E 22° 18’ 12’’ i N 44° 19’ 18’’, E 22° 18’ 22’’ do kote 250 – reka „Turija”, a zatim na istok tom rekom sve do kote 207 – severno od potesa „Karađorđevo brdo”. Odatle granica ide u pravcu severozapada putem preko kote 336 – „Kulare”, zatim asfaltnim putem ka selu Jabukovac, sve do kote 283 – „Porkarec”. Odatle granica skreće na sever i ide preko kota 322 – asfaltni put Jabukovac – Suvi Kornjet, 334, 268 – Fapa mare i dolazi do zapadnog oboda mesta Vratna. Tu granica prelazi reku Vratnu i nastavlјa na zapad izohipsom 200, severno od reke Vratne, sve do potoka koji se uliva u reku Vratnu kod manastira Vratna. Granica tu skreće na sever tim potokom, a zatim u koti 303 prelazi na izohipsu 300, ide kratko njome i u koti 342 – „Kaluđerska polјana” izlazi na šumski put kojim u pravcu severoistoka preko potesa „Prislep” dolazi do kote 107 – potok „Velјa mare”. Granica dalјe nastavlјa putem na severozapad preko kota 295 – „Rudina” i 347, a zatim na istok putem preko potesa „Mići glava” i kote 156 – „Strnjak” do kote 110 – potok Bulјevica. Odatle granica ide na sever preko kota 294 – „Bobološ”, kratko izlazi na izohipsu 250, zatim dolazi do kote 350 – „Bačiji”, a zatim sve vreme idući obodom šume, preko koordinata: N 44° 27’ 16’’, E 22° 22’ 32’’; N 44° 27’ 27’’, E 22° 22’ 15’’; N 44° 27’ 17’’, E 22° 22’ 13’’; N 44° 27’ 34’’, E 22° 22’ 18’’; N 44° 27’ 24’’, E 22° 22’ 02’’; N 44° 27’ 52’’, E 22° 22’ 19’’; N 44° 27’ 53’’, E 22° 21’ 59’’; N 44° 28’ 07’’, E 22° 22’ 15’’ i N 44° 27’ 57’’, E 22° 21’ 52’’ dolazi do kote 408 – „Badi”. Granica dalјe nastavlјa putem preko kote 410 do kote 409 –„Veliki Strnjak”, zatim putem do kota 432 – „Balta prun”, 435 – „Alun”, 417 – seoska škola u Alunu, 405 i 306 – severno od potesa „Strnjak” i putem koji prati izohipsu 250 izlazi na reku Reka u koti 98. Granica dalјe ide putem uz tu reku prema njenom nastanku, od Blederije i Ravne reke, zatim uz reku Blederiju i putem preko potesa „Mali belјen” i kote 296, pa obodom šume preko koordinata: N 44° 30’ 45’’, E 22° 23’ 37’’ i N 44° 30’ 33’’, E 22° 23’ 48’’ do kote 109 – Ravna reka. Tu granica skreće na severoistok, putem preko kota 316 – „Kraku bibuluj”, 356 – „Čoka pešteri”, 372 i 370 – „Iba bara”, a zatim na severozapad putem prema Petrovom Selu do kote 453 severno od zaseoka Kilome. Odatle granica skreće na istok, putem južno od potesa „Kraku Žiko”, zatim preko kote 373 – južno od zaseoka Rudine, 395 – „Velika livada”, 339 – „Balta dop” do kote 313 – zapadno od potesa „Grabari”. Tu granica skreće pretežno u pravcu severa i preko kota 113 – Velika reka, 218 – „Velika Kolarnica” i 285 – „Bunarište”, izlazi na izohipsu 300 i njome sve do mesta južno od kote 388, između potesa „Kraku Stepan” i „Kraku Nuku”, zatim preko te kote i kote 426 – jugozapadno od potesa „Čipan” izlazi na izohipsu 400 u potesu „Kraku Urlaturi”, kratko na sever njome i putem koji prati tu izohipsu do kote 397 na putu potes „Surdupi” – potes „Sanunj”. Tu granica skreće na istok i ide izohipsom 350, južno od reke Valјa Mare do kote 376 – „Strnjak”, preko kota 360, 294 i 175 – „Volјa Mik” i na zapadnom obodu Podvrške Velike čuke izlazi na izohipsu 250 i njome prema jugozapadnom obodu mesta Podvrška, ostavlјajući šumu potesa „Velika čuka” izvan granice područja. Granica dalјe ide na sever putem po zapadnom obodu naselјa i dalјe preko kote 350 potesa „Mala čuka”, izohipsom 300 zapadno od potesa „Ornica”, zatim preko kote 412 do istočnog oboda potesa „Kameni krst” i preko kote 343 – „Valјa mare” izlazi na izohipsu 400 severno od potesa „Stranjak”. Granica nastavlјa tom izohipsom idući zapadno od potesa „Manastirski gaj” do šumskog puta južno od potesa „Kalfa” i tim putem u pravcu severoistoka preko potesa „Cuca” i „Krst” preko severnog oboda mesta Sip dolazi do početne tačke rejona na obali Dunava.

Karta 1.2.1. Granice rejona i vinogorja rejona Negotinska Krajina

Obuhvaćene opštine

Rejon Negotinska Krajina obuhvata teritoriju u opštinama Kladovo i Negotin.

Površine rejona i vinogorja

Rejon Negotinska Krajina zauzima površinu od 119.627,00 ha, gde je najveće Negotinsko vinogorje.

Tabela 1.2.1. Površine rejona i vinogorja rejona Negotinska Krajina

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Klјučko vinogorje	12.419,64	10,38	14,98
Brzopalanačko vinogorje	9.477,32	7,92	11,43
Mihajlovačko vinogorje	19.530,83	16,34	23,57
Negotinsko vinogorje	27.769,24	23,24	33,53
Roglјevačko-rajačko vinogorje	13.673,35	11,43	16,49
Ukupno	82.870,38	69,31	100,00
Rejon Negotinska Krajina Ukupna površina (ha)	119.627,00

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u rejonu Negotinska Krajina ima 978,04 ha vinograda (oko 955,83 ha rodnih vinograda, odnosno 97,73%), od čega je 87,92 ha sa stonim sortama i 890,12 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.2.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim rejonom Negotinska Krajina

Klimatski faktori

U tabeli 1.2.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Negotinu, Đerdapu, Tekiji i Donjem Milanovcu (1961–2010).

Tabela 1.2.2. Bioklimatski indeksi za rejon Negotinska Krajina

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Negotin	17.8	1717.9	1390.8	2278.1	11.5	127.5	3.8	4.6	2.8
Đerdap	18.0	1750.4	1436.6	2198.2	13.5	159.9	0.6	1.1	0.4
Tekija	17.4	1624.2	1368.1	2157.6	12.0	189.9	1.3	2.2	0.4
Donji Milanovac	16.8	1501.5	1302.7	2044.2	11.7	124.9	1.4	1.8	0.6

Karta 1.2.2. Vinklerov indeks rejona Negotinska Krajina

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su ranker, sirozem, litosol na peščaru, flišu i rožnacima, litosol na škrilјcima i gnajsu i zemlјišta u lesiviranju, kao i vertisol i eutrični kambisol, a zastuplјeni su u nešto manjoj meri i ostali tipovi zemlјišta. U područjima gde se nalaze vinogradi preovlađuju vertisol, eutrični kambisol i peskovita zamlјišta.

Karta 1.2.3. Tipovi zemlјišta rejona Negotinska Krajina

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 44° 39’ geografske širine na severu do 44° 01’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 60 m do 480 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 100 m do 270 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući od zapada ka istoku.

Karta 1.2.4. Nadmorska visina rejona Negotinska Krajina

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi, dok se u centralnom delu rejona (padine planina idući od severa ka jugu) nalaze i nešto strmiji tereni okrenuti prema istočnoj strani. Nagib terena se postepeno smanjuje idući od zapada ka istoku sa izuzetkom centralnih uzvišenja.

Karta 1.2.5. Nagib terena rejona Negotinska Krajina

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 1.2.6. Ekspozicija terena rejona Negotinska Krajina

Orografske karakteristike

Opografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona daju planina Miroč (768 m) sa severozapadne strane rejona, sa zapadne strane niža planina Veliki greben (656 m), dok se sa jugozapadne strane nalazi srednje visoka planina Deli Jovan (1136 m). Padine ovih planina koje pripadaju Karpatsko-balkanskom planinskom sistemu, kao i brdoviti tereni zapadnog dela rejona, orografski karakterišu ovaj rejon. Od planinskih završetaka i brdovitih terena na zapadu, relјef polako prelazi u blago brdovite i ravne terene, na istoku i završava se obalom na reci Dunav.

Uticaj velikih vodenih površina i uticaj šuma

Severnom, severoistočnom, istočnom i jugoistočnom stranom rejona protiče reka Dunav (granica na tim delovima) koja utiče na ranije sazrevanje grožđa u predelima priobalјa, zbog pojačanog difuznog zračenja koje potiče od vodenog ogledala. Takođe, reka Dunav utiče na mikroklimat područja u blizini reke u ovom rejonu u toku zime, pošto se ublažavaju nagla kolebanja temperature i time se smanjuje opasnost od zimskih mrazeva.

U ovom rejonu su dosta zastuplјene šume na padinama planine Deli Jovan, koje imaju izvestan uticaj na vinogradarsku proizvodnju u istočnom delu rejona.

Pejzaž

Rejon se nalazi celom dužinom u zapadnom i središnjem delu u brežulјkasto-brdskom pojasu, gde se nalaze pretežno šume hrasta, cera, sladuna i dr., a na višim terenima i brdske bukove šume. Oko rečnog korita reke Timok, koja protiče u južnom delu rejona, nalaze se poplavne šume hrasta lužnjaka, jasena, vrbe, topole i sl. Na pejzažne karakteristike utiču i uglavnom sitne parcele sa ratarskim kulturama i voćnjacima, a posebnost ovog rejona su i pivnice, odnosno pimnice u Roglјevačko-rajačkom vinogorju – jedinstvena vinska sela sa objektima tradicionalnog narodnog graditelјstva iz XVIII i XIX veka koji služe za proizvodnju vina.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 3.104 gazdinstva poseduje vinograde, što čini oko 45,4% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i najviše parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Negotin.

Vinogorja

Rejon Negotinska Krajina ima sledeća vinogorja:

1.2.1. Klјučko vinogorje/Klјuč;

1.2.2. Brzopalanačko vinogorje/Brza Palanka;

1.2.3. Mihajlovačko vinogorje/Mihajlovac;

1.2.4. Negotinsko vinogorje/Negotin;

1.2.5. Roglјevačko-rajačko vinogorje/Roglјevo – Rajac.

1.2.1. Klјučko vinogorje/Klјuč

Prostiranje

Klјučko vinogorje obuhvata severni deo rejona.

Granice

Granica vinogorja kreće od mesta Novi Sip na Dunavu i ide niz ovu reku desnom obalom, sve do severoistočnog oboda naselјa Kladovo, zatim asfaltnim putem ka Kostolu skreće na jug, od Kostola putem preko kote 49.0, između potesa „Lanci” (u vinogorju) i potesa „Čardak” (van vinogorja) i dalјe na zapad putem između potesa „Pesak” i „Kladovskog rita”, obilazi rit i nastavlјa putem između potesa „Osojna” i rita do izohipse 100. Granica nastavlјa na istok tom izohipsom iznad naselјa Mala Vrbica i Velika Vrbica, sve do kote 100.0 – raskrsnica zemlјanih puteva, severoistočno od potesa „Stari vinogradi”. Odatle granica ide na istok putem prema mestu Rtkovo do kote 81.1 i preko kote 75.8, putem između parcela izlazi na asfaltni put Rtkovo – Korbovo (koordinata: N 44° 33’ 20’’, E 22° 43’ 57’’) na severnom obodu potesa „Grindu mare”. Tim putem granica vinogorja ide kratko na jugozapad i u koti 59.5 prelazi na izohipsu 60 i tom izohipsom, obuhvatajući potes „Stari vinogradi”, dolazi do mesta Vajuga. Granica dalјe ide asfaltnim putem Vajuga – Milutinovac i dolazi do raskrsnice puteva ka Velesnici i Kladovu. Odatle granica skreće na sever, kratko putem ka Kladovu, a zatim izohipsom 60 izbacuje dolinu Podvrške reke iz vinogorja. Granica se dalјe uklјučuje na asfaltni put Milutinovac – Velesnica, nedaleko od mosta preko Podvrške reke i njime na jug do granice K.O. Milutinovac – Velesnica. Granica tu skreće na zapad i ide granicom tih K.O., a zatim i Rečica – Velesnica, Podvrška – Velesnica i Podvrška – Velika Kamenica do kote 354 – „Kruča feči”. Odatle granica skreće pretežno u pravcu severa i ide preko kote 343 – „Livez” na izohipsu 300, zatim tom izohipsom do kote 327 – severno od potesa „Livez” i u koti 175 – „Volјa Mik” izlazi na granicu rejona. Granica vinogorja dalјe ide granicom rejona, odnosno na zapadnom obodu Podvrške i Velike čuke izlazi na izohipsu 250 i njome prema jugozapadnom obodu mesta Podvrška, ostavlјajući šumu potesa „Velika Čuka” izvan granice vinogorja. Granica dalјe ide na sever putem po zapadnom obodu naselјa i dalјe preko kote 350 potesa „Mala čuka”, izohipsom 300 zapadno od potesa „Ornica” i preko kote 412 do asfaltnog puta Kladovo – Petrovo Selo. Odatle se granica odvaja od granice rejona i skreće na istok izohipsom 350, južno od potoka Valјa Mare do prvog šumskog puta, a zatim njime na sever preko kote 250 i potesa „Geceri”, „Vojnjača” i „Šarban” do izohipse 300. Tom izohipsom granica ide u pravcu severoistoka preko potesa „Manastirski gaj”, „Čeret”, „Frunz”, „Fjeriga” i „Dragiš” do potesa „Cuca” na granici rejona. Tu granica skreće na istok i putem preko potesa „Krst”, preko severnog oboda mesta Sip dolazi do početne tačke vinogorja na obali Dunava.

Obuhvaćene katastarske opštine

Klјučko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Davidovac, Kladušnica, Kladovo, Kostol, Velika Vrbica, Rtkovo, Korbovo, Vajuga, Podvrška i Manastirica, kao i katastarske opštine Milutinovac i Rečica.

1.2.2. Brzopalanačko vinogorje/Brza Palanka

Prostiranje

Brzopalanačko vinogorje obuhvata severoistočni deo rejona pored Dunava.

Granice

Granica vinogorja kreće od granica K.O. Podvrška – Velika Kamenica kod kote 354 – „Kruča feči” i kreće na istok tom granicom, a zatim i granicom K.O. Podvrška – Velesnica, Rečica – Velesnica i Milutinovac – Velesnica do asfaltnog puta Kladovo – Brza Palanka (Dunavska magistrala). Odatle granica ide izohipsom 70 sve do potoka Mrtvica, zatim putem između potesa „Prlagur” (u vinogorju) i „Salaš lupuluj” (van vinogorja) preko kote 61.2 i između potesa „Arke” i „Supdžal” do Dunavske magistrale, izbacujući tako niske terene prema Dunavu od Velesnice do Brze Palanke. Granica ide kratko na jug magistralom, a zatim ispred mosta prelazi na izohipsu 50, izbacujući tako donji tok reke Reka iz vinogorja i od Groblјanskog potoka nastavlјa magistralom do Slatinske reke, odnosno granice K.O. Kupuzište – Slatina. Granica vinogorja tu skreće na zapad tom granicom, a zatim i granicom K.O. Kupuzište – Urovica do kote 350 na putu Urovica – Alun. Tu granica skreće na sever tim putem prema Alunu preko kota 356 – „Meteriz”, 379 – „Čerkez”, 410 – „Karpin”, 417 – škola u Alunu i kratko na istok putem do kote 400. Odatle granica skreće na severoistok putem preko kote 309 – „Funtenić” i šumskim putem u istom pravcu do reke Reke, severno od potesa „Aleksinar”, ponovo skreće na severozapad i putem pored Reke dolazi do ušća Ravne reke u Reku, a zatim preko kota 109 – „Ravna reka”, 316 – „Kraku bibuluj” i 256 – „Kamenu Marko” i putem preko kote 306 i 356 – potesa „Čoka pešteri”, kota 372 i 370 – „Iba bara” do raskrsnice šumskih puteva nedaleko od izvora Iba bara. Tu granica skreće na istok putem preko potesa „Kraku čorovan” i kota 314, pa na sever preko kota 295 – „Čoka Jonji”, 299 – „Ciganija”, obodom šume do kote 179 – „Vrela”, 313 – zapadno od potesa „Grabari”. Tu granica skreće pretežno u pravcu istoka preko kota 113 – „Velika reka”, 218 – „Velika Kolarnica” i 285 – „Bunarište”, preklapajući se sa granicom rejona izlazi na izohipsu 300 i njome sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Brzopalanačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Velika Kamenica, Velesnica, Ljubičevac, Reka i Urovica, kao i katastarske opštine Grabovica, Brza Palanka i Kupuzište.

1.2.3. Mihajlovačko vinogorje/Mihajlovac

Prostiranje

Mihajlovačko vinogorje se nalazi južno od Brzopalanačkog i njegov najveći deo obuhvata vinogradske terene pored Dunava.

Granice

Granica vinogorja kreće od granice opština Negotin i Kladovo u potesu „Roman” i ide na istok tom granicom, odnosno granicom K.O. Urovica – Kupuzište i Slatina – Kupuzište do ušća Slatinske reke u Dunav. Odatle granica ide Dunavskom magistralom na jug do raskrsnice asfaltnih puteva Mihajlovac – Prahovo i Mihajlovac – Dušanovac, ide putem prema Dušanovcu i putem koji prati izohipsu 70, severozapadno od potesa „Periš”, a zatim od asfaltog puta Dušanovac – Samarinovac izohipsom 70 u pravcu jugozapada, a zatim i istoka, ostavlјajući tako van vinogorja niže terene potesa „Mastalog”. Granica dalјe nastavlјa zemlјanim putem, zapadno od Duplјanske reke i severno od Jaseničke reke, preko kote 53.22, obuhvatajući tako potese „Mali Dževrin”, „Dževrin” i „Strana”, sve do granice K.O. Dušanovac – Vidrovac. Granica dalјe ide na zapad tom granicom, a zatim i granicom K.O. Duplјane – Vidrovac, Malajnica – Vidrovac, Malajnica – Jasenica, Malajnica – Štubik I i Jabukovac – Štubik I sve do kote 317 „Karađorđeva glavčina”. Tu granica skreće na sever obodom šume, preko koordinata: N 44° 19’ 07’’, E 22° 20’ 03’’ i N 44° 19’ 11’’, E 22° 20’ 44’’, u potesu „Karađorđevo brdo” dolazi do kote 207 – reka „Turija”, tu izlazi na izohipsu 250, njome ide do kote 238 – potok „Turijica”. Tu granica izlazi na seoski put i njime ide do kote 283 – „Porkarec” i dalјe na sever putem preko potesa „Čoka mori”, „Vrela” i „Faca mare”, zatim kote 268 i preko zapadnog oboda sela Vratna i potesa „Faca srbuli” dolazi do kote 211 – „Tuferi”. Granica dalјe nastavlјa na sever, najpre izohipsom 200 do reke Valјa Mare. Tu kratko skreće na severozapad tim potokom do kote 107 – potok „Valјa Mare” i dalјe na severozapad preko kota 295 – „Rudina” i 347, a zatim na istok putem preko potesa „Mići glava” i kote 156 – „Strnjak” do kote 110 – potok Bulјevica. Odatle granica ide na sever preko kota 294 – „Bobološ” i 350 – „Bačiji”, a zatim skreće na jugoistok i preko kote 336 dolazi do granice opština Negotin i Kladovo u potesu „Roman”, odnosno početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Mihajlovačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Urovica, Mihajlovac, Dušanovac, Jabukovac i Vratna, kao i katastarske opštine Slatina, Mala Kamenica, Duplјane i Malajnica.

1.2.4. Negotinsko vinogorje/Negotin

Prostiranje

Negotinsko vinogorje zauzima središnji deo rejona i najveće je vinogorje u čitavom rejonu.

Granice

Granica rejona počinje od potesa „Kožuvarac”, severozapadno od sela Štubik, odatle ide na istok preko koordinata: N 44° 18’ 23’’, E 22° 20’ 42’; N 44° 18’ 15’’, E 22° 21’ 12’’ i N 44° 18’ 28’’, E 22° 21’ 26’’ i izlazi na granicu K.O. Štubik I – Malajnica, a zatim ide na jugoistok tom granicom, a zatim i granicom K.O. Jasenica – Malajnica, Vidrovac – Malajnica, Vidrovac – Duplјane i Vidrovac – Dušanovac, sve do izohipse 70 u potesu „Strana” na asfaltnom putu Miloševo – Duplјane. Dalјe granica ide najpre na zapad, a zatim i jug izohipsom 70, izbacujući tako donji tok Jaseničke reke i grad Negotin, a obuhvatajući Bratujevačke pimnice, sve do asfaltnog puta Negotin – Rečka. Dalјe granica ide na jugoistok putem ispod potesa „Đalu balej” do asfaltnog puta Kobišnica – Velјkovo, kratko tim putem na jug, a zatim izohipsom 70 na jugoistočnom obodu pomenutog potesa do granica K.O. Kobišnica – Mokranje. Dalјe granica ide na zapad tom granicom, a zatim i Negotin – Mokranje, Čubra – Mokranje, Čubra – Rečka, Brestovac – Rečka, Brestovac – Metriš, Metriš – Sikole I i Sikole I – Salaš, sve do Mačke reke. Tu granica skreće na sever i ide preko kota 355 i izohipsom 400 preko kote 391 – „Devnica”, zatim istom izohipsom sve do asfaltnog puta Sikole – vrh „Mali Deli Jovan”, nastavlјa severozapadno do kote 498, a zatim na severoistok do asfaltnog puta Sikole – Popovica. Tim putem granica ide na sever sve do kote 432 – „Tatarija”, a zatim skreće na severozapad, obuhvatajući naselјe Popovica izohipsom 450 i ponovo se uklјučuje na asfaltni put u koti 410, na severozapadnom obodu naselјa. Granica nastavlјa asfaltnim putem Popovica – Plavna do raskrsnice asfaltnih puteva, nedaleko od seoskog groblјa u Plavni, a zatim i na istok asfaltnim putem Plavna – Štubik do skretanja za potes „Jagodarac”. Tu granica skreće na severozapad putem prema tom potesu do reke Zamne, a zatim preko kote 242 dolazi do kote 290 – „Kožuvarac”, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Negotinsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Štubik I, Vidrovac, Negotin, Kobišnica, Sikole, Popovica i Plavna, kao i katastarske opštine Jasenica, Štubik II, Glogovica II, Sikole II, Čubra, Brestovac, Trnjane, Karbulovo i Šarkamen.

1.2.5. Roglјevačko-rajačko vinogorje/Roglјevo – Rajac

Prostiranje

Roglјevačko-rajačko vinogorje obuhvata južni deo rejona i sastoji se iz dva dela: većeg, severnog i manjeg, južnog.

Granice

Granica severnog dela vinogorja kreće od granice opštine na mestu spajanja K.O. Rečka – Klenovac – Metriš. Granica ide na severoistok granicom K.O. Rečka – Brestovac, Rečka – Čubra, Mokranje – Čubra i Mokranje – Kobišnice sve do Čubarske reke. Granica dalјe ide nizvodno tom rekom do železničke stanice Mokranje, a zatim skreće na zapad putem koji prati izohipsu 60, severno od Sikolske reke ka Mokranju i dolazi do raskrsnice puteva ka Negotinu i puta koji vodi ka vodopadima. Odatle granica ide putem koji prati obod šume iznad vodopada preko kota 118, 211 – „Trsa”, 296, 268 – „Kremenjača”, 143 – „Bučki potok” i 246 – „Jaranovac”. Odatle granica izbacuje šumu potesa „Kandžik brdo” izohipsom 230 do tačke severno od kote 252 – „Kandžik brdo”. Odatle granica ide kratko na sever, putem ka vodopadima, a zatim i na istok asfaltnim putem Mokranje – Velјkovo uz Sikolsku reku. Granica ide tim putem do izohipse 60, kojom ide kratko na jugoistok do pružnog prelaza na asfaltnom putu Negotin – Velјkovo. Odatle granica ide na jugozapad prugom, sve do granice opština Negotin i Zaječar, jugozapadno od mesta Tamnič i dalјe tom granicom sve do početne tačke.

Granica južnog dela vinogorja kreće od zemlјanog puta u potesu „Klјuč”, južno od železničke stanice Brusnik na granici opština Negotin i Zaječar i kreće na istok tim putem prema mestu Braćevac, idući severno i istočno od potesa „Karaula”, a zatim od Braćevačke reke putem uz desnu obalu Timoka, obuhvatajući naselјa Crnomasnica, Zlokuće i Kovilovo, sve do državne granice sa Bugarskom. Odatle granica ide na jug državnom granicom, sve do granice opština Negotin i Zaječar, a zatim ide sve do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Roglјevačko-rajačko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo: delovi katastarskih opština Rečka, Mokranje, Tamnič, Smedovac, Roglјevo, Velјkovo i Rajac.

Južni deo: delovi katastarskih opština Braćevac, Crnomasnica, Aleksandrovac i Kovilovo.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za rejon Negotinska Krajina po vinogorjima, koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	klјučko	Brzopalanačko	Mihajlovačko	Negotinsko	Roglјevačko-rajačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Plovdina (Slankamenka)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Bagrina	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka						2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Kladovska bela						2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	klјučko	Brzopa- lanačko	Mihajlo- vačko	Nego- tinsko	Roglјevačko-rajačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac			Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)		Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon		Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc		Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	klјučko	Brzopa- lanačko	Mihajlo- vačko	Nego- tinsko	Roglјevačko-rajačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika crna	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)		Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac			Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)		Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon		Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc		Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet						2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)						2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)						2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser						2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser						2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Rejon Negotinska Krajina (sva vinogorja)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Crveni drenak (Razaklija) – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Negotinski rubin – Kavadarski drenak – Antigona – Povardarska pozna – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Alphonse Lavallée – Italia (Muskat italija) – Muscat d’Alexandrie (Aleksandrijski muskat – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Asimetrična kordunica – Kazenavlјeva kordunica – sa slobodnim (padajućim) lastarima		– Silvo kordunica – Mozerova kordunica – Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	10,0		10,5

1.3. KNјAŽEVAČKI REJON/KNјAŽEVAC

Prostiranje

Knjaževački rejon se nalazi na prostoru oko gornjeg toka reke Timok i okružen je planinama.

Granice

Granica Knjaževačkog rejona počinje od granice opštine Zaječar i Negotin, istočno od mesta gde se spajaju K.O. Salaš, Glogovica I i Sikole I u potesu „Latovo” i odatle granica kreće na istok, granicom opština Zaječar i Negotin do srpsko – bugarske granice. Dalјe granica ide južno državnom granicom, sve do izohipse 400 na severnoj padini Vrške čuke i tom izohipsom ide na zapad do kote 410, a zatim na jugozapad asfaltnim putem Vrška Čuka – Grlјan do ispred mesta Avramica, a odatle na jug izohipsom 300 do kote 307 – „Kravarnik”. Odatle granica nastavlјa na jug izohipsom 200 ispod brda Bezdet i dalјe na jug tom izohipsom, idući uzvodno iznad Belog Timoka. Tom izohipsom ide na jug sve do potoka Strčikrak, severno od zaseoka Krčeta. Tu granica skreće na jugoistok do kote 308 – potok „Manaševac” i dalјe na jug izohipsom 350 iznad sela Mali Izvor i Selačka i njome sve do Selačke reke, a zatim na jugoistok preko kota 452 – „Pecani rt”, putem do kote 420, 450 – „Čuka”, 304 – „Suva reka” i 430 – „Golča”, i u selu Petruša izlazi na asfaltni put (koordinata: N 43° 39’ 48’’, E 22° 20’ 16’’), a zatim na jug seoskim putem do potesa „Nedelјkov trap”. Odatle granica nastavlјa seoskim putem na jugozapad, preko kota 518 – potes „Potpis”, 398 iznad sela Jelašnica, zatim kratko asfaltnim putem Jelašnica – Šarbanovac do izohipse 300 i nastavlјa na jug preko kota 465, potesa „Popova ornica” do manastira Sveti Petar – kota 447, a zatim 453, 509 – „Vujin del”. Odatle granica izlazi na seoski put i ide na jugozapad do kote 445 – „Đumiš čuka”, a zatim od koordinate: N 43° 34’ 58’’, E 22° 18’ 52’’ izlazi na granicu K.O. Lokva – Berćinovac kojom nastavlјaju na jugozapad i dolaze do kote 451, zatim izohipsom 450 do kote 463, zatim granicom K.O. Trgovište – Štitarac preko potesa „Duboki dol” i kote 329, potesa „Garvanica”, zatim kratko granicom K.O. Štitarac – Žukovac do oboda šume i kote 517 – „Vri del”. Granica dalјe nastavlјa obodom šume preko koordinata: N 43° 32’ 36’’, E 22° 18’ 32’’; N 43° 32’ 24’’, E 22° 18’ 42’’; N 43° 32’ 11’’, E 22° 18’ 57’’ do kote 510 – „Gola padina”, istočno od Žukovca i 284 – asfaltni put Knjaževac – Sokolovica. Tu granica skreće na zapad Žukovačkom rekom do ušća u Trgoviški Timok i dalјe na zapad preko kota 250, 458 – „Magolј”, kratko izohipsom 450 do kote 442 – jugoistočno od sela Žlne, 497 – „Lisiji vrh”, zatim izohipsom 500 do kote 496 – „Brzinske Pojate”. Odatle se granica uklјučuje na put i skreće na sever do kote 324 – „Zanjivske Pojate” i prelazi potes „Mali golaš” – kota 457. Granica zatim ide na sever asfaltnim putem Niš – Knjaževac sve do kote 293, gde se odvaja na zapad i putem prema selu Rgošte i zaobilazeći selo sa južne strane (najjužnija koordinata: N 43° 32’ 22’’, E 22° 12’ 25’’) izlazi na kotu 262 iznad potesa „Bolvan”. Dalјe granica ide na jug, putem prema selu Orešac i zaobilazi selo sa istočne strane preko kota 279 i 450 i dalјe na sever izohipsom 450 sve do Svrlјiškog Timoka, zatim izohipsom 400, zapadno od potesa „Mastina”, a zatim i izohipsom 450, severno od potesa „Potkapine” i preko potesa „Vrtača” i crkve Svetog Nikole, zapadno od Vasilјa i dalјe na severozapad seoskim putem po obodu šume, preko kota 400 i 506 na put Knjaževac – Skrobnica, kod skretanja za selo Šuman Topla. Dalјe granica nastavlјa na sever asfaltnim putem prema selu, uklјučujući naselјe i izlazi na kotu 597 iznad sela i dalјe izohipsom 600 do asfaltnog puta Orešac – Zorunovac kod kote 585. Dalјe granica ide na severozapad i ulazi u Sokobanjsku kotlinu, putem preko Orešca do Čitluka, skreće na jugoistok asfaltnim putem, a zatim na zapad asfaltnim putem Cerovica – rudnik uglјa „Soko” – Vrelo. Granica dolazi do izvora Moravica i odatle skreće na zapad izohipsom 450, iznad mesta Dugo Polјe, Blendija, Soko grad, Sokobanja i Resnik, gde jugozapadno od sela Resnik preko vrha Rtanj – 439 izlazi kod crkve u selu Poružnica. Odatle granica ide obodom šume (koordinate: N 43° 38’ 14’’, E 21° 47’ 41’’; N 43° 38’ 18’’, E 21° 47’ 19’’; N 43° 38’ 33’’, E 21° 47’ 03’’), preko zaseoka Ravna Šuma (koordinate: N 43° 38’ 39’’, E 21° 46’ 39’’; N 43° 38’ 50’’, E 21° 46’ 13’’) i u koordinati: N 43° 39’ 11’’, E 21° 45’ 41’’ izlazi na put Sokobanja – Bovan kod potesa „Srednji brod” i ide na sever seoskim putem do sela Trubarevca. Odatle granica ide seoskim putem zapadno od potesa „Trnjak”, preko manastira Sopot, a dalјe putem Vrbovac – Rujevica do potesa „Crveni breg”. Granica dalјe ide preko potesa „Drenjci”, kota 406 i 360, izlazi na put Sokobanja – Jošanica kod Jošaničke banje i tim putem na sever do zaseoka Orlovac iznad sela Jošanica. Odatle granica skreće na istok i preko potesa „Šilјak” – 602 i „Mala Negovica” – 619 izlazi u Vlaško selo. Granica odatle ide na jug do sela Vrmdža i preko Gornje Male i potesa „Belјak” izlazi na put Sokobanja – Mužinac, severno od kote 491. Granica dalјe ide tim putem preko sela Mužinac i Šarbanovac do potesa „Krušar” i „Trševina” – 557 do sela Nikolinca. Dalјe granica nastavlјa na istok preko kote 562 i potesa „Kriva kruška”, „Kosovski del” – 617. Granica zatim izlazi na granicu K.O. Sesalac – Blendija, ide na jug, pa na zapad granicom tih opština, a zatim i granicom K.O. Sesalac – Bogdinac do potesa „Visoki del” – 571 i nastavlјa njome do sela Bogdinca – kota 395 na putu Milušinac – Čitluk. Granica ide na severoistok tim putem do sela Milušinac i dalјe preko kote 520 izlazi na izohipsu 700. Tom izohipsom granica izlazi iz kotline, idući sve do severno od potesa „Šuplјi kamen”, a zatim putem preko potesa „Kozja grbina” do severnog oboda naselјa Zorunovac (koordinata: N 43° 37’ 42’’, E 22° 06’ 40’’). Odatle granica ide preko potesa „Čukar” – 626 i dolazi do rudnika uglјa iznad sela Vina. Granica se tu spušta do sela, a zatim skreće na severoistok preko kote 505, potesa „Jernovica” – kota 573, 452 zapadno od sela Stogazovac, 457 zapadno od potesa „Gorica”, 397 severno od sela Donja Sokolovica, a zatim zaobilazeći sa zapadne strane selo Manjinac na potes „Ovčibaba” – kota 550 i preko kote 410 na kotu 415, istočno od potesa „Baba Janin krst”. Odatle granica ide ka zapadu, obilazeći selo Koželј sa južne i zapadne strane po izohipsi 450, a zatim preko zaseoka Gradine i potesa „Šarkovica” – kota 401 na izohipsu 450 u zaseoku Stubal. Tom izohipsom iznad puta Vrbica – Marinovac granica ide na severozapad sve do kote 532, zapadno od sela Marinovca, a zatim na sever seoskim putem preko potesa „Pandin krst” prema Gornjoj Beloj Reci. Odatle granica skreće na severozapad i preko potesa „Relјevo brdo” – kota 399, zatim preko koordinata: N 43° 47’ 46’’, E 22° 10’ 50’’ ; N 43° 48’ 03’’, E 22° 10’ 44’’, sve do južnog oboda naselјa Lenovac, a zatim na zapad, pa na jugozapad putem Lenovac – Lasovo i obuhvatajući naselјe Lenovac sa istočne strane izlazi na Bratinski potok. Dalјe granica ide na zapad tim potokom sve do kote 428, gde se odvaja na sever preko kote 533 – „Tresibaba”, 473 i dalјe na zapad preko potesa „Živkovića polјe” – kota 508, zatim obodom šume preko koordinata: N 43° 46’ 35’’, E 22° 03’ 24’’; N 43° 46’ 26’’, E 22° 03’ 11’’; N 43° 46’ 27’’, E 22° 02’ 58’’ do potesa „Tabakov breg” – kota 476, putem do potesa „Banjski breg” – kota 479 i preko Kicoškog potoka izlazi na kotu 500. Odatle granica ide na sever preko potesa „Mali oblozi”, izlazi na put Dobro Polјe – Dobrujevac i kod skretanja za selo Bačevica prelazi na izohipsu 350 i dolazi do kote 367 – „Prekostenska reka”, a odatle u pravcu zapada izlazi na izohipsu 450 i kod potesa „Rupište” prelazi sa druge strane Svinjarske reke na izohipsu 450 i ide njome južno od sela Ilina i Mirova, a dalјe izohipsom 400 iznad puta Zaječar – Paraćin, sve do granice K.O. Lukovo – Jablanica. Dalјe granica vinogorja ide tom granicom na sever, sve do potesa „Šaški deo” i preko kote 423 – „Točak” izlazi na izohipsu 350. Odatle granica skreće na sever i ide tom izohipsom iznad Crnog Timoka sve do blizu ušća Radovanske reke u Crni Timok i dalјe nastavlјa Crnim Timokom sve do granice K.O. Mali Izvor – Bogovina. Granica dalјe nastavlјa preko potesa „Kornet” – kota 397, kota 345, 337, 343, 319, 402 (uklјučujući naselјe sela Podgorca), 435, pa preko potesa „Gornja Stopanja” gde izlazi na granicu K.O. Zlot V – Zlot II, zatim izohipsom 400 do Zlotske pećine, pa izohipsom 350 i dolazi do kote 323, kod ušća potoka Galonja u Belјevinu. Granica se odatle spušta na jug najpre asfaltnim, a zatim i seoskim putem sa istočne strane reke Belјevine, a zatim iznad ušća Skoruškog potoka prelazi na asfaltni put Zlot – Bor i njime do potesa „Tilva lu Frenc”. Dalјe granica ide na sever putem preko potesa „Ogrež” do potoka Tilva Nјagra, a odatle izohipsom 500 na severoistok sve do Borskog jezera, a zatim južnim obodom jezera (koordinate: N 44° 05’ 13’’, E 21° 59’ 59’’; N 44° 05’ 20’’, E 22° 00’ 35’’; N 44° 05’ 17’’, E 22° 00’ 57’’; N 44° 05’ 47’’, E 22° 01’ 09’’) do granice K.O. Brestovac – Bor II. Dalјe granica skreće na jugoistok ovom granicom K.O. i dalјe Bor I – Bor II i dalјe na severoistok iznad rudnika putem preko potesa „Kraku kiriđiasku”, preko kote 423 i dolazi do kote 288 – „Krivelјska reka”. Granica odatle ide severno od potesa „Stari vinogradi” do izohipse 500, ispod potesa „Ruđina banjica”, kratko njome, a zatim od potesa „Banjica” izohipsom 350 na jug, a zatim na jug putem preko potesa „Golaje” i „Faca mare”, Krivelјskom rekom i asfaltnim putem Oštrelј – Donja Bela Reka do potesa „Medanova glava”, pa na sever putem prema selu Bučje, sve do puta između potesa „Vidžurin” i „Tililјi mori”. Granica skreće na istok tim putem preko kote 469 – asfaltni put Donja Bela Reka – Bučje, i dalјe na jugoistok preko zaseoka Grbac do granice K.O. Donja Bela Reka – Bučje, tom granicom dalјe na severoistok granicom K.O. Donja Bela Reka – Topla, Dubočane – Luka i Glogovica – Luka sve do kote 578 – izvor potoka ispod potesa „Presla”. Odatle granica skreće na jugoistok izohipsom 600 sve do ispod potesa „Juc”, a zatim kratko na istok granicom K.O. Glogovica – Salaš i preko kote 403 – „Latovo” izlazi na granicu opština Zaječar i Negotin, odnosno na početnu tačku rejona.

Karta 1.3.1. Granice rejona i vinogorja Knjaževačkog rejona

Obuhvaćene opštine

Knjaževački rejon obuhvata teritoriju u opštinama Zaječar i Knjaževac.

Površine rejona i vinogorja

Knjaževački rejon zauzima površinu od 177.805,70 ha, gde je najveće Zaječarsko vinogorje.

Tabela 1.3.1. Površine rejona i vinogorja Knjaževačkog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Borsko vinogorje	22.152,00	12,46	17,73
Bolјevačko vinogorje	17.527,80	9,85	14,03
Zaječarsko vinogorje	67.105,13	37,74	53,70
Potrkanjsko vinogorje	18.179,70	10,22	14,54
Ukupno	124.964,63	70,27	100,00
Knjaževački rejon Ukupna površina (ha)	177.805,70

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Knjaževačkom rejonu ima 1076,47 ha vinograda (oko 1033,37 ha rodnih vinograda, odnosno 95,55%), od čega je 118,23 ha sa stonim sortama i 958,24 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.3.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Knjaževačkim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.3.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Knjaževcu i Zaječaru (1961 – 2010).

Tabela 1.3.2. Bioklimatski indeksi za Knjaževački rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Knjaževac	16.8	1524.8	1293.6	2167.1	9.3	150.7	9.2	7.0	2.2
Zaječar	16.8	1517.9	1290.4	2142.3	9.7	151.8	8.1	5.1	3.1

Karta 1.3.2. Vinklerov indeks Knjaževačkog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tip zemlјišta ovog rejona je vertisol, a zastuplјeni su u manjoj meri i eutrični kambisol i ostala zemlјišta.

Karta 1.3.3. Tipovi zemlјišta Knjaževačkog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 44° 10’ geografske širine na severu do 43° 30’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 200 m do 600 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 220 m do 400 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući sa severozapada i jugozapada ka centralnom delu i istoku rejona (Timočka dolina).

Karta 1.3.4. Nadmorska visina Knjaževačkog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.3.5. Nagib terena Knjaževačkog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na istočnim, južnim i jugoistočnim ekspozicijama, ali i na vrhovima brda.

Karta 1.3.6. Ekspozicija terena Knjaževačkog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona čine sa severne strane rejona planina Deli Jovan (1141 m), sa severozapadne planine Crni Vrh (1043 m) i Malinik (1158 m). Na jugozapadu rejona se prostiru srednje visoke planine Rtanj (1565 m) i Tupižnica (1160 m), na jugu niža planina Tresibaba (787 m), dok se na jugoistoku nalaze obronci Stare planine. Venci i padine ovih Rodopskih i Karpatsko-balkanskih planina, kao i brdoviti tereni koji su zastuplјeni više u severozapadnom i jugozapadnom delu rejona, ispresecani rečnim koritima, orografski karakterišu ovaj rejon. Istočni deo rejona (u Timočkoj dolini) je više blago brdovit, kao i sa ravnim terenima.

Uticaj šuma

Sa severozapadne strane rejona se nalazi brdski pojas sa pretežno gorskim bukovim šumama, bukovo-jelovim šumama i šumama munike i dr. koje u izvesnoj meri mogu imati uticaj na vinogradarsku proizvodnju u ovom rejonu.

Pejzaž

U cenralnom delu rejona se spajaju reke Crni Timok i Beli Timok gradeći reku Timok koja protiče severoistočnim delom rejona. Duž rečnog korita se nalaze pretežno vlažne šume hrasta lužnjaka, jove, vrbe i dr. Rejon pripada brežulјkasto-brdskom pojasu, gde su zastuplјene pretežno šume hrasta cera, sladuna, bukve i dr., u ostalim delovima rejona. Na severozapadu se nalazi Borsko jezero, koje predstavlјa veštačko jezero nastalo podizanjem brane i akumulacijom voda rečice Valјa ŽoniValјa Žoni, Marecove rekeMarecove reke i dela sliva Zlotske rekeZlotske reke. Jezero se nalazi u podnožju planine Crni vrhCrni vrh.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 6.473 gazdinstva poseduju vinograde, što čini oko 36,5% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Zaječar.

Vinogorja

Knjaževački rejon ima sledeća vinogorja:

1.3.1. Borsko vinogorje/Bor;

1.3.2. Bolјevačko vinogorje/Bolјevac;

1.3.3. Zaječarsko vinogorje/Zaječar;

1.3.4. Potrkanjsko vinogorje/Potrkanje.

1.3.1. Borsko vinogorje/Bor

Prostiranje

Borsko vinogorje zauzima severozapadni deo rejona u okolini Bora i predstavlјa istočne i jugoistočne padine planine Crnog vrha.

Granice

Granica Borskog vinogorja počinje na severozapadu od asfaltnog puta Brestovačka Banja – Crni vrh do severnog oboda vikend – naselјa južno od Borskog jezera i ide na jugoistok tim putem, a zatim i putem Brestovačka Banja – Zlot do mesta istočno od potesa „Ogrež”. Odatle granica ide na istok obodom šume, prateći potes „Čoka meči”, „Čoka kobil” i „Tilva ku bužoru” i istočno od kote 540, u pravcu severoistoka dolazi do kote 405 – južno od Brestovačke Banje. Odatle granica ide na istok izohipsom 400 i severno od potesa „Dosu morari” prelazi na kotu 306 – put Brestovačka Banja – Brestovac i preko kote 452 – „Čoka nalta” izlazi na granicu K.O. Brestovac – Bor II. Dalјe granica skreće na jugoistok ovom granicom K.O. do tromeđe K.O. Brestovac – Bor I – Bor II i dalјe na jugoistok do velike raskrsnice asfaltnih puteva Brestovac – Bor, Bor – Slatina i Bor – Zaječar. Odatle granica nastavlјa u istom pravcu putem Bor – Zaječar do izlaska iz naselјa Bor, a zatim u pravcu istoka putem po obodu šume preko kote 353 – potok Ogasu Fiori i potesa „Kalinik”, a zatim i rekama Rukjavica do ušća i Borskom rekom do severnog oboda naselјa Slatina. Odatle granica skreće na severoistok preko železničke stanice Slatina do kote 257 – „Ogašu mare”, a zatim putem na sever po obodu šume potesa „Đalu mare” do asfaltnog puta Oštrelј – Bor. Odatle granica nastavlјa na sever preko kote 372 i asfaltnim putem po istočnom obodu iskopina i preko kote 423 i dolazi do kote 288 – „Krivelјska reka”. Granica odatle ide severno od potesa „Stari vinogradi” do izohipse 450, kratko njome na jug, a zatim putem prema koti 343 do izohipse 350, prelazi na drugu stranu Krivelјske reke kod jezera na Krivelјskoj reci i u pravoj liniji preko kote 435 – „Dos” do mosta na asfaltnom putu Krivelј – Donja Bela Reka i njime do raskrsnice prema Oštrelјu. Odatle granica ide na severoistok preko kote 337 – „Medanova glava”, pa na sever putem prema selu Bučje, sve do puta između potesa „Vidžurin” i „Tililјi mori”. Granica skreće na istok tim putem preko kote 469 – asfaltni put Donja Bela Reka – Bučje, i dalјe na jugoistok preko zaseoka Grbac do granice K.O. Donja Bela Reka – Bučje, i dalјe u istom pravcu izohipsom 450 i preko kota 435 – „Golašinac” i 389 – „Štubelј” do kote 253 – asfaltni put Luka – Donja Bela Reka – Slatina do ušća Onjatovog potoka u Belu reku. Tu granica skreće na jugoistok asfaltnim putem prema severnim padinama Rgoskog kamena, a zatim obodom šume južno od potesa „Vražja padina” i dalјe na jug izohipsom 250 istočno od Ravne reke do železničke stanice Zagrađe. Odatle granica ide na zapad asfaltnim putem prema Slatini do ušća reke Grčava u Borsku reku, a zatim na jug rekama Grčava i Ogašu Dosule i preko kote 486 – „Ilečica” na granicu opština Bor i Zaječar i njome do tromeđe K.O. Metovnica – Nikolićevo – Zaječar. Odatle granica ide na jugozapad putem po obodu šume preko kota 386 – „Komborova čuka” i potesa „Radulov rid” i prema koti 348 – „Popovo brdo” izlazi na izohipsu 300 zapadno od Suve reke. Granica ide tom izohipsom do iznad sela Metovnica, a zatim u koti 187 – ušće Skrobotanovog potoka u Brestovačku reku izlazi na asfaltni put Metovnica – železnička stanica Metovnica, a od stanice na zapad prugom do železničke stanice Šarbanovac i asfaltnim putem prema selu Sumrakovac do granice opština Bor i Bolјevac. Granica dalјe ide na severozapad tom granicom sve do asfaltnog puta Podgorac – Zlot na granici tih K.O. Granica dalјe ide na sever tim putem do kote 277 – „Dubrava” i preko kote 392 „Tilva manastiri” izlazi na put prema Maliniku, kratko njime, a zatim i putem po istočnom obodu potesa „Manastirište” sve od mosta na ulazu u Lazarev kanjon. Odatle se granica vraća na jugoistok asfaltnim putem do Zlota, a zatim i na severoistok prelazi na asfaltni put Zlot – Bor i njime do potesa „Tilva lu Frenc”. Dalјe granica ide na sever putem preko potesa „Ogrež” do potoka Tilva Nјagra, a odatle izohipsom 500 na severoistok sve do Borskog jezera, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Borsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Krivelј, Bučje, Oštrelј, Donja Bela Reka, Slatina, Metovnica, Šarbanovac, Sumrakovac, Podgorac II, Zlot I, Zlot II, Zlot III, Zlot IV, Zlot V, Brestovac i Bor I.

1.3.2. Bolјevačko vinogorje/Bolјevac

Prostiranje

Bolјevačko vinogorje zauzima pobrežje sa leve i desne strane Crnog Timoka i sastoji se iz ta dva odvojena dela.

Granice

Granica severnog dela vinogorja počinje na granici rejona od granice opština Bolјevac i Bor na asfaltnom putu Podgorac – Zlot i ide na istok tom granicom sve do asfaltnog puta Selište – Sumrakovac, a zatim njime na severoistok do kote 209. Odatle granica se odvaja na severoistok i putem po istočnom i severnom obodu potesa „Zebečina”, a zatim izohipsom 300 do zapadno od potesa „Parlozi” i putem na jugozapad do asfaltnog puta Zlot – Sumrakovac – Bolјevac i njime do pruge Zaječar – Paraćin. Granica ide prugom na zapad do kote 212 kod ušća reke Bogovina u Crni Timok, a zatim na severozapad u koti 251 – severno od ušća Grabovačke reke u Bogovinu izlazi na izohipsu 250, i zapadno od Grabovačke reke, najpre tom izohipsom do potesa „Grabovac”, a zatim i zemlјanim putem koji prati izohipsu 300 dolazi do jugoistočnog oboda naselјa Podgorac. Granica tu ide linijom po južnom i istočnom obodu naselјa i izlazi na asfaltni put Podgorac – Zlot do početne tačke.

Granica južnog dela vinogorja počinje od kote 240 – ušće Seoskog potoka u Crni Timok i ide na istok preko kota 328 – „Talabinska čuka” i 321 – „Dos”, a zatim i putem do pruge Zaječar – Bolјevac. Granica ide kratko prugom na sever do železničkog mosta preko Crnog Timoka, a zatim izohipsom 250 do asfaltnog puta Paraćin – Zaječar i tim putem do granice opština Bolјevac – Bor. Granica ide na jug tom granicom opština, a zatim i opština Bolјevac – Zaječar sve do tromeđe K.O. Vrbovac – Dobrujevac – Bačevica (potes „Orešac”). Odatle granica ovog dela vinogorja ide preko kota 580 i 442 – „Lozanska reka” do asfaltnog puta Lubnica – Bolјevac – Paraćin, sve do mesta severno od naselјa Mirovske Kolibe. Odatle granica ide seoskim putem Mirovske Kolibe – potes „Zrnce” – potes „Rujak” – potes „Buzak” – potes „Senci” i dolazi do jugozapadnog oboda naselјa Mali Izvor. Odatle granica ide putem po istočnom obodu naselјa i preko kote 359 i istočno od potesa „Trailovska čuka” i „Salјinska čuka” dolazi do ušća Seoskog potoka, odnosno početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Bolјevačko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo: delovi katastarskih opština Podgorac II i Sumrakovac.

Južni deo: delovi katastarskih opština Savinac, Dobrujevac, Valakonje, Bolјevac, Ilino, Mirovo i Mali izvor, kao i katastarske opštine Osnić i Vrbovac.

1.3.3. Zaječarsko vinogorje/Zaječar

Prostiranje

Zaječarsko vinogorje zahvata pobrđe oko gornjeg sliva Timoka i donjih slivova Belog i Crnog Timoka i sastoji se iz četiri dela odvojenih ovim tokovima.

Granice

Granica severozapadnog dela vinogorja počinje od severnog oboda naselјa Salaš, od raskrsnice asfaltnih puteva ka naselјima Negotin i Sikole i ide na severoistok putem prema Negotinu do granice opština Zaječar i Negotin, zatim njome na istok do izohipse 300 kojom prolazi severno od naselјa Metriš, a zatim na severoistok seoskim putem od tog naselјa ka potesu „Pločnik”, gde ponovo izlazi na granicu pomenutih opština. Granica vinogorja ide tom granicom na jugoistok, sve do izohipse 100, severno od železničke stanice Brusnik. Granica ide tom izohipsom na jug, zapadno od Timoka, sve do asfaltnog puta Tabakovac – Rečnik, a zatim izohipsom 90, izbacujući močvarne predele potesa „Ravnište” i „Bare” i ponovo izlazi na pomenuti asfaltni put, a zatim i prugom na jugozapad od naselјa Tabakovac. Granica ide prugom sve do tunela, severno od sela Vražogrnac, a od tunela na istok izohipsom 130, kojom prati obalu Timoka, a zatim i Bele reke do oboda naselјa Vražogrnac, a i dalјe u istom pravcu na zapad izohipsom 150. Tom izohipsom granica prelazi Belu reku u potesu „Vrbar” jugoistočno od Rgotine, prolazi i južno od Vražogrnca i dalјe na jug izbacujući doline reka Alopin, Podstranske i Suvodolske reke i dolazi do raskrsnice asfaltnih puteva kod ušća reke Alapin u Timok. Odatle granica ide na jug asfaltnim putem Vražogrnac – Zaječar – Zvezdan sve do oboda naselјa Zvezdan. Odatle granica ide na sever putem po severoistočnom obodu šume preko potesa „Visoka glavčina”, „Đula” i „Rudina” do kote 379, zatim od kote 255 Savčkim potokom i od kote 212 potokom. Granica ide kratko na zapad tim potokom, a zatim putem na severozapad preko kote 378 i potesa „Mišlјenovac” do kote 411. Odatle granica ide na severozapad preko kote 355 – „Kravarnik” i dalјe preko potesa „Čukarica” i „Čoka kulјulјeš” do kote 279 na Lipovačkoj reci i tom rekom nizvodno do mesta severno od naselјa Nikolićevo. Odatle granica ide na sever preko potesa „Severno selište” do kote 300 – „Srednji potok”, zatim tim potokom, pa putem po obodu šume preko potesa „Lipovica”, seče asfaltni put Rgotina – Bor i dolazi do kote 379 – „Rgotski kamen”, i prolazeći južno od tog potesa izlazi na prugu Bor – Rgotina i njome na jugoistok do kote 161 – železnički most severozapadno od Rgotine. Odatle se granica vraća na sever putem preko kote 229 i istočno od potesa „Veliki vrh” i u pravcu severa prema potesu „Nerezine”, izlazi na izohipsu 300, njome do Maguševačkog potoka i dalјe na sever preko kota 325 – „Đurđeva padina”, 321 – „Bukova glavčina” i putem preko kota 369 i 345 severno od potesa „Jelašničko lojze” i izlazi na izohipsu 300. Nјome ide na sever do potoka u potesu „Vranjevac” južno od naselјa Mala Jasikova, a zatim izohipsom 350, sve do potoka između tog naselјa i potesa „Gaj”. Odatle granica ide dalјe na sever preko kota 391 i 400 i dalјe na severozapad asfaltnim putem Mala Jasikova – Dubočane – Glogovica – Salaš sve do izohipse 350. Granica ide kratko tom izohipsom na sever, prelazi potok i ide na istok zemlјanim putem preko kote 331 – južno od potesa „Kamenac” do asfaltnog puta severno od naselјa Salaš, odnosno početne tačke.

Granica severoistočnog dela vinogorja počinje od granice opština Zaječar i Negotin u potesu „Veliki lipar” severoistočno od Velikog Jasenovca i njome na istok do državne granice sa Bugarskom. Dalјe granica ide južno državnom granicom sve do izohipse 400 na severnoj padini Vrške čuke i tom izohipsom ide na zapad do kote 410, a zatim na jugozapad asfaltnim putem Vrška Čuka – Grlјan do ispred mesta Avramica, a odatle na jug izohipsom 250 do kote 213 – „Rajkov potok”. Odatle granica skreće na severozapad putem između potesa „Grlјansko polјe” i „Jonov čukar” sve do kote 158 – „Lokve”. Odatle granica ide na sever izohipsom 160 istočno od Belog Timoka sve do kote 167 u naselјu Veliki Izvor. Odatle granica dalјe ide u istom pravcu kratko asfaltnim putem Zaječar – Halovo do severnog oboda naselјa Veliki Izvor, odvaja se od tog puta obodom naselјa, a zatim i zemlјanim putem preko kote 132 – „Alapin” i istočno od potesa „Nešin krivulј” izlazi ponovo na isti asfaltni put. Tim putem granica ide ka Halovu do potoka zapadno od potesa „Počerizova čuka”, tim potokom na sever, a zatim preko kota 285 – „Čuka”, 281 – „Staro brdo” i 157 – „Staro selište”. Odatle granica skreće na severozapad putem preko kota 291 – „Varzari” i 265 – „Đalu mare” do izohipse 150 i tom izohipsom do Velikog potoka, zatim uzvodno tim potokom, pa izohipsom 250 do mesta iznad HE „Sokolovica” severozapadno od Gradskova. Tu se granica kratko odvaja od te izohipse linijom preko kote 318 i ponovo izohipsom 250 do seoskog puta severoistočno od Velikog Jasenovca. Odatle granica ide na istok i preko kote 267 – „Čokojeva trša” dolazio do početne tačke.

Granica jugozapadnog dela vinogorja počinje od tromeđe opština Zaječar, Bor i Bolјevac i kreće na severoistok granicom opština Zaječar i Bor do asfaltnog puta Paraćin – Zaječar severno od Gamzigrada i njime do asfaltnog puta Zaječar – Lenovo. Tim putem granica ide kratko na jug, sve do prvog skretanja za brdo Kralјevicu. Granica zatim ide putem po južnom i zapadnom obodu šume Kralјevice, sve do izohipse 200, a zatim na severoistok putem koji prati tu izohipsu severno od Lubničke reke do asfaltnog puta Zaječar – Knjaževac. Granica ide na jug tim putem do rasadnika, a zatim skreće na jugozapad putem uz Lubničku reku prateći izohipsu 150, prelazi reku u koti 146, i vraća se do pomenutog asfaltnog puta izohipsom 150, južno od reke do mosta. Odatle granica nastavlјa na jug putem prema Knjaževcu do centra naselјa Vratarnica, i dalјe na jug izohipsom 250, izbacujući doline potoka Bukovac, Januševog i Cvejinskog potoka i Vrbičke reke i dolazi do granice opština Zaječar i Knjaževac, istočno od potesa „Beli breg” iznad sela Drenovac. Tu granica skreće na zapad tom granicom opština sve do zaseoka Trenići, severoistočno od Koželјa. Granica vinogorja dalјe ide na sever preko potesa „Šarkovica” – kota 401 na izohipsu 450 u zaseoku Stubal. Tom izohipsom iznad puta Vrbica – Marinovac granica ide na severozapad sve do kote 532, zapadno od sela Marinovca, a zatim na sever seoskim putem preko potesa „Pandin krst” prema Gornjoj Beloj Reci. Odatle granica skreće na severozapad i preko potesa „Relјevo brdo” – kota 399 sve do južnog oboda naselјa Lenovac, a zatim na jugozapad putem Lenovac – Lasovo i obuhvatajući naselјe Lenovac sa istočne strane izlazi na Bratinski potok. Dalјe granica ide na zapad tim potokom sve do kote 428, gde se odvaja na sever preko kote 533 – „Tresibaba”, 473 i dalјe na zapad preko potesa „Živkovića polјe” – kota 508, „Tabakov breg” – kota 476, „Banjski breg” – kota 479 i preko Kicoškog potoka na kotu 500. Odatle granica ide na sever preko potesa „Mali oblozi”, izlazi na put Dobro Polјe – Dobrujevac kod skretanja za selo Bačevica i njime do granice opština Knjaževac – Bolјevac. Granica dalјe nastavlјa granicom tih opština sve do početne tačke.

Jugozapadni deo sačinjava i oaza u K.O. Šarbanovac koja ide od kote 343 na istok do kote 332, dolazi do Baba Joninog potoka (koordinata: N 43° 54’ 19’’, E 22° 07’ 40’’) i odatle skreće putem na zapad, pa na jugozapad preko potesa „Kraku lu Gol” i nastavlјa putem na sever i dolazi do kote 396, odnosno početne tačke.

Granica jugoistočnog dela vinogorja počinje od izohipse 200, na potoku Strčikrak, istočno od sela Borovac i kreće na istok preko kote 307 – „Zmijanac” do kote 308 – potok „Magaševac”, i dalјe na jug izohipsom 300, njome prolazi iznad naselјa Selačka i dolazi do Selačke reke. Od te reke granica nastavlјa na jug izohipsom 350 do Suve reke istočno od Minićeva, a zatim tom rekom na severozapad do izohipse 200 i tom izohipsom iznad asfaltnog puta Minićevo – Mali Izvor – Dubrava do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Zaječarsko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severozapadni deo: delovi katastarskih opština Metriš, Klenovac, Brusnik, Tabakovac, Velika Jasikova, Salaš, Glogovica, Dubočane, Mala Jasikova, Velika Jasikova, Koprivnica, Trnavac, Jelašnica, Rgotina, Vražogrnac, Zaječar, Zvezdan i Nikoličevo.

Severoistočni deo: delovi katastarskih opština Veliki Jasenovac, Gradskovo, Halovo, Veliki Izvor, Prlita, Grlјan i Vratarnica, kao i katastarske opštine Mali Jasenovac i Šipikovo.

Jugozapadni deo: delovi katastarskih opština Gamzigrad, Zvezdan, Zaječar, Grlјan, Grlište, Vratarnica, Zagrađe, Borovac, Vrbica, Marinovac, Gornja Bela Reka, Lenovac, Lasovo, Bačevica, Dobro Polјe, Planinica, kao i katastarske opštine Šlјivar i Lubnica.

1.3.4. Potrkanjsko vinogorje/Potrkanje

Prostiranje

Potrkanjsko vinogorje obuhvata gornji i srednji tok Belog Timoka, na pobrđu oko Knjaževca i sastoji se iz tri dela.

Granice

Granica zapadnog dela vinogorja počinje od granice opština Knjaževac i Zaječar od zaseoka Trenići u K.O. Koželј i ide istočno granicom ovih opština do puta Vrbica – Drenovac. Tu granica skreće na jug i ide najpre tim putem do naselјa Drenovac, a zatim putem preko kote 217 prema potesu „Ciganska šuma” do izohipse 250, zatim tom izohipsom do iznad sela Trnovac i nastavlјa na jug preko mosta, istočno od tog sela, ponovo na izohipsu 250 do iznad sela Debelica i takođe preko mosta, istočno od tog sela i puta preko kote 238 – „Jarčinica” ponovo se uklјučuje na istu izohipsu. Tom izohipsom granica ide do iznad sela Ravna i izlazi na rasksnicu puteva koja od sela Ravna vodi ka selima Potrkanje i Jelašnica. Granica nastavlјa asfaltnim putem preko Potrkanja, Štipine i Kaličine do preseka sa izohipsom 250 u selu Kaličina. Granica dalјe nastavlјa tom izohipsom, prelazi na drugu stranu Valevačke reke i ponovo se uklјučuje na asfaltni put ka Knjaževcu. Granica se iznad fabrike obuće odvaja od te izohipse i preko kote 265 dolazi na raskrsnicu puteva ka selima Rgošte i Vina. Odatle granica ide na severozapad ka selu Balanovac do izohipse 300, istočno od tog sela. Granica se tom izohipsom vraća na jugoistok, sve do puta koji povezuje potese „Gornje Lastvičko polјe” i „Džervin”, tim putem se spušta do izohipse 250 i dalјe tom izohipsom, izbacujući tako dolinu Grezanske reke, a zatim i Glogovačke reke i dolazi do pruge Knjaževac – Niš ispod potesa „Predavica” istočno od Rgošta. Odatle granica ide na zapad prugom sve do ulaska u kanjon Svrlјiškog Timoka, jugozapadno od sela Podvis, a zatim izohipsom 400, južno i zapadno od potesa „Mastina”, pa izohipsom 450, severno od potesa „Potkapine” i crkve Svetog Nikole zapadno od Vasilјa i dalјe na severozapad seoskim putem po obodu šume, preko kota 400 i 506 na put Knjaževac – Skrobnica, kod skretanja za selo Šuman Topla. Dalјe granica nastavlјa na sever asfaltnim putem prema selu, uklјučujući naselјe i izlazi na kotu 597 iznad sela i dalјe izohipsom 600 do asfaltnog puta Orešac – Zorunovac kod kote 585, prelazi ga i tom izohipsom dolazi do puta u potesu „Kozja grbina”. Granica dalјe ide tim putem do severnog oboda naselјa Zorunovac, a odatle preko potesa „Čukar” i dolazi do rudnika uglјa iznad sela Vina. Granica se tu spušta do sela, a zatim skreće na severoistok preko kote 505, potesa „Jernovica” – kota 573, 452 zapadno od sela Stogazovac, 457 zapadno od potesa „Gorica”, 397 zapadno od sela Donja Sokolovica, a zatim zaobilazeći sa zapadne strane selo Manjinac na potes „Ovčibaba” – kota 550 i kotu 415, istočno od potesa „Baba Janin krst”. Odatle granica ide ka zapadu obilazeći selo Koželј sa južne i zapadne strane po izohipsi 450, a zatim preko zaseoka Gradine izlazi na početnu tačku.

Granica istočnog dela rejona počinje od granice K.O. Selačka – Vitkovac, ide tom granicom do Knjaževačkog aerodroma gde izlazi na izohipsu 250 i tom izohipsom ide na jug do kote 279. Odatle se granica spušta jugoistočno obodom šume do potesa „Golča” – kota 430, na granici rejona, i u selu Petruša izlazi na asfaltni put, a zatim na jug seoskim putem do potesa „Nedelјkov trap”. Tu se granica odvaja od granice rejona na izohipsu 400, idući istovremeno obodom šume i kod kote 398 iznad sela Jelašnica se ponovo uklјučuje na granicu rejona, zatim kratko asfaltnim putem Jelašnica – Šarbanovac do izohipse 300 i nastavlјa na jug, a onda se odvaja od granice rejona iznad kote 485 – „Popova ornica” idući obodom šume do potesa „Ćevina padina”, gde se uklјučuje na izohipsu 400, sve do kote 308 u selu Berćinovac. Odatle granica skreće na severoistok, na asfaltni put Berćinovac – Gornje Zurniče, ide kratko tim putem i izlazi na granicu rejona, ide kratko granicom na jug, zatim se uklјučuje na izohipsu 400, ide njome, odnosno obodom šume, prelazi kotu 411 i ispod potesa „Barsk del” se isklјučuje sa izohipse i ide obodom šume i prelazi potes „Vrla strana”. Granica zatim dolazi do kote 314 ispod sela Trgovište. Tu izlazi na izohipsu 250 i ide njome sve do mesta Jakovac. Tu izlazi na asfaltni put, ide preko kote 244, i kod kote 230 skreće na istok i u potesu ispod sela Vitkovac izlazi na asfaltni put Vitkovac – Minićevo, ide kratko tim putem i odatle izlazi na kotu 230. Granice vinogorja se kod potesa „Kulište” – kota 135 uklјučuje na granicu K.O. Minićevo – Vitkovac i granicom tih opština ide do početne tačke vinogorja.

Granica južnog dela rejona počinje na asfaltnom putu Knjaževac – Svrlјig i ide tim putem na severoistok i preko kote 269 izlazi na asfaltni put sa zapadne strane od Trgoviškog Timoka. Granica odatle ide na jug asfaltnim putem i dolazi do kote 411. Odatle nastavlјa obodom šume preko kote 412 i u potesu iznad potoka Slana bara se uklјučuje na izohipsu 300 i ide njome do potesa „Vojinovac”, izbacujući na taj način dolinu potoka Slana bara. Tu granica ide na zapad preko kota 250, 458 – „Magolј”, izlazi na izohipsu 450, njome ide na zapad i dolazi do kote 442 – jugoistočno od sela Žlne, 497 – „Lisiji vrh”, izlazi na izohipsu 500 i njome ide do kote 496 – „Brzinske Pojate”, izohipsom 450 dolazi do kote 324 – „Zanjivske Pojate” i potesa „Mali golaš” – kota 457. Granica zatim ide na sever asfaltnim putem Niš – Knjaževac, sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Potrkanjsko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Zapadni deo: delovi katastarskih opština Koželј, Drenovac, Trnovac, Debelica, Manjinac, Ravna, Donja Sokolovica, Stogazovac, Potrkanje, Štipina, Kaličina, Vina, Zorunovac, Slatina, Šuman Topla, Vasilј, Orešac, Balanovac, Rgošte, Glogovac, Grezna, Knjaževac, Kaličina, kao i katastarske opštine Lepena, Drečinovac, Valevac i Bulinovac.

Istočni deo: delovi katastarskih opština Vitkovac, Petruša, Jakovac, Jelašnica, Donje Zuniće, Berićinovac, Knjaževac i Trgovište.

Južni deo: delovi katastarskih opština Knjaževac, Trgovište, Crvenje i Žlne.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Knjaževački rejon po vinogorjima, koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Borsko	Bolјevačko	Zaječarsko	Potrkanjsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Plovdina (Slankamenka)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka		Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Kladovska bela	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Borsko	Bolјevačko	Zaječarsko	Potrkanjsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac		Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)		Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon		Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc		Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Borsko	Bolјevačko	Zaječarsko	Potrkanjsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac		Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)		Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Kavčina (Žametna črnina)					2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon		Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc		Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet					2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)					2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)					2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser					2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser					2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Knjaževački rejon (Borsko, Bolјevačko, Zaječarsko i Potrkanjsko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Crveni drenak (Razaklija) – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Negotinski rubin – Kavadarski drenak – Antigona – Povardarska pozna – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri,41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Silvo kordunica – Mozerova kordunica		– Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,5		10,0

1.4. MLAVSKI REJON/MLAVA

Prostiranje

Mlavski rejon obuhvata vinogradarske terene na desnoj strani donjeg toka Velike Morave i u slivovima reke Resave, Mlave i Peka.

Granice

Na severnoj strani granica rejona počinje kod ušća Velike Morave u Dunav i ide na istok obalom Dunava, zatim se u koordinati: N 44° 45’ 38’’, E 21° 11’ 00’’ uklјučuje na prugu i nastavlјa tom prugom na istok, a zatim se jugozapadno od naselјa Ram isklјučuje sa pruge i uklјučuje na asfaltni put koji ide obalom Dunava, sve do Jovićke padine, odakle se isklјučuje sa obale Dunava i dolazi do kote 358, zatim 423, 558 – „Venac”, 541 – „Borilo”, 483 – „Stupanj”, i kote 389. Granica odatle izlazi na put u naselјu Krivača i kreće tim putem na jugozapad, zatim paralelno sa Krivačkom rekom i dolazi do kote 240, gde se uklјučuje na asfaltni put kojim ide na jug i dolazi do kote 331, uklјučuje se na izohipsu 300, ide tom izohipsom, dolazi do kote 210, 224, 284, 283, uklјučuje se na granicu K.O. Turija – Kaona, ide tom granicom na zapad, a zatim i asfaltnim putem Turija – Kučevo do koordinate: N 44° 28’ 56’’, E 21° 38’ 36’’, odakle se uklјučuje na granicu K.O. Kaona – Kučevo I, skreće tom granicom na sever, a zatim nastavlјa granicom K.O. Kučevo I – Turija, Kučevo I – Ševica, Kučevo I – Popovac, Kučevo – Kučajna, Kučajna – Cerovica, Kučevo II – Cerovica, Kučevo II – Kaona, Kučajna – Kaona, Kaona – Kučevo III, Kučevo III – Ranovac, Kučevo III – Kladurovo, Kladurovo – Kučajna do tromeđe sa K.O. Melnica. Granica rejona se odatle uklјučuje na put koji vodi na zapad i poklapa se sa tokom Braničke reke, dolazi do kote 267, nastavlјa na jugozapad putem, zapadno od naselјa Melnica skreće na jug i pravom linijom dolazi do kote 315 – „Čukar” (na granici K.O. Vitovnica – Melnica). Granica odatle skreće na istok, uklјučuje se na put i dolazi do manastira Vitovnica, odakle skreće na zapad asfaltnim putem i dolazi do kote 330 – „Čukara”, zatim prelazi granicu K.O. Vitovnica – Stamnica u koordinati: N 44° 22’ 09’’, E 21° 31’ 27’’ i dolazi do kote 331, prelazi kotu 338, 378, 375 (granica K.O. Stamnica – Bistrica), 322, 347 – „Glavica”, 264 – „Majdan”. Granica odatle ide kratko na jug asfaltnim putem, prelazi granicu K.O. Ždrelo – Bistrica, skreće na istok do kote 254, a zatim se uklјučuje na izohipsu 350 i ide tom izohipsom sve do potesa „Pojana Lunga”. Granica rejona odatle ide preko koordinate: N 44° 16’ 58’’, E 21° 31’ 08’’ i dolazi do kote 180 – „Lukul mara”, gde izlazi na asfaltni put Krepolјin – Malo Laole, ide tim putem na severozapad, zatim skreće na jugozapad, a zatim se isklјučuje sa puta i ide preko kote 218 – „Vujucina glava”, zatim preko potesa „Gola glava” (koordinata: N 44° 16’ 14’’, E 21° 29’ 35’’), kote 201, 295.4 – „Kiva”, 297 – „Vasina glava”, 421 – „Picka glava”, 305 – „Covdinski potok”, 364 – „Crveno brdo”, 408 – „Tavančić”, 310, 462, 460, 481, 508 – „Veliki grabar”, „Džodino brdo”, 427, 531 – „Jagnjilo”, 468 – „Vukovac”, 360, 325, 273, 284, 366 – „Glavčina”, 289, 370, 502, izlazi na granicu K.O. Plažane – Miliva, a zatim i Miliva – Lomnica. Granica se sa granice K.O. odvaja do kote 520, dolazi do kote 557 – „Kurato brdo”, 565 – „Tavanište”, 460, 407 – „Lac”, 226, 212, odakle izlazi na reku Resavu i kreće njome na zapad do asfaltnog puta na ulazu u Despotovac, zatim ide obodom šume koordinata: N 44° 05’ 44’’, E 21° 27’ 05’’; N 44° 05’ 33’’, E 21° 27’ 00’’; N 44° 05’ 27’’, E 21° 27’ 06’’ do kote 264 – „Jasenjar”, odatle izlazi na asfaltni put kojim nastavlјa obodom šume do kote 443, 352, i odatle izlazi na granicu K.O. Bukovac – Vojnik, Vojnik – Dvorište, Dvorište – Belјajka i dolazi do kote 348. Odatle granica nastavlјa granicom K.O. Belјajka – Resavica, a zatim se u koordinati: N 44° 04’ 19’’, E 21° 29’ 28’’ uklјučuje na granicu K.O. Resavica – Popovnjak, ide njome na zapad, prelazi kotu 269, zatim granicom K.O. Popovnjak – Belјajka, Belјajka – Jezero, Belјajka – Kovanica, Belјajka – Bigrenica, Belјajka – Virine, Vojnik – Virine, Virine – Vitance, Virine – Trućevac, Trućevac – Isakovo, Trućevac – Dražmirovac, Dražmirovac – Balajnac, Bogava – Glogovac, Bogava – Dobra Voda, Dobra Voda – Brestovo, Jasenovo – Dobra Voda, Mačevac – Dobra Voda, Mačevac – Rajkinac, Rajkinac – Vojska do tromeđe sa K.O. Novo Lanište. Granica se odatle uklјučuje na desnu obalu Velike Morave i ide njome na zapad, a zatim na sever i dolazi do početne tačke rejona, odnosno do ušća Velike Morave u Dunav.

Karta 1.4.1. Granice rejona i vinogorja Mlavskog rejona

Obuhvaćene opštine

Mlavski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Požarevac, Veliko Gradište, Golubac, Kučevo, Malo Crniće, Petrovac, Žabari, Svilajnac i Despotovac.

Površine rejona i vinogorja

Mlavski rejon zauzima površinu od 272.323,00 ha, gde je najveće Požarevačko vinogorje.

Tabela 1.4.1. Površine rejona i vinogorja Mlavskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Braničevsko vinogorje	33.469,08	12,29	21,24
Požarevačko vinogorje	87.897,66	32,28	55,76
Resavsko vinogorje	36.244,40	13,31	23,00
Ukupno	157.611,14	57,88	100,00
Mlavski rejon Ukupna površina (ha)	272.323,00

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Mlavskom rejonu ima 814,37 ha vinograda (oko 751,90 ha rodnih vinograda, odnosno 92,33%), od čega je 315,15 ha sa stonim sortama i 499,22 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.4.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Mlavskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.4.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Kučevu, RC Petrovac, Velikom Gradištu i Žagubici (1961–2010).

Tabela 1.4.2. Bioklimatski indeksi za Mlavski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Kučevo	16.0	1360.2	1199.6	1930.9	9.8	250.6	6.8	1.6	2.2
RC_Petrovac	17.4	1643.2	1331.7	2058.7	12.7	189.8	2.2	2.4	0.3
Veliko Gradište	17.4	1629.4	1350.8	2171.8	11.4	185.8	4.0	3.7	1.9
Žagubica	15.9	1332.0	1175.0	1883.7	9.6	201.1	6.1	1.9	2.5

Karta 1.4.2. Vinklerov indeks Mlavskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su luvisol i zemlјišta u lesiviranju, eutrični kambisol, litosol na peščaru, flišu i rožnacima, fluvisol, humofluvisol i pseudoglej, kao i arenosol i sirozem na pesku, a u manjoj meri i ostali tipovi zemlјišta. Vinogradi se uglavnom nalaze na eutričnom kambisolu i černozemu.

Karta 1.4.3. Tipovi zemlјišta Mlavskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 44° 48’ geografske širine na severu do 44° 02’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 70 m do 400 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 100 m do 270 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući sa jugoistoka ka severozapadu, ispresecana nižim ravnim terenima u dolinama reka.

Karta 1.4.4. Nadmorska visina Mlavskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.4.5. Nagib terena Mlavskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 1.4.6. Ekspozicija terena Mlavskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske karakteristike ovog rejona čine Homolјske planine (952 m) i planina Belјanica (1339 m), koje se nalaze duž istočne strane rejona. Padine ovih Karpatskih planina kao i brdoviti tereni koji su zastuplјeni više u istočnom delu, orografski karakterišu ovaj rejon. Severni i istočni deo rejona je više blago brdovit, kao i sa ravnim terenima.

Uticaj velikih vodenih površina

Sa severne strane pejona se nalazi reka Dunav, koja utiče na ranije sazrevanje grožđa u predelima blizu reke.

Duž zapadne strane rejona protiče reka Velika Morava, čija široka dolina utiče na stalno, blago strujanje vazduha, što omogućava obnovu količina uglјen-dioksida i brže odvijanje procesa fotosinteze, kao i bolјi proces oprašivanja i oplodnje, što pozitivno deluje na vinovu lozu.

Pejzaž

Rejon se prostire u brežulјkastom pojasu, gde se nalaze pretežno šume hrasta cera, sladuna i dr. i pojasu aluvijalne ravni Pomoravlјa, gde se u manjoj meri nalaze pretežno vlažni i poplavni pojasevi šuma hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr.

U severoistočnom ravnijem delu rejona, pored reke Dunav, nalazi se i Srebrno jezero, kao i reka Pek koja se uliva u Dunav južno od jezera. U Požarevačkom vinogorju ka severoistoku teče reka Mlava, a u Resavskom vinogorju reka Resava, koje protiču kroz doline, a koje u određenoj meri karakterišu pejzaže ovog rejona.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 6.848 gazdinstava poseduju vinograde, što čini oko 22,41% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Petrovac na Mlavi.

Vinogorja

Mlavski rejon ima sledeća vinogorja:

1.4.1. Braničevsko vinogorje/Braničevo;

1.4.2. Požarevačko vinogorje/Požarevac;

1.4.3. Resavsko vinogorje/Resava.

1.4.1. Braničevsko vinogorje/Braničevo

Prostiranje

Braničevsko vinogorje se nalazi na desnoj strani Dunava, u slivu reke Pek i sastoji se iz dva dela.

Granice

Granica istočnog dela vinogorja polazi na severozapadu od asfaltnog puta Donja Kruševica – Šuvajić, na južnom obodu naselјa Šuvajići, ide na istok, najpre rekom, a zatim i putem do kote 249, još kratko ide tim putem, a zatim se kod potesa „Košarna” uklјučuje na izohipsu 250, ide njome na istok sve do kote 275, gde prelazi na izohipsu 200 i tom izohipsom ide do koordinate: N 44° 41’ 14’’, E 21° 33’ 44’’, južno od potesa „Žarkovica”, gde kratko izlazi na put kojim ide na severozapad do kote 215. Granica vinogorja odatle ide do kote 140 – „Blizničko brdo”, zatim izlazi na seoski put, njime ide na severozapad, pa na istok, a zatim izlazi na asfaltni put Braničevo – Ponikva, ide kratko njime na jugoistok i izlazi na granicu K.O. Braničevo – Ponikve. Granica dalјe ide granicom tih opština na jugoistok do asfaltnog puta Braničevo – Ponikve, a zatim i putem ka granici K.O. Ponikve – Braničevo u potesu „Humka”, ide kratko na severoistok tom granicom, potom se uklјučuje i na izohipsu 100, ide tom izohipsom sve do asfaltnog puta Ponikve – Radoševac, južno od potesa „Pimine doline”. Granica ide tim putem na jugoistok, zatim se u potesu „Gornje voće” uklјučuje na izohipsu 110, ide njome na jug, zatim na istok i istočno od mesta Vojilovo se uklјučuje na izohipsu 150, ide tom izohipsom na sever, izbacujući tako tok Tumanske reke iz vinogorja i dolazi do granice K.O. Radoševac – Golubac, severno od potesa „Žuti breg”. Granica vinogorja zatim ide na istok granicom tih opština i dolazi do granice rejona na obali Dunava i poklapa se sa njom do Guvanskog potoka, gde se uklјučuje na put kojim kreće na jug, paralelno sa Guvanskim potokom do izohipse 200, kojom ide na jugozapad do koordinate: N 44° 38’ 34’’, E 21° 38’ 18’’, odakle prelazi na put i njime ide na jug, pa na istok, zatim opet na jug, pa na zapad, gde ide paralelno sa tokom reke Ogašu Zbeg i južno od potesa „Dvorište” se ponovo uklјučuje na izohipsu 200, kojom ide do koordinate: N 44° 36’ 20’’, E 21° 37’ 45’’, gde se uklјučuje na put kojim ide kratko na zapad i spaja se sa asfaltnim putem koji ka severu vodi prema naselјu Dvorište i paralelan je sa tokom Tumanske reke u koti 155.4. Granica odatle nastavlјa na zapad putem do kote 194, 298, 384 – „Velika strana”, 388 – „Bogino brdo”, 268 – „Sitna proja”, 316 – „Feta šunj”, 182 – „Preko srpci”, 329 – „Krak”, a zatim izlazi na tok Suve reke i ide na jug do kote 199, zatim na zapad tokom reke Lješnice i dolazi do asfaltnog puta Krćevo – Srpce. Granica vinogorja odatle skreće putem na sever, kratko se isklјučuje sa glavnog puta na zapad, obuhvatajući naselјe Klenje, veoma kratko ide rekom Pek i u koordinati: N 44° 36’ 28’’, E 21° 31’ 40’’ se ponovo uklјučuje na asfaltni put Krćevo – Srpce, a zatim se u koordinati: N 44° 36’ 50’’, E 21° 31’ 29’’ se ponovo kratko isklјučuje sa glavnog puta i ide preko koordinata: N 44° 36’ 53’’, E 21° 31’ 12’’ i N 44° 37’ 04’’, E 21° 31’ 09’’, a onda se u koti 109 ponovo uklјučuje na asfaltni put Krćevo – Srpce, nastavlјa na sever, uklјučuje naselјe Milјeviće i tako sve do početne tačke vinogorja.

Granica zapadnog dela vinogorja počinje na severozapadu, na raskrsnici puteva Ram – Zatonje i Ram – Rečica i ide na severozapad do obale Dunava, gde se kratko poklapa sa granicom rejona, obuhvatajući naselјe Ram i sa severoistočne strane se uklјučuje na asfaltni put kojim kreće na jugoistok do kote 282 – „Gorica”, a zatim nastavlјa putem do obale Dunava, odnosno do granice rejona. Granica vinogorja se dalјe poklapa sa granicom rejona, ide na jug i kod pruge, odnosno, istočno od mesta Zatonje, isklјučuje se sa granice rejona i uklјučuje se na asfaltni put, kojim nastavlјa na jug, dolazi do kote 107, obuhvata naselјe Biskuplјe i od kote 99 nastavlјa u istom pravcu do kote 82. Granica vinogorja odatle dolazi pravom linijom do puta Majilovac – Topolovnik i nastavlјa tim putem na istok, isklјučuje se sa puta idući rekom Kalarovac, skreće na zapad do kote 245 – „Veliko brdo” i dalјe na zapad do puta paralelnim sa rekom Veliki izvor, odakle skreće na jug, obuhvatajući naselјe Majilovac. Granica tako nastavlјa na jugoistok, prelazi kotu 363, 325, 219, ide severno od naselјa Carevac i uklјučuje se na izohipsu 100, kojom skreće na jug, idući istočno od naselјa Carevac i dolazi do kote 98. Granica vinogorja zatim prelazi na izohipsu 110 i ide njome sve do ukrštanja asfaltnog puta koji vodi ka Češlјevoj Bari, pruge i reke Reka, odatle skreće na istok prugom i ide njome do koordinate: N 44° 36’ 57’’, E 21° 30’ 03’’, severno od potesa „Periš”, dolazi do kote 131 i ponovo izlazi na asfaltni put Češlјeva Bara – Rabrovo (koordinata: N 44° 36’ 28’’, E 21° 29’ 16’’). Granica dalјe ide tim putem na jug, prelazi kotu 137 i 133 i dolazi do severnog oboda naselјa Rabrovo, skreće na istok preko potesa „Rabrovski Gložar”, dolazi do pruge, ide kratko prugom na jug, isklјučuje se ka koti 115.1 – potes „Trčica” i izlazi na put južno od Rabrova kojim nastavlјa na jug, prolazi kotu 128.3, 130.0 i kod reke Zojak se uklјučuje na granicu K.O. Sena – Mišlјenovac do kote 369, zatim se spušta do kote 271, 321 i dolazi do tromeđe K.O. Mustapić – Milјenovac – Ranovac – kota 224. Granica odatle ide granicom K.O. Mustapić – Ranovac, zatim Mustapić – Manastirica, Mustapić – Kobilјe, Kobilјe – Mala Bresnica, Kobilјe – Velika Bresnica, Makce – Kobilјe, Makce – Boževac, Makce – Zabrega, Zabrega – Dolјašnica, Dolјašnica – Smolјinac, Dolјašnica – Malo Gradište, Malo Gradište – Garevo, Malo Gradište – Ljubinje, Pečanica – Malo Gradište, Pečanica – Bare, Pečanica – Beranje, Beranje – Sirakovo, Sirakovo – Majilovac i kod Babićeve šume izlazi na izohipsu 150 i ide njome na sever do granice K.O. Kličevac – Kurjače. Granica rejona nastavlјa granicom tih K.O., a zatim i granicom K.O. Rečica – Kurjače, Zatonje – Rečica, Rečica – Ram, zatim se u koordinati: N 44° 47’ 37’’, E 21° 20’ 22’’ odvaja sa granice K.O., uklјučuje se na asfaltni put, njime ide na severoistok, prolazi kotu 85.8 i dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Braničevsko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Istočni deo: delovi katastarskih opština Braničevo, Ponikve, Usije, Radoševac, Sladinac, Donja Kruševica, Šuvajić, Barič, Mrčkovac, Kudreš, Vojilovo, Klenje, Rabrovo, Dušmanić, Zelenik, Vučković, Srpce, Lješnica, Snegotin, Dvorište i Golubac, kao i katastarske opštine Bikinje, Žitkovica i Maleševo.

Zapadni deo: delovi katastarskih opština Ram, Zatonje, Kurjače, Popovac, Majilovac, Sirakovo, Đurakovo, Topolovnik, Carevac, Pečanica, Srednjevo, Češlјeva Bara, Makce, Mustapić, Mišlјenovac i Rabrovo, kao i katastarske opštine Desina, Ljubinje, Garevo, Dolјašnica, Velika Bresnica i Mala Bresnica.

1.4.2. Požarevačko vinogorje/Požarevac

Prostiranje

Požarevačko vinogorje se prostire na brdovitim terenima sa jedne i druge strane reke Mlave i sastoji se iz severnog dela (Požarevac) i južnog dela (Petrovac na Mlavi).

Granice

Severni deo (Požarevac) se sastoji iz tri dela: severoistočnog, jugoistočnog i zapadnog dela.

Severoistočni deo severnog dela vinogorja kreće na zapadu asfaltnim putem od kote 74.1, zapadno od potesa „Vodice”, ide na severoistok putem, sve do granice K.O. Rečica – Zatonje, potom ide granicom tih K.O poklapajući se sa granicom zapadnog dela Braničevskog vinogorja, odnosno nastavlјa i granicom K.O. Kurjače – Rečica i Kurjače – Kličevac do izohipse 150 kojom nastavlјa na sever, preko kote 149.7, nakon čega se uklјučuje na put kojim nastavlјa na sever i u koordinati: N 44° 44’ 54’’, E 21° 18’ 03’’ skreće na zapad, idući severno od potesa „Carina”. Granica dalјe nastavlјa tim putem i u koordinati: N 44° 44’ 44’’, E 21° 17’ 35’’ skreće na sever, zatim na zapad i ponovo na sever i u potesu „Brdo” skreće na jugozapad, prelazi put južno od kote 128.8 i nastavlјa putem između potesa „Brod” i „Brdo”, uklјučuje se na kotu 69.1, ponovo izlazi na put i dolazi do kote 70.5, kratko skreće na jugoistok zaobilazeći naselјe Kličevac i na taj način dolazi do početne tačke vinogorja.

Jugoistočni deo severnog dela vinogorja počinje na severozapadu, na krajnjoj zapadnoj tački naselјa Bare, na asfaltnom putu i kreće na sever do kote 135.1, prelazi granicu K.O. Bare – Beranje i dalјe putem na sever sve do potesa „Babićeva šuma” gde se uklјučuje na granicu K.O. Beranje – Sirakovo, odnosno poklapa se sa granicom zapadnog dela Braničevskog vinogorja i ide na jugoistok, odnosno granicom sledećih K.O.: Beranje – Pečanica, Pečanica – Bare, Malo Gradište – Pečanica, Malo Gradište – Ljubinje, Malo Gradište – Garevo, Malo Gradište – Dolјašnica, Dolјašnica – Smolјinac, Dolјašnica – Zabrega, Zabrega – Makce, Makce – Boževac, Makce – Kobilјe, Kobilјe – Velika Bresnica, Mala Bresnica – Kobilјe, Kobilјe – Mustapić, Mustapić – Manastirica. Granica vinogorja se zatim odvaja od granice zapadnog dela Braničevskog vinogorja i ide granicom K.O. Manastirica – Ranovac, Manastirica – Starčevo, Starčevo – Kula, Starčevo – Crlјenac, Crlјenac – Rašanac do izohipse 150. Granica zatim prati izohipsu 150, izbacujući dolinu reke Moreč iz vinogorja, nastavlјa na severozapad i severno od naselјa Begunovac – kota 161 u potesu „Zbegovi” – kota 139 prelazi reku Vitovnicu (koordinata: N 44° 30’ 41’’, E 21° 22’ 09’’), nastavlјa putem i uklјučuje se na izohipsu 150. Granica vinogorja zatim ide na sever izohipsom 150, pa na istok izbacujući iz vinogorja reku Zaboj i obuhvatajući naselјe Šapine i nastavlјa do južnog oboda naselјa Smolјinac, gde se uklјučuje na put kojim ide na zapad i obodom naselјa Smolјinac, nakon čega se na severnom obodu naselјa odvaja sa puta i uklјučuje se ponovo na izohipsu 150. Granica dalјe ide na sever izohipsom 150, a zatim skreće na zapad i uklјučuje se na izohipsu 130, ide njome na sever i u potesu „Gajevi” se uklјučuje na asfaltni put koji vodi obodom naselјa Kasidol, ide njime i u koti 127 se uklјučuje na asfaltni put Kasidol – Majilovac i na taj način dolazi do početne tačke vinogorja.

Zapadni deo severnog dela Požarevačkog vinogorja počinje na severozapadu u koti 108, koja se nalazi na granici K.O. Selo Kostolac – Kostolac grad, na putu kojim kreće na severoistok i prati, a zatim se u koordinati: N 44° 43’ 00’’, E 21° 11’ 51’’, istočno od potesa „Livade” uklјučuje se na izohipsu 100, kreće njome na jug, zatim istočno od potesa „Popovačko brdo” se uklјučuje na asfaltni put Požarevac – Veliko Selo i ide tim putem na jug do iznad naselјa Veliko Selo. Granica vinogorja dalјe ide preko kota 97.3, 102.2, 99.3, 109.3 i istočno od potesa „Mata stig” se uklјučuje ponovo na asfaltni put koji iz naselјa Vrbnica vodi ka Orlјevu. Dalјe granica ide na jug putem i zaobilazi naselјe Orlјevo preko koordinata: N 44° 26’ 51’’, E 21° 18’ 44’’, N 44° 26’ 44’’, E 21° 18’ 51’’ i N 44° 26’ 24’’, E 21° 18’ 39’’ i izlazi ponovo na asfaltni put, njime ide na jug i izlazi na granicu K.O. Orlјevo – Veliki Popovac, zatim nastavlјa granicom sledećih K.O.: Veliki Popovac – Mirijevo, Kočetin – Veliki Popovac, Kočetin – Bošnjak, Bošnjak – Brzohode, Brzohode – Vošanovac, Vošanovac – Porodin, Vošanovac – Viteževo, Viteževo – Oreškovica, Viteževo – Dubnica, Viteževo – Bobovo, Viteževo – Kušilјevo i dolazi do tromeđe sa K.O. Porodin (kota 109.7). Granica vinogorja dalјe ide na sever asfaltnim putem, prelazi kote 95.5, 94.0, 92.5, a zatim putem prema koti 93.3, nastavlјa putem zaobilazeći naselјe Žabari i od kote 94.2 izlazi na put kojim nastavlјa na sever do kote 107. Granica zatim zaobilazi naselјe Simićevo koordinatama: N 44° 23’ 15’’, E 21° 12’ 28’’; N 44° 23’ 29’’, E 21° 12’ 27’’; N 44° 23’ 47’’, E 21° 12’ 09’’; kota 88.2 i izlazi na put. Granica dalјe ide na sever kratko tim putem, dalјe zaobilazi naselјe Oreovica, nastavlјa istim putem i zaobilazi naselјe Aleksandrovac, a zatim asfaltnim putem do kote 104.3, pravom linijom do tačke 85.1 i preko koordinate: N 44° 29’ 20’’, E 21° 12’ 28’’ se uklјučuje na asfaltni put u koordinati: N 44° 30’ 00’’, E 21° 12’ 44’’. Granica vinogorja odatle nastavlјa na sever i zapadno od kote 108 se isklјučuje sa puta i zaobilazi naselјe Polјana, sa zapadne strane preko koordinata: N 44° 30’ 47’’, E 21° 12’ 35’’; N 44° 31’ 37’’, E 21° 12’ 03’’; N 44° 32’ 13’’, E 21° 11’ 32’’, kratko ide putem i ponovo se uklјučuje na asfaltni put, istočno od potesa „Kičica”, ide kratko na sever tim putem do kote 85.6, zatim ponovo zaobilazi naselјe Prugovo preko koordinata: N 44° 33’ 27’’, E 21° 11’ 27’’; N 44° 33’ 40’’, E 21° 11’ 29’’; N 44° 34’ 00’’, E 21° 11’ 16’’ i u naselјu Popovac se uklјučuje na put kojim ide na istok, a zatim se kod kote 121 uklјučuje na izohipsu 100. Granica vinogorja dalјe ide izohipsom 100 na sever i u potesu „Sirkovište” se uklјučuje na put kojim ide na zapad i nastavlјa njime obodom Požarevca, uklјučujući ga u vinogorje. Granica se zatim uklјučuje na prugu istočno od potesa „Jeremijino polјe” i ide prugom na sever, zaobilazeći naselјe Ćirkovac, nastavlјa prugom i zapadno od potesa „Topolica” se uklјučuje na granicu K.O. Kostolac – Klenovnik, ide tom granicom na zapad, a zatim nastavlјa i granicom K.O. Kostolac – Petka do izlaska na obalu Dunava, nastavlјa obalom na istok i dolazi do početne tačke.

Južni deo (Petrovac na Mlavi) se sastoji iz dva dela: istočnog i zapadnog dela.

Granica istočnog dela južnog dela vinogorja počinje na granici K.O. Crlјenac – Rašanac kod kote 150.3 i ide na istok granicom tih K.O. Granica zatim nastavlјa i granicom K.O. Starčevo – Crlјenac, Starčevo – Kula, Starčevo – Manastirica, Manastirica – Ranovac, Mustapić – Ranovac, Milјenovac – Ranovac, Ranovac – Kaona, Kučevo III – Ranovac, Kučevo III – Kladurovo, Kladurovo – Kučajna do potesa „Branik”, kod kote 485, na asfaltnom putu Melnice – Kučajna, gde se uklјučuje na taj put koji se poklapa sa granicom K.O. Kladurovo – Melnica i ide njime na zapad, a zatim se od kote 342 uklјučuje na izohipsu 300, ide njome, zatim prelazi na izohipsu 280 i njome do asfaltnog puta, nakon čega dolazi do kote 315 i odatle se poklapa sa granicom rejona, odnosno, odatle skreće na istok, uklјučuje se na put i dolazi do manastira Vitovnica, odakle skreće na zapad asfaltnim putem i dolazi do kote 330 – „Čukara”, zatim prelazi granicu K.O. Vitovnica – Stamnica u koordinati: N 44° 22’ 09’’, E 21° 31’ 27’’ i dolazi do kote 331, prelazi kotu 338, 378, 375 (granica K.O.Stamnica – Bistrica), 322, 347 – „Glavica”, 264 – „Majdan”. Granica se odatle odvaja od granice rejona i ide putem na jug, dolazi do severnog oboda naselјa Majdan i zaobilazi ga po kotama 238 i 294, nakon čega se uklјučuje na asfaltni put Krepolјin – Petrovac, tim putem ide na severozapad i na južnom obodu mesta Petrovac se odvaja preko kota 123.8, 123.1, 121.2, 124.3 gde se uklјučuje ponovo na asfaltni put, zaobilazeći Petrovac. Granica vinogorja zatim ide na severozapad istim putem i kod kote 118 skreće sa glavnog puta na severoistok izohipsom 150, a zatim i na severozapad preko kote 146.5 – „Belo polјe”, izbacuje Starčevački potok iz vinogorja i tako dolazi do početne tačke vinogorja.

Granica zapadnog dela južnog dela vinogorja počinje na mestu gde se ukršta granica K.O. Orlјevo – Veliki Popovac i asfaltni put Orlјevo – Veliki Popovac i ide na jugoistok tim putem, a zatim se severno od mesta Veliki Popovac odvaja sa puta i uklјučuje na izohipsu 150 i ide njome do asfaltnog puta u potesu „Selište”. Odatle granica ide do kote 137.1 i do tačke u koordinati: N 44° 23’ 04’’, E 21° 22’ 36’’ na asfaltnom putu Zabrđe – Petrovac, zapadno od potesa „Crkvište” uklјučujući u vinogorje celo naselјe Zabrđe. Granica se odatle uklјučuje ponovo na izohipsu 150 u koordinati: N 44° 22’ 57’’, E 21° 22’ 22’’ i nastavlјa njome na istok sve do koordinate: N 44° 19’ 50’’, E 21° 25’ 15’’, odakle skreće na istok putem, zatim prvo skretanje na jugozapad, a zatim na severoistok do kota 136.1, pa putem na jug do kote 138.2, nastavlјa na jug, skreće na istok preko kote 141.4, nastavlјa na jug i kod kote 139.8 skreće na put i u koordinati: N 44° 18’ 34’’, E 21° 26’ 29’’, izlazi na asfaltni put kojim kreće na jug, zatim na jugoistok do kote 159.90, pa do kote 164, zaobilazeći naselјe Šetonje i ponovo izlazi na asfaltni put kojim nastavlјa na istok, a zatim se isklјučuje sa puta i ide preko kote 218 – „Vujucina glava”, zatim preko potesa „Gola glava” (koordinata: N 44° 16’ 14’’, E 21° 29’ 35’’), kote 201, 295.4 – „Kiva”, 297 – „Vasina glava”, 421 – „Picka glava”, 305 – „Covdinski potok”, 364 – „Crveno brdo”, 408 – „Tavančić”, 310, 462, 460, 481 i izlazi na granicu K.O. Vezičevo – Zlatovo, Busur – Zlatovo, Busur – Roanda, Subotica – Busur, Busur – Kupinovac, Đurinac – Busur, Đurinac – Burovac, Burovac – Dubnica, Dubnica – Oreškovica, Oreškovica – Viteževo, Porodin – Vošanovac, Vošanovac – Brzohode, Brzohode – Bošnjak, Bošnjak – Kočetin, Kočetin – Veliki Popovac, Veliki Popovac – Mirijevo, kratko granicom K.O. Veliki Popovac – Orlјevo i dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Požarevačko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo (Požarevac):

Severoistočni deo: delovi katastarskih opština Rečica i Kličevac.

Jugoistočni deo: delovi katastarskih opština Beranje, Bare, Kasidol, Smolјinac, Šapine, Boževac, Crlјenac, Kula, kao i katastarske opštine Malo Gradište, Zabrega, Kobilјe, Manastirica i Alјudovo.

Zapadni deo: delovi katastarskih opština Kostolac grad, Kostolac selo, Klenovnik, Ćirikovac, Požarevac, Lučica, Salakovac, Veliko Crniće, Prugovo, Polјana, Kravlјi do, Toponica, Vlaški do, Veliko selo, Vrbnica, Porodin, Žabari, Simićevo, Oreovica, Orlјevo, Aleksandrovac, kao i katastarske opštine Šlјivovac, Tićevac, Mirijevo, Polatna, Sibnica, Kočetin, Brzohode, Četereže, Viteževo i Svinjarevo.

Južni deo (Petrovac na Mlavi):

Istočni deo: delovi katastarskih opština Rašanac, Vitovnica, Stamnica, Bistrica, Ždrelo, Malo Laole, Leskovac, Petrovac, Knežica, Kamenovo, Trnovče i Dubočka, kao i katastarske opštine Starčevo, Ranovac, Kladurovo i Melnica.

Zapadni deo: delovi katastarskih opština Veliki Popovac, Pankovo, Zabrđe, Petrovac, Krvije, Veliko Laole, Šetonje, Ćovdin, Vezičevo i Roćevac, kao i katastarske opštine Bošnjak, Lopušnik, Dobrnje, Vošanovac, Oreškovica, Tabanovac, Busur i Burovac.

1.4.3. Resavsko vinogorje/Resava

Prostiranje

Resavsko vinogorje se nalazi u slivu reke Resave na brdovitim terenima sa jedne i druge strane reke Resave.

Granice

Granica počinje na severozapadu u koti 108, koja se nalazi na putu Svilajnac – Porodin, odnosno na granici K.O. Kušilјevo – Viteževo. Granica vinogorja odatle ide na istok granicom tih K.O., a zatim i K.O. Viteževo – Bobovo, Viteževo – Dubnica, Dubnica – Oreškovica, Burovac – Dubnica, Burovac – Đurinac, Đurinac – Busur, Busur – Subotica, Busur – Roanda, Busur – Zlatovo, Zlatovo – Vezičevo i izlazi na granicu rejona, odnosno severozapadno od potesa „Klokoč”, južno od kote 481 i ide do kote 508 – „Veliki grabar”, 557 – „Džodino brdo”, 427, 531 – „Jagnjilo”, 468 – „Vukovac”, 360, 325, 273, 284, 366 – „Glavčina”, 289, 370, 502, izlazi na granicu K.O. Plažane – Miliva, a zatim i Miliva – Lomnica. Granica se sa granice K.O. odvaja do kote 520, dolazi do kote 557 – „Kurato brdo”, 565 – „Tavanište”, 460, 407 – „Lac”, 226, 212, odakle izlazi na reku Resavu i kreće njome na zapad do asfaltnog puta na ulazu u Despotovac, zatim ide obodom šume koordinata: N 44° 05’ 44’’, E 21° 27’ 05’’; N 44° 05’ 33’’, E 21° 27’ 00’’; N 44° 05’ 27’’, E 21° 27’ 06’’ do kote 264 – „Jasenjar”. Granica dalјe nastavlјa kratko putem kroz potes „Bašilovica” i dolazi do kote 224, 309 – „Lopulovac”, 319 – „Miladinovo brdo”, 281 i izlazi na put kojim ide na jugozapad, zatim preko koordinata: N 44° 03’ 40’’, E 21° 26’ 48’’; N 44° 03’ 28’’, E 21° 26’ 41’’; N 44° 03’ 22’’, E 21° 26’ 21’’ dolazi do asfaltnog puta, ide njime na jugozapad preko potesa „Selište” i dolazi do granice K.O. Virine – Belјajka. Granica vinogorja nastavlјa najpre granicom tih opština, a zatim i K.O. Vojnik – Virine, Virine – Vitance, Virine – Trućevac, Trućevac – Isakovo, Dražmirovac – Balanjac, Bogava – Glogovac, Dobra Voda – Bogava, Dobra Voda – Brestovo, Dobra Voda – Jasenovo, Dobra Voda – Mačevac, Mačevac – Rajkinac, Rajkinac – Vojska i izlazi na desnu obalu Dunava. Granica vinogorja ide kratko obalom Dunava, zatim se uklјučuje na put severozapadno od potesa „Krčevine” i ide tim putem na sever, sve do granice K.O. Gložane – Bresje, gde kratko ide obalom Dunava, od kote 103.5 se uklјučuje ponovo na put i kreće ce njime, prelazi kotu 102.0 i kod Milјkovog manastira – kota 111.0 se uklјučuje na asfaltni put, ide njime na sever, prelazi kotu 107.8 i preko Bukovačkog brda dolazi do kote 208. Granica vinogorja dalјe ide do kote 102.9 i u koordinati: N 44° 11’ 24’’, E 21° 10’ 24’’ se uklјučuje na asfaltni put Gložane – Crkvenac, ide kratko tim putem na severoistok i u koordinati: N 44° 11’ 44’’, E 21° 10’ 38’’ se isklјučuje sa puta i zaobilazi naselјe Crkvenac u koordinatama: N 44° 12’ 05’’, E 21° 10’ 33’’; N 44° 12’ 00’’, E 21° 11’ 02’’; N 44° 12’ 08’’, E 21° 11’ 27’’ i uklјučuje se ponovo na put kojim ide na istok i zaobilazi naselјe Dublјe. Granica se zatim južno od kote 117.6 uklјučuje na izohipsu 130 i njome nastavlјa na jug pa na istok i na pružnom prelazu Jaruga prelazi na asfaltni put kojim ide na jugoistok, isklјučujući se kratko preko koordinate: N 44° 09’ 21’’, E 21° 20’ 26’’, kote 146, koordinate: N 44° 08’ 36’’, E 21° 21’ 07’’ i istočno od potesa „Stari branik” se uklјučuje ponovo na put kojim ide na jugoistok i kod kote 179.2 se uklјučuje na izohipsu 180, ide njome i u koordinati: N 44° 05’ 49’’, E 21° 25’ 35’’, kod fabrike kreča se isklјučuje sporednim putem sa izohipse, prelazi asfaltni put u koordinati: N 44° 06’ 03’’, E 21° 25’ 56’’, uklјučujući mesto Despotovac u vinogorje i severno od potesa „Kovilovača” se ponovo uklјučuje na izohipsu 190 i nastavlјa njome. Granica vinogorja se kratko isklјučuje sa izohipse južno od naselјa „Milva”, kratko ide rekom Resavom, zaobilazi naselјe i uklјučuje se ponovo na asfaltni put, prelazi kotu 157.88, zaobilazi naselјe Subotica uklјučujući ga u vinogorje, u koti 135 se ponovo uklјučuje na put, isklјučuje se južno od naselјa Sedlare, obuhvatajući ga tako što ide rekom Resavom, ponovo se uklјučuje na severnom obodu naselјa i nastavlјa na severozapad. Granica se zatim zapadno od potesa „Šeret” uklјučuje na izohipsu 120, prati je u pravcu severozapada i u koti 102 se uklјučuje na asfaltni put kojim ide na severoistok i dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Resavsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Subotica, Zlatovo, Grabovica, Plažane, Miliva, Lomnica, Bukovac, Despotovac, Vojnik, Belјajka, Vitance, Trućevac, Balajnac, Veliki Popović, Medveđa, Jasenovo, Troponje, Mačevac, Vojska, Radošin, Bresje, Gložane, Grabovac, Dublјe i Crkvenac, kao i katastarske opštine Dubnica, Đurinac, Proštinac, Ročevac, Kupinovac, Roanda, Bogava, Brestovo i Vrlane.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Mlavski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Braničevsko	Požarevačko	Resavsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Braničevsko	Požarevačko	Resavsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac				2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	–	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)				2,5	2	7.500	8.000
Marselan		Œ		2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Braničevsko	Požarevačko	Resavsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac				2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Marselan		Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet				2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)				2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Mlavski rejon (Braničevsko, Požarevačko i Resavsko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri,41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Silvo kordunica – Mozerova kordunica		– Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,5		10,0

1.5. TOPLIČKI REJON/TOPLICA

Prostiranje

Toplički rejon obuhvata vinogradarske terene u celom slivu reke Toplice i njenih pritoka, pre svega rečica Velikog i Malog Jastrebca.

Granice

Granica rejona na zapadu počinje severozapadno od Blaca na putu Blace – Kruševac na tromeđi K.O. Prebreza, Čučale i Džepnica i ide kratko na sever granicom K.O. Prebreza i Džepnica i od kote 438 i preko koordinate: N 43° 19’ 45’’, E 21° 14’ 42’’ dolazi do kote 486 – „Šilјak”, preko koordinata: N 43° 19’ 41’’, E 21° 15’ 36’’ i N 43° 19’ 31’’, E 21° 16’ 10’’ do kote 420 – „Pribačka ćuprija”. Granica zatim u koordinati: N 43° 19’ 19’’, E 21° 16’ 59’’ prelazi granicu K.O. Popova – Vrbovac, a zatim preko koordinata: N 43° 19’ 14’’, E 21° 17’ 36’’ i N 43° 19’ 11’’, E 21° 18’ 03’’ dolazi do kote 526 – „Cvetkovića breg”. Granica odatle nastavlјa na sever granicom K.O. Vrbovac – Međuhana, a zatim se spušta na jugoistok granicom K.O. Kačapor – Međuhana, ide tom granicom, a zatim i granicom K.O. Kačapor – Pridvorica i tom granicom dolazi do kote 506, nakon čega granica seče asfaltni put u koordinati: N 43° 20’ 29’’, E 21° 19’ 35’’ i dolazi do kote 527, severno od Pridvorice. Granica dalјe ide preko koordinata: N 43° 20’ 45’’, E 21° 19’ 56’’ i N 43° 20’ 44’’, E 21° 20’ 21’’ do kote 539 – „Palјevina”, a zatim preko asfaltnog puta (koordinata: N 43° 20’ 45’’, E 21° 21’ 24’’) do kote 568. Granica zatim prelazi granicu K.O. Pretrešnja – Gornja Jošanica (koordinata: N 43° 20’ 50’’, E 21° 21’ 38’’) i koordinate: N 43° 20’ 45’’, E 21° 22’ 00’’ i N 43° 20’ 42’’, E 21° 22’ 14’’ i dolazi do kote 574 – „Čučavac”, a zatim prelazi granicu K.O. Zdravinje – Gornja Jošanica (koordinata: N 43° 20’ 29’’, E 21° 22’ 51’’) i granicu K.O. Zdravinje – Gornja Bresnica (koordinata: N 43° 20’ 22’’, E 21° 23’ 10’’) do kote 544. Granica nastavlјa preko koordinata: N 43° 20’ 16’’, E 21° 23’ 38’’; N 43° 20’ 18’’, E 21° 23’ 53’’ i N 43° 20’ 22’’, E 21° 24’ 14’’ do kote 636 – „Đušnica”, preko koordinata: N 43° 20’ 22’’, E 21° 24’ 42’’; N 43° 20’ 16’’, E 21° 25’ 00’’ i N 43° 20’ 12’’, E 21° 25’ 19’’ do kote 602 – „Jakovlјevići”, a zatim preko koordinata: N 43° 20’ 08’’, E 21° 25’ 50’’; N 43° 20’ 06’’, E 21° 26’ 03’’; N 43° 20’ 07’’, E 21° 26’ 14’’; N 43° 20’ 06’’, E 21° 26’ 34’’ i N 43° 20’ 06’’, E 21° 26’ 44’’ do kote 644 – „Lazovsko brdo” i preko koordinate: N 43° 20’ 01’’, E 21° 27’ 28’’ do kote 661 – „Kiževačko brdo”. Odatle granica u koordinati: N 43° 19’ 50’’, E 21° 28’ 02’’ prelazi granicu K.O. Velika Plana – Gornja Rečica i dolazi do manastira Sv. Petke, a odatle preko koordinate: N 43° 19’ 31’’, E 21° 28’ 34’’ dolazi do kote 565 i preko koordinate: N 43° 19’ 12’’, E 21° 28’ 55’’ dolazi do kote 447. Granica odatle ide na istok preko koordinata: N 43° 18’ 56’’, E 21° 29’ 30’’ i N 43° 18’ 53’’, E 21° 29’ 59’’ do kote 550 – „Pojilo”, a zatim skreće na sever preko koordinate: N 43° 19’ 01’’, E 21° 30’ 13’’ do kote 564 – „Vučiji laz”, preko koordinata: N 43° 19’ 25’’, E 21° 30’ 18’’ i N 43° 19’ 42’’, E 21° 30’ 25’’ do kote 645, zatim dolazi do kote 550. Odatle granica izlazi na granicu K.O. Gornja Rečica – Babotinac, ide tom granicom na severoistok do kote 783 – „Milin čukar”, severozapadno od Mikulovca. Dalјe granica opet ide na istok preko koordinata: N 43° 20’ 40’’, E 21° 31’ 18’’ i N 43° 20’ 38’’, E 21° 31’ 33’’ (potok Kruškar) do kote 702, zatim preko koordinate: N 43° 20’ 37’’, E 21° 32’ 07’’, seče „Kosteničku reku” – kota 615, zatim preko koordinate: N 43° 20’ 49’’, E 21° 32’ 38’’ do kote 686 – „Kostenički breg” i preko koordinata: N 43° 20’ 51’’, E 21° 33’ 09’’ i N 43° 20’ 46’’, E 21° 33’ 27’’ do kote 644 – „Šilјata čuka”. Odatle granica rejona nastavlјa na istok i prelazi granicu K.O. Kostenica – Klisurica u koordinati: N 43° 20’ 46’’, E 21° 34’ 13’’ i dolazi do kote 560 – „Klisurica”, preko koordinate: N 43° 20’ 41’’, E 21° 34’ 59’’ do kote 457 i 534 – „Kamenjar” i preko koordinate: N 43° 20’ 02’’, E 21° 35’ 34’’ do kote 484 – „Šilјata čuka”. Granica odatle skreće na severoistok preko potesa „Jovin konak” (koordinata: N 43° 20’ 09’’, E 21° 35’ 57’’) i dolazi do kote 548 – „Devča”, nakon čega skreće na istok i preko potesa „Filina padina” (koordinata: N 43° 20’ 12’’, E 21° 36’ 51’’) dolazi do kote 514, a zatim preko koordinate: N 43° 20’ 15’’, E 21° 37’ 26’’ gde seče granicu K.O. Gornja Devča – Krajkovac dolazi do kote – „Oranska čuka”. Granica dalјe seče asfaltni put u koordinati: N 43° 20’ 21’’, E 21° 37’ 47’’ i preko koordinate: N 43° 20’ 32’’, E 21° 38’ 09’’, dolazi do kote 380, a zatim preko koordinata: N 43° 20’ 46’’, E 21° 38’ 50’’ i N 43° 20’ 48’’, E 21° 39’ 06’’ dolazi do kote 494 – „Čule”, severno od Krajkovca. Odatle granica ide preko koordinata: N 43° 20’ 58’’, E 21° 39’ 46’’ i N 43° 21’ 08’’, E 21° 40’ 22’’ dolazi do kote 441 – „Laz”, zatim nastavlјa na severoistok preko koordinate: N 43 21’ 28’’, E 21° 40’ 47’’ i dolazi do kote 570 – „Oglјarnica”. Granica dalјe ide na jugoistok preko koordinate: N 43° 21’ 49’’, E 21° 41’ 15’’ do kote 362 – „Mali pesak”, severno od Azbresnice, a zatim preko koordinate: N 43° 21’ 47’’, E 21° 42’ 03’’ do kote 529. Granica dalјe prelazi granicu K.O. Dudulajce – Azbresnica u koordinati: N 43° 22’ 05’’, E 21° 42’ 03’’ i preko koordinate: N 43° 22’ 13’’, E 21° 42’ 15’’ izlazi na izohipsu 450 na Dudulajskoj reci. Granica dalјe ide na severozapad tom izohipsom do granice K.O. Supovac – Veliki Drenovac, severno od manastira Sv. Lazar i tom granicom na istok do obale Južne Morave. Granica dalјe ide rekom na jug sve do granice K.O. Pukovac – Rusna, ide tom granicom a zatim i granicom K.O. Pukovac – Brestovac, Pukovac – Kutleš, Pukovac – Draškovac. Granica rejona dalјe nastavlјa granicom sledećih K.O.: Draškovac – Donji Drenovac, Donji Drenovac – Šarlince, Šarlince – Gornji Drenovac, Međa – Gornji Drenovac, Gornji Drenovac – Donje Brijanje, Gornje Brijanje – Gornji Drenovac, Gornji Drenovac – Kosančić, Kosančić – Kare, Kare – Ćukovac, Ćukovac – Dubovo, Dubovo – Granica, Granica – Novo Momčilovo, Novo Momčilovo – Gornje Konjuvce, Gornje Konjuvce – Zlata, Zlata – Dubrava, Dubrava – Bublica, Bublica – Gornji Brestovac, sve do Brestovačkog jezera. Tu granica ide severnim obodom jezera (koordinata: N 43° 02’ 37’’, E 21° 36’ 53’’), zatim asfaltnim putem prema mestu Bublica, putem ka Bubličkom jezeru i granicom K.O. Bublica – Bregovina do asfaltnog puta Bublica – Žitni Potok i tim putem do kote 463 – „Marikin potok”. Granica dalјe ide preko koordinate: N 43° 04’ 03’’, E 21° 35’ 28’’, do kote 493 – „Ogrenjski rid”, preko koordinate: N 43° 04’ 53’’, E 21° 35’ 34’’, do kote 427 – „Zlatna reka”. Granica zatim prelazi asfaltni put u koordinati: N 43° 05’ 11’’, E 21° 35’ 57’’ i ide do kote 484 i 458 – „Rid”, zatim u koordinati: N 43° 05’ 13’’, E 21° 36’ 49’’ prelazi granicu K.O. Mačina – Žitni potok i dolazi do kote 366 – „Ristin potok”, zatim prelazi koordinatu N 43° 05’ 28’’, E 21° 37’ 18’’ i dolazi do kote 441 – „Gornja Mačina”. Nakon toga granica prelazi koordinate: N 43° 05’ 40’’, E 21° 37’ 34’’ (granica K.O. Mačina – Kožince) i N 43° 05’ 50’’, E 21° 37’ 45’’, nakon čega dolazi do kote 415 – „Sredoridina” i preko koordinate: N 43° 06’ 14’’, E 21° 37’ 54’’ do kote 508, istočno od naselјa Kožince. Granica zatim izlazi na granicu K.O. Staro Momčilovo – Kožince, ide tom granicom na sever, a zatim i granicama sledećih K.O.: Staro Momčilovo – Pasjača i Staro Momčilovo – Asanovac, sve do kote 505 – „Zladovac”. Odatle granica ide na severoistok putem po obodu šume ka naselјu Konjarnik (koordinate: N 43° 07’ 25’’, E 21° 39’ 52’’; N 43° 08’ 43’’, E 21° 40’ 14’; N 43° 07’ 42’’, E 21° 41’ 02’’) do raskrsnice puteva u potesu „Čuka”, a zatim na zapad preko koordinate: N 43° 08’ 01’’, E 21° 40’ 44’’ do kote 407 – „Toponička reka”. Granica dalјe nastavlјa na sever preko koordinata: N 43° 08’ 09’’, E 21° 40’ 31’’; N 43° 08’ 21’’, E 21° 40’ 34’’ i N 43° 08’ 37’’, E 21° 40’ 38’’ do kote 432 – „Aetov breg”, koordinate: N 43° 09’ 06’’, E 21° 40’ 38’’, kote 452 – „Golemo bilo”, koordinata: N 43° 09’ 27’’, E 21° 40’ 34’’; N 43° 09’ 47’’, E 21° 40’ 35’’ i N 43° 10’ 06’’, E 21° 40’ 36’’, kote 426 – „Glavičica”, koordinate: N 43° 10’ 29’’, E 21° 40’ 28’’ i kote 379 – „Šilјegarnik”, jugozapadno od Rečice. Granica rejona zatim prelazi granicu K.O. Rečica – Lukomir (koordinata: N 43° 10’ 55’’, E 21° 40’ 14’’) i dolazi do kote 390 – „Kitka”, a zatim preko kote 388, koordinata: N 43° 11’ 26’’, E 21° 39’ 41’’, do kote 395 – jugozapadno od Lukomira. Granica zatim prelazi granicu K.O. Vlahovo – Lukomir (koordinata: N 43° 11’ 45’’, E 21° 39’ 04’’) i preko koordinate: N 43° 11’ 50’’, E 21° 38’ 52’’ dolazi do kote 318 – južno od Vlahova, zatim prelazi koordinatu N 43° 12’ 03’’, E 21° 38’ 27’’ i dolazi do kote 428 – „Mala čuka”. Granica zatim prelazi granicu K.O. Vlahovo – Berilјe (koordinata: N 43° 12’ 09’’, E 21° 37’ 58’’) i dolazi do kote 416, prelazi koordinate: N 43° 12’ 09’’, E 21° 37’ 20’’ i N 43° 12’ 11’’, E 21° 37’ 04’’ i dolazi do kote 421 – „Orlјančani”, zatim preko koordinata: N 43° 12’ 14’’, E 21° 36’ 43’’; N 43° 12’ 17’’, E 21° 36’ 23’’ i N 43° 12’ 19’’, E 21° 36’ 08’’ ide do kote 415, jugoistočno od Simonovca. Granica dalјe skreće na jugozapad i preko sledećih koordinata: N 43° 12’ 19’’, E 21° 35’ 48’’; N 43° 17’ 10’’, E 21° 35’ 34’’; N 43° 12’ 07’’, E 21° 35’ 27’’ i N 43° 12’ 02’’, E 21° 35’ 17’’ dolazi do kote 443. Zatim granica ide preko koordinata: N 43° 11’ 58’’, E 21° 34’ 54’’; N 43° 11’ 58’’, E 21° 34’ 40’’ do kote 484 – „Monin breg”. Odatle granica seče put Prokuplјe – Bojnik (koordinata: N 43° 12’ 05’’, E 21° 34’ 09’’) i preko koordinate: N 43° 12’ 08’’, E 21° 33’ 57’’ dolazi do kote 497, zatim prelazi koordinate: N 43° 12’ 15’’, E 21° 33’ 41’’ i N 43° 12’ 21’’, E 21° 33’ 36’’ nakon čega dolazi do kote – „Vodička reka”. Granica nastavlјa na severozapad i u koordinati: N 43° 12’ 42’’, E 21° 33’ 12’’, prelazi granicu K.O. Bela Voda – Vodice, a zatim preko koordinate: N 43° 12’ 49’’, E 21° 32’ 59’’ na Suvom potoku, dolazi do kote 393, i nakon prelaska granice K.O. Ćukovac – Bela Voda (koordinata: N 43° 13’ 01’’, E 21° 32’ 29’’) i koordinate: N 43° 13’ 07’’, E 21° 32’ 10’’ dolazi do kote 349, južno od Ćukovca. Granica odatle ide preko koordinate: N 43° 13’ 07’’, E 21° 31’ 45’’ i dolazi do kota 483 i 464 – „Gubetin”, pa zatim prolazi koordinatu: N 43° 12’ 59’’, E 21° 30’ 48’’ do kote 392. Odatle prelazi granicu K.O. Donja Toponica – Gubetin (koordinata: N 43° 12’ 49’’, E 21° 30’ 17’’) i dolazi do kote 332, a odatle preko koordinate: N 43° 12’ 41’’, E 21° 29’ 41’’ dolazi do kote 339 – „Milјkovački potok”. Granica dalјe ide preko potesa „Čukar” (koordinate: N 43° 12’ 34’’, E 21° 29’ 06’’ i N 43° 12’ 34’’, E 21° 28’ 56’’) do kote 464, zatim prelazi granicu K.O. Smrdan – Gornja Toponica (koordinata: N 43° 12’ 37’’, E 21° 28’ 29’’), a nakon toga i preko koordinate: N 43° 12’ 33’’, E 21° 28’ 05’’ do kote 426 – „Crvena reza”, južno od Gornje Toponice. Granica dalјe nastavlјa na jugozapad preko Toponičkog potoka (koordinata: N 43° 12’ 23’’, E 21° 27’ 35’’), a zatim i preko granice K.O. Gornja Toponica – Donja Bejašnica (koordinata: N 43° 12’ 12’’, E 21° 27’ 24’’) i dolazi do kote 302 – „Donja Bejašnica”. Granica rejona odatle u koordinati: N 43° 11’ 59’’, E 21° 26’ 56’’ izlazi na granicu K.O. Donja Bejašnica – Prekašnica, ide njome na severozapad, a zatim nastavlјa i granicom K.O. Prekašnica – Prekadin, Prekašnica – Imanovac, Imanovac – Piskalјe, Gornja Konjuša – Piskalјe, Gornja Konjuša – Đušnica, Gornja Konjuša – Grabovac, Gornja Konjuša – Donje Točane, Donje Točane – Viča, Donje Točane – Bace, Bace – Pločnik. Odatle se granica dalјe uklјučuje na izohipsu 400 i ide njome na severozapad, a zatim u koordinati: N 43° 13’ 19’’, E 21° 19’ 37’’ skreće ka koti 512 i odatle preko koordinate: N 43° 13’ 01’’, E 21° 19’ 06’’ dolazi do „Ognjenovačkog potoka” – kota 408, a zatim u pravcu zapada preko koordinate: N 43° 13’ 00’’, E 21° 18’ 34’’ dolazi do škole u selu Tmava i preko Balotičkog potoka (koordinata: N 43° 13’ 15’’, E 21° 17’ 33’’) dolazi do granice K.O. Barbatovac – Tmava i dalјe granicom K.O. Barbatovac – Spance, Barbatovac – Konjuva, Grgure – Konjuva i Grgure – Više Selo do raskrsnice, severno od naselјa Više Selo ka mestima Gornje Grgure i Obradovići. Tu granica skreće na sever preko koordinate: N 43° 13’ 55’’, E 21° 12’ 07’’, do kote 684 – „Baran čuka”, zatim na istok pa na sever obodom šume (koordinate: N 43° 14’ 02’’, E 21° 12’ 05’’; N 43° 14’ 09’’, E 21° 12’ 26’’; N 43° 14’ 17’’, E 21° 12’ 07’’; N 43° 14’ 28’’, E 21° 12’ 17’’) do kote 624, nastavlјa na sever obodom šume (koordinate: N 43° 14’ 38’’, E 21° 12’ 13’’ i N 43° 14’ 56’’, E 21° 12’ 10’’) do kote 579 – „Čuka”, a zatim na severoistok nastavlјa obodom šume do kote 594 – „Ravnjak” na granici K.O. Kutlovac – Muzaće. Odatle granica rejona ide granicom tih K.O. a zatim i K.O. Gornji Kaševar – Donja Rašica, Trbunje – Donja Rašica, Trbunje – Sibnica, Đurevac – Sibnica, Prebreza – Sibnica i Prebreza – Čučale do početne tačke rejona.

Karta 1.5.1. Granice rejona i vinogorja Topličkog rejona

Obuhvaćene opštine

Toplički rejon obuhvata teritoriju u opštinama Blace, Prokuplјe, Merošina, Dolјevac i Žitorađa.

Površine rejona i vinogorja

Toplički rejon zauzima površinu od 90.988,65 ha, gde je najveće Prokupačko vinogorje.

Tabela 1.5.1. Površine rejona i vinogorja Topličkog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Prokupačko vinogorje	41.428,05	45,53	54,93
Jugbogdanovačko vinogorje	20.859,00	22,92	27,66
Žitorađsko vinogorje	13.130,07	14,43	17,41
Ukupno	75.417,12	82,88	100,00
Toplički rejon Ukupna površina (ha)	90.988,65

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Topličkom rejonu ima 764,73 ha vinograda (oko 694,04 ha rodnih vinograda, odnosno 90,76%), od čega je 174,51 ha sa stonim sortama i 590,22 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.5.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Topličkim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.5.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Blacu i Prokuplјu (1961–2010).

Tabela 1.5.2. Bioklimatski indeksi za Toplički rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Blace	16.0	1366.6	1198.5	1912.2	9.7	185.5	6.7	2.2	2.0
Prokuplјe	17.0	1556.4	1312.3	2151.7	10.2	138.0	5.8	7.0	2.4

Karta 1.5.2. Vinklerov indeks Topličkog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su eutrični kambisol i vertisol, a zastuplјen je u manjoj meri i fluvisol, kao i ostala zemlјišta.

Karta 1.5.3. Tipovi zemlјišta Topličkog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 43° 23’ geografske širine na severu do 43° 02’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 200 m do 550 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 250 m do 400 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući od severozapada i jugozapada ka jugoistoku i centralnom delu rejona.

Karta 1.5.4. Nadmorska visina Topličkog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim (severnim i zapadnim delovima) do blagim nagibima terena (u istočnom delu) na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.5.5. Nagib terena Topličkog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama, kao i na vrhovima brda i platoima.

Karta 1.5.6. Ekspozicija terena Topličkog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona čine planine koje se nalaze sa severne strane rejona, a to su Veliki Jastrebac (1492 m) i Mali Jastrebac (946 m), koje predstavlјaju dva masiva planine Jastrebac i pripadaju Rodopskim planinama. Na jugu rejona nalaze se planine Vidojevica (1155 m) i Pasjača (901 m) koje takođe pripadaju Rodopskim planinama. Padine i venci ovih planina, kao i brdoviti tereni zastuplјeni na severu i jugu rejona orografski karakterišu ovaj rejon. Istočni deo rejona je više blago brdovit, kao i sa ravnim terenima idući ka Južnoj Moravi.

Pejzaž

U ovom rejonu su najzastuplјenije šume hrasta cera i sladuna, kao i pretežno gorske bukove šume na padinama planina, a u predelima oko reka pretežno vlažne i poplavne šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr.

Od rečnih tokova ovde se nalaze manje reke Alabanska, Bresnička i Devčanska reka, dok tok Južne Morave se poklapa sa zapadnom granicom rejona, a kroz rejon protiče reka Toplica, koja je najupečatlјivija reka, čija okolina utiče na pejzažne karakteristike ovog rejona. Toplica kod Prokuplјa teče kratkim suženjem (Hisarski tesnac), a zatim ulazi u ravnicu Dobriča i do ušća ima izgled ravničarske reke sa izrazito vijugavim tokom. U ovom rejonu su dosta zastuplјeni voćnjaci, pre svega zasadi sa višnjama koje dosta karakterišu pejzaže ovog rejona, a naročito Jugbogdanovačkog vinogorja.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 5.610 gazdinstava poseduju vinograde, što čini oko 28,25% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara se nalazi u opštini Prokuplјe, iako najveću površinu pod vinogradima ima opština Žitorađa.

Vinogorja

Toplički rejon ima sledeća vinogorja:

1.5.1. Prokupačko vinogorje/Prokuplјe;

1.5.2. Jugbogdanovačko vinogorje/Jug Bogdan;

1.5.3. Žitorađsko vinogorje/Žitorađa.

1.5.1. Prokupačko vinogorje/Prokuplјe

Prostiranje

Prokupačko vinogorje zauzima zapadni deo rejona u širokoj Prokupačkoj kotlini u podnožju planine Jastrebac.

Granice

Granica počinje na severozapadu od izvora Vuksanovića potoka i ide na jugoistok šumskim putem po severnom obodu potesa „Međuhajnsko lojze”, a zatim na severoistok izohipsom 450 preko mesta Potočari, Kačapor, Pridvorica do severnog oboda naselјa Pretrešnja. Odatle granica ide na jugoistok asfaltnim putem Pretrešnja – Gornja Jošanica – Donja Jošanica do izohipse 450, a zatim šumskim putem preko kote 514 – „Jošanička kosa” i zaseoka Stevanovići, do kote 478 na asfaltnom putu Zdravinje – Jokovići, nastavlјa tim putem na sever i dolazi do kote 544 – Lukovski potok – Gornja Bresnica – Velika Plana do izohipse 550, jugozapadno od zaseoka Bačani. Granica nastavlјa na istok tom izohipsom iznad naselјa Velika Plana i Gornja Rečica do potesa „Gudžalište”. Odatle granica ide na jugoistok šumskim putem preko kote 447 – „Jovin potok” i potesa „Milošev laz” i severnim obodom naselјa Donja Rečica (koordinate: N 43° 17’ 54’’, E 21° 29’ 33’’; N 43° 17’ 46’’, E 21° 29’ 48’’) do kote 399. Odatle granica ide na sever šumskim putem preko potesa „Popov laz”, „Jovin laz” i „Kamenjar” do naselјa Babotinac. Granica nastavlјa izohipsom 550, iznad naselјa Bajčince do Kosteničke reke, a zatim od kote 517 asfaltnim putem Džigolј – Petrovac do severnog oboda naselјa Petrovac. Odatle granica ide kratko na istok preko koordinate: N 43° 19’ 24’’, E 21° 34’ 52’’ do kote 525 – „Petrovački breg”, zatim na jug granicom opština Merošine – Prokuplјe sve do asfaltnog puta Prokuplјe – Stara Božurna. Tu granica ide na zapad tim asfaltnim putem do izohipse 250, zatim njome do železničkog mosta preko reke Toplice. Odatle granica ide na istok asfaltnim putem Prokuplјe – Žitorađa sve do granice tih opština. Tu granica skreće na jug tom granicom, a zatim na zapad preko kote 416, koordinata: N 43° 11’ 59’’, E 21° 26’ 56’’, prelazi koordinate: N 43° 12’ 09’’, E 21° 37’ 20’’ i N 43° 12’ 11’’, E 21° 37’ 04’’ i dolazi do kote 421 – „Orlјančani”, zatim preko koordinata: N 43° 12’ 14’’, E 21° 36’ 43’’; N 43° 12’ 17’’, E 21° 36’ 23’’ i N 43° 12’ 19’’, E 21° 36’ 08’’ do kote 415 jugoistočno od Simonovca. Granica dalјe skreće na jugozapad i preko sledećih koordinata: N 43° 12’ 19’’, E 21° 35’ 48’’; N 43° 17’ 10’’, E 21° 35’ 34’’; N 43° 12’ 07’’, E 21° 35’ 27’’ i N 43° 12’ 02’’, E 21° 35’ 17’’ dolazi do kote 443. Zatim granica ide preko koordinata: N 43° 11’ 58’’, E 21° 34’ 54’’ i N 43° 11’ 58’’, E 21° 34’ 40’’ do kote 484 – „Monin breg”. Odatle granica seče put Prokuplјe – Bojnik (koordinata: N 43° 12’ 05’’, E 21° 34’ 09’’) i preko koordinate: N 43° 12’ 08’’, E 21° 33’ 57’’ dolazi do kote 497, zatim prelazi koordinate: N 43° 12’ 15’’, E 21° 33’ 41’’ i N 43° 12’ 21’’, E 21° 33’ 36’’, nakon čega dolazi do kote 351 – „Vodička reka”. Granica nastavlјa na severozapad i u koordinati: N 43° 12’ 42’’, E 21° 33’ 12’’ prelazi granicu K.O. Bela Voda – Vodice, a zatim preko koordinate: N 43° 12’ 49’’, E 21° 32’ 59’’ na Suvom potoku, dolazi do kote 393, i nakon prelaska granice K.O. Ćukovac – Bela Voda (koordinata: N 43° 13’ 01’’, E 21° 32’ 29’’) i koordinate: N 43° 13’ 07’’, E 21° 32’ 10’’ dolazi do kote 349, južno od Ćukovca. Granica odatle ide preko koordinate: N 43° 13’ 07’’, E 21° 31’ 45’’ i dolazi do kota 483 i 464 – „Gubetin”, prolazi koordinatu: N 43° 12’ 59’’, E 21° 30’ 48’’ do kote 392. Odatle prelazi granicu K.O. Donja Toponica – Gubetin (koordinata: N 43° 12’ 49’’, E 21° 30’ 17’’) i dolazi do kote 332, a odatle preko koordinate: N 43° 12’ 41’’, E 21° 29’ 41’’ dolazi do kote 339 – „Milјkovački potok”. Granica dalјe ide preko potesa „Čukar” (koordinate: N 43° 12’ 34’’, E 21° 29’ 06’’ i N 43° 12’ 34’’, E 21° 28’ 56’’) do kote 464, zatim prelazi granicu K.O. Smrdan – Gornja Toponica (koordinata: N 43° 12’ 37’’, E 21° 28’ 29’’), a nakon toga i preko koordinate: N 43° 12’ 33’’, E 21° 28’ 05’’ do kote 426 – „Crvena reza”, južno od Gornje Toponice. Granica dalјe nastavlјa na jugozapad preko Toponičkog potoka (koordinata: N 43° 12’ 23’’, E 21° 27’ 35’’), a zatim i preko granice K.O. Gornja Toponica – Donja Bejašnica (koordinata: N 43° 12’ 12’’, E 21° 27’ 24’’) i dolazi do kote 302 – „Donja Bejašnica”. Granica rejona odatle u koordinati: N 43° 11’ 59’’, E 21° 26’ 56’’ izlazi na granicu K.O. Donja Bejašnica – Prekašnica, ide njome na severozapad, a zatim nastavlјa i granicom K.O. Prekašnica – Prekadin, Prekašnica – Imanovac, Imanovac – Piskalјe, Gornja Konjuša – Piskalјe, Gornja Konjuša – Đušnica do potesa „Đušnička dolina”, a zatim obodom šume na severozapad (koordinate: N 43° 11’ 33’’, E 21° 24’ 34’’; N 43° 11’ 44’’, E 21° 24’ 29’’; N 43° 12’ 00’’, E 21° 23’ 59’’) do granice katastarskih opština Gornja Konjuša – Donja Konjuša – Viča, Donje Točane – Viča, Donje Točane – Bace, Bace – Pločnik. Odatle se granica dalјe uklјučuje na izohipsu 400 i ide njome na severozapad, a zatim u koordinati: N 43° 13’ 19’’, E 21° 19’ 37’’ skreće ka koti 512 i odatle preko koordinate: N 43° 13’ 01’’, E 21° 19’ 06’’ dolazi do Ognjenovačkog potoka – kota 408, a zatim u pravcu zapada preko koordinate: N 43° 13’ 00’’, E 21° 18’ 34’’ dolazi do škole u selu Tmava i preko Balotičkog potoka (koordinata: N 43° 13’ 15’’, E 21° 17’ 33’’) dolazi do granice K.O. Barbatovac – Tmava i dalјe granicom K.O. Barbatovac – Spance, Barbatovac – Konjuva, Grgure – Konjuva i Grgure – Više Selo do raskrsnice, severno od naselјa Više Selo ka mestima Gornje Grgure i Obradovići. Tu granica skreće na sever preko koordinate: N 43° 13’ 55’’, E 21° 12’ 07’’, do kote 684 – „Baran čuka”, zatim na istok, pa na sever obodom šume (koordinate: N 43° 14’ 02’’, E 21° 12’ 05’’; N 43° 14’ 09’’, E 21° 12’ 26’’; N 43° 14’ 17’’, E 21° 12’ 07’’; N 43° 14’ 28’’, E 21° 12’ 17’’) do kote 624, nastavlјa na sever obodom šume (koordinate: N 43° 14’ 38’’, E 21° 12’ 13’’; N 43° 14’ 56’’, E 21° 12’ 10’’) do kote 579 – „Čuka”, a zatim na severoistok nastavlјa obodom šume do kote 594 – „Ravnjak” na granici K.O. Kutlovac – Muzaće. Odatle granica rejona ide granicom tih K.O. a zatim i K.O. Gornji Kaševar – Donja Rašica, Trbunje – Donja Rašica, Trbunje – Sibnica, Đurevac – Sibnica, Prebreza – Sibnica i Prebreza – Čučale, Prebreza i Džepnica i od kote 438 i preko koordinate: N 43° 19’ 45’’, E 21° 14’ 42’’ dolazi do kote 486 – „Šilјak”, preko koordinata: N 43° 19’ 41’’, E 21° 15’ 36’ i N 43° 19’ 31’’, E 21° 16’ 10’’ do kote 420 – „Pribačka ćuprija”. Zatim se odvaja asfaltnim putem kratko na jug, skreće na zapad u potesu „Šumarci”, zatim izohipsom 450 nastavlјa na jug, seče asfaltni put i nastavlјa na jug, a zatim na istok preko kota 466 – „Trbunjsko brdo”, 403, 390, južno od Blačkog jezera, 398 – „Srednji breg” i ide na sever do početne tačke vinogorja.

Prokupačko vinogorje ne obuhvata deo zapadno od grada Prokuplјa, oazu Ćukovac. Granica oaze počinje na pružnom prelazu u koti 251, kratko ide rekom Toplicom, a zatim prelazi na put Pločnik – Donja Toponica i ide na zapad. Granica zatim ide severno od naselјa Ćukovac, sve vreme putem južno od toka reke Toponica, dolazi do naselјa Donja Toponica, prelazi ga sa severne strane, a zatim i naselјa Smrdan, Prekadin i Gojinovac. Granica oaze nastavlјa na zapad, južno od naselјa Gornja Konjuša i severno od naselјa Viča i dolazi do granice rejona, severno od železničke stanice Pločnik, odakle prelazi na prugu Pločnik – Prokuplјe kojom kreće na istok i na taj način dolazi do početne tačke oaze, južno od potesa „Plehane kuće”.

Obuhvaćene katastarske opštine

Prokupačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Prebreza, Popova, Blace, Kutlevac, Grgure, Tmava, Vrbovac, Međuhana, Kaludra, Bace, Gornja Bresnica, Velika Plana, Gornja Konjuša, Donja Bejašnica, Gornja Rečica, Donja Rečica, Dolјa Toponica, Gornja Toponica, Prekadin Gubetin, Ćukovac, Relјinac, Babotinac, Bajčince, Mala Plana, Potočić, Drenovac, Smrdan, Gojinovac, Džigolј, Donja Konjuša, Tulare, Kondželј, Bresničić, Viča, Petrovac, Babin Potok, Prokuplјe selo, Rastovnica, Belјire, Dobrotić, Prokuplјe grad i Vodice, kao i katastarske opštine Đurevac, Trbunje, Gornji Kaševar, Barbatovac, Čungula, Donji Kaševar, Stubal, Suvaja, Alamana, Krivaja, Gornja Draguša, Suvi do, Lazarevac, Bololјin, Svarče, Gornja Jošanica, Zdravinje, Donja Bresnica, Mršalј, Prekopuce, Končić, Mađere, Šišmanovac, Merovac, Resinac, Belogoš, Pašinac, Bulatovac, Donja Trnava, Gornja Trnava, Jugovac, Gornje Kordince, Donje Kordince, Balinovac, Đurovac, Nova Božurna, Novo Selo, Pojate i Donja Stažava.

1.5.2. Jugbogdanovačko vinogorje/Jug Bogdan

Prostiranje

Jugbogdanovačko vinogorje obuhvata terene sa leve strane Južne Morave u širem području oko Merošine.

Granice

Granica vinogorja počinje na severozapadu na granici K.O. Merošina – Prokuplјe od kote 525 – „Petrovački breg” i kreće na severoistok putem od kota 412 – „Džigolј” i „Donja Devča” – kota 423, severno od Korenačke reke, preko crkve u Donjoj Devči do kote 416 – „Devčanska reka”, kratko se vraća na jugozapad izohipsom 450, i seoskim putem Donja Devča – Čubura, ponovo izlazi na izohipsu 450. Granica dolazi do asfaltnog puta ka odmaralištima na Jastrebcu, tim putem na istok, a zatim putem na severozapad kroz mesto Krajkovac, preko crkve – kota 358, do kote 380 – „Krajkovačka reka”. Odatle granica ide na severoistok preko kota 494 – „Čule” i 441 – „Laz”, zatim izohipsom 450 i putem po severnom obodu naselјa Azbresnica i dalјe istom izohipsom iznad sela Dudulajce i Sečanica do potesa „Virine”, zapadno od mesta Supovac i dalјe u istom pravcu prema železničkom mostu na Južnoj Moravi do asfaltnog puta Tešica – Mramor. Tu granica skreće na jug tim putem sve do izohipse 200, kod mosta preko Topšanskog potoka, zatim tom izohipsom iznad mesta Malo Lalince, Krušce, Mramor, Batušinac i Čaplјinac, sve do potesa „Drenjak”, na istočnom obodu oblasti Dobrić. Granica tu ide kratko na zapad, zatim i na sever putem po istočnom obodu brežulјkastih vinogradarskih parcela, iznad zaseoka Čaplјinac do kote 249 – „Držanovački drum”. Granica tu skreće na zapad izohipsom 250, prelazi Jugbogdanovačku reku između naselјa Đakus i Bučić (koordinata: N 43° 13’ 24’’, E 21° 42’ 42’’) i nazad na istok istom izohipsom, zaobilazeći potes „Mekiško brdo” (najistočnija koordinata N 43° 13’ 02’’, E 21° 47’ 50’’), opet nazad na zapad istom izohipsom do mesta Stara Bužurna, isklјučujući tako iz vinogorja terene niže od 250 metara oblasti Dobrić i reke Toplice. Granica ide kratko na istok asfaltnim putem Stara Božurna – Prokuplјe do granice K.O. Merošina – Prokuplјe i na sever tom granicom do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Jugbogdanovačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Krajkovac, Azbresnica, Dudulajce, Sečanica, Supovac, Lalinac, Krušce, Mramor, Aleksandrovo, Stara Božurna, Đakus, Podina, Glašince, Smrdić, Žitorađa, Pejovac, Volјčince, Šarlince, Držanovac, Samarinovac, Batušinac, Mekiš, Čaplјinac, Balajnac, Aleksandrovo, kao i katastarske opštine Deveća, Dešilovo, Bilјeg, Lepaja, Oblačina, Rožina, Baličevac, Merošina, Brest, Jugbogdanovac, Kostadinovac, Gornja Rasovača, Donja Pasovača, Bučić i Gradište.

1.5.3. Žitorađsko vinogorje/Žitorađa

Prostiranje

Žitorađsko vinogorje obuhvata vinogradarske terene na istočnim i jugoistočnim obroncima planine Vidojevica.

Granice

Granica vinogorja počinje na severozapadu, na granici K.O. Žitorađa – Prokuplјe na asfaltnom putu Prokuplјe – Žitorađa, tim putem ide kratko na istok, a zatim izohipsom 250 do mosta na pomenutom asfaltnom putu, između naselјa Rečica i Žitorađa. Odatle granica nastavlјa na istok obalom reke Toplica do crkve Presvete Bogorodice, zatim na jug istočnim obodom naselјa Žitorađa i putem pored fabrike kod Studenačkog potoka izlazi na asfaltni put Žitorađa – Toponica. Granica ide tim putem na jug do izohipse 250, nastavlјa njome na istok, kratko se uklјučujući na asfaltni put Donje Crnatovo – Jasenica – Šainovac do skretanja za Badnjevac, ostavlјajući van vinogorja doline vodenih tokova reke Toplice i desnih pritoka. Granica od raskrsnice puteva Kočane – Dolјevac i Kočane – Šainovac, kod zadruge u Kočanu, skreće na jug, nadalјe ide asfaltnim putem prema mestu Pukovac, zatim južnim obodom preko kote 207 naselјa „Kočane” do izohipse 230 i dalјe na jug tom izohipsom do granice rejona, odnosno granice K.O. Dolјevac – Leskovac. Odatle granica ide na jugozapad granicom tih opština, a zatim i K.O. Žitorađa – Leskovac i Žitorađa – Bojnik, sve do asfaltnog puta Bojnik – Žitni Potok. Granica vinogorja se odvaja od granica tih opština navedenim asfaltnim putem na severozapad sve do izohipse 350, a zatim ide tom izohipsom nazad na jugoistok i granicom opština Žitorađa – Bojnik do Brestovičkog jezera. Tu granica skreće na sever, najpre severnim obodom jezera, zatim asfaltnim putem prema mestu Bublica, putem ka Bubličkom jezeru i granicom K.O. Bublica – Bregovina do asfaltnog puta Bublica – Žitni Potok i tim putem do kote 463 – „Marikin potok”. Granica dalјe ide preko koordinate: N 43° 04’ 03’’, E 21° 35’ 28’’ do kote 493 – „Ogrenjski rid”, preko koordinate: N 43° 04’ 53’’, E 21° 35’ 34’’ do kote 427 – „Zlatna reka”. Granica zatim prelazi asfaltni put u koordinati: N 43° 05’ 11’’, E 21° 35’ 57’’ i ide do kota 484 i 458 – „Rid”, zatim u koordinati: N 43° 05’ 13’’, E 21° 36’ 49’’ prelazi granicu K.O. Mačina – Žitni potok i dolazi do kote 366 – „Ristin potok”, zatim prelazi koordinatu: N 43° 05’ 28’’, E 21° 37’ 18’’ i dolazi do kote 441 – „Gornja Mačina”. Nakon toga granica prelazi koordinate: N 43° 05’ 40’’, E 21° 37’ 34’’ (granica K.O. Mačina – Kožince) i N 43° 05’ 50’’, E 21° 37’ 45’’, nakon čega dolazi do kote 415 – „Sredoridina” i preko koordinate: N 43° 06’ 14’’, E 21° 37’ 54’’ do kote 508, istočno od naselјa Kožince. Granica zatim izlazi na granicu K.O. Staro Momčilovo – Kožince, kratko ide njome na jug do puta po obodu šume potesa „Ćumurnica” i „Zeleni kamen”, zatim seoskim putem do kote 488 – „Staro Momčilovo”, preko potesa „Gornji rid” – kota 472 i zaseoka Ridine i obodom šume potesa „Kruškar” (koordinate: N 43° 06’ 34’’, E 21° 40’ 18’’ i N 43° 06’ 52’’, E 21° 40’ 00’’) sve do kote 505 – „Zladovac”. Odatle granica ide na severoistok putem po obodu šume ka naselјu Konjarnik (koordinata: N 43° 07’ 25’’, E 21° 39’ 52’’) do potesa „Gornjata glavica”, isklјučujući iz vinogorja šumski pojas tog potesa, a zatim nastavlјa na sever izohipsom 400 iznad naselјa Toponica i Studenac, sve do Rečickog potoka. Granica prelazi taj potok u pravcu severa i dalјe ide izohipsom 300 iznad naselјa u pravcu severozapada, iznad naselјa Vlahovo, Lukomir i Rečica, i sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Žitorađsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Vlahovo, Lukomir, Rečica, Žitorađa, Studenac, Jasenica, Toponica, Konjarnik, Badnjevac, Šainovac, Dolјevac, Kočane, Pukovac, Dubovo, Zlata, Mačina, Bublica, Žitni Potok, Kožince, Staro Momčilovo, kao i katastarske opštine Debeli Lug, Grudaš, Gornje Crnatovo, Donje Crnatovo, Donji Drenovac, Gornji Drenovac, Kare i Novo Momčilovo.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Toplički rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Prokupačko	Jugbogdanovačko	Žitorađsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Prokupačko	Jugbogdanovačko	Žitorađsko	prinos/ (kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	–	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)				2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Prokupačko	Jugbogdanovačko	Žitorađsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet				2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)				2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Toplički rejon (Prokupačko, Jugbogdanovačko i Žitorađsko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Alphonse Lavallée – Italia (Muskat italija) – Muscat d’Alexandrie (Aleksandrijski muskat) – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri , 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Silvo kordunica – Mozerova kordunica		– Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	10,0		10,5

1.6. NIŠKI REJON/NIŠ

Prostiranje

Niški rejon obuhvata vinogradarske terene koji se nalaze u širokoj kotlini donjeg sliva reke Nišave i donjih slivova reka Južne Morave i Moravice.

Granice

Granica rejona počinje na severozapadu na Južnoj Moravi, na granici K.O. Aleksinac – Ražanj, odnosno granicom K.O. Vitkovac – Praskovče, Praskovče – Jasenje, Jasenje – Poslon, Jasenje – Lipovac, Jasenje – Rujište, Rujište – Deligrad, Rujište – Vukašinovac, Rujište – Bradarac, Bradarac – Crni Kao, Crni Kao – Mozgovo, Mozgovo – Podgorac i dolazi do tromeđe K.O. Mozgovo – Podgorac – Grabovo. Dalјe granica ide na jug, najpre Mozgovačkom rekom do asfaltnog puta u potesu „Dugi deo”, zatim izohipsom 450 u potesu „Cerovačka kosa” do kote 467, zatim obodom šume i preko kota 304 i 274 – „Brška reka”, pa asfaltnim putem na jug do kote 340 i izlazi na Bovansko jezero na ušću Suvog potoka. Granica zatim izlazi na izohipsu 250 i ide njome obalom i nazad na zapad, pa na jug obalom Bovanskog jezera i južno od potesa „Ljilјače” prelazi reku i izohipsom 250, nastavlјa na istok do brane, zapadno od Bovna, i dalјe obalom na istok sve do potesa „Crveni breg”. Odatle granica ide na jugoistok izohipsom 300, preko potesa „Crveni breg”, „Široka kosa”, „Amberišta”, prelazi potok Culum i nastavlјa istom izohipsom do crkve, južno od Bovna. Odatle se granica vraća na zapad asfaltnim putem ka Deligradu do izlaska iz šumskog pojasa, a zatim ide na jug izohipsom 300 iznad Subotince, Kralјeva i Aleksinca, do potesa „Krošar”, istočno od naselјa Vakup. Odatle granica ide preko kote 351 do Sastavičkog potoka, tim potokom na jug, a zatim putem severno od potesa „Šumatovac” preko kote 442 – „Konjska polјana”, zatim potesa „Oskoruša” – kota 538 do početka Prugovačke reke. Granica se dalјe, preko sela Prugovca, spušta asfaltnim putem preko sela Stanci, do manastira Sv. Stevan kod Lipovca – kota 394 i dalјe ide na jug putem preko potesa „Požarak” i „Gorunovac” dolazi do izohipse 450 u potesu „Rudine”. Tom izohipsom granica nastavlјa iznad sela Gornji Krupac do asfaltnog puta za selo Prekonozi – kota 486 i ide njime sve do crkve Sv. Nikola, skreće na jugoistok preko kote 552 – izvor „Rujevac” do sela Rsovca i dalјe putem Rsovac – Paligrace, ide do granice K.O. Aleksinac – Grad Niš. Odatle granica ide asfaltnim putem preko sela Vrelo do sela Kravlјe, a zatim niz Toponičku reku do crkve u Donjoj Palјini. Tu granica skreće na istok potokom Bazarje i u potesu „Lanište”, istočno od Gornje Palјine izlazi na izohipsu 500, seče put za Klenovik, nastavlјa na istok iznad Rujnika, sve do crkve iznad sela Huma – kota 492. Dalјe granica ide preko potesa „Žedenac” – kota 580 na izohipsu 450, kojom ide iznad sela Brenica, Kamenica i Gornji Matejevac, a zatim preko potesa „Gradac” izlazi na izohipsu 500 kojom ide iznad Knez sela, Jasenovika, Vrela i Gramade, dolazi do prevoja ispod potesa „Jovanov del”. Tu granica ulazi u Svrlјišku kotlinu, gde dalјe nastavlјa na severozapad izohipsom 500 i putem Hadžićevo – Lalinac do sela Grbavče, a zatim dalјe izohipsom 500, preko sela Slivje, Lalinac, Plužina i Niševac, a zatim na jug prugom Knjaževac – Svrlјig preko kote 386, sve do reke „Kalnice” – kota 359, a zatim na istok preko potesa „Belovina” do izohipse 450, i tom izohipsom južno od sela Šlјivovika izlazi na put Drainac – Svrlјig. Dalјe granica skreće na jug i ide tim putem preko potesa „Ljubovac” i u potesu „Ilijin obor” nastavlјa na istok izohipsom 400, sa severne strane grada Svrlјiga prema selu Želјevu, preko potesa „Dubrava” do kote 429 – „Očanovica”. Tu granica izlazi na granicu K.O. Ribare – Beloinje, ide njom na jug i prelazi Svrlјiški Timok kod mesta zvano „Miladinov krst”, pa putem prema selu Ribaru do kote 460 iznad sela. Dalјe granica ide na zapad obroncima Svrlјiških planina izohipsom 450 i sela Đurinac do Prekonoške reke. Odatle granica kratko ide putem Đurinac – Prekonoga do izohipse 500 i njome do asfaltnog puta Prekonoga – Svrlјig. Granica ide tim putem na sever do izohipse 450, njome na istok, a zatim na sever nizvodno rekom Pomosnicom do puta Svrlјig – Niš. Granica dalјe skreće na zapad i ide putem sve do prevoja kod sela Gramada, gde izlazi iz Svrlјiške kotline. Odatle granica ide na jug izohipsom 550, a zatim i preko „Oreovca” – kota 682, „Pasjače” – kota 655 i „Sićeva” – kota 545, preko koordinate: N 43° 21’ 12’’, E 22° 04’ 42’’ do manastira Svete Petke. Tu granica skreće na jug izohipsom 550 do puta Crnče – Ravni Do i tim putem do „Ravnog Dola” – kota 431. Odatle granica skreće na severozapad i ide izohipsom 450, prolazi iznad Ostrovice i dolazi do potesa „Gorunje”, severno od Kunovice. Odatle granica u pravcu juga prolazi izohipsom 600, a zatim linijom preko izvora Arnautovica dolazi do kote 329 – asfaltni put Niš – Ploča i tim putem do raskrsnice ka Jelašnici. Odatle granica ide šumskim putem preko potesa „Sugarčev vrh” do izvora Vodenički kamen, a odatle na jugozapad izohipsom 450 do zaseoka Selište i seoskim putem do Čuknjenika. Odatle granica u pravcu jugozapada izlazi na izohipsu 550, preko kote 431 i njome obroncima Suve planine preko Rautova, sve do iznad sela Radikina Bara. Granica se dalјe spušta putem do kote 449 u selu i putem preko potesa „Kaluđerica” izlazi u naselјe Prva Kutina na asfaltnom putu, istočno od mosta preko Kutinske reke. Granica skreće na jug asfaltnim putem prema Gadžinom Hanu i preko kote 223.9 u pravcu jugozapada izlazi na izohipsu 400. Tom izohipsom granica dolazi do ispred sela Vukmanovo i nastavlјa na zapad severnim obroncima planine Seličevice, najpre izohipsom 450 do ispred Berbatova, zatim izohipsom 500 ispod Berbatova, pa od Gabrovačke reke izohipsom 400 iznad sela Donjeg Vlasa, Perutine i Malošišta, a zatim na jug putem do potesa „Goli Rid” i dalјe na zapad do antičkog grada Koprijana (tzv. „Kurvinog grada”) – kota 335. Odatle granica ide na sever desnom obalom Južne Morave do železničkog mosta kod sela Supovca. Tu granica prelazi na levu stranu Južne Morave i ide preko kote 443 – „Gola čuka”, preko koordinate: N 43° 23’ 42’’, E 21° 45’ 19’’ do zaseoka Kltice – kota 356, preko koordinate: N 43° 24’ 02’’, E 21° 45’ 19’’ do manastira Sv. Petke, preko koordinate: N 43° 24’ 05’’, E 21° 44’ 59’’ do kote 413, preko koordinata: N 43° 23’ 51’’, E 21° 44’ 24’’; N 43° 24’ 11’’, E 21° 44’ 11’’ i N 43° 24’ 20’’, E 21° 44’ 01’’ do potesa „Vrbica” – kota 450, preko koordinate: N 43° 24’ 17’’, E 21° 43’ 18’’ do kote 447 – „Pužar”, a zatim preko koordinata: N 43° 24’ 22’’, E 21° 42’ 57’’; N 43° 24’ 20’’, E 21° 42’ 25’’ i N 43° 24’ 30’’, E 21° 42’ 11’’ do kote 440 – crkva Sv. Prokopija. Granica dalјe ide preko koordinata: N 43° 24’ 38’’, E 21° 41’ 52’’ i N 43° 24’ 48’’, E 21° 41’ 39’’ do potesa „Crveni breg” – kota 409, a zatim seoskim putem zapadno od sela Koprivnice prema selu Loćika sve do potesa „Reka”. Odatle granica ide na zapad iznad puta Loćika – Kulina – Porodin preko potesa „Leskovac”, „Čukar” – kota 288, „Kačanev potok”, „Smrdlјivo drvo” – kota 361, preko koordinata: N 43° 25’ 37’’, E 21° 38’ 40’’; N 43° 25’ 30’’, E 21° 38’ 19’’ i N 43° 25’ 23’’, E 21° 37’ 51’’ do kote 341 južno od Kuline, a dalјe izohipsom 350 do sela Porodin, gde prelazi na izohipsu 450 i njome iznad sela Klisura do asfaltnog puta Ljupten – Prokuplјe. Dalјe granica skreće na zapad i severno od potesa „Vepernjak” izlazi na izohipsu 500 i njome iznad sela Vukanja i putem od Vukanje do potesa „Dugačka padina” do granice K.O. Aleksinac – Kruševac. Zatim granica ide ka severoistoku, granicom ovih dveju opština do Srezovačke reke i njome na severoistok do ušća Žikinog potoka. Odatle granica skreće na sever i ide preko kote 275, preko koordinata: N 43° 33’ 58’’, E 21° 33’ 54’’ i N 43° 34’ 10’’, E 21° 33’ 50’’ do kota 306 i 241 i preko koordinate: N 43° 34’ 36’’, E 21° 33’ 45’’ do kote 196 iznad sela Donji Ljubeš dolazi do pruge Niš – Beograd. Granica nastavlјa na sever prugom do granice K.O. Aleksinac i Ražanj sve do početne tačke rejona.

Granicu rejona koji obuhvata Sokobanjsko vinogorje čini i granica Sokobanjskog vinogorja.

Karta 1.6.1. Granice rejona i vinogorja Niškog rejona

Obuhvaćene opštine

Niški rejon obuhvata teritoriju u opštinama Sokobanja, Aleksinac, Dolјevac, grada Niša i u opštini Svrlјig.

Površine rejona i vinogorja

Niški rejon zauzima površinu od 104.084,40 ha, gde je najveće Čegarsko vinogorje.

Tabela 1.6.1. Površine rejona i vinogorja Niškog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Sokobanjsko vinogorje	8.024,83	7,71	10,84
Aleksinačko vinogorje	17.280,47	16,60	23,34
Žitkovačko vinogorje	14.958,23	14,37	20,21
Čegarsko vinogorje	20.664,87	19,85	27,92
Kutinsko vinogorje	7.243,44	6,96	9.79
Svrlјiško vinogorje	5.851,28	5,62	7,90
Ukupno	74.023,12	71,11	100,00
Niški rejon Ukupna površina (ha)	104.084,40

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Niškom rejonu ima 1311,85 ha vinograda (oko 1246,82 ha rodnih vinograda, odnosno 95,04%), od čega je 246,99 ha sa stonim sortama i 1064,86 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.6.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Niškim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.6.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Aleksincu, Nišu, Sokobanji i RC Niš (1961–2010).

Tabela 1.6.2. Bioklimatski indeksi za Niški rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Aleksinac	17.6	1676.4	1375.3	2220.7	11.0	141.5	3.2	6.0	1.3
Niš	17.8	1713.8	1390.4	2259.7	11.3	138.0	3.6	7.7	1.2
RC_Niš	15.0	1208.8	1049.6	1572.6	10.8	217.6	6.4	0.5	1.6
Sokobanja	16.2	1415.9	1228.6	1993.7	9.5	180.3	7.3	3.2	2.3

Karta 1.6.2. Vinklerov indeks Niškog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tip zemlјišta ovog rejona je vertisol, a zastuplјeni su i fluvisol i eutrični kambisol, dok u manjoj meri i humofluvisol i semiglej, kalkokambisol i kalkomelanosol, luvisol i zemlјišta u lesiviranju, pseudoglej i koluvijum, kao i ostala zemlјišta.

Karta 1.6.3. Tipovi zemlјišta Niškog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 43° 41’ geografske širine na severu do 43° 13’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 150 m do 700 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 200 m do 450 m.

Karta 1.6.4. Nadmorska visina Niškog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi, mada se vinogradi u Čegarskom i Svrlјiškom rejonu često nalaze na brdima i uzvišenim zaravnima.

Karta 1.6.5. Nagib terena Niškog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 1.6.6. Ekspozicija terena Niškog rejona

Orografske karakteristike

Orografske karakteristike ovog rejona karakterišu planina Ozren (1178 m) sa severozapadne strane rejona, sa jugoistočne strane Svrlјiške planine (1334 m) i Suva planina (1810 m), koje pripadaju Karpatskim planinama, dok se planina Jastrebac (1491 m) nalazi sa zapadne strane centalnog dela ovog rejona, i pripada Rodopskim planinama. Venci i padine ovih Karpatskih i Rodopskih planina, kao i brdoviti tereni koji su zastuplјeni više u istočnom i jugoistočnom delu rejona, orografski karakterišu ovaj rejon. Tereni na priobalјu Južne Morave i Nišave su više blago brdoviti i ravni (pored reka).

Pejzaž

Rejon pripada brdsko-planinskom pojasu. Centralnim delom rejona protiče Južna Morava, a kao deo Južnomoravske doline nalazi se Niška kotlina koja počinje na istoku od Sićevačke klisure, dok na zapadu srasta sa Moravskom kotlinom. Južnim delom rejona protiče reka Nišava. Duž ovih reka se nalaze pretežno vlažne i poplavne šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr, a u neposrednoj blizini parcele sa ratarskim i povrtarskim kulturama, kao i naselјa. Na brdovitijem delu rejona pejzaže karakterišu i mali voćnjaci i umereno razuđena naselјa. Severni deo rejona čini Sokobanjska kotlina sa šumama hrasta cera, sladuna i dr, a pejzaže čine i mešovite ratarske i voćarske kulture, kao i Bovanska klisura.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 8.415 gazdinstava poseduje vinograde, što čini svega oko 33,15% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalaze u opštinama grada Niša.

Vinogorja

niški rejon ima sledeća vinogorja:

1.6.1. Sokobanjsko vinogorje/Sokobanja;

1.6.2. Aleksinačko vinogorje/Aleksinac;

1.6.3. Žitkovačko vinogorje/Žitkovac;

1.6.4. Čegarsko vinogorje/Čegar;

1.6.5. kutinsko vinogorje/Kutinsko;

1.6.6. Svrlјiško vinogorje/Svrlјig.

1.6.1. Sokobanjsko vinogorje/Sokobanja

Prostiranje

Sokobanjsko vinogorje se nalazi na severoistočnoj strani rejona obuhvatajući Sokobanjsku kotlinsko-brdsku oblast.

Granice

Granica vinogorja počinje od potesa „Srednji Brod” kod puta Sokobanja – Bovan i ide na sever seoskim putem do sela Trubarevca. Odatle granica ide seoskim putem zapadno od potesa „Trnjak”, preko manastira Sopot, a dalјe putem Vrbovac – Rujevica do potesa „Crveni breg”. Granica dalјe ide preko potesa „Drenjci”, kota 406 i 360, izlazi na put Sokobanja – Jošanica, kod Jošaničke banje i tim putem na sever do zaseoka Orlovac iznad sela Jošanica. Odatle granica skreće na istok i preko potesa „Šilјak” – kota 602 i „Male Negovice” – kota 619 izlazi u Vlaško Selo. Granica odatle ide na jug do sela Vrmdža i preko Gornje Male i potesa „Belјak” izlazi na put Sokobanja – Mužinac kod kote 491. Granica dalјe ide tim putem preko sela Mužinac i Šarbanovac do potesa „Krušar” i „Trševina” – kota 557 do sela Nikolinca. Dalјe granica nastavlјa na istok preko kote 562 i potesa „Kriva kruška”, „Kosovski del” – kota 617, „Visoki del” – kota 571 do sela Bogdinca – kota 395 na putu Milušinac – Čitluk. Granica ide na jug tim putem do izvorišta reke Moravice iznad sela Vrelo. Granica nastavlјa tim putem i zapadno od naselјa Čitluk skreće i ide putem prateći tok reke Moravice i prolazi iznad mesta Dugo Polјe, Blendija, Soko grad, Sokobanja, gde dolazi južno od Sokobanje, severno od granice rejona i ide na kratko obodom šume gde se ponovo uklјučuje na isti asfaltni put. Dalјe granica ide na sever tim putem i kod kote 287 skreće na zapad i prolazi iznad naselјa Resnik, gde jugozapadno od sela Resnik preko vrha „Rtanj” – kota 439 izlazi kod crkve u selu Poružnica. Odatle preko zaseoka Ravna Šuma i preko potesa „Raskrsje” granicom rejona dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Sokobanjsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Jošanica, Vrmdža, Mužinac, Šarbanovac, Beli Potok, Sokobanja, Nikolinac, Blendija, Dugo Polјe, Bogdinac, Čitluk, Trgovište, Žučkovac, Resnik, Trubarevac, Vrbovac i Rujevica.

1.6.2. Aleksinačko vinogorje/Aleksinac

Prostiranje

Aleksinačko vinogorje obuhvata terene sa desne strane Južne Morave, između autoputa i planinskih predela istočno od Aleksinca.

Granice

Granica Aleksinačkog vinogorja počinje od autoputa na granici K.O. Aleksinac i Ražanj i ide na severoistok granicom ovih dveju K.O. do izohipse 400 u potesu „Drenovačka kosa”, a zatim preko kota 422 – „Jezerska kosa” i 473 izlazi na izohipsu 500. Tom izohipsom granica ide do puta preko potesa „Smrdanačka kosa” kojim ide na jug prema selu Mozgovo, a zatim na severoistok izohipsom 400, istočno do Mozgovačke reke do potesa „Dugi deo”. Odatle granica ide na jug, poklapajući se sa granicom rejona, preko potesa „Cerovačka kosa”, istočno od sela Mozgova i Zavoj, gde se isklјučuje sa granice rejona i preko kote 352 dolazi do kote 383 – „Gorela čuka”, a zatim putem preko kote 319 – „Kaškalo” do izohipse 300 kojom ide iznad Subotinca, Kralјeva i Aleksinca do potesa „Krošar”, istočno od naselјa Vakup. Odatle granica ide preko kote 351 do Sastavičkog potoka, tim potokom na jug, a zatim putem severno od potesa „Šumatovac” preko kote 442 – „Konjska polјana”, zatim potesa „Oskoruša” – kota 538 do početka Prugovačke reke. Granica se dalјe preko sela Prugovca spušta asfaltnim putem preko sela Stanci do manastira Sv. Stevan kod Lipovca i dalјe na jug preko potesa „Požarak” i „Gorunovac” dolazi do izohipse 450 u potesu „Rudine”. Tom izohipsom granica nastavlјa iznad sela Gornji Krupac do asfaltnog puta za selo Prekonozi sve do crkve Sv. Nikola, skreće na jugoistok preko kote 552 – izvor „Rujevac” do sela Rsovca i dalјe putem Rsovac – Paligrace ide do granice K.O. Aleksinac – Niš. Granica vinogorja ide na jugozapad tom granicom do autoputa, a zatim na sever autoputem sve do granice opština Aleksinac i Ražanj, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Aleksinačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Mozgovo, Bovan, Vukašinovac, Deligrad, Jasenje, Rutevac, Ćićina, Bobovište, Subotinac, Kralјevo, Aleksinac van varoš, Vakup, Aleksinac varoš, Prugovac, Aleksinački Bujmir, Glogovica, Stanci, Lipovac, Gornji Krupac, Prekonozi, Rsovac, Draževac i Katun, kao i katastarske opštine Bradarac, Donji Krupac, Beli Breg i Dobrujevac.

1.6.3. Žitkovačko vinogorje/Žitkovac

Prostiranje

Žitkovačko vinogorje obuhvata terene sa leve strane Južne Morave između pruge Beograd – Niš, i obronaka planine Jastrebac i opštine Kruševac.

Granice

Granica Žitkovačkog vinogorja počinje na severu od pruge Beograd – Niš, na pružnom prelazu na asfaltnom putu, između Donjeg Ljubeša i Vitkovca i ide na jug prugom sve do pružnog prelaza na putu Tešica – Loćika. Odatle granica skreće na zapad tim putem do reke Turije, a zatim putem preko kote 222.0 na severozapadnom obodu naselјa Loćika dolazi do izohipse 250 u potesu „Ograđe”. Tom izohipsom granica ide na zapad, sve do Garvanskog potoka, a odatle asfaltnim putem Šurić – Čukurovac – Kulina do kote 226.8, odnosno do raskrsnice puteva ka Porodinu i Ljuptenu. Odatle granica u istom pravcu preko kote 429 – „Gola čuka” dolazi na izohipsu 400, kojom ide severno od Porodina i dolazi do Lojziškog potoka, a zatim u pravcu severozapada preko kote 502 – „Golemi laz” dolazi do granice K.O. Aleksinac – Kruševac. Zatim granica ide ka severoistoku granicom ovih dveju K.O. do Srezovačke reke i njome na severoistok do ušća u Žikin potok. Odatle granica skreće na sever i preko kote 275 i preko koordinata: N 43° 33’ 58’’, E 21° 33’ 54’’ i N 43° 34’ 10’’, E 21° 33’ 50’’ ide do kota 306 i 241 i preko koordinate: N 43° 34’ 36’’, E 21° 33’ 45’’ dolazi do kote 196 iznad sela Donji Ljubeš, a zatim do pruge Niš – Beograd, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Žitkovačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Donji Ljubeš, Srezovac, Gornji Ljubeš, Korman, Porodin, Kulina, Čukurovac, Česta, Vrćenovica, Loćika, Koprivnica, Bankovac, Tešica, Lužane, Nozrina, Moravac, Žitkovac, Prćilovica, Donji Adrovac i Trnjane, kao i katastarske opštine Donja Peščanica, Gornja Peščanica, Gredetin, Radevce, Jakovlјe, Ljupten, Kamenica, Loznac, Šurić, Mali Drenovac, Gornje Suhotno, Krušje, Gornji Adrovac, Donje Suhotno, Belјa, Stublina.

1.6.4. Čegarsko vinogorje/Čegar

Prostiranje

Čegarsko vinogorje obuhvata terene u donjem slivu reke Nišave i to brdske terene sa desne strane.

Granice

Granica vinogorja na severozapadu počinje od autoputa Beograd – Niš, na granici opština Niš i Aleksinac i ide na severoistok tom granicom, a zatim i granicom K.O. Paligrace – Vrelo sve do Vrelske reke, njome na sever, a zatim i potokom Ževrnjak do sela Vrelo. Granica dalјe ide asfaltnim putem do sela Kravlјa, a zatim niz Toponičku reku do crkve u Donjoj Palјini. Tu granica skreće na istok potokom Bazarje i u potesu „Lanište”, istočno od Gornje Palјine izlazi na izohipsu 500, seče put za Klenovik, nastavlјa na istok iznad Rujnika sve do crkve iznad sela Huma – kota 492. Dalјe granica ide preko potesa „Žedenac” – kota 580 na izohipsu 450, kojom ide iznad sela Brenica, Kamenica i Gornji Matejevac, a zatim preko potesa „Gradac” izlazi na izohipsu 500 kojom ide iznad Knez Sela, Jasenovika, Vrela i Gramade dolazi do prevoja ispod potesa „Jovanov del”. Odatle granica ide na jug izohipsom 550, a zatim i preko „Oreovca” – kota 682, „Pasjače” – kota 655 i „Sićeva” – kota 545, preko koordinate: N 43° 21’ 12’’, E 22° 04’ 42’’ do manastira Svete Petke. Tu granica skreće na jug izohipsom 550 do puta Crnče – Ravni Do i tim putem do Ravnog Dola – kota 431. Odatle granica skreće na severozapad i ide izohipsom 450, prolazi iznad Ostrovice i dolazi do potesa „Gorunje”, severno od Kunovice. Odatle granica u pravcu juga prolazi izohipsom 600, a zatim linijom preko izvora Arnautovica dolazi do kote 329 – asfaltni put Niš – Ploča i tim putem do raskrsnice ka Jelašnici. Odatle granica ide šumskim putem preko potesa „Sugarčev vrh” do izvora Vodenički kamen, a odatle na jugozapad izohipsom 450 do zaseoka Selište i seoskim putem do Čuknjenika. Odatle granica u pravcu jugozapada izlazi na izohipsu 550 i njome obroncima Suve planine preko Rautova sve do iznad sela Radikina Bara. Granica se dalјe spušta putem do kote 449 u selu i linijom preko potesa „Kaluđerica” izlazi u naselјe Prva Kutina, na asfaltnom putu istočno od mosta preko Kutinske reke. Odatle granica ide izohipsom 250, preko naselјa Niška Banja sve do asfaltnog puta Jelašnica – Prosek, prelazi Nišavu i dolazi do puta Pirot – Niš. Granica ide na zapad tim putem, a zatim i putem Niš – Beograd do početne tačke vinogorja.

Vinogorje ne obuhvata šumski deo planine Popova Glava severoistočno od grada Niša i to deo paralelan sa pravcem autoputa Beograd – Niš od početka šumskog pojasa u katastarskoj opštini Gornji Komren (na jugoistoku) do završetka šumskog pojasa u katastarskoj opštini Berčinac (na severozapadu).

Obuhvaćene katastarske opštine

Čegarsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Gornja Trnava, Milјkovac, Gornja Trnava, Berčinac, Palјina, Gornja Toponica, Vrtište, Rujnik, Čamurlija, Trupale, Popovac, Donji Komren, Gornji Komren, Hum, Brenica, Kamenica, Donja Vrežina, Knez Selo, Gornja Vrežina, Jasenovik, Malča, Oreovac, Vrelo, Pasjača, Sićevo, Prosek – Manastir, Ostrvica, Kunovica, Ravni Do, Jelašnica, Niška banja, Prva Kutina, Radikina bara, Rautovo, Čuklјenik i Kunovica, kao i katastarske opštine Vrelo, Kravlјe, Paligrace, Vele Polјe i Donji Matejevac I.

1.6.5. Kutinsko vinogorje/Kutina

Prostiranje

Kutinsko vinogorje obuhvata vinogradarske terene koji se nalaze sa južne strane i u neposrednoj blizini grada Niša.

Granice

Granica vinogorja počinje na severozapadu na putu Prokuplјe – Niš – Gadžin Han i ide njime na istok, a zatim od koordinate: N 43° 18’ 08’’, E 21° 58’ 59’’ i na jug do mesta ispod potesa „Kaluđerica”, južno od Prve Kutine. Odatle granica ide preko kote 223.9 u pravcu jugozapada i izlazi na izohipsu 400. Tom izohipsom granica dolazi do ispred sela Vukmanovo i nastavlјa na zapad severnim obroncima planine Seličevice, najpre izohipsom 450 do ispred Berbatova, zatim izohipsom 500 iznad Berbatova, pa od Gabrovačke reke izohipsom 400 iznad sela Donjeg Vlasa, Perutine i Malošišta, a zatim na jug putem do potesa „Goli Rid” – kota 567 i dalјe na zapad do antičkog grada Koprijana (tzv. „Kurvinog grada”) – kota 335. Granica se, zatim, uklјučuje na put Leskovac – Niš i tim putem ide na sever sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Kutinsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Niš „Bubanj”, Pasi Polјana, Niš „Ćele Kula”, Suvi do, Niška banja, Prva Kutina, Vukmanovo, Berbatovo, Donje Vlase, Perutina, Knežica, Malošište, Belotinac, kao i katastarske opštine Gabrovac i Ćurlina.

1.6.6. Svrlјiško vinogorje/Svrlјig

Prostiranje

Svrlјiško vinogorje se nalazi na severozapadnim obroncima Svrlјiških planina u kotlini oko Svrlјiga (u središnjem delu opštine).

Granice

Na zapadu granica počinje od sela Lalinca i ide na istok izohipsom 500, preko sela Plužina i Niševac, a zatim na jug prugom Knjaževac – Svrlјig sve do reke „Kalnice” – kota 359, a zatim na istok preko potesa „Belovina”, izohipsom 450, južno od sela Šlјivovika izlazi na put Drainac – Svrlјig. Dalјe granica skreće na jug i ide tim putem preko potesa „Ljubovac” i u potesu „Ilijin obor” nastavlјa na istok izohipsom 400 sa severne strane grada Svrlјiga prema selu Želјevu, preko potesa „Dubrava” do kote 429 – „Očanovica”. Tu granica izlazi na granicu katastarskih opština Ribare – Beloinje, ide dalјe njome na jug i prelazi Svrlјiški Timok kod mesta zvano „Miladinov krst”, pa putem prema selu Ribaru do kote 460 iznad sela. Dalјe granica ide na zapad obroncima Svrlјiških planina, izohipsom 450 i sela Đurinac do Prekonoške reke. Odatle granica kratko ide putem Đurinac – Prekonoga do izohipse 500 i njome do asfaltnog puta Prekonoga – Svrlјig. Granica ide tim putem na sever do izohipse 450, njome na istok, a zatim na sever nizvodno rekom Pomosnicom do puta Svrlјig – Niš. Granica dalјe skreće na zapad i ide putem sve do prevoja kod sela Gramada. Granica dalјe nastavlјa na severozapad izohipsom 500 i putem Hadžićevo – Lalinac do sela Grbavče, a zatim dalјe izohipsom 500, preko sela Slivje do sela Lalinac, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Svrlјiško vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Slivje, Lalinac, Plužina, Niševac, Grbavče, Prekonoga, Šlјivovik, Svrlјig, Đurinac, Ribare, kao i katastarsku opštinu Merdželat.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Niški rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Sokobanjsko	Aleksinačko	Žitkovačko	Čegarsko	Kutinsko	Svrlјiško	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
							3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Slankamenka crvena (Plovdina)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka		Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Sokobanjsko	Aleksinačko	Žitkovačko	Čegarsko	Kutinsko	Svrlјiško	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
							3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac		Œ	Œ	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Shiraz (Syrah)				Œ			2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Sokobanjsko	Aleksinačko	Žitkovačko	Čegarsko	Kutinsko	Svrlјiško	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
							3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika crna	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac		Œ	Œ	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Shiraz (Syrah)				Œ			2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet							2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)							2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)							2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser							2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser							2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Niški rejon (Sokobanjsko, Aleksinačko, Žitkovačko, Čegarsko, Kutinsko i Svrlјiško vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Crveni drenak (Razaklija) – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Negotinski rubin – Kavadarski drenak – Antigona – Povardarska pozna – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Alphonse Lavallée – Italia (Muskat italija) – Muscat d’Alexandrie (Aleksandrijski muskat) – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Asimetrična kordunica – Kazenavlјeva kordunica – sa slobodnim (padajućim) lastarima		– Silvo kordunica – Mozerova kordunica – Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	10,0		10,5

1.7. NIŠAVSKI REJON/NIŠAVA

Prostiranje

Nišavski rejon obuhvata vinogradarske terene koji se nalaze u užoj kotlini srednjeg sliva reke Nišave.

Granice

Nišavski rejon obuhvata vinogradarske terene koji se nalaze u užoj kotlini srednjeg sliva reke Nišave (delovi opština Bela Palanka, Pirot, Dimitrovgrad i Babušnica). Granica rejona počinje na severozapadu od škole u naselјu Gradište u opštini Bela Palanka i ide asfaltnim putem na istok do naselјa Dolac i severno od seoske škole preko kote 416, jugoistočno od naselјa prelazi na izohipsu 450, obuhvata celokupan potes „Lozje” i severno od potesa „Gradiško Polјe” izlazi na asfaltni put Dolac – Krupac. Granica dalјe ide tim putem na jugoistok i na obodu sela Krupac u pravcu istoka prelazi na izohipsu 400, zatim nastavlјa njome idući iznad sela Vrandol i severno od potesa „Nerezina” u pravcu severoistoka dolazi do zapadnog oboda sela Draževo. Granica odatle kratko ide u pravcu jugoistoka putem prema selu Ilinci do škole u selu Draževo i u istom pravcu preko kota 515 – „Čokin del”, 473 – „Del”, 507 – „Svrlјig”, 593 – „Dubrava”, zatim skreće na jug šumskim putem do kote 490, i dalјe na istok putem do potoka Vlaški dol. Granica se dalјe spušta u pravcu juga tim potokom do oboda zaseoka Dol (koordinata: N 43° 14’ 37’’, E 22° 19’ 22’’) i u pravcu istoka izlazi na asfaltni put Bela Palanka – Babin Kal (koordinata: N 43° 14’ 37’’, E 22° 19’ 35’’). Granica dalјe ide njime na sever do potesa „Kradnji del” (koordinata: N 43° 14’ 46’’, E 22° 19’ 57’’) i u pravcu istoka izlazi na severni obod naselјa Bukorovac, zatim kratko asfaltnim putem prema Gornjoj Glami i na jugoistok seoskim putem ka naselјu Klenje do raskrsnice puteva u centru sela. Odatle se granica penje seoskim putem u pravcu severoistoka na izohipsu 350 i njome na istok sve do puta Ljubatovica – Čiflik. Granica dalјe ide na sever potokom do seoske škole u Ljubatovici, a zatim na istok putem prema potesu „Golemi del” u pravcu ka zaseoku Trešnjanci i dalјe u istom pravcu preko kote 516, zatim severnim obodom sela Sinjac, pa preko kote 503 – „Sinjački del” i u koti 379 izlazi na asfaltni put na jugoistočnom obodu sela Vranište. Odatle se granica spušta u pravcu jugoistoka seoskim putem Vranište – Crnoklište, ispod potesa „Batina glava” sve do raskrsnice puteva u selu Crnoklište. Odatle granica ponovo ide na istok preko kota 466 – „Bujin vrh”, 616 – „Boškov del”, 642 – „Ujevac”, prelazi reku Temšticu (koordinata: N 43° 14’ 19’’, E 22° 31’ 55’’) i preko potesa „Ječmenica” i „Ravna” od sela Sopot dolazi do raskrsnice puteva u pomenutom selu. Odatle granica ide na jug izohipsom 500 sve do kote 495 – „Šariva livada”, a zatim putem preko kote 560 u pravcu jugoistoka izlazi na asfaltni put Pirot – Nišor i kratko na jug tim putem do kote 570 – „Adem” i u pravcu jugoistoka dolazi na severni obod naselјa Gradašnica. Odatle u pravcu severozapada, preko potesa „Pripor” izlazi na izohipsu 600, seče asfaltni put Pirot – Rsovci i tom izohipsom nastavlјa iznad sela Berilovac, Izvor, Krupac, Veliko Selo, Gradište, Činiglavci, Paskašija, Obrenovac, zatim iznad Dimitrovgrada, seče asfaltni put Dimitrovgrad – Radejna, zatim iznad sela Bačevo i izlazi na državnu granicu sa Bugarskom. Odatle granica ide na jugozapad sve do puta Slivnica – Lukavica. Zatim granica skreće na severozapad i idući izohipsom 600, prolazi iznad sela Lukavica, Želјuša, Gojin Dol, Srećkovac i Sukovo sve do kote 597 – „Grdoman”, jugoistočno od Sukova. Odatle granica u pravcu zapada ide do Sukovskog manastira, a zatim kratko na jug putem pored reke Jerme i ispod potesa „Kozarica” opet izlazi na izohipsu 600. Granica ide tom izohipsom iznad sela Gornja Držina, zatim ispod manastira Sveti Nikolaj i od zapadnog oboda potesa „Mađije”, u pravoj liniji u pravcu zapada, preko zaseoka Komije prelazi reku Jermu (koordinata: N 43° 00’ 26’’, E 22° 39’ 24’’) i izlazi ponovo na izohipsu 600. Tom izohipsom granica nastavlјa na severozapad iznad sela Jalbotina, Petrovac i Držina, a zatim asfaltnim putem Prisjan – Pirot se spušta na izohipsu 500 i njome iznad sela Rasnica i Kostur dolazi do asfaltnog puta Donje Krnjino – Blato. Odatle granica u istom pravcu preko kote 558 – „Čuka” i potesa „Rosulјa” izlazi na asfaltni put Pirot – Ponor, severoistočno od sela Ponor. Granica odatle skreće na severozapad tzv. starim putem Pirot – Bela Palanka, južno od planine Belave sve do kote 486, kod raskrsnice asfaltnih puteva, južno od sela Kremenica. Tu granica skreće na zapad i izohipsom 450 južno od potesa „Jazbina”, dolazi do puta Bela Palanka – Oreovac, istočno od potesa „Veliko kurilo”. Odatle granica ide na jug tim putem prema selu Oreovac, sve do severnog oboda naselјa i preko potesa „Stasovac” u pravcu jugozapada izlazi na asfaltni put u selu Divlјana kod seoske škole. Odatle granica skreće na severozapad i linijom preko manastira Sv. Dimitrija i kota 456 – „Golemi kamen” zapadno od sela Mokra, 495 – „Slatina”, 452 – „Janjar” i 426 – „Kamen” u selo Vrgudinac i dalјe u istom pravcu preko kota 613 – potes „Davčevac” i 492 do kote 330 – asfaltni put u selu Glogovac, a zatim preko potesa „Krušje”, „Raskrsje” na asfaltnom putu Crvena Reka – Kunovica (koordinata: N 43° 16’ 25’’, E 22° 10’ 39’’), „Pajina Livada”, „Golema Livada” i „Rosulјa” do sela Ravni Do – kota 431, raskrsnica puteva ka selima Crnče i Ostrovica. Odatle granica skreće na sever i zapadno od potesa „Prestolјe” i „Ogorelica” izlazi na kotu 542 – „Džokanov kiče”, obuhvatajući tako naselјe Crnče. Odatle granica nastavlјa u istom pravcu izohipsom 500 do koordinate: N 43° 19’ 02’’, E 22° 09’ 50’’ i preko kote 510 – „Pinjkičer” i Nišave u pravcu istoka dolazi do sela Gradište, odnosno početne tačke rejona.

Granice Nišavskog rejona obuhvataju i granice Babušničkog vinogorja koje predstavlјa fizički odvojeno vinogorje.

Karta 1.7.1. Granice rejona i vinogorja Nišavskog rejona

Obuhvaćene opštine

Nišavski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Bela Palanka, Pirot, Dimitrovgrad i Babušnica.

Površine rejona i vinogorja

Nišavski rejon zauzima površinu od 49.333,88 ha, gde je najveće Pirotsko vinogorje.

Tabela 1.7.1. Površine rejona i vinogorja Nišavskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Belopalanačko vinogorje	8.916,98	18,07	27,68
Pirotsko vinogorje	19.524,20	39,58	60,63
Babušničko vinogorje	3.763,17	7,63	11,69
Ukupno	32.204,35	65,28	100,00
Nišavski Rejon Ukupna površina (ha)	49.333,88

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Nišavskom rejonu ima 470,88 ha vinograda (oko 461,19 ha rodnih vinograda, odnosno 97,94%), od čega je 37,78 ha sa stonim sortama i 433,1 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.7.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Nišavskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.7.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Babušnici, Beloj Palanci, Dimitrovgradu i Pirotu (1961–2010).

Tabela 1.7.2. Bioklimatski indeksi za Nišavski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Babušnica	16.0	1363.7	1197.9	1952.6	9.0	189.2	7.9	4.2	4.1
Bela Palanka	17.2	1596.1	1334.9	2187.6	10.3	163.2	5.2	6.8	2.0
Dimitrovgrad	16.0	1357.3	1200.3	1935.1	9.3	195.7	7.7	2.1	2.4
Pirot	16.5	1464.9	1264.2	2042.2	9.7	170.1	6.9	4.1	2.0

Karta 1.7.2. Vinklerov indeks Nišavskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su vertisol i fluvisol, a u manjoj meri su zastuplјeni i rendzina, sirozem i litosol na karbonatnim supstratima, eutrični kambisol, kalkomelanosol, sirozem, litosol na krečnjaku, luvisol i zemlјišta u lesiviranju, koluvijum, kao i pseudoglej i ostala zemlјišta.

Karta 1.7.3. Tipovi zemlјišta Nišavskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 43° 18’ geografske širine na severu do 42° 58’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 250 m do 800 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 320 m do 550 m.

Karta 1.7.4. Nadmorska visina Nišavskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše strmim, umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.7.5. Nagib terena Nišavskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, preovlađuju pretežno južne i pretežno severne ekspozicije, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim i jugoistočnim ekspozicijama.

Karta 1.7.6. Ekspozicija terena Nišavskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske karakteristike ovog rejona daju Svrlјiške planine (1334 m) koje se prostiru sa severne strane, a sa severoistočne strane planina Vidlič (1413 m). Vlaška planina (1443 m), se prostire sa južne strane, a sa jugozapadne strane Suva planina (1809 m), koje pripadaju Balkanskim planinama. Centalni deo rejona karakteriše niža planina Belava (946 m). Venci i padine ovih planina, kao i brdoviti tereni koji su više zastuplјeni u centralnom i južnom delu rejona, kao i u Babušničkom vinogorju, ispresecani koritima reka, orografski karakterišu ovaj rejon. U kotlini reke Nišave se prostiru ravni i blago brdoviti tereni.

Pejzaž

Ovaj rejon se prostire u užoj kotlini srednjeg sliva reke Nišave, u brežulјkastom pojasu gde su pretežno zastuplјene šume hrasta cera, sladuna i dr. i nižem brdskom pojasu bukovih šuma. Glavne pejzažne karakteristike daju ove šume, voćnjaci i razuđena naselјa koja se nalaze na nagibima, odnosno padinama planina sa severne i južne strane.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 3.598 gazdinstava poseduje vinograde, što čini oko 30,3% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Pirot.

Vinogorja

nišavski rejon ima sledeća vinogorja:

1.7.1. Belopalanačko vinogorje/Bela Palanka;

1.7.2. Pirotsko vinogorje/Pirot;

1.7.3. Babušničko vinogorje/Babušnica.

1.7.1. Belopalanačko vinogorje/Bela Palanka

Prostiranje

Belopalanačko vinogorje obuhvata uske terene Belopalanačke kotline sa jedne i druge strane reke Nišave.

Granice

Belopalanačko vinogorje se sastoji od dva dela: severnog i južnog.

Severni deo ovog vinogorja se nalazi sa desne strane reke Nišave na uskom području između doline Nišave i obronaka Svrlјiških planina. Granica ovog dela vinogorja na istoku kreće od naselјa Gradište i ide asfaltnim putem na istok do naselјa Dolac i severno od seoske škole preko kote 416, jugoistočno od naselјa prelazi na izohipsu 450, obuhvata celokupan potes „Lozje” i severno od potesa „Gradiško polјe” izlazi na asfaltni put Dolac – Krupac. Granica dalјe ide tim putem na jugoistok i na obodu sela Krupac u pravcu istoka prelazi na izohipsu 400, zatim nastavlјa njome idući iznad sela Vrandol i severno od potesa „Nerezina”, u pravcu severoistoka dolazi do zapadnog oboda sela Draževo. Granica odatle kratko ide u pravcu jugoistoka putem prema selu Ilinci do škole u selu Draževo i u istom pravcu preko kota 515 – „Čokin del”, 473 – „Del”, 507 – „Svrlјig”, 593 – „Dubrava”, zatim skreće na jug šumskim putem do kote 490, i dalјe na istok putem do potoka Vlaški dol. Granica se dalјe spušta u pravcu juga do oboda sela Dol i u pravcu istoka izlazi na asfaltni put Bela Palanka – Babin Kal. Granica dalјe ide njime na sever do potesa „Kradnji del” i u pravcu istok izlazi na severni obod naselјa Bukorovac, zatim kratko ide asfaltnim putem prema Gornjoj Glami i na jugoistok seoskim putem ka naselјu Klenje do raskrsnice puteva u centru sela. Odatle granica se penje seoskim putem na izohipsu 350 i njome na istok sve do puta Ljubatovica – Čiflik. Granica dalјe ide na sever potokom do seoske škole u Ljubatovici, a zatim na istok putem prema potesu „Golemi del” u pravcu ka zaseoku Trešnjanci i dalјe u istom pravcu preko kote 516, zatim severnim obodom sela Sinjac, pa preko kote 503 – „Sinjački del” i u koti 379 izlazi na asfaltni put na jugoistočnom obodu sela Vranište. Odatle se granica spušta u pravcu jugoistoka seoskim putem Vranište – Crnoklište, ispod potesa „Batina glava”, sve do granice opština Bela Palanka – Pirot (granica K.O. Vranište – Sinjac) i tom granicom na jug sve do asfaltnog puta Pirot – Niš. Granica skreće na zapad tim putem, a zatim se od raskrsnice prema mestu Sinjac odvaja asfaltnim putem u pravcu severozapada do mesta Ljubatovica. Od južnog oboda tog naselјa granica se spušta potokom do reke Nišave i preko kote 302 dolazi do puta. Granica dalјe ide na istok putem Ljubatovica – Klenje, potes „Janjina”, kratko na sever putem ka mestu Bukorovac i dalјe na istok asfaltnim putem koji prati tok reke Nišave, Bukorovac – Vrandol – Krupac. Od južnog oboda naselјa Krupac, granica ide kratko rekom Nišavom, a zatim putem po obodu potesa „Gradiško Polјe” ka selu Dolac preko kote 353 – „Podvinje”. Odatle granica preko kote 520 – „Savnjanov vrh” dolazi do jugozapadnog oboda mesta Gradište, odnosno početne tačke severnog dela vinogorja.

Južni deo ovog vinogorja se nalazi sa leve strane reke Nišave na uskom području između doline Nišave i obronaka Suve planine. Granica južnog dela ovog vinogorja počinje na severu od kote 542 – „Džokanov kiče”, severozapadno od mesta Crnče i kreće na istok putem preko zaseoka Postaja Radov Dol do pruge Niš – Pirot. Granica ide prugom do železničkog nadvožnjaka, a zatim asfaltnim putem Niš – Pirot, sve do mosta preko Nišave, jugoistočno od mesta Čiflik, kratko se spajajući sa severnim delom vinogorja kod mosta severno od Bele Palanke. Granica se od mosta kod Čiflika vraća na zapad, najpre kratko obodom šume planine Belava preko kote 366, kratko rekom Sedlar na jug i obodom šume sve do potoka Pantalea. Odatle granica ide šumskim putem južno od potesa „Dubrava”, preko kote 466 do oboda naselјa Klisura, kratko na jug putem uz potok ka potesu „Stojin vrh” do oboda šume i preko kote 466 – „Babičina njiva” do puta koji od mesta Klisura u pravcu juga izlazi na asfaltni put Pirot – Bela Palanka. Granica odatle skreće na severozapad tzv. starim putem Pirot – Bela Palanka, južno od planine Belave sve do kote 486, kod raskrsnice asfaltnih puteva južno od sela Kremenica. Tu granica skreće na zapad i izohipsom 450, južno od potesa „Jazbina” dolazi do puta Bela Palanka – Oreovac, istočno od potesa „Veliko kurilo”. Odatle granica ide na jug tim putem prema selu Oreovac sve do severnog oboda naselјa i preko potesa „Stasovac” u pravcu jugozapada izlazi na asfaltni put u selu Divlјana kod seoske škole. Odatle granica skreće na severozapad i linijom preko manastira Sv. Dimitrija i kota 456 – „Golemi kamen” zapadno od sela Mokra, 495 – „Slatina”, 452 – „Janjar” i 426 – „Kamen” u selo Vrgudinac i dalјe u istom pravcu preko kota 613 – potes „Davčevac” i 492 do kote 303 – asfaltni put u selu Glogovac, a zatim preko potesa „Krušje”, „Raskrsje” na asfaltnom putu Crvena Reka – Kunovica, „Pajina livada”, „Golema livada” i „Rosulјa” do sela Ravni Do – kota 431, raskrsnica puteva ka selima Crnče i Ostrovica. Odatle granica skreće na sever i zapadno od potesa „Prestolјe” i „Ogorelica” izlazi na kotu 542 – „Džokanov kiče”, odnosno početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Belopalanačko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo: delovi katastarskih opština Gradište I, Dolac, Krupac, Vrandol, Draževo, Moklište, Dol, Buburovac, Klenje, Ljubatovica, Sinjac, Vranište i Crnoklište.

Južni deo: delovi katastarskih opština Crnče, Ravni Do, Lanište, Leskovik, Tamnjanica, Crveni Breg, Glogovac, Špaj, Crvena Reka, Vrgudinac, Novo Selo, Mokra, Divlјana, Oreovac, Bela Palanka – van varoš, Bela Palanka – varoš, Kremenica, Klisura i Čiflik.

1.7.2. Pirotsko vinogorje/Pirot

Prostiranje

Pirotsko vinogorje zauzima valovite i brdovite terene Pirotske kotline sa jedne i druge strane reke Nišave.

Granice

Pirotsko vinogorje se sastoji od dva dela – severnog i južnog.

Severni deo ovog vinogorja se nalazi sa desne strane reke Nišave na uskom području između doline Nišave i planine Vidlič. Granica severnog dela Pirotskog vinogorja kreće na zapadu od granice opština Pirot – Bela Palanka, kota 503 – „Sinjački del” i u koti 379 izlazi na asfaltni put na jugoistočnom obodu sela Vranište. Odatle se granica spušta u pravcu jugoistoka seoskim putem Vranište – Crnoklište ispod potesa „Batina glava” sve do raskrsnice puteva u selu Crnoklište. Odatle granica ponovo ide na istok preko kota 466 – „Bujin vrh”, 616 – „Boškov del”, 642 – „Ujevac”, prelazi reku Temšticu i preko potesa „Ravna”, severoistočno od sela Sopot dolazi do pomenutog sela. Odatle granica ide na jug izohipsom 500 sve do kote 495 – „Šariva livada”, a zatim putem preko kote 560 u pravcu istoka izlazi na asfaltni put Pirot – Nišor i ide kratko na jug tim putem do kote 570 – „Adem” i u pravcu istoka dolazi na severni obod naselјa Gradašnica. Odatle u pravcu severozapada preko potesa „Pripor” izlazi na izohipsu 600, seče asfaltni put Pirot – Rsovci i tom izohipsom nastavlјa iznad sela Berilovac, Izvor i Krupac, sve do asfaltnog puta Krupac – Smilovci. Granica se tu vraća na zapad putem Smilovci – Krupac – Izvor do skretanja za manastir Sv. Jovan. Odatle granica ide putem preko kote 384.2 do mesta Izvor i dalјe putem preko kote 382.5 – „Vinogradi” do južnog oboda mesta Berilovac. Odatle se granica spušta potokom do brane, zatim obodom jezera do industrijske zone, a zatim asfaltnim putem, sa desne strane reke Nišave, Pirot – Sopot. Granica dalјe ide magistralnim putem Pirot – Niš do granice opština Pirot – Bela Palanka i tom granicom do početne tačke ovog dela vinogorja.

Južni deo na istoku polazi od starog puta Pirot – Bela Palanka, od skretanja za mesto Ponor i preko kote 524 i potesa „Zajednica” dolazi do kote 542 i šumskim putem preko kote 516 – „Šumje” do pomenutog asfaltnog puta i ide kratko njime ka Pirotu do kote 424 – „Dolinska reka”. Odatle granica skreće na sever Dolinskom rekom do kote 444, potokom se penje do izohipse 500 i tom izohipsom do južno od potesa „Gola rudina” do zapadnog oboda naselјa Mali Suvodol. Odatle granica ide putem po zapadnom obodu naselјa do izohipse 600, kojom ide iznad severnog oboda naselјa i putem koji prati tu izohipsu do severnog oboda naselјa Veliki Suvodol (crkva). Odatle granica u pravcu kote 639 izlazi na izohipsu 600 do potesa „Stranje” (koordinata: N 43° 10’ 32’’, E 22° 31’ 28’’) gde se u pravcu jugoistoka spušta na izohipsu 500 i njome do severnog oboda naselјa Gnjilan, a zatim i na sever šumskim putem do granice K.O. Pirot – Van Varoš – Gnjilan kod potesa „Mutina padina” i dalјe šumskim putem preko potesa „Debeli del” prema mestu Staničenje do izohipse 400, a zatim tom izohipsom do tog mesta i dalјe putem na severoistok ispod potesa „Rudina” i „Gmitrova trša” do kote 324. Odatle se granica vraća na istok rekom Nišavom do mesta Staničenje, a zatim ide putem od tog mesta preko kote 373, 499 – manastir Sv. Nikola i dalјe tim putem uz reku Nišavu do oboda naselјa Pirot. Dalјe granica nastavlјa obodom jezera, spajajući se sa severnim delom vinogorja, sve do železničkog mosta. Granica dalјe ide na jug prugom do pružnog prelaza, a odatle zemlјanim putem preko kote 376.1 – „Rogoz”, do potesa „Prakovica”, i putem ispod potesa „Ržanski rid” do raskrsnice asfaltnih puteva ka mestu Držina i Petrovac. Granica nastavlјa asfaltnim putem ka mestu Petrovac, zatim granicom K.O. Petrovac – Veliki Jovanovac do tromeđe sa K.O. Vojnegovac i dalјe putem ka železničkoj stanici Sukovo do potoka, istočno od mesta Vojnegovac i tim potokom do pruge i nadalјe prugom do državne granice sa Bugarskom. Odatle granica ide na jugozapad granicom sve do puta Slivnica – Lukavica. Odatle granica skreće na severozapad i idući izohipsom 600, prolazi iznad sela Lukavica, Želјuša, Gojin Dol, Srećkovac i Sukovo sve do kote 597 – „Grdoman”, jugoistočno od Sukova. Odatle granica u pravcu zapada ide do Sukovskog manastira, a zatim kratko na jug putem pored reke Jerme i ispod potesa „Kozarica” opet izlazi na izohipsu 600. Granica ide tom izohipsom iznad sela Gornja Držina, zatim ispod manastira Sveti Nikolaj i od zapadnog oboda potesa „Mađije” u pravoj liniji u pravcu zapad, preko sela Komije prelazi reku Jermu i izlazi ponovo na izohipsu 600. Tom izohipsom granica nastavlјa na severozapad, iznad sela Jalbotina, Petrovac i Držina, a zatim asfaltnim putem Prisjan – Pirot se spušta na izohipsu 500 i njome iznad sela Rasnica i Kostur dolazi do asfaltnog puta Donje Krnjino – Blato. Odatle granica u istom pravcu preko kote 558 – „Čuka” i potesa „Rosulјa” izlazi na asfaltni put Pirot – Ponor, severoistočno od sela Ponor.

Obuhvaćene katastarske opštine

Pirotsko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo: delovi katastarskih opština Crnoklište, Crvenčevo, Kumanovo, Staničenje, Temska, Sopot, Nišor, Pirot – van varoš, Gradašnica, Pirot – grad, Berilovac, Izvor i Krupac.

Južni deo: delovi katastarskih opština Ponor, Blato, Mali Suvodol, Kostur, Veliki Suvodol, Gnjilan, Pirot – van varoš, Staničenje, Crvenčevo, Pirot – grad, Barje Čiflik, Rasnica, Držina, Petrovac, Vojnegovac, Jalbotina, Sukovo, Gornja Držina, Vlasi, Banski Dol, Planinica, Srećkovac, Gojin Dol, Gradište, Činiglavci, Obrenovac, Želјuša, Lukavica, Gradinje i Dimitrovgrad.

1.7.3. Babušničko vinogorje/Babušnica

Prostiranje

Babušničko vinogorje predstavlјa vinogorje – oazu smeštenu u kotlini istočno od Suve planine.

Granice

Granica vinogorja kreće na severu, na asfaltnom putu Bela Palanka – Babušnica od južnog oboda mesta Bela Voda i ide tim putem do reke Lužnica i dalјe u istom pravcu preko kota 663 – „Šanac” i 543. Odatle granica ide izohipsom 550, sve do asfaltnog puta Babušnica – Kaluđerovo, a zatim tim putem do raskrsnice u tom mestu i dalјe na jugoistok do potesa „Turski grob”. Odatle se granica spušta na jug izohipsom 600, iznad mesta Draginac i tom izohipsom do asfaltnog puta Draginac – Vava – Stol. Granica zatim ide kratko na istok putem kroz mesto Stol do istočnog oboda naselјa, a zatim skreće na jugozapad preko kote 695 do sela Dučevac. Granica dalјe ide putem Dučevac – Kambelevac, do kote 481 – „Stolska reka” u kojoj skreće na severozapad preko kota 462 i 506 – „Gorčinci”, asfaltnim putem do mesta Suračevo i dalјe na severozapad izohipsom 600, idući iznad mesta Izvor i Provalјenik do zapadnog oboda mesta Provalјenik. Odatle granica ide do kote 702 i dalјe u pravcu severa izohipsom 700 iznad mesta Bratiševac do prevoja pre sela Resnik (koordinata: N 43° 06’ 20’’, E 22° 21’ 49’’). Odatle granica u pravcu severoistoka preko kote 670 – „Rib” dolazi do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Babušničko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Bratiševac, Striževac, Provalјenik, Donje Krnjino, Izvor, Kaluđerovo, Suračevo, Gorčince, Draginac, Vava, Stol i Kambelevac, kao i katastarske opštine Babušnica i Aleksandrovac.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Nišavski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Belopalanačko	Pirotsko	Babušničko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Slankamenka crvena (Plovdina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka				2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Belopalanačko	Pirotsko	Babušničko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	–	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)				2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Belopalanačko	Pirotsko	Babušničko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac				2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet				2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)				2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Nišavski rejon (Belopalanačko, Pirotsko i Babušničko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Silvo kordunica – Mozerova kordunica		– Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,5		10,0

1.8. LESKOVAČKI REJON/LESKOVAC

Prostiranje

Leskovački rejon obuhvata vinogradarske terene raspoređene na sve strane od grada Leskovca, u dosta širem i razuđenom pobrđu gornjeg sliva Južne Morave i njenih pritoka, kao što su Pusta Reka, Veternica i Vlasina.

Granice

Na severu granica rejona počinje od železničkog mosta na Južnoj Moravi, nedaleko od sela Klisure i ide kratko na jug asfaltnim putem Malošište – Klisura do severnog oboda naselјa. Tu granica skreće na istok južnim obroncima planine Seličevica, idući preko kote 422 – „Marina dolina”, koordinata: N 43° 12’ 47’’, E 21° 51’ 42’’; N 43° 12’ 38’’, E 21° 52’ 15’’ i N 43° 12’ 32’’, E 21° 52’ 38’’, i kota 488 – „Debeli del” i 339 – „Šilјegarnik”. Granica zatim u koordinati: N 43° 12’ 19’’, E 21° 53’ 26’’ prelazi granicu K.O. Rusna – Čečina i dolazi do kote 385 –„Mala reka”, zatim 499, 529 – „Stankovica”, 507 – kota na granici K.O. Dukat – Gornji Barbeš, 521 – „Radički rid”, preko koordinate: N 43° 12’ 07’’, E 21° 56’ 28’’ koja se poklapa sa izohipsom 500, zatim ide do kote 501 – „Poklopište”, kote 562, koordinata: N 43° 12’ 51’’, E 21° 57’ 40’’, kota 622 i 663 – „Golemi kamen”, koordinata: N 43° 13’ 28’’, E 21° 58’ 51’’, kote 655 – „Prikovica” i 677 – „Šilјegarnik” i preko koordinata: N 43° 13’ 51’’, E 21° 59’ 40’’ i N 43° 14’ 00’’, E 22° 00’ 16’’ dolazi do kote 254 – „Kutinska reka” u selu Taskovići. Tu granica skreće na jug Kutinskom rekom do meandara, zapadno od potesa „Čuka”, a zatim preko kote 393 na izohipsu 400 i njome ide istočno od mesta Marina Kutina sve do stare vodenice na južnom obodu tog mesta. Granica nastavlјa Kutinskom rekom sve do mosta, a zatim preko kote 408, koordinata: N 43° 10’ 40’’, E 22° 00’ 48’’, kote 463 – „Vlaška reka”, na zapad do kote 636 – „Treštalo drvo”, a zatim na jug do kota 523 – „Rupe”, 475 – „Gradska dolina”, 583 – „Reke”, 660 – „Tumba”, 777 – „Zbegovi”, 742 – „Radakovac”, 707 – „Golema njiva”, 601 – „Radosavica” – na granici K.O. Oraovica – Jašunja i 457 – „Kolarka”, zatim na istok preko severnog oboda sela Gornja Kupinovica i kota 474, 595, 588, i preko koordinate: N 43° 05’ 33’’, E 22° 05’ 23’’ dolazi do kote 728 – „Čuka”. Granica odatle ide preko koordinate: N 43° 05’ 24’’, E 22° 06’ 12’’ na granici K.O. Stupnica – Jasenovo do kota 692 i 587 – „Stupnica”. Tu granica skreće na jugozapad asfaltnim putem Stupnica – Orašac, sve do skretanja za selo Jarsenovo i ponovo na jug od koordinate: N 43° 03’ 36’’, E 22° 05’ 08’’, preko kota 451 – „Orašačka čuka” i 503 – „Gmitrovci” do Piskupovačke reke. Granica ide kratko na zapad tom rekom, a zatim na jug preko kote 440, istočno od sela Gradašnica, zatim prelazi koordinatu N 43° 02’ 07’’, E 22° 04’ 45’’ i dolazi do kota 555 – „Kitka”, 578 – „Asanova čuka”, 583 – „Crkvište” i 471 – „Tumba”, a zatim preko koordinate: N 43° 00’ 20’’, E 22° 06’ 35’’, pa na jugoistok do kota 430 – „Goli rid” i 433 –„Korbulica”, prelazi granicu K.O. Donja Lomnica – Gornja Lomnica u koordinati: N 43° 00’ 34’’, E 22° 08’ 16’’, a zatim dolazi do kota 576, 597 i 511 – severno od Crnatova, zaseoka Kladanac, Slavkovci i Dikinci, do kote 400.4, a odatle do mosta na ušću potoka u Vlasinu istočno od Kruševice. Granica dalјe ide Vlasinom ka Vlasotincu do potesa „Košutin dol”, a zatim ponovo na jug preko kota 284 i 560, zaseoka Preslap, kota 654 – potes „Milatovica” i 726 – „Golaš” i zaseoka Tribara i Gradište do Rupske reke. Dalјe granica ide asfaltnim putem Donja Lopušnja – Velika Sejanica do velike krivine ispred mesta Dadince i dalјe preko kota 490, 504 – „Kovačeva bara” i 668 – „Ravan”, u koordinati: N 42° 54’ 03’’, E 22° 07’ 27’’ prelazi Sajanički potok, zatim dolazi do kota 772 – „Petlovi Rid” i 732 i zaseoka Bojaninci i linijom preko kote 636 – „Božičani” do Južne Morave kod železničkog mosta južno od Grdelice. Granica ide kratko na jug levom obalom reke do ulaska u Grdeličku klisuru, a zatim na zapad preko kota 351 – „Vasilјkovac”, 440 i 419 – „Migulovac” i u potesu „Kupusište”, preko koordinate: N 42° 52’ 44’’, E 22° 02’ 24’’, dolazi do granica K.O. Velika Kopašnica – Slatina. Granica dalјe ide tom granicom, a zatim i granicom K.O. Velika Kopašnica – Tulovo, Velika Grabovnica – Tulovo i Zolјevo – Tulovo do asfaltnog puta Zolјevo – Tulovo. Tim putem granica rejona skreće na jug do potesa „Tursko groblјe”, a odatle ide putem Tulovo – Čuklјenik i preko kote 431 – „Tutunjište” i putem severno od potesa „Borovik” dolazi do oboda šume potesa „Bujin laz”. Granica nastavlјa na zapad obodom te šume (koordinate: N 42° 52’ 03’’, E 21° 57’ 19’’; N 42° 51’ 56’’, E 21° 56’ 58’’; N 42° 52’ 07’’, E 21° 56’ 33’’ i N 42° 52’ 28’’, E 21° 56’ 00’’), zatim prelazi granicu K.O. Nakrivanj – Vučje i ide do potesa „Kokošinjak”. Granica dalјe nastavlјa obodom šume potesa „Orničko brdo” (koordinate: N 42° 52’ 11’’, E 21° 55’ 43’’; N 42° 52’ 06’’, E 21° 55’ 22’’ i N 42° 51’ 58’’, E 21° 54’ 56’’) sve do Vučjanske reke. Tu granica skreće na sever i ide Vučjanskom rekom do ušća, zatim na jugozapad rekom Veternicom, sve do mosta u selu Miroševce. Odatle granica ide šumskim putem ka selu Igište uz potok Otomija do kote 364 – „Busarnik” i dolazi do tromeđe K.O. Miroševce – Igište – Slavujevce, a zatim granicom K.O. Miroševce – Slavujevce i Todorovce – Slavujevce do tromeđe sa K.O. Drvodelјa. Odatle granica ide kratko na severozapad granicom K.O. Slavujevce – Drvodelјa, u koti 293 skreće na zapad, ide obodom šume (koordinate: N 42° 53’ 38’’, E 21° 49’ 44’’ i N 42° 53’ 30’’, E 21° 49’ 39’’) i u naselјu Slavujevce izlazi na asfaltni put i njime do tromeđe K.O. Slavujevce – Donje Vranovce – Veliko Vojlovce prolazeći kroz naselјe Slavujevce i dalјe ide na severozapad putem Slavujevce – Šumane – Lebane do jugoistočnog oboda naselјa Lebane. Tu granica skreće na zapad i preko kota 342 – „O. čukar” i 429 – „Krivačka čuka”. Odatle granica skreće na severoistok i dolazi do raskrsnice puteva Lebane – Medveđa i Lebane – Prekopčelica, nastavlјa putem na sever do tromeđe K.O. Krivača – Prekopčelica – Geglјa, a zatim granicama K.O. Prekopčelica – Geglјa, Štulac – Geglјa, Štulac – Lalinovac i Svilјarica – Lalinovac do tromeđe sa K.O. Bačevina. Tu granica skreće na sever preko kote 477 – asfaltni put Slišane – Lebane, ide tim asfaltnim putem na severoistok, a zatim izlazi na granicu K.O. Svinjarica – Bačevina i dolazi do kote 495 – „Čukar” i dalјe nastavlјa granicom K.O. Svinjarica – Bačevina, Bačevina – Mijajlica, Orane – Slišane, Orane – Majkovac, Orane – Ivanje, Vujanovo – Ivanje, Vujanovo – Magaš – Dobra Voda, Brestovac – Magaš – Dobra Voda, tu se na kratko odvaja od granice K.O. i ide zapadnim i južnim obodom jezera, zatim se ponovo uklјučuje na granicu K.O. Brestovac – Bublica. Granica dalјe ide granicom K.O. Dubrava – Bublica, Dubrava – Zlata, Gornje Konjuvce – Zlata i dalјe granicama opština Gornje Konjuvce – Novo Momčilovo, Novo Momčilovo – Granica, Granica – Dubovo, Dubovo – Ćukovac, Ćukovac – Kare, Kare – Kosančić, Kosančić – Gornji Drenovac, Gornji Drenovac – Gornje Brijanje, Gornji Drenovac – Donje Brijanje, Gornji Drenovac – Međa, Gornji Drenovac – Šarlince, Šarlince – Donji Drenovac, Donji Drenovac – Draškovac, Draškovac – Pukovac, Pukovac – Kutleš, Pukovac – Brestovac, Pukovac – Rusna sve do Južne Morave, a zatim tom rekom na sever do početne tačke rejona.

Karta 1.8.1. Granice rejona i vinogorja Leskovačkog rejona

Obuhvaćene opštine

Leskovački rejon obuhvata teritoriju u opštinama Dolјevac, Gadžin Han, Leskovac, Bojnik, Lebane i Vlasotince.

Površine rejona i vinogorja

Leskovački rejon zauzima površinu od 112.535,80 ha, gde je najveće Vinaračko vinogorje.

Tabela 1.8.1. Površine rejona i vinogorja Leskovačkog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Babičko vinogorje	15.949,95	14,17	19,42
Pustorečko vinogorje	19.856,06	17,64	24,18
Vinaračko vinogorje	36.411,35	32,35	44,34
Vlasotinačko vinogorje	9.893,24	8,79	12,05
Ukupno	82.110,60	72,95	100,00
Leskovački rejon Ukupna površina (ha)	112.535,80

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Leskovačkom rejonu ima 1459,27 ha vinograda (oko 1418,12 ha rodnih vinograda, odnosno 97,18%), od čega je 176,78 ha sa stonim sortama i 1282,49 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.8.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Leskovačkim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.8.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Vlasotincu i Leskovcu (1961 – 2010).

Tabela 1.8.2. Bioklimatski indeksi za Leskovački rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Leskovac	17.0	1548.4	1312.1	2143.8	9.9	153.8	6.8	5.8	3.1
Vlasotince	17.7	1703.0	1387.2	2244.6	11.4	185.5	1.9	7.7	1.7

Karta 1.8.2. Vinklerov indeks Leskovačkog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su eutrični kambisol, fluvisol, vertisol, a zastuplјeni su u manjoj meri i ostali tipovi zemlјišta.

Karta 1.8.3. Tipovi zemlјišta Leskovačkog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 43° 14’ geografske širine na severu do 42° 51’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 250 m do 450 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 250 m do 400 m. Nadmorska visina postepeno opada idući sa oboda ka centru rejona.

Karta 1.8.4. Nadmorska visina Leskovačkog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi. Nagib terena se postepeno smanjuje idući od oboda ka centru rejona.

Karta 1.8.5. Nagib terena Leskovačkog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama, kao i na vrhovima brda i uzvišenim zaravnima.

Karta 1.8.6. Ekspozicija terena Leskovačkog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona čine planina Seličevica (903 m) koja se nalazi sa severne strane. Sa severoistočne strane nalaze se Babička gora (1057 m) i Suva planina (1809 m). Planina Čemernik (1638 m) se nalazi sa jugoistočne strane, planina Kukavica (1442 m) sa južne, a sa zapada se prostire planina Radan (1409 m). Sve ove planine pripadaju Rodopskim planinama, osim Suve planine koja pripada Balkanskim planinama. Venci i padine ovih planina, kao i brdoviti tereni koji su zastuplјeni na krajnjem zapadu rejona, severoistočnom i jugoistočnom delu rejona, ispresecani rečnim koritima, orografski karakterišu ovaj rejon. Centralni deo rejona je više blago brdovit i sa ravnijim terenima.

Pejzaž

Ovaj rejon obuhvata Leskovačku kotlinu kroz koju protiče reka Južna Morava sa svojim pritokama, a to su: Pusta reka, Jablanica, Veternica i Vlasina. Oko rečnih korita nalaze se pretežno vlažne i poplavne šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe i dr., dok ostalim brdskim delovima rejona preovlađuju pretežno šume hrasta cera i sladuna i dr. U severoistočnom delu nalazi se i niži potpojas pretežno gorske bukove šume na obroncima Suve planine. U ovom rejonu karakteristike pejzaža daju i voćnjaci koji se uglavnom nalaze na brdskim delovima, a u ravničarskim delovima se nalaze naselјa i zemlјište na kome se često nalaze povrtarske kulture sa plastenicima.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 10.863 gazdinstva poseduje vinograde, što čini oko 33,6% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Leskovac.

Vinogorja

Leskovački rejon ima sledeća vinogorja:

1.8.1. Babičko vinogorje/Babičko;

1.8.2. Pustorečko vinogorje/Pusta Reka;

1.8.3. Vinaračko vinogorje/Vinarci;

1.8.4. Vlasotinačko vinogorje/Vlasotince.

1.8.1. Babičko vinogorje/Babičko

Prostiranje

Babičko vinogorje obuhvata vinogradarske terene na ograncima Seličevice i Babičke gore sa desne strane Južne Morave.

Granice

Granica vinogorja počinje od asfaltnog puta Malošište – Klisura na severnom ulazu u selo Klisure (N 43° 13’ 10’’, E 21° 50’ 24’’) na nadmorskoj visini od 213 metara i ide na istok južnim obroncima planine Seličevica idući preko kote 422 – „Marina dolina”, koordinate: N 43° 12’ 47’’, E 21° 51’ 42’’; N 43° 12’ 38’’, E 21° 52’ 15’’ i N 43° 12’ 32’’, E 21° 52’ 38’’, kote 488 – „Debeli del” i kote 339 – „Šilјegarnik”. Granica zatim u koordinati: N 43° 12’ 19’’, E 21° 53’ 26’’ prelazi granicu K.O. Rusna – Čečina i dolazi do kote 385 – „Mala reka”, zatim kota 499, 529 – „Stankovica”, 507 – kota na granici K.O. Dukat – Gornji Barbeš i 521 – „Radički rid”, preko koordinate: N 43° 12’ 07’’, E 21° 56’ 28’’ koja se poklapa sa izohipsom 500, zatim ide do kota 501 – „Poklopište” i 562, koordinate: N 43° 12’ 51’’, E 21° 57’ 40’’ i kote 622. Odatle granica izlazi na izohipsu 500 do iznad potesa „Crkvište” i od koordinate: N 43° 14’ 01’’, E 22° 00’ 18’’ dolazi do kote 254 – „Kutinska reka” u selu Taskovići. Tu granica skreće na jug Kutinskom rekom, prema Gadžinom Hanu do kote 268, a zatim asfaltnim putem Gadžin Han – Marina Kutina sve do ušća potoka u Kutinsku reku, nedaleko od seoske crkve. Tu se put kratko odvaja od asfaltnog puta, idući putem po obodu šume uz potok, a od mosta na Kutinskoj reci putem na jugozapad preko kote 408 prema naselјu Gornje Vlase, zatim izohipsom 500 do jugozapadnog oboda potesa „Zajac” i dalјe na jug preko kota 463 – „Vlaška reka”, 638 – „Treštalo brdo” i 523 – „Rupe”. Tu granica skreće na zapad izbacujući šumu između naselјa Donji Barbeš i Zaplanjska Toponica idući preko kote 363 – „Konjski potok” i izohipse 450 do oboda šume južno od Donjeg Barbeša. Granica se dalјe uklјučuje na asfaltni put Donji Barbeš – Toponica, ide njime na zapad, sve vreme idući obodom šume, a zatim ide preko kota 358 – „Zmijarnik” i 351 i dalјe kotama 482 – „Gradište”, 470 – „Golemi rid”, 508 – „Vučanica”, 556 – „Vinarska ornica”, 596 – „Strugarnica”, pa na jug 667 – „Kačarski rid”, a zatim putem nastavlјa do kote 675 – „Debeli deo”, nastavlјa tim putem ka selu Babičko, a zatim severno od ovog mesta sve vreme granica ide uz šumski pojas iznad ovog sela (koordinate: N 43° 08’ 11’’, E 22° 00’ 30’’ i N 43° 08’ 01’’, E 22° 00’ 27’’) do kote 663 – „Babina čuka”. Granica dalјe ide do kote 478 – „Vojnovski rid” i izlazi na granicu K.O. Crkovnica – Babičko. Tom granicom ide na jug, a onda se u koordinati: N 43° 06’ 50’’, E 22° 00’ 21’’ uklјučuje na izohipsu 400 i ide njome do raskršća šumskih puteva na reci Gabrovici u potesu „Vršnjik” i opet na jug putem preko sela Gornja Lokošnica i istok južno od potesa „Gradište” sve do zaseoka Balinci. Dalјe granica opet ide na jug preko kota 508 i 579 – „Orahovica”, kote 433 i putem od kote 588 – južni obod naselјa Golema Nјiva nastavlјa putem na jug preko kote 477 do kote 407 – „Selište”, zatim preko kote 339 – „Manastirska reka”. Granica odatle izlazi na izohipsu 350, tom izohipsom ide na istok do kote 439 – „Rid”, severno od Kupinovačke reke, a zatim izlazi na izohipsu 450 i njome na severoistok do te reke. Odatle granica ide tom rekom do severnog oboda naselјa Gornja Kupinovica, a odatle na istok preko kote 595, izohipsom 600 sve do asfaltnog puta Stupnica – Orašac, sve do skretanja za selo Jarsenovo i ponovo na jug do Stupničke reke. Tu granica kratko skreće na zapad tom rekom do istočnog oboda naselјa Orašac, a zatim šumskim putem do granice K.O. Orašac – Gradašnica, Gornja Slatina – Gradašnica, Donja Slatina – Gradašnica, Donja Slatina – Rajno Polјe i Donja Slatina – Manojlovce do obale Južne Morave. Granica dalјe ide na sever, kratko obalom reke i u severozapadnom obodu naselјa Bilјanica izlazi na asfaltni put Leskovac – Grajevce sa desne strane Južne Morave i ide tim putem do mosta u Grajevcima, gde kratko prelazi na obalu reke, uklјučujući tako naselјe Grajevce, a zatim nastavlјa putem pored Morave ka naselјu Drćevac do zaseoka Veličkovci i dalјe na sever putem pored obale, prolazeći zapadno od naselјa Donja Lokošnica i ispod potesa „Cerovac” se uklјučuje na asfaltni put Donja Lokošnica – Razgojna. Granica nastavlјa ukulјučujući naselјe Razgojna po obodu naselјa, a zatim se na severnom izlazu iz ovog naselјa uklјučuje na asfaltni put Razgojna – Grdanica do ulaza u naselјe Grdanica. Zatim zapadnim obodom uklјučuje ovo naselјe i na izlazu iz ovog naselјa uklјučuje se na asfaltni put Grdanica – Zaplanjska Toponica, uklјučuje naselјe Zaplanjska Toponica po zapadnom obodu sela (koordinate: N 43° 09’ 18’’, E 21° 55’ 08’’ i N 43° 09’ 36’’, E 21° 54’ 42’’), a zatim se na severnoj strani od ovog mesta ponovo uklјučuje na asfaltni put Zaplanjska Toponica – Čečina (koordinata: N 43° 09’ 52’’, E 21° 54’ 56’’) i tim putem preko mesta Čečina (uklјučujući ga sa jugozapadne strane) do ulaza u mesto Klisura, prolazi kroz ovo mesto i dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Babičko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Klisura, Čečina, Rusna, Dukat, Gornji Barbeš, Vilandrica, Grkinja, Taskovići, Gadžin Han, Marina Kutina, Gornje Vlase, Donji Barbeš, Toponica, Novo Selo, Babičko, Gornja Lokošnica, Crkovnica, Drćevac, Jašunja, Gornja Kupinovica, Jarsenovo, Stupnica, Orašac, Velika Bilјanica, Jelašnica, Grajevce, Zlokućane i Grdanica, kao i katastarske opštine Smrdan, Gornja Slatina i Donja Slatina.

1.8.2. Pustorečko vinogorje/Pusta Reka

Prostiranje

Pustorečko vinogorje se nalazi na pobrđu sa leve i desne strane Puste reke.

Granice

Granica vinogorja na severu polazi od granice K.O. Šarlince i Donji Drenovac od kote 249, jugoistočno od sela Donji Drenovac i ide putem između parcela preko kote 227, južno od Drenovačkog potoka, a zatim i asfaltnim putem južno od sela Šarlince i dalјe na jug asfaltnim putem Brestovac – Bojnik sa leve strane Puste reke, prelazi Pustu reku u centru Bojnika (koordinata: N 43° 00’ 49’’, E 21° 43’ 84’’) i ide dalјe na istok asfaltnim putem Bojnik – Đinđuša. Granica od mesta Đinđuša skreće na sever i ide putem sa desne strane Puste reke Đinđuša – Lapotince – Graovci – Stubla do granice K.O. Stubla – Gornje Brijanje. Tu granica skreće na istok granicom tih opština preko kota 362 – „Ćopino lojze” i 285 i dalјe putem preko kote 326 do kote 435 – „Šetalište” i preko kota 437 i 471 – „Dobra glava” do granice opština Bojnik – Leskovac. Granica dalјe ide na jug tom granicom opština, a zatim i Bojnik – Lebane sve do tromeđe K.O. Orane – Slišane – Bačevina. Granica dalјe ide granicom K.O. Orane – Slišane, Orane – Majkovac, Orane – Ivanje, Vujanovo – Ivanje, Vujanovo – Magaš – Dobra Voda i Brestovac – Magaš – Dobra Voda, tu se na kratko odvaja od granice katastarskih opština i ide zapadnim i južnim obodom jezera, a zatim se ponovo uklјučuje na granicu K.O. Brestovac – Bublica. Granica dalјe ide granicom K.O. Dubrava – Bublica, Dubrava – Zlata, Gornje Konjuvce – Zlata i dalјe granicama K.O. Gornje Konjuvce – Novo Momčilovo, Novo Momčilovo – Granica, Granica – Dubovo, Dubovo – Ćukovac, Ćukovac – Kare, Kare – Kosančić, Kosančić – Gornji Drenovac, Gornji Drenovac – Gornje Brijanje, Gornji Drenovac – Donje Brijanje, Gornji Drenovac – Međa, Gornji Drenovac – Šarlince, Šarlince – Donji Drenovac i tu dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Pustorečko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Šarlince, Međa, Donje Brijanje, Gornje Brijanje, Kosančić, Stubla, Lapotince, Zeletovo, Bojnik, Brestovac, Dragovac, Pridvorica, Đinđuša, Lapotince, kao i katastarske opštine Obilić, Ćukovac, Granica, Plavce, Zorovac, Crkvice, Donje Konjuvce, Gornje Konjuvce, Dubrava, Vujanovo, Orane, Lozane, Turjane, Rečica, Savinac, Mijajlica, Kamenica, Mrveš, Nova Topola, Kacabać II i Slavnik.

1.8.3. Vinaračko vinogorje/Vinarci

Prostiranje

Vinaračko vinogorje je prostrano vinogorje na pobrđu u centralnom i jugozapadnom delu rejona.

Granice

Na severu granica počinje od južnog oboda naselјa Kutleš i ide putem prema naselјu Čekmin, ispod potesa „Drenjak” i „Odrovje”, obuhvata naselјe Čekmin preko kote 206.8, zatim od potesa „Dugačka valuga” ide asfaltnim putem ka naselјu Pečenjevce, kratko na sever kanalom Šaranica do železničog mosta preko Jablanice. Granica ide prugom na jugoistok do pružnog prelaza, a zatim na jug rekom Jablanicom u dugom potezu do ispod zaseoka Zalužnje, gde prelazi na put pored leve obale reke, a zatim od severnog oboda naselјa Vinarce ponovo rekom na jug do mosta i asfaltnim putem ka Leskovcu, pa rekom Veternicom na severoistok do železničkog mosta – kota 226.5, a zatim kratko prugom na jug i asfaltnim putem Leskovac – Bogojevce do autoputa. Granica dalјe ide autoputem na jugoistok do izlaza iz rejona, odnosno mosta na Južnoj Moravi, kratko na jug levom obalom reke do ulaska u Grdeličku klisuru, a zatim na zapad preko kota 351 – „Vasilјkovac”, 440 i 419 – „Migulovac” i u potesu „Kupusište” dolazi do granica K.O. Velika Kopašnica – Slatina. Granica dalјe ide tom granicom, a zatim i granicom K.O. Velika Kopašnica – Tulovo, Velika Grabovnica – Tulovo, Zolјevo – Tulovo, Zolјevo – Nakrivanj, Zolјevo – Šainovac, Zolјevo – Presečina, Zagužane – Presečina i Veliko Trnjane – Presečina, sve do asfaltnog puta Leskovac – Vučje. Tu granica skreće na sever do južnog oboda grada, kratko rekom Veternicom i kod mosta kod Hemijsko – tehnološke škole prelazi na drugu stranu reke. Granica odatle ide na jugozapad asfaltnim putem Leskovac – Miroševce, uklјučujući u vinogorje naselјa Gornja Jajina, Palikuća, Radonjica i Bunuški Čifluk i od mosta na putu Bunuša – Žablјane rekom Veternicom sve do mosta u selu Miroševce. Odatle granica ide na sever putem Miroševce – Slavujevce do oboda šume (koordinate: N 42° 52’ 18’’, E 21° 50’ 22’’; N 42° 52’ 39’’, E 21° 50’ 42 i N 42° 53’ 11’’, E 21° 51’ 11’’) i njime nastavlјa do granice K.O. Gornja Bunuša – Todorovce. Granica tu skreće na severozapad tom granicom, a zatim i granicom K.O. Drvodelјa – Todorovce, Drvodelјa – Slavujevce, Donje Vranovce – Slavujevce, Donje Vranovce – Šumane, Veliko Vojlovce – Šumane, Lugare – Šumane, Ždeglovo – Šumane i Šumane – Konjino do reke Jablanice. Tu granica skreće na zapad kratko rekom, a zatim od asfaltnog puta na granici K.O. Konjino – Lebane i Konjino – Novo Selo do granice opština Lebane – Bojnik. Granica dalјe dolazi do raskrsnice puteva Lebane – Medveđa i Lebane – Prekopčelica do tromeđe K.O. Krivača – Prekopčelica – Geglјa, a zatim granicama K.O. Prekopčelica – Geglјa, Štulac – Geglјa, Štulac – Lalinovac i Svilјarica – Lalinovac do tromeđe sa K.O. Bačevina. Granica dalјe ide na severoistok granicom opština Bojnik – Lebane i Bojnik – Leskovac do tromeđe K.O. Dušanovo – Stubla – Donje Brijanje, nastavlјa granicom K.O. Dušanovo – Donje Brijanje, Čekmin –Međa, Kutleš – Međa i Kutleš – Šarlince sve do puta Kutleš – potes „Uši”, i tim putem na sever do početne tačke vinogorja.

Iz vinogorja se izbacuje dolina reke Jablanice od mesta Malo Vojlovce i Bošnjace do mesta Donje Stopanje. Granica izbačenog dela ide od mosta na asfaltnom putu Leskovac – Donje Stopanje i tim putem na istok do oboda naselјa Leskovac, zatim putem po južnom obodu potesa „Pržine”, kratko asfaltnim putem Leskovac – Gornje Stopanje do istočnog oboda naselјa Gornje Stopanje i u pravcu juga izlazi na asfaltni put Leskovac – Lebane, do skretanja za naselјe Gornje Trnjane i putem Gornje Trnjane – Vlase – Togočevce – Cekavica – Malo Vojlovce do mosta na Jablanici, uklјučujući u vinogorje sva ta mesta. Granica vinogorja dalјe ide na sever rekom do zaseoka Ćenovac, a zatim putem Ćenovac – Svirce – Gornje Stopanje – Donje Stopanje, uklјučujući sva ta mesta sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Vinaračko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Kutleš, Lipovica, Čekmin, Pečenjevce, Živkovo, Priboj, Zalužnje, Vinarce, Lebane, Bačevina, Svinjarica, Krivača, Miroševce, Todorovce, Bunuša, Radonjica, Strojkovce, Palikuća, Gornja Jajina, Donja Jajina, Leskovac, Rudare, Donji Bunibrod, Gornji Bunibrod, Guberevac, Donje Stopanje, Gornje Stopanje, Svirce, Turekovac, Velika Grabovnica, Ćenovac, Donje Trnjane, Gornje Trnjane, Gornje Sinkovce, Donje Sinkovce, Pertate, Velika Kopašnica, Cekavica, Valase, Togočevce, Mala Kopašnica i Oraovica, kao i katastarske opštine Kaštavar, Podrimce, Dušanovo, Petrovac, Belanovce, Milanovo, Karađorđevac, Kukulovce, Malo Vojilovce, Bošnjace, Lugare, Ždeglovo, Konjino, Novo Selo, Sekicol, Štulac, Prekopčelica, Veliko Vojilovce, Donje Vranovce, Drvodelјa, Togočevce, Kukulovce, Šišince, Mala Grabovnica, Zagužane i Zolјevo.

1.8.4. Vlasotinačko vinogorje/Vlasotince

Prostiranje

Vlasotinačko vinogorje zauzima brdovite terene sa desne strane Južne Morave i sa obe strane reke Vlasine.

Granice

Granica vinogorja počinje od granice K.O. Manojlovce – Donja Slatina, sa desne strane Južne Morave i kreće na istok tom granicom, a zatim i granicom K.O. Rajno Polјe – Donja Slatina, Gradašnica – Donja Slatina, Gradašnica – Gornja Slatina i Gradašnica – Orašac do Piskupovačke reke, severoistočno od naselјa Gradašnica. Tu granica skreće na jug preko kote 440 istočno od sela Gradašnica, 555 – „Kitka”, 578 – „Asanova čuka”, 583 – „Crkvište”, 471 – „Tumba”, pa na jugoistok 430 – „Goli rid”, 433 –„Korbulica”, 576, 591, 511 – severno od Crnatova, zaseoka Kladanac, Slavkovci i Dikinci – kota 400.4 do mosta na ušću potoka u Vlasinu, istočno od Kruševice. Granica dalјe ide asfaltnim putem Babušnica – Vlasotince, prelazi Vlasinu u Vlasotincu (koordinata: N 47° 57’ 55’’, E 20° 07’ 56’’), ide južnim obodom naselјa do izohipse 300 i putem u potesu „Bidžina dolina” izlazi na izohipsu 400. Granica ide tom izohipsom, a zatim istočno od naselјa Jastrebac, potokom do izohipse 650 u potesu „Čukarka”. Granica ide dalјe na jug putem koji prati tu izohipsu, a zatim i putem preko zaseoka Tribara, Gradište i Reka i prema selu Dadince do kote 349 – „Kozaračka reka”. Odatle granica ide potokom do kote 504 – „Kovačeva bara” i preko kote 580 – škola u Velikoj Sejanici i „Grlјke čuke” izlazi na Sejanički potok, zatim skreće na zapad tim potokom do zaseoka Pešinci i šumskim putem zapadno od potesa „Guvnište” do izohipse 550. Granica ide tom izohipsom na istok iznad zaseoka Lazove i preko zaseoka Klisurci kod izvora Dedobarskog potoka dolazi do izohipse 600. Granica tu skreće na zapad tom izohipsom do zaseoka Bojaninci i u pravoj liniji preko zaseoka „Božičani” – kota 636, dolazi do asfaltnog puta sa desne strane Južne Morave. Tu granica skreće na sever tim putem do Grdelice, a zatim i na severoistok asfaltnim putem ka Velikoj Sejanici sve do potesa „Čuka”, tu granica putem preko kote 513 dolazi do potesa „Živkova čuka” i dalјe izohipsom 550 do mesta južno od potesa „Barutana” i linijom u pravcu severozapada izlazi na kotu 319 – „Kozaračka reka”. Odatle se granica vraća na jugozapad asfaltnim putem Kozare – Grdelica – železnička stanica Grdelica – Mala Kopašnica, a zatim i desnom obalom Južne Morave do mesta Dobrotin i nastavlјa na sever izohipsom 250 sve do groblјa, južno od sela Prilepac, kod Gložana. Tu granica skreće kratko na istok, a zatim na jug zemlјanim putem preko potesa „Latinsko” i „Cer”, a zatim i asfaltnim putem Gložane – Ladovica – Vlasotince. Granica dalјe ide zapadnim obodom naselјa Vlasotince, a zatim i putem Vlasotince – Šišava – Konopnica – Stajkovce, uklјučujući ta mesta, a od Stajkovca izohipsom 250 do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Vlasotinačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Gradašnica, Lipovica, Manojlovce, Donje Krajince, Gornje Krajince, Stajkovce, Konopnica, Skrapež, Šišave, Donja Lomnica, Gornja Lomnica, Crna Bara, Crnatovo, Kruševica, Bolјare, Vlasotince van varoš, Vlasotince varoš, Jastrebac, Dadince, Gradište, Kovačeva Bara, Sejanica, Dedina Bara, Bojšina, Grdelica, Kozare, Orašje, Ladovica, Prilepac, Guberevac, Dobrotin, Grdelica selo, Grdelica varoš, kao i katastarsku opštinu Rajino Polјe.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Leskovački rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Babičko	Pustorečko	Vinaračko	Vlasotinačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Plovdina (Slankamenka)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Rkatziteli (Rkaciteli)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Babičko	Pustorečko	Vinaračko	Vlasotinačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Babičko	Pustorečko	Vinaračko	Vlasotinačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet					2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)					2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)					2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser					2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser					2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Leskovački rejon (Babičko, Pustorečko, Vinaračko i Vlasotinačko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Crveni drenak (Razaklija) – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Negotinski rubin – Kavadarski drenak – Antigona – Povardarska pozna – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Alphonse Lavallée – Italia (Muskat italija) – Muscat d’Alexandrie (Aleksandrijski muskat) – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Silvo kordunica – Mozerova kordunica		– Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	10		10,5

1.9. VRANјSKI REJON/VRANјE

Prostiranje

Vranjski rejon obuhvata terene Vranjske doline oko Južne Morave.

Granice

Granica Vranjskog rejona počinje na severu od magistralnog puta Vranje – Leskovac kod mesta Mazarać, na granici K.O. Mazarać i Korbevac. Granica dalјe ide na zapad Korbevačkom rekom do asfaltnog puta, kojim skreće na jugozapad preko kote 362 do granice K.O. Bujkovac – Vranjska Banja. Granica dalјe nastavlјa granicom tih K.O., a zatim i granicom K.O. Vranjska Banja – Izumno, Vranjska Banja – Leva Reka, Leva Reka – Toplac, Leva Reka – Tibužde, Tibužde – Lukovo, Lukovo – Gornje Trebišnje, Gornje Trebišnje – Nastavce, Nastavce – Preobraženje, Preobraženje – Gornja Otulјa, Gornja Otulјa – Gornje Žapsko, Gornje Žapsko – Bulјesovce. Granica se zatim odvaja izohipsom 700 u potesu „Samovrlјsko kolo”, ide njome na jugoistok do kote 703, nastavlјa tom izohipsom i južno od naselјa Bulјesovce se uklјučuje na izohipsu 650, njome nastavlјa na jugoistok gde se uklјučuje na granicu K.O. Bulјesovce – Buštranje, a zatim nastavlјa granicom K.O. Buštranje – Gornja Otulјa, Buštranje – Kopanjane, Kopanjane – Rusce, Lepčince – Rusce, Rusce – Vladovce, Rusce – Barbace, Barbace – Brnjare, Brnjare – Sejace, Brnjare – Baralјevac, Sveta Petka – Baralјevac, Baralјevac – Klenike, Kuštica – Baralјevac, Baralјevac – Spančevac, Starac – Spančevac, Starac – Pretina, Pretina – Uzovo, Pretina – Sebrat, Spančevac – Sebrat, Spančevac – Lukarce, Lukarce – Trejak. Odatle granica ide na sever preko kota 601, 766 – „Dobrogled”, 597 – „Dodolarci”, zatim preko granice K.O. Spančevac – Kuštica (koordinata: N 42° 22’ 27’’, E 21° 50’ 21’’) i Kuštica – Trejak (koordinata: N 42° 22’ 36’’, E 21° 50’ 18’’) do kota 662 – potok „Pasiji do” i 751 – „Kitke”, preko granice K.O. Trejak – Klinovac (koordinata: N 42° 23’ 42’’, E 21° 50’ 56’’) do kota 684 – zaseok „Isarci” zapadno od sela Trejak, 652 – „Popovica”, 587 – zapadno od sela Klinovac, 627 – „Zajkov rid”, 453 – potok „Srednji del” i 546 – „Bela padina”, a zatim granica skreće na jugozapad preko kota 482 – „Žbevačka reka”, „Dupšina čuka” (koordinata: N 42° 25’ 52’’, E 21° 49’ 43’’) i 561 – na granici K.O. Ljilјance – Žbevac. Granica dalјe nastavlјa na jug, granicom pomenutih K.O. do kote 478 – potok „Jastrebački dol”. Granica dalјe ide do kote 693 – „Vrla strana”, zatim na zapad do kote 593 – „Košarnska reka”, zatim u koordinati: N 42° 23’ 52’’, E 21° 48’ 28’’ prelazi granicu K.O. Košarno – Bogdanovac u potesu „Selište” i ide do kote 573 – „Raskrsje” i ponovo na sever do kota 474 – zapadno od mesta Bogdanovac i 435 – „Bogdanovačka reka”. Odatle granica ide do kote 518 – „Biševački rid”, a zatim na jug preko kota 436 – „Krajimirovska reka” i 541 – „Biševac” na granici K.O. Borovac – Biševac. Granica nastavlјa na jug granicom pomenutih K.O., a zatim i granicom K.O. Donje Novo Selo – Biševac i Bogdanovac – Donje Novo Selo do kota 565 – „Renejski potok”, 695 – zaseok Nova Mahala – Novo Selo, 475 – „Negovačka reka”, 532 – severno od mesta Bilјača, 489 – potok „Dragušica”, 661 – „Široke ornice” i 727 – „Balavan”, zatim nastavlјa šumskim putem preko kota 658 – „Kuka”, 615, 529 – „Vlaške trle” i 496 – potok „Nikotinski dol”, pa šumskim putem ide preko kote 578 – „Lazine” do zaseoka Šatkin vir zapadno od mesta Aliđerce, pa preko kota 569 i 563 – „Dedovica” do državne granice na reci Alguštica. Odatle se granica rejona poklapa sa državnom granicom sve do izohipse 500, južno od mesta Miratovac. Granica dalјe ide na sever preko kota 587 – „Miratovac” i 736 do izohipse 600, kratko tom izohipsom na zapad i ponovo na sever, preko kota 739 – „Golak i Trnaves” i 567 – „Trnavska reka” do izohipse 700. Granica nastavlјa izohipsom 700, iznad sela Norča do severnog oboda potesa „Ret”, zapadno od Preševa, zatim preko kote 535 – asfaltni put Preševo – Bujić, a zatim u koordinati: N 42° 19’ 23’’, E 21° 38’ 45’’ prelazi granicu K.O. Preševo – Oraovica, u potesu „Krkovac” i ide do kota 696 – „Kodragat”, severno od Oraovice, 666 – „Bukovske Brinje”, 573 – „Leskovac”, 485 – „Sušajski potok” (granica K.O. Dolјa Šušaja – Crnotice), 624 – „Golemo brdo”, 537 – „Gornji đeren”, 523 – „Kokošarnik”, 496 – „Rajinska reka”, 588 – „Rajinski rid”, 520 – „Berčevska reka” (tromeđa K.O. Rajince – Letovica – Berčevac), 574, 500 – „Trešnjev potok”, severozapadno od mesta Letovica, 570 – istočno od mesta Vrban, 554 – potok „Bološin”, 621 – „Haziziov zabel”, 610 – „Bujni dol”, 570 – jugozapadno od mesta Lučane, 632 – „Gropa”, 441, 416 – asfaltni put Končulј – Bujanovac, 558 – „Čuka”, zapadno od sela Turija, 547 – „Prejveši”, 432 – „Trnovačka reka” i 617 – „Zabel”, severno od mesta Veliki Trnovac, zatim izohipsom 600 do potoka Skok, severno od mesta Lopardince, a dalјe do kota 691 – „Leskov do”, 794 – „Preslap”, potes „Crkvište”, 573 – crkva Sv. Đorđe u zaseoku Milivojice, 705, 791 – „Gradište”, 665 – zaseok „Kiselci” i 600 – crkva u zaseoku Soderce, zatim prelazi granicu K.O. Soderce – Vranje II (koordinata: N 42° 33’ 40’’, E 21° 51’ 59’’ preko potesa „Banovo brdo”, iznad naselјa Sobina, kota 715 i 731 – „Država”, izohipse 750 do iznad zaseoka Levorečani, potesa „Zajednice”, severno od zaseoka Mečkovac, kote 770 – „Klašnice”, potesa „Straža”, 638 – „Bilo”, kota 459 – „Mala reka” i 540 – severno od zaseoka Mazarać do početne tačke rejona.

Granice Vranjskog rejona obuhvataju i granice Surduličkog vinogorja koje predstavlјa fizički odvojeno vinogorje.

Karta 1.9.1. Granice rejona i vinogorja Vranjskog rejona

Obuhvaćene opštine

Vranjski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Vladičin Han, Surdulica, Vranje, Bujanovac i Preševo.

Površine rejona i vinogorja

Vranjski rejon zauzima površinu od 57.801,82 ha, gde je najveće Vrtogoško vinogorje.

Tabela 1.9.1. Površine rejona i vinogorja Vranjskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Surduličko vinogorje	4.417,74	7,64	12,11
Vrtogoško vinogorje	19.059,95	32,97	52,25
Buštranjsko vinogorje	12.998,77	22,49	35,64
Ukupno	36.476,46	63,1	100,00
Vranjski rejon Ukupna površina ha)	57.801,82

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Vranjskom rejonu ima 421,31 ha vinograda (oko 409,58 ha rodnih vinograda, odnosno 97,22%), od čega je 103,58 ha sa stonim sortama i 317,73 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.9.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Vranjskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.9.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Bujanovcu, Vranju i Preševu (1961–2010).

Tabela 1.9.2. Bioklimatski indeksi Vranjskog rejona

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Bujanovac	16.4	1432.1	1242.9	2056.2	9.0	163.8	7.8	3.9	2.5
Vranje	16.8	1512.1	1290.3	2064.1	10.4	154.0	4.7	3.3	1.4
Preševo	16.8	1511.4	1270.8	2018.6	11.0	152.9	3.1	2.3	1.0

Karta 1.9.2. Vinklerov indeks Vranjskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su vertisol i ranker, sirozem, litosol na granitu, granodioritu i kvarclatitu, a zastuplјeni su u manjoj meri i fluvisol, eutrični kambisol i ostala zemlјišta.

Karta 1.9.3. Tipovi zemlјišta Vranjskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 42° 35’ geografske širine na severu do 42° 13’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 390 m do 780 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 420 m do 650 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući sa oboda ka centalnom delu rejona.

Karta 1.9.4. Nadmorska visina Vranjskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.9.5. Nagib terena Vranjskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 1.9.6. Ekspozicija terena Vranjskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona čini planina Rujan (696 m) koja se nalazi sa južne strane rejona, ali se rejon karakteriše nagibima i završecima planina koji se prostiru uglavnom sa zapadne i istočne strane i završavaju se ravnim terenima pored reke Južna Morava.

Pejzaž

U ovom rejonu ističu se dve celovitosti, to su Vranjsko Pomoravlјe i Vranjsko-bujanovačka kotlina. Vranjsku kotlinu čine dva dela: kotlinsko obodno pobrđe i dolinski deo Južne Morave sa njenim pritokama. Vranjsko-bujanovačka kotlina predstavlјa nizijski kotlinski prostor , gde su zastuplјene pretežno vlažne i poplavne šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr. Sa severne strane se nalazi Grdelička klisura koja predstavlјa najizrazitiju planinsku oblast u toku reke Južne Morave. U ovoj oblasti nalaze se pretežno šume hrasta cera, sladuna i dr. U jugoistočnom delu rejona se nalazi i planinski pojas pretežno gorskih bukovih šuma. Sve ovo, uz male i sitne voćnjake i parcele pod ratarskim kulturama daju pejzažne karakteristike ovom rejonu.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 2.613 gazdinstava poseduje vinograde, što čini oko 11,79% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštinama grada Vranja.

Vinogorja

Vranjski rejon ima sledeća vinogorja:

1.9.1. Surduličko vinogorje/Surdulica;

1.9.2. Vrtogoško vinogorje/Vrtogoš;

1.9.3. Buštranjsko vinogorje/Buštranje.

1.9.1. Surduličko vinogorje/Surdulica

Prostiranje

Surduličko vinogorje se nalazi na severu i predstavlјa fizički odvojeno vinogorje – oazu u kotlini između reke Južne Morave i Surdulice.

Granice

Granica vinogorja kreće na severu od magistralnog puta Niš – Vranje, kod ušća Karadinske reke u Južnu Moravu, na južnom obodu Grdeličke klisure i ide tim putem na istok preko kote 464 – „Straža”, severno od mesta Prekodolce, zatim izohipsom 400 do raskrsnice asfaltnih puteva kod zaseoka Čengovska Mahala – selo Žitorađe i dalјe asfaltnim putem Žitorađe – Leskova Bara do kote 494, odakle kreće na jugoistok obodom šume preko koordinata: N 42° 42’ 51’’, E 22° 07’ 32’’; N 42° 42’ 42’’, E 22° 07’ 44’’ i N 42° 42’ 37’’, E 22° 07’ 38’’, preko kote 398.0 – „Čengovska mahala”. Granica dalјe nastavlјa obodom šume preko koordinata: N 42° 42’ 36’’, E 22° 07’ 50’’, N 42° 42’ 42’’, E 22° 08’ 04’’ i N 42° 42’ 49’’, E 22° 08’ 17’’ i nakon toga izlazi na asfaltni put kojim ide na severoistok i njime dolazi do kote 549. Granica zatim ide obodom šume preko koordinata: N 42° 42’ 48’’, E 22° 08’ 48’’; N 42° 42’ 37’’, E 22° 08’ 39’’ i N 42° 42’ 40’’, E 22° 08’ 54’’, nakon toga ide preko koordinata: N 42° 42’ 26’’, E 22° 08’ 44’’; N 42° 42’ 18’’, E 22° 08’ 30’’; N 42° 42’ 15’’, E 22° 08’ 24’’; N 42° 42’ 16’’, E 22° 08’ 38’’ i N 42° 42’ 24’’, E 22° 08’ 54’’, isklјučujući potok Dubnica iz vinogorja. Granica dalјe ide preko kota 562 – „Odanovica” i 633, a zatim obodom šume izohipsom 510, obuhvatajući naselјe Surdulica do kote 534 – most na zapadnom obodu naselјa Ćurkovica. Tu granica skreće na jugozapad izohipsom 550 i izlazi na asfaltni put Donje Romanovce – Surdulica kojim ide do granice K.O. Gornje Romanovce – Donje Romanovce, odakle se uklјučuje na put kojim ide obodom šume, isklјučujući iz vinogorja potes „Gradište” i izlazi na granicu K.O. Masurica – Donje Romanovce do kote 597, a zatim nastavlјa granicom K.O. Masurica – Surdulica do kote 517 – „Vidina dolina”. Granica vinogorja tu izlazi na asfaltni put Surdulica – Masurica kojim ide na jug, a zatim se isklјučuje u koordinati: N 42° 40’ 11’’, E 22° 09’ 51’’, ide preko koordinata: N 42° 40’ 02’’, E 22° 09’ 57’’ i N 42° 39’ 48’’, E 22° 10’ 02’’, obuhvatajući naselјe Masurica. Granica se dalјe na južnom obodu naselјa uklјučuje na izohipsu 600, ide njome kratko na zapad, a zatim u potesu „Kunga” prelazi na izohipsu 550 i nastavlјa njome u istom pravcu do istočnog oboda naselјa Suvojnica, gde nastavlјa izohipsom 550, obuhvatajući naselјe. Granica se severozapadno od potesa „Kozoder” uklјučuje na asfaltni put Suvojnica – Dekutince i ide u pravcu zapada i skreće na severozapad do kote 550, zatim putem na severoistok do mesta Pepelarci i nastavlјa putem na sever, istočno od potesa „Spasin ćukar” do kote 478 – „Čuka”. Granica dalјe ide na severozapad preko koordinata: N 42° 41’ 26’’, E 22° 06’ 15’’ i N 42° 42’ 05’’, E 22° 05’ 23’’, odakle se uklјučuje na izohipsu 350 i ide njome na severozapad obilazeći potes „Durićevski rid”. Granica se zatim uklјučuje na granicu K.O. Polom – Vladičin Han u potesu „Kastanovac”, njome ide na jug i isklјučuje se sa nje severozapadno od potesa „Bajramova Arnica”. Granica se odatle uklјučuje na izohipsu 350, kojom ide na jug preko potesa „Čivlak” i u naselјu Polom se uklјučuje na asfaltni put kojim ide na jug do potesa „Vrla”. Granica odatle prelazi naselјe Dekutince i uklјučuje se na Dekutinsku reku, ide kratko njome, a zatim kratko i asfaltnim putem, severno od reke Raške. Dalјe granica skreće na jugoistok asfaltnim putem od koordinate: N 42° 39’ 17’’, E 22° 05’ 44’’ i njime ide do kote 508. Granica dalјe ide putem po obodu šume na jugozapad, a zatim na jugoistok izohipsom 430, a zatim u koordinati: N 42° 38’ 19’’, E 22° 06’ 18’’ skreće na jugozapad preko reke Jelašnice i nastavlјa obodom šume izohipsom 470, a zatim i 450. Granica se zatim uklјučuje na izohipsu 420 i ide njome obodom šume do reke Duplјešnice koju prelazi u koordinati: N 42° 38’ 40’’, E 22° 04’ 24’’, a zatim ide putem do kote 454 i dalјe nastavlјa na jug pa na severozapad do asfaltnog puta Vladičin Han – Vranje u koordinati: N 42° 38’ 38’’, E 22° 03’ 19’’ i dalјe ide tim putem na sever, a zatim se u potesu „Suvi rid”, severozapadno od naselјa Dekutince, odvaja na zapad do koordinate: N 42° 40’ 15’’, E 22° 03’ 46’’, a zatim na severoistok preko potesa „Krčmište” do koordinate: N 42° 40’ 36’’, E 22° 04’ 01’’. Odatle granica skreće na jugoistok i ponovo se uklјučuje na autoput Vladičin Han – Vranje, nastavlјa tim putem na sever, prelazi reku Južnu Moravu u koordinati: N 42° 42’ 13’’, E 22° 03’ 43’’, a potom izlazi na granicu K.O. Vladičin Han – Repince i ide dalјe granicom tih opština, a zatim i granicom K.O. Vladičin Han – Kalimance i tako dolazi do početne tačke vinogorja.

Vinogorju ne pripada šumski pojas potesa „Bajramova Arnica”, „Milјak”, „Sredobrdina” i „Cerovac” u K.O. Prekodolce, Binovce, Polom, Dubojnica, Dekutince i Suvojnica.

Obuhvaćene katastarske opštine

Surduličko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Vladičin Han, Prekodolce, Žitorađa, Zagužanje, Surdulica, Donje Romanovce, Masurica, Suvojnica, Dugojnica, Binovce, Degutince, Gramađe, Jelašnica, kao i katastarske opštine Kalabovce i Alakince.

1.9.2. Vrtogoško vinogorje/Vrtogoš

Prostiranje

Vrtogoško vinogorje se nalazi u centralnom delu rejona sa obe strane u odnosu na Južnu Moravu i ima dva dela, zapadni i istočni.

Granice

Granica zapadnog dela vinogorja počinje na severoistoku od magistralnog puta Leskovac – Bujanovac, kod mesta Mazarać i kreće na jugozapad tim putem do jugozapadnog oboda naselјa Bujanovac. Tu granica skreće na sever asfaltnim putem, zapadno od naselјa i njime do asfaltnog puta Bujanovac – Veliki Trnovac. Tu granica skreće na jugozapad izohipsom 410 do mosta u selu Lučane. Granica ide granicom K.O. Lučane – Turija, izlazi na asfaltni put Lučane – Končulј, a zatim u pravcu severoistoka preko kote 558 – „Tašlak” izlazi na izohipsu 500 i izohipsom ide do potesa „Prejveši”. U tom potesu granica se spušta šumskim putem na izohipsu 450 i njome ide iznad mesta Veliki Trnovac do Trnovačke reke. Granica prelazi reku u pravcu severoistoka i nastavlјa izohipsom 500 do potoka Skok i dalјe izohipsom 550 iznad naselјa Gornji Vrtogoš do Vrtogoške reke. Granica prelazi reku u pravcu severoistoka i nastavlјa izohipsom 600 iznad naselјa Katun sve do kote 573 – crkva Sv. Đorđe u zaseoku Milivojce. Granica se šumskim putem iznad tog naselјa penje do izohipse 650 i njome iznad mesta Dubnica do zaseoka Kiselci i dalјe u istom pravcu od zaseoka Samolјica izohipsom 600 do crkve iznad naselјa Soderce. Odatle granica u pravcu severoistoka izlazi na izohipsu 650 i njome iznad naselјa Sobina do Gradske reke. Granica vinogorja prelazi Gradsku reku i nastavlјa u istom pravcu izohipsom 650 do potesa „Kula”, severozapadno od zaseoka Balinovac i izohipsom 700 do zaseoka Lovorečani. Granica nastavlјa seoskim putem zaseok Mečkovac – Klašnice do južnog oboda mesta Klašnice, a zatim ide na istok preko kote 574 – potok „Bunovac”, potesa „Straža”, kratko izohipsom 650 i dalјe preko kota 669 – „Jelen”, 438 – „Golema reka”, 547 – „Cer” i 540 i preko severnog oboda naselјa Mazarać do početne tačke zapadnog dela vinogorja.

Granica istočnog dela vinogorja počinje na severu od magistralnog puta Vranje – Leskovac kod mesta Mazarać, na granici K.O. Mazarać i Korbevac. Granica dalјe ide na zapad Korbevačkom rekom do asfaltnog puta kojim skreće na jugozapad preko kote 362 do granice K.O. Bujkovac – Vranjska Banja. Granica dalјe nastavlјa granicom tih K.O., a zatim i granicom K.O. Vranjska Banja – Izumno do kote 537 – južno od Vranjske banje izlazi na izohipsu 450. Granica ide tom izohipsom na zapad do asfaltnog puta ka kamenolomu u potesu „Stršlјivac”. Granica nastavlјa izohipsom 500, isklјučujući iz rejona šumski pojas potesa „Kumarevska čuka” i dolazi do potoka u naselјu Toplac. Granica nastavlјa u pravcu juga preko kota 506 – „Crkvište”, 706 – „Krst”, 490 – „Levorečka reka”, 670 – „Tibužde”, zatim izlazi na granicu K.O. Lukovo – Tibužde, ide njome na jug, a zatim se odvaja na zapad na granicu K.O. Tibužde – Gornje Trebešinje i K.O. Gornje Trebešinje – Donje Trebešinje. Granica odatle ide do kota 605 – „Gola Đ.” i 456 – „Duboki dol”, odatle skreće na severozapad i izlazi na granicu K.O. Donja Otulјa – Preobraženje i ide tom granicom, a zatim i granicom K.O. Rataje II – Preobraženje, K.O. Donje Žapsko – Rataje II do kote 588. Odatle se granica spušta na jug obodom šume do granice K.O. Gornje Žapsko – Donje Žapsko i ide kratko na istok i u koordinati: N 42° 27’ 27’’, E 21° 55’ 16’’, ispod potesa „Deren”, skreće na jugoistok do granice K.O. Preobraženje – Donje Žapsko. Odatle granica izlazi na seoski put severozapadno od potesa „Golemi šanci” i ide tim putem na jug i jugozapad, prelazi Žapsku reku i preko koordinate: N 42° 26’ 37’’, E 21° 55’ 16’’ izlazi na izohipsu 700 u potesu „Samovrlјsko kolo”, ide njome na jugoistok do kote 703, nastavlјa tom izohipsom i južno od naselјa Bulјesovce se uklјučuje na izohipsu 650, njome nastavlјa na jugoistok gde se uklјučuje na granicu K.O. Bulјesovce – Buštranje. Odatle se granica spušta u potesu „Simonovac” do puta kojim ide na jugozapad, a zatim se uklјučuje na asfaltni put Velјkovska Mahala – Buštranje, ide tim putem na severozapad do kote 492, odatle nastavlјa putem na jug i izlazi na granicu K.O. Drežnica – Buštranje severno od potesa Kitke. Ide granicom tih K.O., zatim i granicom K.O. Sveta Petka – Buštranje, a zatim i granicom K.O. Malo Buštranje – Buštranje do kote 657. Granica se odatle spušta asfaltnim putem na jug i dolazi do kote 673 – „Odžin rid” odakle skreće na jug preko potesa „Kalčinska mahala” do asfaltnog puta kojim ide na jug, a zatim se u koordinati: N 42° 23’ 30’’, E 21° 55’ 49’’ uklјučuje na put kojim ide na jug do granice K.O. Brnjare – Barbace, a zatim i granicom K.O. Brnjare – Sejace, Brnjare – Baralјevac, Sveta Petka – Baralјevac, Baralјevac – Klenike, Kuštica – Baralјevac, Baralјevac – Spančevac, Starac – Spančevac, istovremeno se poklapajući sa granicom rejona do potesa „Bašejci”. Granica se zatim zapadno od pomenutog potesa uklјučuje na asfaltni put kojim ide na jugozapad preko kote 518 do kote 529, odakle skreće na severozapad i dolazi do kote 638 – „Gočobici” i odatle linijom u pravcu severozapada u zaseoku Kačarci izlazi na izohipsu 650. Granica se nastavlјa na sever tom izohipsom do potoka Pasiji dol preko zaseoka Marinci, ide izohipsom 600 iznad potoka Bućalo u mestu Uštica. Granica od zaseoka Karajanci ide ponovo na sever, preko kote 649 – „Raimov rid”, izohipse 600, zaseoka Polomarci i Prekoriđanci, izohipsom 550 do tačke gde se ona seče sa seoskim putem (koordinata: N 42° 24’ 42’’, E 21° 51’ 54’’). Granica dalјe ide tim putem na severoistok, a zatim obodom šume preko koordinata: N 42° 24’ 51’’, E 21° 51’ 43’’; N 42° 24’ 57’’, E 21° 51’ 37’’ i N 42° 25’ 01’’, E 21° 51’ 29’’ gde izlazi na seoski put, zapadno od mesta Klinovac i ide njime do kote 438. Odatle granica skreće kratko na sever, pa na severozapad i tim putem ide do koordinate: N 42° 25’ 22’’, E 21° 51’ 56’’, gde skreće na jugozapad potokom i dolazi do granice rejona (koordinata: N 42° 25’ 08’’, E 21° 51’ 11’’). Granica zatim ide na sever do kote 627 – „Zajkov rid”, nastavlјa na severoistok šumskim putem do asfaltnog puta na južnom obodu naselјa Krševica. Granica nastavlјa na sever asfaltnim putem prema Vranju do zadruge u Krševici, a zatim u pravcu severoistoka seoskim putem preko kote 445 izlazi na izohipsu 450. Granica ide na sever tom izohipsom i u koordinati: N 42° 28’ 56’’, E 21° 56’ 07’’, skreće na sever, prelazi Trebišnjičku reku u koordinati: N 42° 29’ 02’’, E 21° 56’ 06’’ i izlazi na asfaltni put Donje Trebešinje – Vranje, severno od kote 446, izostavlјajući iz vinogorja sve niže terene u dolini Južne Morave. Granica nastavlјa tim putem do kote 422 (raskrsnica puteva za Barelić i Donju Otulјu) i nastavlјa putem između parcela u pravcu severozapada do izvora Smailka. Odatle granica ide putem između parcela preko potesa „Dlage” do kote 377 – raskrsnica puteva u mestu Zlatokop, skreće na jugoistok asfaltnim putem Vranje – Tibužde do zaseoka Dolinarci. Granica prelazi Tibušku reku putem preko kote 422 i nazad na severozapad preko potesa „Parćinci” i „Jerinjci” i kote 386. Odatle granica ide na severoistok putem Zlatokop – Donja Mahala – Ategan Mahala – Česma – Bara i ispod potesa „Kumarevska čuka” izlazi na prugu Vranje – Niš i tom prugom do početne tačke istočnog dela vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Vrtogoško vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Zapadni deo: delovi katastarskih opština Moštanica, Mazarać, Struganica, Klašnjice, Bresnica, Ranutovac, Mečkovac, Suvi Dol, Vranje grad, Vranje II, Katun, Soderce, Ribince, Donji Neradovac, Dubnica, Milivojce, Beli Breg, Pavlovac, Gornji Vrtogoš, Davidovac, Karadnik, Srpska Kuća, Rakovac, Lopardince, Bujanovac, Veliki Trnovac i Turija i katastarske opštine Bunuševce, Gornji Neradovac, Stropsko i Donji Vrtogoš.

Istočni deo: delovi katastarskih opština Korbevac, Bujkovac, Vranjska Banja, Kumarevo, Toplac, Ćukovac, Dulan, Tibužde, Zlatokop, Donje Trebešinje, Preobraženje, Donja Otulјa, Rataje II, Aleksandrovac, Donje Žapsko, Gornje Žapsko, Milanovo, Bulјesovce, Buštranje, Krševica, Klinovac, Trejak, Kuštica, Spančevac, Brnjare i Malo Buštranje i katastarske opštine Klenike i Petka.

1.9.3. Buštranjsko vinogorje/Buštranje

Prostiranje

Buštranjsko vinogorje se nalazi u centralnom delu rejona na širem području Preševske kotline i sastoji se iz dva dela, zapadnog i istočnog.

Granice

Granica zapadnog dela vinogorja počinje na severoistoku od pruge Preševo – Vranje – kota 402 – pružni prelaz na asfaltnom putu Bujanovac – Samolјica i kreće na jug tom prugom sve do državne granice sa Republikom Makedonijom. Granica skreće na severozapad državnom granicom do izohipse 500 i njome ide na sever, a zatim na zapadnom obodu mesta Miratovac prelazi na izohipsu 550 i njome nastavlјa na sever do šumskog puta Miratovac – potes „Golak i Trnaves” i tim putem do izohipse 600. Tom izohipsom nastavlјa na sever, iznad naselјa Trnava, seoskim putem Trnava – Gornja Mala i dalјe izohipsom 650 iznad mesta Norča do šumskog puta Preševo – potes „Ret”, do zapadnog oboda naselјa Preševo. Dalјe granica ide izohipsom 550 do šumskog puta Oraovica – potes „Krkovac” i tim putem preko kota 532 i 508 do izohipse 500, kratko tom izohipsom do puta Oraovica – potes „Kodra gat”, tim putem do izohipse 550 do potoka Grudan iznad zaseoka „Kišenske Trle”. Granica dalјe nastavlјa izohipsom 500 do iznad zaseoka „Donja Šušaja”, zatim putem Donja Šušaja – Crnotince do izvora Selinskog potoka, odakle skreće na sever do puta Crnotice – Donje Gare (koordinata: N 42° 21’ 48’’, E 21° 41’ 52’’). Odatle se granica uklјučuje kratko na izohipsu 470, njome ide do puta Crnotince – Rajince, a zatim tim putem na sever, zatim se u koordinati: N 42° 22’ 02’’, E 21° 42’ 06’’ uklјučuje na izohipsu 500 i njome ide na zapad sve do granice rejona (koordinata: N 42° 21’ 59’’, E 21° 41’ 22’’). Granica dalјe nastavlјa na severozapad do kote 623 – „Kokošarnik”, poklapajući se sa granicom rejona, nastavlјa na severozapad, a zatim se u koordinati: N 42° 22’ 20’’, E 21° 40’ 27’’ isklјučuje sa granice rejona i nastavlјa obodom šume preko koordinata: N 42° 22’ 26’’, E 21° 40’ 35’’; N 42° 22’ 27’’, E 21° 40’ 52’’ i N 42° 22’ 37’’, E 21° 40’ 51’’, odakle se uklјučuje na izohipsu 470 kojom ide na istok do kote 453 – ušće Berčevske reke u Rajinsku reku. Odatle granica ide na severozapad putem uz Berčevsku reku, preko kote 534, a zatim putem na severozapad do kote 574, gde se uklјučuje na granicu rejona, i kota 500 – „Trešnjev potok”, severozapadno od mesta Letovica, 570 – istočno od mesta Vrban, 554 – potok „Bološin”, 621 „Haziziov zabel”, 610 – „Bujni dol”, 570 – jugozapadno od mesta Lučane, 632 – „Gropa”, 441, sve vreme se poklapajući sa granicom rejona. Odatle se granica uklјučuje na put zapadno od mesta Brisić, ide tim putem na istok, severno od potesa „Muadžiri” i „Sejace”, prolazi kroz Lučane, nastavlјa putem, severno od mesta Oslare i Levosoje, izlazi na prugu Preševo – Vranje i dolazi do početne tačke zapadnog dela vinogorja.

Granica istočnog dela vinogorja počinje na severu od pruge Preševo – Vranje – kota 402 – pružni prelaz na asfaltnom putu Bujanovac – Samolјica i kreće na severoistok izohipsom 400, sve do reke Gušanski dol, severoistočno od naselјa Žbevac. Tu granica skreće na jug tom rekom, a zatim i asfaltnim putem do granice rejona (koordinata: N 42° 26’ 08’’, E 21° 50’ 45’’). Granica se kratko poklapa sa granicom rejona idući na jugozapad do Žbevačke reke, a zatim njome na severozapad do kote 442. Granica dalјe ide obodom šume preko koordinata: N 42° 26’ 19’’, E 21° 49’ 47’’ i N 42° 26’ 14’’, E 21° 49’ 34’’, a zatim u koordinati: N 42° 26’ 07’’, E 21° 49’ 27’’ izlazi na seoski put kojim ide na jug, a zatim na zapad do kote 436, južno od Stevapskog dola. Dalјe granica nastavlјa istim putem na zapad preko kote 510 do kote 416. Granica nastavlјa putem istočnim, severnim i zapadnim obodom šume do kote 497 gde skreće na severozapad, pa na raskrsnici seoskih puteva na jugozapad, prolazi severno od Bujanovačkog jezera preko kota 401, 490 – „Božinjevac”, 505 i 530 – „Cepotine”. Granica dalјe nastavlјa putem na jug i izlazi na izohipsu 500, ide njome, a zatim se isklјučuje i ide preko koordinata: N 42° 24’ 53’’, E 21° 45’ 24’’ i N 42° 24’ 27’’, E 21° 45’ 36’’ do koordinate: N 42° 25’ 02’’, E 21° 45’ 49’’ do raskrsnice seoskih puteva u potesu „Demirov rid”. Granica dalјe nastavlјa na jug putem, a zatim se severozapadno od kote 482 uklјučuje na izohipsu 500, njome ide na jugozapad, a zatim se južno od mesta Krajmirovac uklјučuje na put kojim ide na jug do kote 617 – „Jarićište”. Granica odatle ide putem do kote 517 u mestu Samolјica, odakle nastavlјa istočnim obodom naselјa do puta južno od potesa „Korbska mala”, a zatim nastavlјa tim putem na jug do Negovačke reke, dalјe putem preko kote 460. Granica prelazi Kratku baru u koordinati: N 42° 21’ 40’’, E 21° 44’ 44’’ i dolazi do kote 532 kojom izlazi na granicu rejona. Granica ide kratko na jugoistok istočnim obodom naselјa Bilјača i od kote 489 se isklјučuje sa granice rejona, uklјučuje na asfaltni put Bilјača – Bratoselce u tački preseka puta i izohipse 500 i nastavlјa tim putem na jug do kote 598. Granica kratko nastavlјa putem na jugozapad i u naselјu Bratoselce izlazi na izohipsu 550, ide tom izohipsom i istočno od potesa Vinogradi, skreće na jug u koordinati: N 42° 20’ 50’’, E 21° 45’ 35’’ preko Goleme reke do koordinate: N 42° 19’ 53’’, E 21° 45’ 44’’ na asfaltnom putu Buštranje – Uzovo. Granica nastavlјa tim putem na zapad do kote 507, prolazi istočno do naselјa Buštranje preko Mahadžirske mahale do kote 532. Granica odatle nastavlјa do kote 441 – „Redžin dol” i izlazi na put kojim ide do crkve Sv. Ranđel i dalјe nastavlјa putem na jugozapad, pa na jug do granice rejona, zatim na zapad do kote 484, nastavlјa putem na jug, skreće na istok i izlazi na granicu rejona u potesu „Lazina”. Granica vinogorja se zatim poklapa sa granicom rejona i ide putem na jugoistok do kote 568 gde se odvaja od granice rejona i dolazi do kote 539, a dalјe izohipsom 550 do potesa „Krstin šanac” gde izlazi kratko na put koji ide na jugozapad, a zatim na jugoistok do koordinate: N 42° 16’ 50’’, E 21° 46’ 41’’, odakle skreće na zapad, uklјučuje se na šumski put, njime ide na sever do koordinate: N 42° 16’ 50’’, E 21° 46’ 52’’, a zatim obodom šume preko koordinata: N 42° 16’ 49’’, E 21° 46’ 57’’ i N 42° 16’ 49’’, E 21° 47’ 02’’, nakon čega izlazi na granicu rejona, odnosno na državnu granicu. Granica vinogorja prati državnu granicu do izohipse 650, severno od potesa „Mali Orlјak” kojom ide do puta jugoistočno od potesa „Belo drvo”, skreće tim putem na sever do asfaltnog puta Slavujevac – Strezovac, ide kratko tim putem na zapad preko potesa „Dolinska mahala” i uklјučuje se na izohipsu 600. Granica dalјe ide tom izohipsom istočno od potesa Bresje i ponovo izlazi na državnu granicu, ide njome preko kote 576 do asfaltnog puta istočno od magistralnog puta Niš – Skoplјe kojim ide na sever, sve do početne tačke istočnog dela vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Buštranjsko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Zapadni deo: delovi katastarskih opština Končulј, Lučane, Oslare, Nesalce, Gramada, Letovica, Rajince, Crnotince, Donja Šušaja, Bukarevac I, Oraovica, Preševo, Norča, Trnava, Miratovac i katastarska opština Cakanovac.

Istočni deo: delovi katastarskih opština Levosoje, Božinjevac I, Bujanovac, Žuželјica, Ljilјance, Žbevac, Borovac, Samolјica, Negovac, Bilјača, Bratoselce, Buštranje, Relјan, Golemi Dol, Aliđerce, Strezovce, Miratovac i Slavujevac.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Vranjski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Surduličko	Vrtogoško	Buštranjsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Slankamenka crvena (Plovdina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Surduličko	Vrtogoško	Buštranjsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac		Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	–	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat Hamburg)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Surduličko	Vrtogoško	Buštranjsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac		Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet				2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)				2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Vranjski rejon (Surduličko, Vrtogoško i Buštranjsko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri,41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Silvo kordunica – Mozerova kordunica		– Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,5		10,0

1.10. ČAČANSKO-KRALjEVAČKI REJON/ČAČAK – KRALjEVO

Prostiranje

Čačansko-kralјevački rejon obuhvata Čačansku kotlinu sa jedne i druge strane Zapadne Morave, kao i manje lokacije u dolini reke Ibar.

Granice

Na severozapadu granica rejona počinje u Kablarskoj klisuri u potesu „Vidovski tunel” na tromeđi K.O. Vidovac – Rošci – Međuvršje, ide kratko na sever granicom tih K.O., prelazi reku Kamenicu i put i izlazi na kotu 428 – „Kovilјača”. Tu granica izlazi na granicu K.O. Prijevor – Rošci i ide na sever tom granicom, a zatim nastavlјa na istok granicom K.O. Prijevor – Miokovci i kod kote 429 se odvaja od granice K.O., prelazi asfaltni put (koordinata: N 43° 56’ 36’’, E 20° 16’ 01’’), zatim potes „Crkvine” (koordinata: N 43° 56’ 54’’, E 20° 16’ 38’’), prelazi put Miokovci – Čačak, zatim reku Čemernicu u koti 280, dolazi do crkve u naselјu Gornja Gorevnica – kota 313, izlazi kratko na asfaltni put i preko potesa „Polјčine” (koordinata: N 43° 57’ 21’’,E 20° 18’ 02’’) dolazi do kote 367 – „Tursko brdo”. Granica dalјe ide do kote 310, zatim kote 395 – „Ostojića kosa”, izlazi na asfaltni put koji se poklapa sa granicom K.O. Gornja Gorevnica – Milićevci i ide njome kratko na sever i prvim seoskim putem se odvaja na istok do kote 305, prelazi Milićevačku reku (koordinata: N 43° 57’ 52’’, E 20° 19’ 54’’), dolazi do kote 322.39, ide na severoistok preko potesa „Obradovići” i dolazi do kote 380. Granica dalјe prelazi rukavac reke Kalјavac (koordinata: N 43° 58’ 19’’, E 20° 20’ 30’’), asfaltni put u koti 399, prelazi drugi rukavac reke Kalјavac (koordinata: N 43° 58’ 31’’, E 20° 21’ 03’’) i dolazi do kote 409 – „Gornji kraj”. Granica rejona dalјe nastavlјa na istok i ide do kota 435, 338 – „Lazanjac”, 267 – reka „Dičina”, 407 – „Zrnac”, 428 – „Repište” i 377, prelazi potes „Klik” (koordinata: N43° 58’ 20’’, E 20° 26’ 31’’), zatim preko koordinata: N 43° 58’ 08’’, E 20° 26’ 32’’; N 43° 58’ 02’’, E 20° 27’ 01’’ i N 43° 57’ 42’’, E 20° 27’ 03’’ dolazi do kote 465 – „Prislonica”. Granica dalјe ide do kota 393, 474 – „Vasovića kosa”, 379 – „Zbegovište”, 511 – „Kremenjača”, 526 i 504 – „Parlog”, dalјe ide putem do kota 492 – „Sedivrana” i 461, zatim prelazi granicu K.O. Ostra – Vujetinci (koordinata: N 43° 55’ 33’’, E 20° 32’ 19’’), dolazi do kote 501, izlazi na asfaltni put Vujetinci – Mrčajevci, njime ide kratko na jug i izlazi na kotu 480 – „Čikaradać” na granici K.O. Vujetinci – Ostra – Bečanj. Granica rejona dalјe ide do kote 508 – „Stojkovac”, na granici K.O. Bečanj – Bresnica, 411 – reka „Duboka” i 548, zatim na jugoistok do kote 466 – „Lečići”. Dalјe granica izlazi kratko na put i njime dolazi do izohipse 400, kojom nastavlјa u pravcu istoka iznad naselјa Đokići i dolazi do potesa „Švabuša”, odnosno do granice K.O. Bumbarevo Brdo – Bresnica. Granica rejona tu ide na jug granicom pomenutih K.O., a zatim i granicom opština Guncati – Bresnica i istovremeno se poklapa sa granicom Šumadijskog rejona. Kada granica dođe do granice K.O. Travnik – Bresnica – Guncati, odvaja se na zapad granicom K.O. Travnik – Bresnica do kote 406. Granica dalјe nastavlјa na jugozapad granicom tih K.O. i dolazi do kote 383, zatim preko koordinata: N 43° 51’ 39’’, E 20° 37’ 40’’ i N 43° 51’ 30’’, E 20° 37’ 44’’ do kota 408 i 424, zatim na istok do kote 516 – „Mali vrh”, pa nastavlјa na jug do potesa „Klik” – kota 487, a zatim na jugozapad preko granice K.O. Lađevci – Cvetke (koordinata: N 43° 49’ 54’’, E 20° 39’ 43’’) do kote 514 – „Janjića brdo”. Odatle granica ide na kotu 442 – „Čukar”, zatim 353, 391 – „Pašino brdo”, i 323 – „Rudar”, odatle skreće putem na jug preko potesa „Zelenik”, prelazi Zelenički potok (koordinata: N 43° 48’ 04’’, E 20° 39’ 57’’) i dalјe ide putem preko potesa „Rudine” i dolazi do kote 449 – „Čukar”. Odatle granica izlazi na granicu K.O. Miločaj – Popovići i ide tom granicom na jugozapad do kote 204, a zatim do kote 213.7. Tu granica izlazi na put i ide njime na zapad do kote 197.5, nastavlјa seoskim putem i dolazi do glavnog puta Kralјevo – Mrčajevci (koordinata: N 43° 46’ 56’’, E 20° 37’ 42’’), njime ide na jug, prelazi Zapadnu Moravu u koti 200.9, zapadno od kote 197.8 skreće na zapad i dolazi do kote 199.5 na glavnom putu. Granica nastavlјa najpre tim putem na zapad i dolazi do granice K.O. Adrani – Mrsać, ide kratko na jug tom granicom, a zatim dolazi do pruge Kralјevo – Čačak, prugom ide na zapad, prelazi kotu 203.6, ide blago na severozapad i u koti 210.4 skreće na jug na asfaltni put, ide tim putem do kote 219.4, nastavlјa istim putem, a zatim ide i rekom do glavnog puta Samaila – Mrsać, tim putem na zapad, a zatim kod prvog skretanja i na jug do kote 240.9. Odatle granica ide putem na zapad, prelazi Leskovački potok (koordinata: N 43° 45’ 19’’, E 20° 33’ 24’’), nastavlјa na severozapad do kote 233.9, skreće na istok, a zatim i na jug do granice K.O. Samaila – Bukovac. Granica dalјe ide na zapad granicom tih K.O. i kada dođe do tromeđe K.O. Samaila – Bukovac – Lazac skreće na zapad tokom Lazačke reke, ide njome i kod Lišaraskog potoka izlazi na asfaltni put i kod kote 443 skreće na sever preko kota 485.61 i 636, dolazi do kote 472 – „Rujevna”. Odatle granica ide preko potesa „Klik” (koordinata: N 43° 46’ 15’’, E 20° 25’ 33’’) i dolazi do kote 499, zatim ide na severozapad, prelazi Premećku reku (koordinata: N 43° 46’ 50’’, E 20° 24’ 55’’) i dolazi do kota 580, 519 i 595, pa putem do kote 398, izlazi na kotu 500, njome ide na sever i dolazi do kote 412, zatim nastavlјa kotom 450 i dolazi do kote 453 – „Banjica”. Granica odatle izlazi na asfaltni put i dolazi do kote 478, a zatim do kote 386 – „Čimburovina”. Tu izlazi na izohipsu 450, ide njome na sever i dolazi do kote 374 – „Civaja”, nastavlјa na severozapad i prelazi asfaltni put (koordinata: N 43° 50’ 49’’, E 20° 19’ 36’’) i granicu K.O. Loznica – Jezdina (koordinata: N 43° 50’ 59’’, E 20° 19’ 09’’) i dolazi do kote 466, pa zatim 457 – „Gornje brdo”. Tu granica rejona prelazi granicu K.O., zatim Jezdinsku reku (koordinata: N 43° 51’ 38’’, E 20° 18’ 00’’) i dolazi do kote 525 – „Stankovića brdo”. Odatle ide do kote 498 – „Kamenjak”, 544 – „Pušelјino brdo”, 556 – „Jasik”, prelazi granicu K.O. Parmenac – Riđage (koordinata: N 43° 52’ 41’’, E 20° 16’ 09’’) i dolazi do kota 598 – „Drave”, 553, 610 – „Glavica”, zatim do kota 522, 577 – „Kladnje brdo” gde automatski izlazi i na granicu K.O. Međuvršje – Pakovraće. Odatle granica ide na sever desnom obalom Zapadne Morave sve do početne tačke rejona.

Granica Čačansko-kralјevačkog rejona je i istovremeno granica oaze Šarani.

Granice Čačansko-kralјevačkog rejona su i granice dve oaze koje zajedno sačinjavaju Ibarsko vinogorje (Žiča i Raška).

Karta 1.10.1. Granice rejona i vinogorja Čačansko-kralјevačkog rejona

Obuhvaćene opštine

Čačansko-kralјevački rejon obuhvata teritoriju u opštini Čačak, a vrlo malo i u opštinama Gornji Milanovac, Kralјevo i Raška.

Površine rejona i vinogorja

Čačansko-kralјevački rejon (bez malih oaza, odnosno Ibarskog vinogorja) zauzima površinu od 55.199,06 ha, gde je najveće Jeličko vinogorje.

Tabela 1.10.1. Površine rejona i vinogorja (Ljubičkog i Jeličkog) Čačansko-kralјevačkog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)
Ljubićko vinogorje	16.144,72	29,25
Jeličko vinogorje	25.725,59	46,61
Čačansko-kralјevački rejon Površina (ha) bez oaza	55.199,06

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Čačansko-kralјevačkom rejonu ima 64,88 ha vinograda (oko 60,19 ha rodnih vinograda, odnosno 92,77%), od čega je 20,64 ha sa stonim sortama i 44,24 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.10.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Čačansko-kralјevačkim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.10.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Vrnjačkoj Banji i Kralјevu (1961–2010).

Tabela 1.10.2. Bioklimatski indeksi za Čačansko-kralјevački rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Vrnjačka Banja	16.8	1523.2	1292.4	2064.3	10.7	235.8	4.2	4.3	1.9
Kralјevo	17.1	1575.6	1327.8	2108.4	10.8	220.5	4.1	3.4	1.7

Karta 1.10.5. Vinklerov indeks Čačansko-kralјevačkog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su vertisol i pseudoglej, a zastuplјeni su u manjoj meri i fluvisol, humofluvisol i semiglej, eutrični kambisol i ostala zemlјišta.

Karta 1.10.6. Tipovi zemlјišta Čačansko-kralјevačkog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 43° 58’ geografske širine na severu do 43° 44’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 200 m do 400 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 250 m do 350 m. Nadmorska visina se postepeno smanjuje idući sa istoka, zapada i severa ka centru i jugu rejona, odnosno unutrašnjosti glavnog dela rejona.

Karta 1.10.7. Nadmorska visina Čačansko-kralјevačkog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi, a nagibi se menjaju idući ka unutrašnjosti rejona.

Karta 1.10.8. Nagib terena Čačansko-kralјevačkog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 1.10.9. Ekspozicija terena Čačansko-kralјevačkog rejona

Orografske karakteristike

Orografske karakteristike ovog rejona čine dve niže planine Ovčar (985 m) i Kablar (889 m) koje se nalaze na severozapadnom delu rejona, a sa južne strane se nalazi planina Jelica (929 m) čije severoistočne padine čine najveći deo Jeličkog vinogorja. Venci i padine ovih Dinarskih planina, kao i brdoviti tereni koji su više zastuplјeni u severnom, zapadnom i istočnom delu rejona, razdvojen i dolinom reke Zapadna Morava, orografski karakterišu ovaj rejon. Južni i centralni deo rejona je više blago brdovit i sa ravnijim terenima. Pored ovoga, padine pored reke Ibar karakterišu orografske karakteristike Ibarskog vinogorja.

Pejzaž

Sa zapadne strane rejona se nalazi Ovčarsko-kablarska klisura. Kroz rejon protiče reka Zapadna Morava, a kod oaze Žiča i Raška/Kaznoviće sa zapadne strane i reka Ibar. Rejon se prostire u brežulјkasto-brdskom pojasu sa šumama hrasta cera, sladuna, bukve i dr. Oko rečnih korita preovlađuju šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, topole i dr. Česti voćnjaci na brdovitim predelima, naročito sa koštičavim vrstama voćaka i parcele sa ratarskim kulturama daju pejzažne karakteristike ovom rejonu.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 397 gazdinstava poseduje vinograde, što čini svega oko 1,24% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Čačak.

Vinogorja

Čačansko-kralјevački rejon ima sledeća vinogorja:

1.10.1. Ljubićko vinogorje/Ljubić;

1.10.2. Jeličko vinogorje/Jelica;

1.10.3. Ibarsko vinogorje/Ibar.

1.10.1. Ljubićko vinogorje/Ljubić

Prostiranje

Ljubićko vinogorje predstavlјa severni i istočni obod Čačanske kotline i obuhvata padine duž doline Zapadne Morave, kao i oazu Šarani koja obuhvata deo severno od Ljubićkog vinogorja u blizini Gornjeg Milanovca.

Granice

Granica vinogorja počinje na tromeđi K.O. Pakovraće – Međuvršje – Vidovac, odatle ide na sever desnom obalom Zapadne Morave do tromeđe K.O. Vidovac – Rošci – Međuvršje, ide kratko na sever granicom tih K.O., prelazi reku Kamenicu i put i izlazi na kotu 428 – „Kovilјača”. Tu granica izlazi na granicu K.O. Prijevor – Rošci i ide na sever tom granicom, a zatim nastavlјa na istok granicom K.O. Prijevor – Miokovci i kod kote 429 se odvaja od granice K.O., prelazi asfaltni put (koordinata: N 43° 56’ 36’’, E 20° 16’ 01’’), zatim potes „Crkvine” (koordinata: N 43° 56’ 54’’, E 20° 16’ 38’’) prelazi put Miokovci – Čačak, zatim reku Čemernicu u koti 280, dolazi do crkve u naselјu Gornja Gorevnica – kota 313, izlazi kratko na asfaltni put i preko potesa „Polјčine” (koordinata: N 43° 57’ 21’’, E 20° 18’ 02’’) dolazi do kote 367 – „Tursko brdo”. Granica dalјe ide do kote 310, zatim do kote 395 – „Ostojića kosa”, izlazi na asfaltni put koji se poklapa sa granicom K.O. Gornja Gorevnica – Milićevci i ide njome kratko na sever i prvim seoskim putem se odvaja na istok do kote 305, prelazi Milićevačku reku (koordinata: N 43° 57’ 52’’, E 20° 19’ 54’’), dolazi do kote 322.39, ide na severoistok preko potesa „Obradovići” i dolazi do kote 380. Granica dalјe prelazi rukavac reke Kalјavac (koordinata: N 43° 58’ 19’’, E 20° 20’ 30’’), asfaltni put u koti 399, prelazi drugi rukavac reke Kalјavac (koordinata: N 43° 58’ 31’’, E 20° 21’ 03’’) i dolazi do kote 409 – „Gornji Kraj”. Granica rejona dalјe nastavlјa na istok i ide do kota 435, 338 – „Lazanjac”, 267 – reka „Dićina”, 407 – „Zrnac”, 428 – „Repište” i 377, prelazi potes „Klik” (koordinata: N 43° 58’ 20’’, E 20° 26’ 31’’), zatim preko koordinata: N 43° 58’ 08’’, E 20° 26’ 32’’; N 43° 58’ 02’’, E 20° 27’ 01’’ i N 43° 57’ 42’’, E 20° 27’ 03’’, dolazi do kote 465 – „Prislonica”. Granica dalјe ide do kote 393, 474 – „Vasovića kosa”, 379 – „Zbegovište”, 511 – „Kremenjača”, 526, 504 – „Parlog”, ide putem do kote 492 – „Sedivrana”, 461, zatim prelazi granicu K.O. Ostra – Vujetinci (N 43° 55’ 33’’, E 20° 32’ 19’’), dolazi do kote 501, izlazi na asfaltni put Vujetinci – Mrčajevci, njime ide kratko na jug i izlazi na kotu 480 – Čikaradać na granici K.O. Vujetinci – Ostra – Bečanj. Granica rejona dalјe ide do kota 508 – „Stojkovac” na granici K.O. Bečanj – Bresnica, 411 – reka „Duboka”, 548, zatim na jugoistok do kote 466 – „Lečići”. Dalјe granica izlazi kratko na put i njime dolazi do izohipse 400 kojom nastavlјa u pravcu istoka, iznad naselјa Đokići i dolazi do potesa „Švabuša”, odnosno do granice K.O. Bumbarevo Brdo – Bresnica. Granica rejona tu ide na jug granicom pomenutih K.O., a zatim i granicom opština Guncati – Bresnica i istovremeno se poklapa sa granicom Šumadijskog rejona. Kada granica dođe do granice K.O. Travnik – Bresnica – Guncati odvaja se na zapad granicom K.O. Travnik – Bresnica do kote 406. Granica dalјe nastavlјa na jugozapad granicom tih K.O. i dolazi do kote 383, zatim preko koordinata: N 43° 51’ 39’’, E 20° 37’ 40’’ i N 43° 51’ 30’’, E 20° 37’ 44’’ do kota 408 i 424, pa zatim na istok do kote 516 – „Mali vrh”, nastavlјa na jug do potesa „Klik” – 487, a zatim na jugozapad preko granice K.O. Lađevci – Cvetke (koordinata: N 43° 49’ 54’’, E 20° 39’ 43’’) do kote 514 – „Janjića brdo”. Odatle granica ide na kotu 442 – „Čukar”, zatim 353, 391 – „Pašino brdo”, 323 – „Rudar”, odatle skreće putem na jug preko potesa „Zelenik”, prelazi Zelenički potok (koordinata: N 43° 48’ 04’’, E 20° 39’ 57’’) i dalјe ide putem preko potesa „Rudine” i dolazi do kote 449 – „Čukar”. Odatle granica izlazi na granicu K.O. Miločaj – Popovići i ide tom granicom na jugozapad do kote 204, a zatim do kote 213.7. Odatle se granica odvaja sa granice rejona i kreće na sever asfaltnim putem, prelazi kotu 200.9 i nastavlјa tim putem. Zatim, granica u koti 232.95 skreće na zapad, prelazi granicu K.O. Lađevci – Cvetke (koordinata: N 43° 48’ 38’’, E 20° 36’ 36’’ ) do kote 220.5 – „Polјe”. Odatle granica nastavlјa putem na sever, prelazi kotu 221.3, zatim u potesu „Polјci” skreće na zapad, pa opet na sever (koordinata: N 43° 49’ 17’’, E 20° 35’ 46’’) do kote 218.8 na granici K.O. Lađevci – Travnik, tu izlazi na potok Batovac, kratko ide njime na istok, a zatim se uklјučuje na izohipsu 220 i njome ide na sever do asfaltnog puta Travnik – Donja Katrga. Granica tim putem skreće na istok, a zatim skreće i ide na severozapad putem Lađevci – Mrčajevci do potesa „Grdeš”, gde skreće na zapad i uklјučuje se na tok reke, njome ide do potesa „Peovača”, severozapadno od sela Stančići gde se uklјučuje na asfaltni put Mrčajevci – Prelјina i ide njime na severozapad, ispred ulaza u selo skreće na zapad, a zatim na jug u koti 239.3. Odatle nastavlјa na jug i u mestu Konjevići se uklјučuje na tok reke kojim nastavlјa na zapad do granice K.O. Ljubić – Čačak, kojom kreće na jug do desne obale Zapadne Morave. Odatle granica ide obalom do potesa „Suvi breg” gde se opet uklјučuje na tok reke, prelazi kotu 240.7 i južno od kote 245.8 skreće putem na sever i dolazi do asfaltnog puta Ljubić – Prijevor. Granica nastavlјa tim putem na zapad, isklјučuje se sa glavnog puta i dolazi do kote 258.2, gde se uklјučuje na desnu obalu Zapadne Morave i tom obalom dolazi do početne tačke vinogorja.

Oaza Šarani počinje na severozapadu u koti 340 kod crkve i nastavlјa ka potesu „Glavica” – 419, zatim se uklјučuje na asfaltni put, ide njime na istok, a zatim i izohipsom 450 u potesu „Dolovi” do kote 452, dalјe nastavlјa na istok, pa zatim i na jug asfaltnim putem i dolazi do kote 356 na granici K.O. Šarani – Takovo. Granica dalјe ide na jug granicom pomenutih opština, a zatim i K.O. Semedraž – Takovo do krajnjeg juga granice opštine, severozapadno od potesa „Boblija” gde se uklјučuje na izohipsu 350, tom izohipsom ide na jug, a zatim na sever i u potesu paralelno od potoka Trščani se uklјučuje na asfaltni put, a zatim i na izohipsu 450 i ide tom izohipsom do potoka, tim potokom na jug sve do asfaltnog puta Gornji Milanovac – Prelјina (koordinata: N 43° 59’ 42’’, E 20° 25’ 23’’) i odatle se uklјučuje na izohipsu 400, njome kreće na severozapad, pa na jug i dolazi do kote 380, uklјučuje se na reku Dičinu i ide njome na sever, zatim se uklјučuje na asfaltni put i njime ide do kote 456. Granica dalјe nastavlјa asfaltnim putem na zapad do potesa Spasovina preko koordinate: N 44° 00’ 47’’, E 20° 21’ 57’’ i tu opet izlazi na reku Dičinu i njome ide na sever sve do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Ljubićko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština: Vidova, Prijevor, Trbušani, Miokovci, Gornja Gorevnica, Milićevci, Brđani, Prislonica, Ljubić, Konjevići, Prelјina, Stančići, Mojsinje, Donja Gorevnica, Mrčajevci, Ostra i Gornja Trepča, kao i katastarske opštine Vranići, Sokolići, Rakovac, Bresnica, Tavnik, Lađevci, Cvetke, Miločaj i Bečanj.

Oaza Šarani obuhvata delove katastarskih opština Šarani i Semedraž.

1.10.2. Jeličko vinogorje/Jelica

Prostiranje

Jeličko vinogorje obuhvata istočni obod Čačanske kotline, odnosno istočne padine planine Jelice.

Granice

Na severozapadu granica vinogorja počinje na tromeđi K.O. Pakovrace – Međuvršje – Vidova na putu Požega – Čačak sa južne strane Zapadne Morave. Tim putem granica ide na istok sve vreme, idući južno od Zapadne Morave i kada dođe do skretanja za selo Markovica kod sela Belјina, odvaja se na severoistok do kote 243.0, zatim prelazi granicu K.O. Belјina – Čačak (koordinata: N 43° 53’ 32’’, E 20° 19’ 07’’) i dolazi do kote 242.1. Odatle granica izlazi na granicu K.O. Trbušani – Čačak u potesu Suva Morava (koordinata: N 43° 53’ 52’’, E 20° 19’ 45’’), zatim izlazi na levu obalu Zapadne Morave i ide njome na istok, a zatim na jugoistok do ulivanja Trnavske reke. Granica ide tom rekom na jugozapad do izlaza na asfaltni put Čačak – Samaila, južno od potesa „Brestovi”, skreće na jugoistok tim putem i ide do kote 243.6. Tu granica skreće na severoistok i u potesu „Vapa” izlazi na prugu, nastavlјa prugom na jugoistok, prelazi kote 233.2, 226.0, 229.1, 225.93, 222.3, 214.6, 214.4 i kod kote 210.4 izlazi na granicu rejona. Granica vinogorja se zatim poklapa sa granicom rejona, odnosno u koti 210.4 skreće na jug, na asfaltni put, ide tim putem do kote 219.4, nastavlјa istim putem, a zatim ide i rekom do glavnog puta Samaila – Mrsać, tim putem na zapad, a zatim kod prvog skretanja i na jug do kote 240.9. Odatle granica ide putem na zapad, prelazi Leskovački potok (koordinata: N 43° 45’ 19’’, E 20° 33’ 24’’), nastavlјa na severozapad do kote 233.9, skreće na istok, a zatim i na jug do granice K.O. Samaila – Bukovac. Granica dalјe ide na zapad granicom tih K.O. i kada dođe do tromeđe K.O. Samaila – Bukovac – Lazac skreće na zapad tokom Lazačke reke, ide njome, pa kod Lišaraskog potoka izlazi na asfaltni put i kod kote 443 skreće na sever, preko kota 485.61 i 636, pa dolazi do kote 472 – „Rujevna”. Odatle granica ide preko potesa „Klik” (koordinata: N 43° 46’ 15’’, E 20° 25’ 33’’), dolazi do kote 499, zatim ide na severozapad, prelazi Premećku reku (koordinata: N 43° 46’ 50’’, E 20° 24’ 55’’) i dolazi do kote 580, zatim 519 i 595, pa putem do kote 398, izlazi na kotu 500, njome ide na sever i dolazi do kote 412, zatim nastavlјa kotom 450 i dolazi do kote 453 – „Banjica”. Granica odatle izlazi na asfaltni put i dolazi do kota 478 i 386 – „Čimburovina”. Tu izlazi na izohipsu 450, ide njome na sever i dolazi do kote 374 – „Civaja”, nastavlјa na severozapad i prelazi asfaltni put (koordinata: N 43° 50’ 49’’, E 20° 19’ 36’’) i granicu K.O. Loznica – Jezdina (koordinata: N 43° 50’ 59’’, E 20° 19’ 09’’) i dolazi do kota 466, zatim do kote 457 – „Gornje brdo”. Tu granica rejona prelazi granicu K.O., zatim Jezdinsku reku (koordinata: N 43° 51’ 38’’, E 20° 18’ 00’’) i dolazi do kote 525 – „Stankovića brdo”. Odatle ide do kota 498 – „Kamenjak”, 544 – „Pušelјino brdo” i 556 – „Jasik”, prelazi granicu K.O. Parmenac – Ridage (koordinata: N 43° 52’ 41’’, E 20° 16’ 09’’) i dolazi do kota 598 – „Drave”, 553 i 610 – „Glavica”, a zatim 522 i 577 – „Kladnje brdo”, gde automatski izlazi i na granicu K.O. Međuvršje – Pakovrače. Odatle granica ide na sever desnom obalom Zapadne Morave sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Jeličko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Pridvorica, Jezdina, Čačak, Loznica, Trnava, Banjica, Vapa, Zablaće, Kukići, Rajac, Premeća, Mršinci, Petnica, Goričani, Lazac, Mrsać, kao i katastarske opštine Pakovraće, Riđage, Parmenac, Belјina, Kulinovci, Vilјuša, Ježevica, Lipnica, Slatina, Žaočani, Kačulice i Samaila.

1.10.3. Ibarsko vinogorje/Ibar

Prostiranje

Ibarsko vinogorje sačinjavaju dve oaze (Žiča i Raška/Kaznoviće) koje se nalaze u dolini reke Ibar.

Granice

Granica oaze Žiča počinje na severozapadu, na asfaltnom putu kod Lojaničkog potoka i ide tim putem na sever, paralelno sa tokom pomenutog potoka do kote 205.5. Odatle skreće na istok, prolazi južnim obodom Žičkog jezera i dolazi do asfaltnog puta kod Žičke reke, nastavlјa tim putem na severoistok, zatim izlazi na glavni put, njime na jug, zatim opet asfaltnim putem na istok i opet na jug do puta Kralјevo – Kruševica, istočno od kote 209.4. Granica tim putem ide na istok do Kovačkog potoka, kreće njime na sever, zatim se uklјučuje na asfaltni put, prolazi kotu 199.6, nastavlјa tim putem do potesa „Polјe” i tu skreće na jugoistok i dolazi do kote 196.2. Granica tu dolazi do leve obale Ibra, kratko ide obalom na jug, a zatim se uklјučuje na put Ribnica – Brdanja, ide njime na jug do granice K.O. Kralјevo – Ribnica gde se uklјučuje na reku Ribnicu. Granica ide rekom na jug sve do kote 228 i preko koordinata: N 43° 40’ 40’’, E 20° 41’ 12’’; N 43° 40’ 43’’, E 20° 40’ 58’’ i N 43° 40’ 48’’, E 20° 40’ 43’’ i do kota 261 i 353 – „Trešnjar”, a zatim do koordinata: N 43° 40’ 29’’, E 20° 39’ 44’’ i N 43° 40’ 33’’, E 20° 39’ 34’’, dolazi do kote 321, 488, koordinata: N 43° 40’ 45’’, E 20° 38’ 12’’, zatim do kote 282. Odatle se uklјučuje na potok Mulinar, njime ide na sever, uklјučuje se na asfaltni put Kruševica – Mataruška Banja i tim putem ka severu dolazi do početne tačke oaze.

Granica oaze Raška (Kaznoviće) počinje na severozapadu, na asfaltnom putu Lešak – Raška. Odatle se granica uklјučuje na izohipsu 500 i njome ide do kote 505. Odatle se granica kreće putem do kote 597. Odatle granica prelazi potes „Ćurčići” u koordinati: N 43° 16’ 14’’, E 20° 40’ 09’’ i odatle južno od potesa „Golo brdo” izlazi na izohipsu 550, ide njome kratko na jug, a zatim se uklјučuje na asfaltni put kojim ide najpre na jug, zatim skreće na zapad i južno od kote 453 izlazi na prugu Leposavić – Raška, njom nastavlјa na sever i dolazi do početne tačke oaze.

Obuhvatajuće katastarske opštine

Oaza Žiča se prostire na delovima katastarskih opština Gotovac, Kruševica, Kovači, Kralјevo (do desne obale reke Ibar) i Ribnica.

Oaza Raška (Kaznovići) se nalazi na delu katastarske opštine Kaznoviće.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Čačansko – kralјevački rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Ljubićko i oaza Šarani	Jelićko	Ibarsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Ljubićko i oaza Šarani	Jelićko	Ibarsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	–	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Ljubićko i oaza Šarani	Jelićko	Ibarsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet				2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)				2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Čačansko-kralјevački rejon (Ljubičko, oaza Šarani, Jeličko i Ibarsko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte I i II epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Druge sorte I i II epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver	– Ljana – Matilde Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)		– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Druge sorte Ii II epohe zrenja
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Silvo kordunica – Mozerova kordunica		– Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,0		9,5

1.11. REJON TRI MORAVE/TRI MORAVE

Prostiranje

Rejon Tri Morave se nalazi u centralnom delu Srbije, u donjem slivu reke Zapadne Morave, donjem slivu Južne Morave i gornjem slivu Velike Morave i njihovih pritoka. Sa zapadne i severne strane oivičen je planinama: Gledićke planine i Bešnjaja, sa južne strane okružuju ga planine: Goč, Želјin, Kopaonik i Jastrebac i sa istočne strane planine: Belјanica, Kučajske planine, Rtanj i Ozren.

Granice

Granica rejona kreće od Zapadne Morave kod Grabovačke tvrđave, severozapadno od Trstenika i kreće kratko na istok asfaltnim putem do Male reke, gde skreće na sever tom rekom do potesa „Bečevine”, zatim na severoistok izohipsom 250, a zatim kod manastira Ljubostinja prelazi na asfaltni put kojim se vraća na jug prema Trsteniku do kote 180. Odatle granica skreće na severoistok do manastira Sveta Petka i dalјe izohipsom 350 ispod potesa „Grabovačko brdo”, sve do Vukovog potoka, a zatim tim potokom do kote 207 – ušće u Bogdanjsku reku. Odatle granica ide preko kota 315 – „Đurovača”, 251 – „Bogdanjska reka” i 404 – „Staro brdo”. Odatle granica nastavlјa na sever izohipsom 400, zapadno od potesa „Izopolјe”, a zatim granicom K.O. Mijajlovac – Prnjavor, Mijajlovac – Donji Dubič, Božurevac – Donji Dubič, Rilјac – Donji Dubič i Rilјac – Gornji Dubič sve do tromeđe sa K.O. Prevešt. Odatle granica nastavlјa na sever preko potoka Vukovac i kota 527 – „Cvetkovica”, 485 – „Drača”, 571 – „Savina glava”, 440 – „Zapis”, 450 – „Sibnička reka”, 476 – „Gornja Sibnica”, 452, 516 i 387 – „Županjevačka reka” i dalјe preko kota 622, 406 – „Velika reka”, 456 – „Volјevački potok”, 549, 463 – zapadno od Šilјevice i 486 – „Močilska reka”, zatim skreće kratko na istok preko kota 582, 546, 513 – „Strančine”, 344 i 394, a zatim i na sever preko kota 362, 394 – „Groblјanska kosa”, 407 – zapadno od Rekovca, 376, 258.35 – „Dulenska reka”, 430 – „Ravni gaj” i 300 – „Slepčev potok” do granice opština Rekovac i Kragujevac (mesto spajanja K.O. Ratković i K.O. Rekovac sa opštinom Kragujevac) na Dulenskoj reci, a zatim granicom ovih dveju opština, preseca put Kragujevac – Jagodina i nastavlјa do tromeđe opština Rekovac, Jagodina i Kragujevac. Odatle granica nastavlјa granicom K.O. Staro Selo – Velika Sugubina i Mišević – Velika Sugubina sve do kote 334 – „Jevtov potok” i dalјe preko kota 471 – „Raklјata kosa”, 469 – „Božurova kosa”, 536 – „Panov grob”, 503 – „Klik”, 472 – „Livade”, 299 na reci Jošanici, 456 – „Šindra”, 535, 477, 474 zapadno od Gornjeg Štiplјa, 394 – „Ornice”, 422 – „Krušačka kosa”, potes „Livade” zapadno od Gornjeg Račnika, i 267 – „Daske”, pa seče put Bagrdan – Komarice kod ušća Punarskog potoka u Osaonicu, pa ide preko kota 287 – „Beli kamen” i 218 – „Lovačko polјe” i kod potesa „Vinogradi” dolazi do granice opština Jagodina i Batočina (granica K.O. Miloševo i Brzan), a zatim granicom tih opština do Velike Morave. Dalјe granicu predstavlјa granica opština Jagodina i Svilajnac, zatim opština Jagodina i Despotovac, opština Ćuprija i Despotovac (granična K.O. Virine) i izlazi na put Despotovac – Ćuprija, zapadno od naselјa Belјajka. Dalјe ide putem prema Ćupriji, sve do kote 264 u K.O. Palјane, a zatim skreće na istok i ide granicom K.O. Palјane – Bigrenica, sve do severoistočnog oboda naselјa Palјane. Odatle granica ide u pravcu jugoistoka preko kota 350 – „Dolovi”, 357 – „Bežnjak” i 347 – „Glavica” dolazi severoistočno od mesta Senje. Sa te kote granica prelazi na izohipsu 300, obuhvatajući područje oko manastira Ravanica. Odatle granica ide obroncima Kučajskih planina, ostavlјajući šumske sastojine izvan granica preko kota 310 – „Lomnica”, 357 – „Crepovo brdo”, 402 – severno od Stubice, 501 – „Veliki Cerovac”, 256 na reci Crnici, 463 – „Čukar” i kod kote 323 izlazi ponovo na reku Crnicu. Granica dalјe ide na jug tom rekom do kote 199, istočno od cementare u Popovcu, skreće na jugoistok preko kota 290, 385 i 487 severno i istočno od sela Bulјane i dalјe po obodu šume preko kota 427, 411 i 293 na reci Suvari i preko kote 413 dolazi do kote 419, severoistočno od sela Izvor, najistočnije tačke rejona.

Odatle granica ide u pravcu jugozapada granicom K.O. Gornja Mutnica – Izvor i Donja Mutnica – Izvor sve do puta Paraćin – Zaječar i dalјe u istom pravcu do kote 330, južno od Donje Mutnice. Dalјe granica ide obodom šume po izohipsi 300, prolazeći po istočnom obodu sela Lešje, a od puta Lešje – Plana prelazi na kote 402, 440, 501 i 423, istočno od naselјa Plana. Granica dalјe od kote 396 kratko ide na istok granicom K.O. Plana – Skorica, a od kote 432 – „Lanište” skreće na jug i ide preko kota 260 – „Krčeva reka”, 462, 318 – „Bošnjar”, 329 istočno od Smilovca, 260 – reka Prčevica, 382 – „Ravna Dubrava”, 438 i 339 – „Prlo” i severoistočno od Podgorca, prelazi Veliku reku i nastavlјa na jug preko kota 352, 369, 422 – „Staro lojze” i 355 – „Hajdučki kladenac” do kote 383, istočno od Ražnja. Odatle granica ide na jugoistok preko kota 468 – „Konjska polјana” i 595 – „Velјkova livada”i kod potesa „Drenovačka kosa” izlazi na granicu opština Ražanj i Aleksinac (granična K.O. Crni Kao) i granicom ove dve opštine ide do reke Južne Morave (granična K.O. Praskovče) i uz reku Južnu Moravu, iza Bralјine Ražanjske do železničkog mosta na Ražanjskoj reci.

Dalјe granica ide na zapad do kote 250 – „Karaula”, a zatim i izohipsom 250 i seoskim putem od manastira Sv. Nikola preko potesa „Šib”, po obodu šume do pruge Stalać – Kruševac, kod ušća potoka Stevanac u Južnu Moravu. Granica ide na sever do puta Stalać – Kruševac, a odatle tim putem u pravcu jugozapada sve do kote 148, odnosno mosta preko Rakovačkog potoka. Granica skreće na jugoistok preko kota 306 – „Bučje”, 407, 332 – „Strik njiva”, 310 – potok „Dedinjac”, 398 – „Donji pogled”, 263 – „Ašane” i 268 zapadno od sela Jošje, a odatle granicom K.O. Kaonik – Jošje i Kaonik – Đunis do granice opštine Kruševac i Aleksinac, a zatim granicom tih opština do granice K.O. Ribare – Bolјevac, i dalјe prema severu preko najzapadanije tačke Ribarske banje i kote 606 – „Šanac” seče Srndalјsku reku i dolazi do kote 399 u selu Mala Reka – ušće Bugarskog potoka. Odatle granica skreće na zapad preko kote 435 – „Belasička kosa” i kod Provalijskog potoka izlazi na izohipsu 400. Dalјe granica ide na zapad po izohipsi 400 severnim obroncima Jastrepca, iznad sela Polјaci, Petina i G. Sezemče do potoka Jastrebnjaka, a zatim preko D. Sezemče – kota 342, potesa „Marina kosa” do sela Trmčare. Dalјe granica ide preko kote 269 i 325 – potes „Koštan”, seče Lomničku reku između sela Velika Lomnica i Buci i dolazi preko kota 328 na potesu „Lomnička kosa” i 333 – „Gradine” do sela Naupare, kota 326. Dalјe granica ide u pravcu jugozapada preko kota 362, 368 – „Žilnjak”, južno od Naupara, 347, 388 – „Velika dula”, 407 – „Mihajlova livada”, 339, 268 južno od Jablanice, 392, 290 – „Kupačka reka”, 485 i 400 – „Mala dula” i dolazi do granice K.O. Majdevo i Ćelije kod potesa „Stara suvaja”. Granica rejona prelazi jezero preko mosta kod zaseoka Vasići i dalјe ide obalom jezera do zaseoka Sudimci, gde se odvaja od jezera i dolazi do tromeđe K.O. Subotica – Vražogrnci – Trnavci, a odatle granicom K.O. Vražogrnci – Trnavci do potesa „Klik”. Granica dalјe nastavlјa na sever i od kote 391 prelazi na izohipsu 400, seče asfaltni put Trnavci – Bela stena, i dolazi do seoskog puta ka potesu „Čukatak”. Granica prelazi Trnavačku reku u pravcu zapada i nastavlјa putem po severnom, zapadnom i južnom obodu potesa „Jelenjak”, istočno od naselјa Ljubinci i izlazi na reku Vrataricu. Granica ide na jug tom rekom do crkve u Dobrolјupcima, a odatle skreće na istok, najpre putem do kota 496 – „Karaula” i 436 izlazi na granicu K.O. Dobrolјupci – Žilinci. Odatle granica ide na severozapad, najpre tom granicom, a zatim i Igroš – Strojinci, Igroš – Lepenac, Igroš – Tršanovci, Šlјivovo – Tršanovci, Mala Vrbnica – Tršanovci, Mala Vrbnica – Mala Grabovnica, Mala Vrbnica – Kobilјe i Botunja – Kobilјe, a odatle granicom opština Aleksandrovac i Brus (K.O. Lesenovci, D. i G. Vratari). Odatle granica ide kratko na istok granicom K.O. Latkovac – Leskovica, Puhovac – Leskovica, Velјa Glava – Leskovica, Velјa Glava – Riđevštica, Ržanica – Riđevštica, Bratići – Riđevštica i Rudenice – Riđevštica sve do asfaltnog puta Rudenice – Veluće. Odatle granica skreće na zapad preko kota 442 – potok „Lazica” i 499 – severno od zaseoka Punoševići, skreće na sever preko kota 357 – potok „Srebrnica”, 449 – „Pečeni grob” i 466. Odatle granica ide izohipsom 400 južno do sela Bučja sve do kote 405 – „Leštak”, a zatim na severozapad preko kota 370, 424 – „Ravna gora” i 415 – „Sopat”, jugozapadno od Gornje Crnišave i kota 280 – „Igroš”, 277 – „Ravnište” iznad sela Čairi, 427 i 290 zapadno od Čaira. Odatle granica rejona ide na zapad preko izohipse 250 iznad sela Osaonica do mesta, južno od mosta preko Osaoničke reke, u istom pravcu prelazi reku i nastavlјa izohipsom 250. Granica tom izohipsom dolazi do ispod kote 320 – „Stražba” i izlazi na Popinsku reku. Odatle granica skreće na sever Popinskom rekom do početne tačke.

Karta 1.11.1. Granice rejona i vinogorja rejona Tri Morave

Obuhvaćene opštine

Rejon Tri Morave obuhvata teritoriju u opštinama Trstenik, Rekovac, Varvarin, Jagodina, Ćuprija, Paraćin, Ćićevac, Kruševac, Aleksandrovac, Ražanj, kao i male delove opština Brus i Aleksinac.

Površine rejona i vinogorja

Rejon Tri Morave zauzima površinu od 286.929,90 ha, gde je najveće Kruševačko vinogorje.

Tabela 1.11.1. Površine rejona i vinogorja rejona Tri Morave

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Paraćinsko vinogorje	35.947,80	12,53	17,80
Jagodinsko vinogorje	20.706,59	7,22	10,25
Jovačko vinogorje	4.258,28	1,48	2,11
Levačko vinogorje	22.853,59	7,96	11,31
Temnićko vinogorje	14.925,81	5,20	7,39
Trsteničko vinogorje	20.711,86	7,22	10,25
Kruševačko vinogorje	39.825,52	13,88	19,72
Župsko vinogorje	22.067,82	7,69	10,93
Ražanjsko vinogorje	20.680,24	7,21	10,24
Ukupno	201.977,51	70,39	100,00
Rejon Tri Morave Ukupna površina (ha)	286.929,90

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Rejonu Tri Morave ima 7528,76 ha vinograda (oko 7362,45 ha rodnih vinograda, odnosno 97,79%), od čega je 1367,54 ha sa stonim sortama i 6161,22 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.11.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim rejonom Tri Morave

Klimatski faktori

U tabeli 1.11.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Aleksandrovcu, Aleksincu, Brusu, Ćupriji, Jagodini, Rekovcu, Kruševcu i RC Kruševac(1961 – 2010).

Tabela 1.11.2. Bioklimatski indeksi za rejon Tri Morave

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Aleksandrovac	16.8	1520.0	1286.5	1990.5	11.0	166.3	2.7	1.5	2.0
Aleksinac	17.6	1676.4	1375.3	2220.7	11.0	141.5	3.2	6.0	1.3
Brus	15.3	1232.8	1113.3	1857.4	8.1	203.7	12.9	3.0	4.5
Ćuprija	17.0	1553.3	1309.8	2140.5	10.1	183.9	7.9	5.9	2.5
Jagodina	17.6	1680.6	1376.1	2229.0	11.0	149.2	3.3	6.3	1.9
RC Kruševac	17.1	1571.5	1324.7	2130.0	10.4	173.5	5.5	4.9	2.9
Rekovac	16.8	1521.2	1269.4	1899.7	12.0	180.7	2.7	1.4	0.6
Kruševac	17.1	1571.5	1324.7	2130.0	10.4	173.5	5.5	4.9	2.9

Karta 1.11.2. Vinklerov indeks rejona Tri Morave

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tip zemlјišta ovog rejona je vertisol, fluvisol i eutrični kambisol, a u manjoj meri su zastuplјeni pseudoglej, ranker, sirozem, litosol na škrilјcima i gnajsu i ostala zemlјišta.

Karta 1.11.3. Tipovi zemlјišta rejona Tri Morave

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 43° 21’ geografske širine na severu do 44° 07’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 200 m do 650 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 200 m do 350 m, osim u Župskom vinogorju gde su vinogradi i na većim nadmorskim visinama.

Karta 1.11.4. Nadmorska visina rejona Tri Morave

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.11.5. Nagib terena rejona Tri Morave

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 1.11.6. Ekspozicija terena rejona Tri Morave

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona čine planine Veliki Jastrebac (1130 m) i Mali Jastrebac (946 m) sa južne strane rejona. Takođe, sa zapadne strane se nalaze Gledićke planine (922 m), Goč (1040 m) i Želјin (1785 m) koje pripadaju Dinarskim planinama. Kučajske planine (1284 m) koje pripadaju grupi Karpatsko – Balkanskih planina, niže planine Baba (656 m), Smolјinac (652 m) i Mojsinjska planina (496 m), kao i planina Bukovik (894 m) koja pripada Rodopskim planinama nalaze se sa istočne strane ovog rejona. U centralnom delu rejona se nalazi planina Juhor (773 m) koja ne ulazi u vinogorja. Venci i padine svih ovih planina, kao i brdoviti tereni zastuplјeni više u zapadnom, jugozapadnom i jugoistočnom delu rejona, ispresecani rečnim koritima, orografski karakterišu ovaj rejon. Severni deo rejona je više blago brdovit i sa ravnijim terenima (pre svega u dolinama Morava).

Uticaj velikih vodenih površina

Rejon zauzima područje oko reke Velike Morave i područje blizu spajanja Zapadne i Južne Morave, a što sve utiče na strujanje vazduha što omogućava bolјu obnovu uglјen-dioksida i brže odvijanje procesa fotosinteze, kao i bolјi proces oprašivanja i oplodnje, što svakako pozitivno utiče na vinovu lozu.

Pejzaž

Rejon obuhvata brežulјkasto-brdski pojas, gde preovlađuju pretežno šume hrasta cera, sladuna i dr. Na većim nadmorskim visinama, a nalaze se i pretežno gorske bukove šume u nižem brdskom potpojasu. Oko rečnih korita Velike, Zapadne i Južne Morave se nalaze pretežno vlažne i poplavne šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr. U ovom rejonu se nalaze i manje reke Rasina, Osanica, Lugomir, Kalenićka reka, Županjevačka reka, Belica, Pepelјuša, Rilјačka reka, Vratarska reka, Grza i Ravanica. Dolene ovih reka, predeli sa ratarskim i povrtarskim kulturama, kao i voćnjaci daju pejzažne karakteristeke ovog rejona.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 18.129 gazdinstava poseduju vinograde, što čini oko 33,16% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara nalazi se u opštini Aleksandrovac, iako najveću površinu pod vinogradima ima opština Trstenik.

Vinogorja

Rejon Tri Morave čine sledeća vinogorja:

1.11.1. Paraćinsko vinogorje/Paraćin;

1.11.2. Jagodinsko vinogorje/Jagodina;

1.11.3. Jovačko vinogorje/Jovac;

1.11.4. Levačko vinogorje/Levač;

1.11.5. Temnićko vinogorje/Temnić;

1.11.6. Trsteničko vinogorje/Trstenik;

1.11.7. Kruševačko vinogorje/Kruševac;

1.11.8. Župsko vinogorje/Župa;

1.11.9. Ražanjsko vinogorje/Ražanj.

1.11.1. Paraćinsko vinogorje/Paraćin

Prostiranje

Paraćinsko vinogorje obuhvata relativno veliki prostor pobrđa sa desne strane Velike Morave – od Ćićevca na jugu, do granice opština Ćuprija i Despotovac na severu.

Granice

Granica vinogorja počinje na severozapadu od manastira Tomić, na desnoj obali Velike Morave i kreće na istok granicom opština Jagodina i Svilajnac, a zatim opština Jagodina i Despotovac, opština Ćuprija i Despotovac i izlazi na put Despotovac – Ćuprija. Dalјe ide putem prema Ćupriji do kote 264 u K.O. Palјane, a zatim skreće na istok i ide granicom K.O. Palјane – Bigrenica, sve do severoistočnog oboda naselјa Palјane. Odatle granica ide u pravcu jugoistoka i preko kota 350 – „Dolovi”, 357 – „Bežnjak” i 347 – „Glavica”, dolazi severoistočno od mesta Senj. Sa te kote granica prelazi na izohipsu , obuhvatajući područje oko manastira Ravanica. Odatle granica ide obroncima Kučajskih planina, ostavlјajući šumske sastojine izvan granica preko kota 310 – „Lomnica”, 357 – „Crepovo brdo”, 402 – severno od Stubice, 501 – „Veliki Cerovac”, 256 na reci Crnici i 463 – „Čukar” i kod kote 323 izlazi ponovo na reku Crnicu. Granica dalјe ide na jug tom rekom do kote 199, istočno od cementare u Popovcu, skreće na jugoistok preko kota 290, 385 i 487, severno i istočno od sela Bulјane i dalјe po obodu šume preko kota 427, 411 i 293 na reci Suvari i preko kote 413 dolazi do kote 419, severoistočno od sela Izvor, najistočnije tačke rejona. Odatle granica ide u pravcu jugozapada granicom K.O. Izvor – Gornja Mutnica i Izvor – Donja Mutnica, sve do puta Paraćin – Zaječar i dalјe u istom pravcu do kote 330, južno od Donje Mutnice. Dalјe granica ide obodom šume po izohipsi 300, prolazeći po istočnom obodu sela Lešje, a od puta Lešje – Plana prelazi na kote 402, 440, 501 i 423, istočno od naselјa Plana. Granica dalјe od kote 396 ide na istok granicom opština Paraćin i Ražanj (od granice K.O. Plana – Skorica), a zatim granicom opština Paraćin i Ćićevac do autoputa Niš – Beograd (granica K.O. Drenovac i Pojate). Granica dalјe ide na sever autoputem sve do K.O. Ćuprija – grad (uklјučujući i celu K.O. Paraćin – grad), a zatim asfaltnim putem Ćuprija – Svilajnac na sever sve do naselјa Gornja Mala ispred mesta Krušar, skreće na zapad do puta po zapadnom obodu naselјa i dalјe se uklјučuje na asfaltni put Krušar – Glogovac – Mali Popović – Duboka. Granica vinogorja dalјe ide asfaltnim putem na jugozapad, preko manastira Jaković i kote 113.0 do manastira Tomić, odnosno početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Paraćinsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Rajkinac, Duboka, Glogovac, Mali Popović, Dražimirovac, Krušar, Virine, Isakovo, Vlaška, Supska, Palјane, Ćuprija – van grad, Senje, Stubica, Zabrega, Bulјane, Plana, Busilovac, Drenovac, Krežbinac, Ratare, Lebina, Plana, Lešje, Tekija, Glavica, Gornja Mutnica, Šaludovac i Paraćin – van varoš, kao i katastarske opštine Dobra Voda, Ivankovac, Popovac, Batinac, Bošnjane, Davidovac, Mirilovac, Golubovac i Gornje Vidovo II.

1.11.2. Jagodinsko vinogorje/Jagodina

Prostiranje

Jagodinsko vinogorje obuhvata vinogradarske terene sa leve strane Velike Morave u neposrednoj blizini grada Jagodine.

Granice

Sa severne strane granica vinogorja počinje u K.O. Miloševo od mesta gde asfaltni put Brzan – Bagrdan – Jagodina preseca granicu opština Jagodina i Batočina i ide tim putem na jug, a zatim se u naselјu Donji Račnik odvaja na zapad seoskim putem po obodu šume, preko potesa „Cerjak” i kote 258, zatim severno od potesa „Dugačka kosa” i na zapad do kote 274, istočno od potesa „Cerjak”. Odatle granica ide na jugoistok izohipsom 250 do potesa „Veliko brdo”, zapadno od Novog Laništa, a zatim na severoistok putem po obodu šume, severno od potesa „Đula” izlazi na asfaltni put u koti 110.32. Granica odatle ide na jug tim putem do mosta preko Kamenitog potoka, a dalјe nastavlјa prugom sve do železničke stanice Jagodina. Odatle granica nastavlјa prugom na jugozapad krakom prema fabrici kablova u Majuru do kote 118.7, a zatim putem po južnom i jugoistočnom obodu naselјa Jagodina seče reku Belicu kod gradskog stadiona i dolazi do mosta preko Volјevačkog potoka, na asfaltnom putu Jagodina – Dragocvet i njime sve do Kovačevačkog potoka (raskrsnica puteva ka selima Bunar i Loćika). Odatle granica ide izohipsom 150 do asfaltnog puta Dragocvet – Loćika, severno od zaseoka Miletićska Mala, a dalјe na severoistok po obodu šume preko kota 232 – „Rajkovica” i 231, potes „Ćelijan” i dolazi do kote 181 na seoskom putu od Novog Naselјa ka Trnavi. Odatle granica ide izohipsom 150, severnom kosinom Đurđevog brda i dolazi do kote 125.4 na raskrsnici puteva ka Ćupriji i Koloniji. Odatle granica ide na jug asfaltnim putem preko Kolonije do ušća Antinog potoka u Lugomir. Odatle granica skreće u pravcu zapada preko kote 223 – „Čuka” na izohipsu 200 kojom dolazi do zaseoka Pojate, izbacujući tako šumu potes „Podkrš”. Odatle granica nastavlјa asfaltnim putem preko Kolara do granice opština Jagodina i Rekovac (granica K.O. Medojevac – Loćika), a zatim na severozapad tom granicom sve do Grabovačkog potoka na granici K.O. Slatina – Vel. Sugubina. Odatle se granica odvaja na istok putem do kote 417, a zatim preko kote 398 – „Lipovita kosa”, putem po južnom obodu šume tog potesa do potoka Grabak. Odatle granica ide izohipsom 300 prateći taj potok, kao i potok Jelica i dolazi do kote 292 – „Plandište”. Odatle granica skreće na sever i preko kota 220 – „Jelica” i 378 – „Vrška čuka” do mesta spajanja Ružinog potoka i potoka Bešnjaja (početak reke Belice). Odatle granica ide na severozapad potokom Bešnjaja do granice K.O. Mišević – Velika Sugubina, kratko tom granicom, a zatim preko kota 334 – „Jevtov potok”, 471 – „Raklјata kosa”, 469 – „Božurova kosa”, 536 – „Panov grob”, 503 – „Klik” i 472 – „Livade” i u potesu „Šarenik” izlazi na izohipsu 500 i njome na jugoistok, a zatim i seoskim putem od kote 448.30 – severozapadno od sela Lozovik do Jošaničkog Prnjavora, a zatim uzvodno rekom Jošanicom na severozapad do kote 229, a zatim na sever preko kota 456 – „Šindra”, 535, 477, 474, zapadno od Gornjeg Štiplјa i 394 – „Ornice”. Odatle granica vinogorja ide na sever linijom prema koti 422 – „Krušačka kosa”, sve do puta koji povezuje selo Vranovac sa potesom „Zeleni kamen”, i tim putem na jugoistok preko kote 418 – „Straža” do puta Vranovac – Gornje Štiplјe. Dalјe granica ide na sever najpre tim putem do naselјa Vranovac, a zatim Račničkim, pa Dugačkim potokom do potesa „Livade”, zapadno od Gornjeg Račnika i kote 267 – „Daske”, pa seče put Bagrdan – Komarice kod ušća Punarskog potoka u Osaonicu i ide do kota 287 – „Beli kamen” i 218 – „Lovačko polјe” i kod potesa „Vinogradi” dolazi do granice opština Jagodina i Batočina (granica K.O. Miloševo i Brzan), a zatim granicom tih opština do početne tačke vinogorja.

Jagodinsko vinogorje ne obuhvata područje šuma potesa „Čukar” iznad manastira Jošanica, kao i „Logorište” u K.O. Donji Račnik i Ribnik.

Obuhvaćene katastarske opštine

Jagodinsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Miloševo, Bagrdan – selo, Bagrdan – varošica, Lovci, Gornji Rečnik, Vranovac, Lanište, Ribnik, Bukovče, Medojevac, Dragoševac, Kolare, Glavinci, Bresje, Jagodina, Vinorača, Dragocvet, Šulјkovac, Bunar, Lukar, Slatina, Vrba, Belica, Mišević, Jošanički Prnjavor, Kalenovac i Gornje Štiplјe, kao i katastarske opštine Donje Štiplјe, Crnče, Siokovac, Deonica, Međureč, Kovačevac, Šantarovac i Topola.

1.11.3. Jovačko vinogorje/Jovac

Prostiranje

Jovačko vinogorje se nalazi s leve strane Velike Morave, južno od Jagodine.

Granice

Jovačko vinogorje se nalazi s leve strane Velike Morave, južno od Jagodine. Granica vinogorja počinje od tromeđe K.O. Majur, Bresje i Jagodina i ide na severoistok granicom K.O. Majur – Jagodina i dalјe na jugoistok asfaltnim putem Jagodina – Ćuprija, do raskrsnice kod pružnog prelaza, a odatle na jug putem za Varvarin. Dalјe ide tim putem uklјučujući naselјa Ostrikovac, Jovac, Dvorica, Silјi Vir, Trešnjevica, Raševica, Potočac i Svojnovo, sve do granice K.O. Svojnovo – Obrež, gde skreće na zapad tom granicom. Odatle granica ide na sever istočnim padinama Juhora, najpre preko kote 265 – manastir Sveti Nikola, zatim Crkvenim potokom do kote 211 i dalјe preko kota 250 – „Minin potok”, 357 – „Svojnovački breg”, 185 – sastav Velikog i Crkvenog potoka, 335 – „Polјana”, 188 – „Duboki potok”, 202 – „Bugarski potok”, 267 – „Leva kosa”, 356, 185 – „Plitki potok”, 286 – „Trlinska kosa”, 365 – „Mali kamen”, 256 – „Sinjivirski potok”, 209 – „Dvorički potok”, 198 – „Vranjevački potok” i 388 – „Goveđarnik”, zatim izohipsom 350 i preko kote 352 – „Kanđa” u pravcu severa izlazi na reku Lugomir, kod železničkog mosta istočno od fabrike kablova, odnosno početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Jovačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Majur, Ostrikovac, Jovac, Dvorica, Sinji Vir, Trešnjevica, Raševica, Potočac i Svojnovo.

1.11.4. Levačko vinogorje/Levač

Prostiranje

Levačko vinogorje se nalazi na severozapadnim padinama Juhora i u gornjem delu sliva reke Lugomir.

Granice

Na severnoj strani, granica vinogorja počinje od tromeđe opština Rekovac, Jagodina i Kragujevac i ide istočno granicom opština Rekovac i Jagodina do Županjevačke reke. Odatle granica ide najpre tom rekom do kote 198 – ušće Rakinog potoka, a zatim tim potokom do kote 314 – „Kosica”. Dalјe granica ide izohipsom 400 i dolazi istočno od potesa „Gajina kosa”. Granica ide kratko na zapad putem, a zatim od izvora Gajinog potoka do ušća u Belu Draču. Odatle granica ide na jug, najpre tom rekom do njenog nastanka, a zatim na jugozapad Malom Dračom do kote 336. Odatle granica nastavlјa putem do kote 432 – „Breza” u selu Sekurič, a zatim putem na jugoistok preko kote 470 i potesa „Prevoje” i „Bara” i kota 426 i 385 – „Sekurička kosa” izlazi na granicu opština Rekovac – Varvarin. Granica vinogorja nastavlјa tom granicom na zapad sve do asfaltnog puta Oparić – Krčin, zatim kratko ide tim putem, a zatim i izohipsom 350, po severnoj kosi potesa „Gorica” i „Veliki Blagotin” sve do koordinate: N 43° 44’ 25’’, E 21° 05’ 48’’, odakle se uklјučuje na izohipsu 400 i u koti 387.42 izlazi na asfaltni put Oparić – Polјna, jugozapadno od zaseoka Brašićka Mala. Ovim putem granica ide na jug, sve do granice opština Rekovac i Trstenik, a zatim njome na zapad do tromeđe sa K.O. Rilјac – Gornji Dubič – Prevešt. Odatle granica nastavlјa na sever preko potoka Vukovac i kota 527 – „Cvetkovica”, 485 – „Drača”, 571 – „Savina glava”, 440 – „Zapis”, 450 – „Sibnička reka”, 476 – „Gornja Sibnica”, 452, 516 i 387 „Županjevačka reka” i dalјe preko kota 622, 406 – „Velika reka”, 456 – „Volјevački potok”, 549, 463 – zapadno od Šilјevice i 486 – „Močilska reka”, zatim skreće kratko na istok preko kota 582, 546, 513 – „Strančine”, 344 i 394, a zatim i na sever 362, 394 – „Groblјanska kosa”, 407 – zapadno od Rekovca, 376, 258.35 – „Dulenska reka”, 430 – „Ravni gaj” i 300 – „Slepčev potok” do granice opština Rekovac i Kragujevac (mesto spajanja K.O. Ratković i K.O. Rekovac sa opštinom Kragujevac) na Dulenskoj reci, a zatim granicom ovih dveju opština, preseca put Kragujevac – Jagodina i nastavlјa do tromeđe opština Rekovac, Jagodina i Kragujevac, odnosno početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Levačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Lomnica, Rekovac, Ursule, Velika Kruševica, Silјevica, Bogalinac, Županjevac, Sibnica, Kaludra, Prevešt, Oparić, Belušić, Sekurič i Beočić, kao i katastarske opštine Ratković, Cikot, Loćika, Vukmanovac, Kavadar, Rabenovac, Tečić, Komarane, Motrić, Maleševo, Bare, Dragovo, Lepojević i Brajinovac.

1.11.5. Temnićko vinogorje/Temnić

Prostiranje

Temnićko vinogorje obuhvata vinogradarske terene na uzvišenjima sa desne strane Zapadne Morave u njenom najnižem delu, sve do sastava s Južnom Moravom, kao i jedan deo pobrežja koji se odatle nastavlјa, a nalazi se sa leve strane Velike Morave.

Granice

Granica vinogorja počinje od tromeđe opština Varvarin, Rekovac i Trstenik i ide na severoistok granicom opština Varvarin – Rekovac sve do Vodičkog potoka na granici K.O. Pajkovac – Sekurič, a zatim na jugoistok tim potokom do asfaltnog puta Bačina – Pajkovac – Donji Krčin – Zalogovac u selu Pajkovcu, a zatim tim putem na jug, prelazi Kalenićku reku i skreće asfaltnim putem preko kote 243 ka selu Tolјevac i tim putem do Lazarovog potoka. Odatle granica skreće na istok seoskim putem do potesa „Mali Parlog”, a zatim na sever putem preko kote 423 – „Debelo brdo”, a zatim i na jug preko kota 253 i 269 na Cerničkoj reci. Odatle granica skreće na istok preko kota 413 – „Pogled” i 242 – „Ciganski potok” i u koti 304, severozapadno od sela Cernica izlazi na izohipsu 300. Granica ide tom izohipsom na sever, zaobilazi vrh Golo brdo i istočno od njega ide putem preko kote 263 do Kalenićke reke na južnom obodu sela Orašje. Odatle granica ide na sever preko kota 207, 375 – „Jankov grob”, 375 – „Prva polјana”, 268, 335, 396 – „Smrdan”, 288 i 380 – „Bogdanče” gde izlazi na granicu opština Varvarin i Paraćin. Granica vinogorja ide tom granicom na istok sve do izohipse 150, iznad asfaltnog puta Paraćin – Obrež – Varvarin. Granica ide tom izohipsom na jug sve do asfaltnog puta Varvarin – Bačina, skreće na zapad i njime sve do mosta preko Izbeničke reke gde prelazi na izohipsu 160. Tom izohipsom granica prelazi Kalenićku reku i izlazi na asfaltni put koji od Bačine ide prema potesu „Grabovac” i tim se putem, izbacujući dolinu Kalenićke reke, vraća na istok sve do kote 151, na raskrsnici puteva prema Varvarinu i potesu „Bugarsko ograđe”. Granica odatle ide na jug putem između izohipse 150 i asfaltnog puta Varvarin – Kruševac i preko potesa „Bugarsko ograđe” izlazi na raskrsnicu asfaltnih puteva Varvarin – Kruševac i Bošnjane – Padež. Odatle granica ide na jug putem Varvarin – Kruševac sve do granice tih dveju opština, a zatim tom granicom na zapad i granicom opština Varvarin – Trstenik sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Temnićko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Karanovac, Donji Krčin, Pajkovac, Tolјevac, Cernica, Orašje, Izbenica, Suvaja, Obrež, Gornji Katun, Bačina, Varvarin – selo, Maskare i Bošnjane, kao i katastarske opštine Gornji Krčin, Mala Kruševica, Parcane, Zalogovac i Marenovo.

1.11.6. Trsteničko vinogorje/Trstenik

Prostiranje

Trsteničko vinogorje se prostire u okolini Trstenika na brdskim terenima sa obe strane Zapadne Morave.

Granice

Severni deo ovog vinogorja se nalazi sa leve strane Zapadne Morave i obuhvata vinogradarske terene iznad asfaltnog puta Trstenik – Velika Drenova, jugozapadno od oblasti Levač. Granica severnog dela vinogorja počinje od Grabovačke tvrđave, severozapadno od Trstenika i kreće kratko na istok asfaltnim putem do Male reke, gde skreće na sever tom rekom do potesa „Bečevine”, zatim na severoistok izohipsom 250, a zatim kod manastira Ljubostinja prelazi na asfaltni put kojim se vraća na jug prema Trsteniku do kote 180. Odatle granica skreće na severoistok do manastira Sveta Petka i dalјe izohipsom 350 ispod potesa „Grabovačko brdo”, sve do Vukovog potoka, a zatim tim potokom ide do kote 207 – ušće u Bogdanjsku reku. Odatle granica ide preko kota 315 – „Đurovača”, 251 „Bogdanjska reka” i 404 – „Staro brdo”. Odatle granica nastavlјa na sever izohipsom 400, zapadno od potesa „Izopolјe”, a zatim granicom K.O. Mijajlovac – Prnjavor, Mijajlovac – Donji Dubič, Božurevac – Donji Dubič, Rilјac – Donji Dubič i Rilјac – Gornji Dubič sve do tromeđe sa K.O. Prevešt, odnosno granice opština Trstenik i Rekovac. Odatle granica nastavlјa na istok granicom tih opština, a zatim i opština Trstenik i Kruševac, sve do asfaltnog puta Kruševac – Velika Drenova – Medveđa – Grabovac i dalјe asfaltnim putem do Grabovačke tvrđave, odnosno početne tačke.

Južni deo (Podžupska sela) ovog vinogorja se nalazi sa desne strane Zapadne Morave. Taj deo obuhvata vinogradarske terene iznad mesta Čaira i Odžaka, izohipse 200, sela Lopoša, Okruglice, Tobolca i Stopanje. Granica počinje od asfaltnog puta Kralјevo – Kruševac na mostu preko Popinske reke i ide na istok tim putem, obuhvatajući područje grada Trstenika sve do granice opština Trstenik i Kruševac. Dalјe granica ide na jug tom granicom i nastavlјa granicom opština Trstenik i Aleksandrovac do izohipse 270, severno od Blatskog potoka i nastavlјa putem od kote 296, jugoistočno od crkve u selu Golubac i dalјe na jugozapad preko kote 325 – „Drenjak” do kote 353. Odatle granica ide putem prema potesu „Blatska polјana” i izlazi ponovo na granicu opština Trstenik i Aleksandrovac. Granica ide na zapad tom granicom sve do raskrsnice asfaltnih puteva ka Rataju i Rudenici, a odatle na sever preko kote 422 – „Čukara” i preko potesa „Vojnež” izlazi na izohipsu 300 kojom ide istočno od Omašničke reke i tom izohipsom sve do asfaltnog puta Rataje – Stopanja. Odatle granica ide na zapad putem po severnom obodu šume, zatim Vlaškim potokom i izlazi na kotu 368 na asfaltnom putu Tobolac – Rudenice i tim putem do granice opština Trstenik i Aleksandrovac (granica K.O. Rudenice – Riđevštica). Odatle granica skreće na zapad i ide preko kota 442 – „potok Lazica” i 499 – severno od zaseoka Punoševići, pa skreće na sever preko kota 357 – „potok Srebrnica”, 449 – „Pečeni grob” i kote 466. Odatle granica ide izohipsom 350 južno i zapadno od sela Bučja sve do iznad kote 324 – „Bučka reka”, prelazi sa severne strane te reke i nastavlјa izohipsom 350 sve do istočno od kote 438 – „Dub”, a zatim na severozapad preko te kote i kota 501 – jugozapadno od sela Velika Jasikovica, 424 – „Nedelјkovići”, 336, 330 – „Gornja Crnišava”, 280 – „Igroš”, 277 – „Ravnište” iznad sela Čairi, 427 i 290 zapadno od Čaira. Odatle granica vinogorja ide na zapad izohipsom 250, iznad sela Osaonica do mesta južno od mosta preko Osaoničke reke i u istom pravcu prelazi reku i nastavlјa izohipsom 250. Granica tom izohipsom dolazi do ispod kote 320 – „Stražba” i izlazi na Popinsku reku. Odatle granica skreće na sever Popinskom rekom do početne tačke na asfaltnom putu Kralјevo – Kruševac.

Trsteničko vinogorje ne obuhvata područje šume jugozapadno od manastira Veluće, kao i područje pod šumskim pojasom u dolini Pasjačke reke od potesa „Dubrava” na jugu do potesa „Slatina” na severu.

Obuhvaćene katastarske opštine

Trsteničko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo: delovi katastarskih opština Velika Drenova, Selište, Medveđa, Bogdanje, Mijajlovac i Polјna, kao i katastarske opštine Rilјac, Božurevac, Mala Sugubina, Rujišnik, Mala Drenova, Milutovac i Stragari.

Južni deo: delovi katastarskih opština Trstenik, Čairi, Odžaci, Gornji Ribnik, Donji Ribnik, Gornja Crnišava, Lopaš, Stari Trstenik, Stopanja, Bresno Polјe, Omašnica, Golubovac, Rataje, Tobolac, Pajsak, Veluće, Riđevštica, Bučje i Jasikovica, kao i katastarske opštine Donja Crnišava, Kamenjača i Okruglica.

1.11.7. Kruševačko vinogorje/Kruševac

Prostiranje

Kruševačko vinogorje se prostire na valovitim i brdskim terenima na severnoj i južnoj strani od Kruševca.

Granice

Kruševačko vinogorje se sastoji od dva dela – severnog i južnog.

Severni deo ovog vinogorja se nalazi sa leve strane Zapadne Morave i obuhvata vinogradarske terene iznad asfaltnog puta Velika Drenova – Kruševac, jugoistočo od oblasti Levač i južno od oblasti Temnić. Granica severnog dela vinogorja počinje od asfaltnog puta Velika Drenova – Kruševac do granice opština Kruševac i Trstenik, kreće na sever tom granicom, a zatim na istok granicom opština Kruševac i Varvarin i njome do asfaltnog puta Varvarin – Kruševac. Granica dalјe ide na jugozapad i dalјe na zapad asfaltnim putem preko Velike Drenove do početne tačke severnog dela vinogorja.

Južni deo ovog vinogorja se nalazi sa desne strane Zapadne Morave na širem prostoru zapadno i istočno od Kruševca. Granica južnog dela vinogorja počinje od asfaltnog puta Kruševac – Stopanja – Trstenik na granici opština Kruševac i Trstenik i kreće na istok tim putem, sve do raskrsnice sa putem za selo Koševi. Granica se tu odvaja tim asfaltnim putem i kreće prema železničkoj stanici Koševi, a zatim na jug asfaltnim putem do kote 149.9. Odatle granica ide na istok izohipsom 150, prolazeći severno od naselјa Čitluk, Kruševac i Dedina, i zapadno od železničke stanice Dedina izlazi na asfaltni put Kruševac – Ćićevac. Tim putem granica ide do kote 148 – „Rakovački potok”, a odatle u pravcu jugoistoka preko kota 306 – „Bučje”, 407, 332 – „Strik njiva”, 310 – „potok Dedinac”, 398 – „Donji pogled”, 263 – „Ašane” i 268, zapadno od sela Jošje, a odatle granicom K.O. Kaonik – Jošje sve do potoka u potesu „Batalnica”. Odatle granica prelazi na izohipsu 200 kojom se izbacuje dolina Ribarske i Sušičke reke i izlazi na granicu K.O. Kaonik – Đunis i njome do granice opština Kruševac i Aleksinac, a zatim granicom tih opština do asfaltnog puta Jakovlјe – Rosica – Ribare i tim putem na zapad do naselјa Ribare. Odatle granica skreće na severozapad i preko kota 371 – „Duboki potok”, 414 – južno od Malog Krušinca, 441 – put Malo Krušince – Veliko Krušince, 379 – crkva Sv. Panteleja u Velikom Krušincu i 399 u selu Mala Reka, na Bugarskom potoku izlazi na izohipsu 350. Tom izohipsom granica ide na sever i ispod brda Lakče izlazi na asfaltni put Veliki Šilјegovac – Belasica i tim putem do nastanka Belasičke reke od Mladenovog i Rličkog potoka. Odatle granica ide na zapad seoskim putem preko zaseoka Provalija, iznad sela Zdravinja i preko kote 413 – „Srneće” izlazi na asfaltni put Zebica – Zdravinje – Polјaci – Dvorane i tim putem do skretanja za Gornje Sezemče. Odatle granica ide preko kote 252 – reka „Bistrica” u selu Dvorane na izohipsu 250 i njome sve do zapadno od potesa „Čukar” između sela Modrica i Veliko Golovode. Odatle se granica vinogorja spušta seoskim putem preko potesa „Lašići” do asfaltnog puta Kobilјe – Kruševac u naselјu Veliko Golovode i tim putem u istom pravcu prelazi reku Rasinu i asfaltnim putem preko sela Mudrakovac izlazi na asfaltni put Kruševac – Brus. Granica vinogorja nastavlјa tim putem na jugozapad, ide sve do granice K.O. Majdevo – Ćelije i tom granicom na severozapad do granice opština Kruševac i Aleksandrovac. Granica dalјe ide tom granicom opština sve do asfaltnog puta Kruševac – Donji Stupanj, skreće na severoistok tim putem do kote 198, a odatle na severozapad putem preko zaseoka Pločići i kote 270 do sela Žabare. Odatle granica nastavlјa putem na jugozapad uz potok Bukovac i ponovo izlazi na granicu opština Kruševac i Aleksandrovac, izbacujući tako šumski pojas potesa „Dubrava”. Odatle granica ide na sever tom granicom, a zatim granicom opština Kruševac i Trstenik sve do regionalnog puta Kralјevo – Pojate i početne tačke granice južnog dela vinogorja.

Kruševačko vinogorje ne obuhvata područje šume severno od asfaltnog puta Kruševac – Velika Drenova na području između sela Jasika i Brajkovac.

Obuhvaćene katastarske opštine

Kruševačko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo: delovi katastarskih opština Šanac, Gavez, Jasika, Velika Kruševica, Srnje, Krvavica, Šašilovac, Brajkovac, Konjuh, Bela Voda i Kuklјin, kao i katastarske opštine Lazarevac, Komorane, Ljubava, Kamenare, Globare, Padež i Vratare.

Južni deo: delovi katastarskih opština Globoder, Pepelјevac, Trebotin, Čitluk, Lazarica, Kruševac, Štitare, Majdevo, Kupci, Šogolј, Šavrane, Gornji Stepoš, Donji Stepoš, Lipovac, Mudrakovac, Veliko Golovode, Modrica, Parunovac, Tekija, Dedina, Makrešane, Gaglovo, Kaonik, Crkvina, Dvorane, Polјaci, Zdravinje, Sušica, Belasica, Mala Reka, Krušince, Ribare, Rosica i Veliki Šinjegovac, kao i katastarske opštine Mačkovac, Pakašnica, Vučak, Gari, Cerova, Lukavac, Meševo, Dolјane, Sebečevac, Malo Golovode, Kapidžija, Mali Šelјegovac, Pasjak, Bovan, Stanci, Lovci, Kobilјe, Pozlata, Zubovac, Grevci i Zebica.

1.11.8. Župsko vinogorje/Župa

Prostiranje

Župsko vinogorje se nalazi na uzvišenjima i brežulјkastim terenima Aleksandrovačke Župe.

Granice

Župsko vinogorje se nalazi na uzvišenjima i brežulјkastim terenima oblasti Župa. Granica na severozapadu vinogorja kreće od mesta na granici opština Aleksandrovac i Trstenik na asfaltnom putu Tobolac – Rudenice (na granici K.O. Rudenice – Riđevštica) i kreće na kratko na istok tom granicom, a zatim putem po južnom obodu šumskog pojasa potesa „Čukara” i ponovo nastavlјa granicom tih opština, a zatim i Aleksandrovac i Kruševac sve do tromeđe K.O. G. Zleginje – Subotica – Ćelije. Odatle granica skreće na severozapad i ide preko kota 365 – „Sinanovac”, 320 – „Dubokinac” i 430 – „Čuka” i od kote 391 prelazi na izohipsu 400, seče asfaltni put Trnavci – Bela stena, i dolazi do seoskog puta ka potesu „Čukatak”. Granica prelazi Trnavačku reku u pravcu zapada i nastavlјa putem po severnom, zapadnom i južnom obodu potesa „Jelenjak”, istočno od naselјa Ljubinci i izlazi na reku Vrataricu. Granica ide na jug tom rekom do crkve u Dobrolјupcima, a odatle skreće na istok najpre putem do kota 496 – „Karaula” i 436 i izlazi na granicu K.O. Dobrolјupci – Žilinci. Odatle granica ide na severozapad najpre tom granicom, a zatim i Igroš – Strojinci, Igroš – Lepenac, Igroš – Tršanovci, Šlјivovo – Tršanovci i Mala Vrbnica – Tršanovci. Dalјe granica ide preko kote 386 – zapadno od zaseoka Minići i preko zaseoka Vukojčići izlazi na izohipsu 400 i njome ide do kote 388 na seoskom putu Vukojčići – Boškovići. Odatle granica skreće na zapad i putem dolazi do zaseoka Obradovići i dalјe na severozapad putem prema Šlјivovu preko kote 424 – „Čukara” izlazi na izohipsu 450. Tom izohipsom granica ide u istom pravcu i jedino se odvaja od nje preko kote 411 – ušće potoka Gostinac u Vrataricu i nastavlјa sa južne strane Vratarice sve do mesta gde se put Lesenovci – Donji Vratari, odvaja od šume potesa „Tucanj”. Granica vinogorja nastavlјa zapadnim obodom te šume i dolazi na granicu K.O. Donji Vratari – Milentija, ide tom granicom, a zatim i Donji Vratari – Budilovina i Donji Vratari – Gornji Vratari sve do asfaltnog puta Aleksandrovac – Donji Vratari – Boturići i tim putem na severoistok sve do mosta preko Vratarice. Odatle granica nastavlјa na severozapad izohipsom 500, prelazi asfaltni put paralelan uz potok Krupaja i nastavlјa putem uz Vratarnicu po obodu šume. Granica dolazi do jugozapadnog oboda naselјa Gornji Vratari, i skreće na zapad putem po obodu šume, južno od kote 656 – „Karaula” i jugozapadno od zaseoka Gašići izlazi na granicu K.O. Gornji Vratari – Boturići, ide tom granicom, a zatim i granicom K.O. Gornji Vratari – Velika Vrbnica Gornja. Granica dalјe ide izohipsom 550, sa istočne strane Vratarnice u pravcu jugoistoka, a zatim iznad zaseoka Gošići odvaja se na severoistok i obodom šume preko kote 630 – „Dub” izlazi na izohipsu 600. Tom izohipsom granica dolazi do izvora Latkovačke reke između zaseoka Vasići i Živadinovići. Odatle granica u istom pravcu dolazi do kote 729 – „Latkovac” i dalјe asfaltnim putem ka selu Stanišinci i dolazi do raskrsnice asfaltnih puteva prema zaseoku Rakići, skreće tim putem na jugoistok preko kote 729 – „Rakićko brdo” i dolazi do kote 702. Odatle granica ide na istok i preko kote 502 – „Gluvački potok”, izlazi na izohipsu 550, pa nastavlјa njome sve do kote 573 – „Gradište” i u istom pravcu izlazi na put Puhovac – Petkovići. Granica odatle skreće na severoistok tim putem, a zatim i putem ka zaseoku Filipovići i ispred Lenačkog potoka prelazi na izohipsu 500. Granica ide kratko tom izohipsom do puta između zaseoka Filipovići – Petkovići, prelazi Lenački potok i u pravcu severoistoka preko potesa „Lazinac”, severno od Venje Glave dolazi do kote 713 – izvor potoka Koprivnjak. Granica dalјe nastavlјa izohipsom 700 na jugoistok do potesa „Obzovik”, a zatim putem prema selu Bratići do potesa „Gučka” gde izohipsom 600 dolazi do škole u zaseoku Čurići. Granica dalјe nastavlјa u istom pravcu putem po granici K.O. Bratići – Ržanica, a zatim od mesta gde se skreće za zaseok Ivanovići. Odatle granica ide na jugoistok po južnom obodu uskog šumskog pojasa oko Bratićke reke preko kote 455 – „Pavlov breg”, dolazi do seoskog puta severoistočno od potesa „Mala Baorica” i vraća se severnim obodom pomenute šume prateći izohipsu 450 i dolazi do naselјa Bratići. Tu granica izlazi na granicu rejona i ide na istok od kote 542 – severno od sela Bratići granicom opština Aleksandrovac i Trstenik do početne tačke vinogorja.

Župsko vinogorje ne obuhvata sledeće šumske komplekse: u zapadnom i južnom delu K.O. Starci – Popovci; u severnom i severoistočnom delu K.O. Latkovac; u zapadnom delu K.O. Puhovac, u jugozapadnom delu K.O. Velјa Glava; u severozapadnom delu K.O. Drenča; u centralnom delu K.O. Ržanica; kao i u južnom i jugozapadnom delu K.O. Tuleš.

Župsko vinogorje obuhvata i sledeće oaze:

Oaza Zlatari počinje na Suvajskoj reci u naselјu Albanija i ide na istok preko Kućetinske kose do kote 476, izlazi na put kojim ide na jug do kote 441, nastavlјa putem, a zatim se uklјučuje na izohipsu 350 kojom ide na zapad, obuhvata naselјe Bogiše, uklјučuje se na asfaltni put kojim skreće na sever, istočno od reke Rasine i na taj način dolazi do početne tačke oaze.

Oaza Strojinci – sever obuhvata naselјe Strojinci. Granica polazi od koordinate: N 43° 22’ 07’’, E 21° 06’ 40’’ između puta Strojinci – Brus i reke Kućevac na izohipsi 400 i odatle kreće na istok obodom šume do koordinate: N 44° 22’ 09’’, E 21° 07’ 22’’, skreće na jug putem i izlazi na glavni put Strojinci – Zlatari i njime ide kratko na istok do koordinate: N 43° 22’ 00’’, E 21° 07’ 25’’, odakle skreće na jug putem i nastavlјa na zapad, južno od potesa Raičevići. Granica zatim obilazi naselјe Strojinci sa južne, a zatim i zapadne strane i preko koordinate: N 43° 22’ 01’’, E 21° 06’ 33’’ dolazi do početne tačke oaze.

Oaza Strojinci – jug počinje u koti 431 i ide na istok izohipsom 390 do kote 409, skreće na jug sve vreme idući obodom šume i dolazi do severno od kote 549, odakle skreće na zapad nastavlјajući obodom šume. Granica zatim prolazi severno od potesa Bilјurovac i Jabukovac i preko koordinata: N 43° 21’ 25’’, E 21° 05’ 56’’ i N 43° 21’ 23’’, E 21° 06’ 17’’ i potesa „Vuči breg” dolazi do početne tačke.

Oaza Dupci se prostire na K.O. Dupci i Strojinci. Granica kreće južno od puta Kruševac – Brus u koordinati: N 43° 21’ 47’’, E 21° 08’ 05’’ i ide putem između parcela na istok, a zatim i na jug, pa na zapad. Granica oaze se zatim istočno od potesa Kamenjak u koordinati: N 43° 20’ 57’’, E 21° 07’ 52’’ uklјučuje na drugi put kojim ide na sever i njime dolazi do početne tačke.

Oaza Lepenac obuhvata malo područje sa južne strane od granice rejona, odnosno vinogorja. Kreće na putu Igroš – Lepenac u koordinati: N 43° 21’ 38’’, E 21° 05’ 13’’, a zatim prelazi na sporedni put kojim ide na istok. Granica zatim u koordinati: 44° 41’ 23’’, 21° 05’42’’ prelazi na put kojim ide na jugozapad, a zatim prelazi na izohipsu 400, kojom ide na severozapad i izlazi na put Igroš – Lepenac i dolazi do početne tačke oaze.

Oaza Ribari – sever obuhvata deo naselјa Ribari, zapadno od reke Rasine. Granica oaze počinje u koordinati: N 43° 25’ 16’’, E 20° 59’ 21’’ i preko koordinata: N 43° 25’ 01’’, E 20° 58’ 57’’; N 43° 24’ 57’’, E 20° 59’ 16’’; N 43° 25’ 01’’, E 20° 58’ 39’’ i N 43° 25’ 10’’, E 20° 59’ 01’’ dolazi do početne tačke oaze.

Oaza Ribari – jug obuhvata mali deo naselјa Ribari oivičen šumom sa zapadne strane reke Rasine, južno od potesa „Veliki Ribari” i severozapadno od kote 583.

Oaza Milentija – jug obuhvata područje zapadno od reke Rasine i južno od Jasikovačkog potoka, obuhvatajući jedan deo naselјa Milentija.

Oaza Milentija – centralni deo obuhvata deo između severnog i južnog dela oaze Milentija, istočno od kote 599, obuhvatajući veoma mali deo naselјenog mesta.

Oaza Milentija – sever obuhvata područje zapadno od reke Rasine i južno od Bašićke reke. Oaza obuhvata parcele oivičene šumskim pojasom u koordinatama: N 43° 25’ 57’’, E 20° 59’ 23’’; N 43° 25’ 46’’, E 20° 59’ 08’’; N 43° 25’ 51’’, E 20° 58’ 52’’ i N 43° 25’ 59’’, E 20° 59’ 06’’.

Obuhvaćene katastarske opštine

Župsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Mrmoš, Gornja Zleginja, Subotica, Vražogrnci, Trnavci, Dobrolјubci, Igroš, Šlјivovo, Mala Vrbnica, Botunja, Lesenovci, Raklјa, Donji Vratari, Starci – Popovci, Gornji Vratari, Latkovac, Kožetin, Puhovac, Drenča, Ržanica, Velјa Glava, Tuleš, Tržac, Rataje, Bratići, Rudenice, Omašnica i Golubovac, Zlatari, Bogiše, Strojinci, Dupci, Lepenac, Ribari i Milentija, kao i katastarske opštine Velika Vrbnica, Velika Vrbnica Donja, Mala Vrbnica, Donji Stupanj, Gornji Stupanj, Laćisled, Dašnica, Garevina, Donja Zleginja, Crvena Jabuka, Pokrp, Parčin, Ljubinci, Bobote, Stubal, Vitkovo, Stanjevo, Aleksandrovac i Novaci.

1.11.9. Ražanjsko vinogorje/Ražanj

Prostiranje

Ražanjsko vinogorje se prostire na obroncima planine Bukovik na istoku, do reka Velike i Južne Morave na zapadu.

Granice

Granica vinogorja kreće na severozapadu, od mesta gde asfaltni put Kruševac – autoput preseca granicu opština Ćićevac i Paraćin i kreće na istok tom granicom, a zatim granicom opština Ražanj i Paraćin, i tom granicom ide na istok do potoka Radonjaš (na granici K.O. Skorica – Plana), tim potokom do ušća, zatim potokom Klisura i Krćevom rekom do kote 225 – ušće Petrovog potoka i tim potokom na istok do izvora u potesu „Bele stene”. Odatle granica skreće na jug i ide preko kota 318 – „Bošnjar”, 329 istočno od Smilovca, 260 – „reka Prčevica”, 382 – „Ravna Dubrava”, 438 i 339 – „Prlo” severoistočno od Podgorca, prelazi Veliku reku i nastavlјa na jug preko kota 352, 369, 422 – „Staro lojze” i 355 – „Hajdučki kladenac”. Tu granica skreće na zapad i ide Hajdučkim potokom do ušća potoka Davule, skreće na jug istočnim obodom šume i preko kote 311 – „Lipovačka reka” kratko nastavlјa tom rekom, a zatim južnim obodom šume potesa „Ravnica” do kote 383 – severno od potesa „Lipovac”. Odatle granica ide na jugoistok izohipsom 400 sve do Drenovačkog potoka, jugoistočno od naselјa Crni Kao i kod potesa „Drenovačka kosa” izlazi na granicu opština Ražanj i Aleksinac (granica K.O. Crni Kao – Mozgovo) i granicom ove dve opštine ide do asfaltnog puta Ražanj – Deligrad. Odatle granica skreće na severozapad tim putem sve do potesa „Gradište”. Tu granica skreće na sever i ide izohipsom 250 sve do tačke severno od potesa „Mladenova kosa”, južno od sela Poslon, u pravcu severa prelazi Poslonsku reku i u potesu „Antonijeva strana” izlazi na izohipsu 300 i njome do kote 288, zapadno od sela Poslon. Odatle granica u pravcu severa prelazi Selski potok i u potesu „Osojak” izlazi na izohipsu 350 i njome ide do Lipovačkog potoka zapadno od sela Čubura. Odatle granica ide putem po obodu šume od potesa „Mali vrh”, preko potesa „Čučanja” i dolazi do kote 237 – „Ražanjska reka”, a zatim asfaltnim putem Ražanj – Mađere na severozapad, a zatim izohipsom 300, zapadno od naselјa Mađere sve do potesa „Lovačko polјe”. Granica tu skreće na jugozapad putem preko kota 365 i 344 – „Koturača”, a zatim na jug izohipsom 250, prelazi na drugu stranu Ražanjske reke preko kote 176 i nastavlјa istom izohipsom sve do kote 257 – „Parlozi”, severoistočno od Bralјine Ražanjske, a zatim od kote 180 na zapad Krnjim potokom do pruge Niš – Stalać i prugom na sever do kote 155, nedaleko od ušća Ražanjske reke. Odatle granica ide na sever izohipsom 150, a zatim i obodom šume potesa „Topunar” i „Osoje” i dalјe putem preko kota 271 – zapadno od potesa „Kozarac” i 297, skreće na zapad i preko kota 338 – „Srednja kosa”, 307, 273 – „Čukar” i 183 izlazi ponovo na prugu Niš – Stalać kod ušća potoka Stevanac u Južnu Moravu i prugom na sever do asfaltnog puta Kruševac – Pojate. Tim putem granica ide na severoistok sve do početne tačke vinogorja.

Ražanjsko vinogorje obuhvata i malu oazu koju sačinjava zapadne, jugozapadne i južne padine brda iznad Stalaća, na mestu gde se nalazi srednjevekovno utvrđenje „Todorova kula”, u K.O. Grad Stalać oko koordinate: N 43° 40’ 13’’, E 21° 24’ 11’’.

Obuhvaćene katastarske opštine

Ražanjsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Skorica, Smilovac, Vitoševac, Podgorac, Pardik, Varoš, Rujište, Crni Kao, Lipovac, Praskovče, Poslon, Čubura, Ražanj, Mađere, Ćićevac, Radoševac, Lučina, Stalać, Ćićevac – grad, Pojate i Bračin, kao i katastarske opštine Šetka, Pločnik i Pretrkovac.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za rejon Tri Morave po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA

Paraćinsko

Jagodinsko

Jovačko

Levačko

Temnićko

Trsteničko

Kruševačko

Župsko

Ražanjsko

prinos/(kg/bilјci)

prinos/(kg/hektaru)

3000–4000 bilјaka/hektaru

preko 4000 bilјaka/hektaru

3000–4000 bilјaka/hektaru

preko 4000 bilјaka/hektaru

Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte

Tamjanika

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Smederevka

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte

Neoplanta

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Župlјanka

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Sila

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte

Savagnin Rose (Traminac)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Muscat Ottonel

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Chardonnay

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Sauvignon Blanc

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Semillon

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Pinot Blanc (Burgundac beli)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Pinot Gris (Burgundac sivi)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Riesling (Rajnski rizling)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Rkatziteli (Rkaciteli)







Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

SORTE ZA ROZE VINA

Paraćinsko

Jagodinsko

Jovačko

Levačko

Temnićko

Trsteničko

Kruševačko

Župsko

Ražanjsko

prinos/(kg/bilјci)

prinos/(kg/hektaru)

3000–4000 bilјaka/hektaru

preko 4000 bilјaka/hektaru

3000–4000 bilјaka/hektaru

preko 4000 bilјaka/hektaru

Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte

Limberger (Frankovka)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ



Œ



Œ

2,5

2

7.500

8.000

Portugieser (Portugizer)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ



Œ



Œ

2,5

2

7.500

8.000

Vranac

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Prokupac (Rskavac)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte

Nema preporučenih

–

–

–

–

–

–

–

–

–

–

–

–

–

Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte

Pinot Noir (Burgundac crni)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Gamay Noir (Game)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Merlot

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Cabernet Sauvignon

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Cabernet Franc

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Petit Verdot

Œ

2,5

2

7.500

8.000

SORTE ZA CRVENA VINA

Paraćinsko

Jagodinsko

Jovačko

Levačko

Temnićko

Trsteničko

Kruševačko

Župsko

Ražanjsko

prinos/(kg/bilјci)

prinos/(kg/hektaru)

3000–4000 bilјaka/hektaru

preko 4000 bilјaka/hektaru

3000–4000 bilјaka/hektaru

preko 4000 bilјaka/hektaru

Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte

Limberger (Frankovka)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ



Œ



Œ

2,5

2

7.500

8.000

Portugieser (Portugizer)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ



Œ



Œ

2,5

2

7.500

8.000

Vranac

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Prokupac (Rskavac)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte

Probus

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte

Pinot Noir (Burgundac crni)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Gamay Noir (Game)

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Merlot

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Cabernet Sauvignon

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Cabernet Franc

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Petit Verdot

Œ

2,5

2

7.500

8.000

Preporučene/dozvolјene sorte BOJADISERI:

Alicante Bouschet



















2,5

2

7.500

8.000

Gamay Teinturier (Game bojadiser)



















2,5

2

7.500

8.000

Župski bojadiser



















2,5

2

7.500

8.000

Krajinski bojadiser



















2,5

2

7.500

8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Rejon Tri Morave (Paraćinsko, Jagodinsko, Jovačko, Levačko, Temnićko, Trsteničko, Kruševačko, Župsko i Ražanjsko vinogorja)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Crveni drenak (Razaklija) – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Asimetrična kordunica – Kazenavlјeva kordunica – Sa slobodnim (padajućim) lastarima		– Silvo kordunica – Mozerova kordunica – Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,5		10,0

1.12. BEOGRADSKI REJON/BEOGRAD

Prostiranje

Beogradski rejon obuhvata južnu zaleđinu reka Save i Dunava počevši od ušća reke Kolubare u Savu do ušća Velike Morave u Dunav i terene na obroncima planina Avale i Kosmaj.

Granice

Na severu granica rejona počinje od ušća reke Kolubare u Savu i ide desnom obalom Save, sve do njenog ušća u reku Dunav. Zatim granica ide desnom obalom Dunava do ušća Velike Morave u Dunav. Od ušća, granica ide na jug levom obalom reke Velika Morava, sve do granice opština Smederevo i Velika Plana (granična K.O. Saraorci). Odatle granica ide na zapad granicom ovih opština, a dalјe granicom opština Smederevo i Smederevska Palanka sve do granice opština Mladenovac i Smederevska Palanka, zatim Mladenovac i Topola, Mladenovac i Aranđelovac, a potom granicom opština Sopot i Aranđelovac, Lazarevac – Aranđelovac, Lazarevac – Ljig, a zatim ka severu granicom opština Lazarevac – Lajkovac, Lazarevac – Ub, Obrenovac – Ub do reke Kolubare i dalјe tokom Kolubare do ušća reke Kolubare u Savu gde je početna tačka rejona.

Rejon ne uklјučuje:

– šumski kompleks Lipovačke šume u K.O. Barajevo, Sremčica i Melјak;

– šumski kompleks na planini Kosmaj u K.O. Rogača, Nemenikuće, Koraćica i Velika Ivanča, kao i

– šumski kompleks između planina Avala i Kosmaj u K.O. Stojnik, Babe, Guberevac, Lisović, Barajevo, Parcani i Ripanj.

Karta 1.12.1. Granice rejona i vinogorja Beogradskog rejona

Obuhvaćene opštine

Beogradski rejon obuhvata teren u opštinama Obrenovac, Čukarica, Savski venac, Stari grad, Vračar, Zvezdara, Palilula, Rakovica, Voždovac, Grocka, Barajevo, Sopot, Mladenovac, Lazarevac i Smederevo.

Površine rejona i vinogorja

Beogradski rejon zauzima površinu od 241.866,90 ha.

Tabela 1.12.1. Površina Beogradskog rejona

Beogradski rejon Ukupna površina (ha)	Ukupna površina
	241.866,90

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Beogradskom rejonu ima 1129,55 ha vinograda (oko 1061,67 ha rodnih vinograda, odnosno 93,99%), od čega je 703,29 ha sa stonim sortama i 426,26 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.12.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Beogradskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.12.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Beogradu, Surčinu i Radmilovcu (1961–2010).

Tabela 1.12.2. Bioklimatski indeksi za Beogradski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Beograd	18.3	1817.4	1434.9	2252.3	13.2	174.9	1.0	3.6	0.3
Radmilovac	17.1	1571.2	1322.1	2112.3	10.7	192.7	3.7	3.7	1.5
Surčin	17.6	1669.3	1365.1	2163.0	11.9	182.7	2.7	3.6	1.4

Karta 1.12.2. Vinklerov indeks Beogradskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tip zemlјišta ovog rejona je eutrični kambisol, a zastuplјeni su i fluvisol, humofluvisol i semiglej, luvisol i zemlјišta u lesiviranju, pseudoglej, černozem i ostala zemlјišta.

Karta 1.12.3. Tipovi zemlјišta Beogradskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 44° 50’ geografske širine na severu do 44° 15’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 100 m do 300 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 150 m do 250 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući od centralnog dela rejona ka obodima rejona, sa izuzetkom u jugozapadnom delu rejona gde su takođe veće nadmorske visine.

Karta 1.12.4. Nadmorska visina Beogradskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.12.5. Nagib terena Beogradskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 1.12.6. Ekspozicija terena Beogradskog rejona

Orografske karakteristike

U ovom rejonu se nalazi niža planina Avala (506 m), a u južnom delu rejona, takođe niža planina Kosmaj (626 m).

Uticaj velikih vodenih površina

U ovom rejonu veliki uticaj ima reka Dunav koja se nalazi se severne strane rejona i reka Sava koja protiče sa severozapadne strane rejona. One utiču na ranije sazrevanje grožđa zbog pojačanog difuznog zračenja, a u toku zime ublažavaju nagla kolebanja temperature čime se smanjuje opasnost od zimskih mrazeva.

Pejzaž

Ovaj rejon karakteriše nizijsko-brdski relјef gde su pretežno zastuplјene šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr. u nižem području, kao i šume hrasta cera, sladuna i dr. u višem području. Rejon karakteriše i veliki broj nešto manjih vodenih površina, Velika Morava sa istočne strane rejona, reka Ralјa koja protiče kroz sam rejon, zatim Ljig i Kolubara sa jugozapadne i zapadne strane rejona. Brdoviti tereni, nagibi prema rekama, sa voćarskim (posebno u Gročanskom vinogorju) i ratarskim kulturama daju karakteristike pejzaža ovog rejona.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 4.421 gazdinstvo poseduje vinograde, što čini oko 11,88% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Grocka.

Vinogorja

Beogradski rejon čine sledeća vinogorja:

1.12.1. Avalsko-kosmajsko vinogorje/Avala;

1.12.2. Gročansko vinogorje/Grocka;

1.12.3. Smederevsko vinogorje/Smederevo;

1.12.4. Dubonsko vinogorje/Dubona;

1.12.5. Lazarevačko vinogorje/Lazarevac.

1.12.1. Avalsko-kosmajsko vinogorje/Avala – Kosmaj

Prostiranje

Avalsko – kosmajsko vinogorje se nalazi na zapadnim i severozapadnim padinama Kosmaja – od Mladenovca do Beograda.

Granice

Na severozapadu granica vinogorja počinje na raskrsnici puteva Obrenovac – Beograd i Obrenovac – Mislođin i ide istočno putem ka Beogradu do petlјe u Ostružnici, isklјučujući šumski pojas uz put u K.O. Barič, Mala Moštanica i Umka. Odavde granica nastavlјa kružnim putem oko Beograda ka Železniku, a zatim granicom K.O. Železnik – Veliki Makiš, Železnik – Čukarica, Kneževac – Čukarica, Kneževac – Stara Rakovica, Resnik – Stara Rakovica, Resnik – Jajinci, Rakovica selo – Jajinci, Rakovica selo – Kumodraž, Rakovica Selo – Beli Potok do početka šumskog kompleksa na Avali (koordinata: N 44° 42’ 05’’, E 20° 30’ 46,14’’, kota 300). Odatle granica skreće na zapad, na Avalski put kod kote 249 (skretanje za institut „Jaroslav Černi”), a zatim granica ide putem na jug, zaobilazeći planinu Avalu do kote 293, odakle granica ide južno preko kote 200, a zatim od kote 268 na severoistok asfaltnim putem u potesu „Rt”, uklјučuje se ponovo na Avalski put i granicu K.O. Ripanj – Vrčin, Ripanj – Begalјica, Mala Ivanča – Begalјica, Mala Ivanča – Dražanj, Mala Ivanča – Mali Požarevac, Popović – Mali Požarevac, Popović – Đurinci, Sopot – Đurinci, Nemenikuće – Đurinci, Nemenikuće – Vlaška, Amerić – Vlaška, Mala Vrbica – Rajkovac, Mladenovac – Rajkovac, Mladenovac – Mladenovac selo, Mladenovac – Granice, Mladenovac – Kovačevac, Međulužje – Kovačevac, Jagnjilo – Kovačevac, Jagnjilo – Kusadak i Rabrovac – Kusadak. Dalјe granica ide granicom rejona, odnosno granicom opština Mladenovac – Smederevska Palanka, Mladenovac – Topola, Mladenovac – Aranđelovac, Sopot – Aranđelovac do tromeđe K.O. Sibnica – Mirosalјci – Tulež. Granica dalјe ide granicom opština Sopot – Lazarevac, Barajevo – Lazarevac i Obrenovac – Lazarevac, odvajajući se od tih granica opština: izohipsom 120 na granici K.O. Arnajevo – Sokolovo, izbacujući dolinu reke Seone (najistočnija koordinata: N 44° 28’ 23’’, E 20° 23’ 46’’) i potoka Tianovac; izohipsom 120 na granici K.O. Veliki Borak – Leskovac, izbacujući doline reka Belјanica (najistočnija koordinata: N 44° 34’ 39’’, E 20° 25’ 00’’), Stojnička (najistočnija koordinata: N 44° 31’ 15’’, E 20° 25’ 23’’) i Barajevska reka (najistočnija koordinata: N 44° 32’ 43’’, E 20° 25’ 09’’); izohipsom 130 na granici K.O. Veliki Borak – Leskovac, izbacujući dolinu potoka Oparna (najsevernija koordinata: N 44° 33’ 27’’, E 20° 20’ 02’’) i izohipsom 120 na granici K.O. Balјevac – Vrbovno, izbacujući dolinu potoka Vrbovica (najsevernija koordinata: N 44° 34’ 34’’, E 20° 17’ 25’’). Granica dolazi do asfaltnog puta Stepojevac – Konatice – Mislođin, ide tim putem u pravcu severa, izbacujući sve vreme zapadnu stranu prema Kolubari iz vinogorja i dolazi do raskrsnice na ulazu u mesto Mislođin, odvajajući se od tog puta izohipsom 120, južno od naselјa Draževac, izbacujući dolinu reke Marica (najistočnija koordinata: N 44° 36’ 47’’, E 20° 19’ 41’’) i Jasenovačkog potoka (najistočnija koordinata: N 44° 36’ 51’’, E 20° 16’ 50’’). Granica dalјe nastavlјa severno lokalnim putem koji prati tok reke Kolubare do njegovog izlaska na glavni put u Mislođinu. Odavde granica nastavlјa ovim putem na sever do početne tačke (raskrsnica puteva Obrenovac – Beograd i Obrenovac – Mislođin).

Vinogorje ne uklјučuje:

– šumski kompleks Lipovačke šume u K.O. Barajevo, Sremčica i Melјak;

– šumski kompleks na planini Kosmaj u K.O. Rogača, Nemenikuće, Koraćica i Velika Ivanča, kao i

– šumski kompleks između planina Avala i Kosmaj u K.O. Stojnik, Babe, Guberevac, Lisović, Barajevo, Parcani i Ripanj.

Obuhvaćene katastarske opštine

Avalsko-kosmajsko vinogorje obuhvata katastarske opštine Ostružnica, Železnik, Kneževac, Resnik, Rakovica selo, Umka, Velika Moštanica, Sremčica, Rušanj, Pinosava, Ripanj, Mislođin, Barič, Mala Moštanica, Barajevo, Draževac, Jasenak, Melјak, Vranić, Baćevac, Guncati, Mala Ivanča, Šilјakovac, Boždarevac, Lisović, Parcani, Ralјa, Popović, Veliki Borak, Belјina, Manić, Guberevac, Babe, Sopot, Arnajevo, Rožanci, Slatina, Stojnik, Sibnica, Dučina, Nemenikuće, Drlupa, Rogača, Koraćica, Amerić, Mala Vrbica, Velika Ivanča, Mladenovac – varoš, Pružatovac, Međulužje, Markovac, Jagnjilo i Rabrovac.

1.12.2. Gročansko vinogorje/Grocka

Prostiranje

Gročansko vinogorje se nalazi u brežulјkastom predelu s desne strane Dunava, nizvodno od Beograda.

Granice

Granica vinogorja počinje nedaleko od reke Dunav, na mestu spajanja K.O. Višnjica i Palilula, na asfaltnom putu uz obalu i ide tim putem na istok do raskrsnice kod kote 117 u naselјu Višnjica, a zatim desnim krakom tog puta i putem na jugoistok uz potok Ramadan izlazi na izohipsu 120. Granica ide tom izohipsom sve do šumskog pojasa potesa „Zapis” i „Bilo”, zapadno od Velikog Sela, kratko se odvaja od izohipse idući zapadnim obodom šume, i ponovo izlazi na izohipsu 120, kod asfaltnog puta Slanci – Veliko Selo (koordinata: N 44° 48’ 27’’, E 20° 35’ 18’’). Granica nastavlјa tom izohipsom, izbacujući doline potoka Balabanovac, Manastirskog i Vrelskog potoka i dolazi do južnog oboda naselјa Veliko Selo, na asfaltnom putu prema Vinči (koordinata: N 44° 48’ 31’’, E 20° 36’ 10’’). Granica ide tim putem na jug, izbacujući močvarne terene uz Dunav, a zatim putem u pravcu zapada, pre Ošlјanskog potoka uklјučuje se ponovo na izohipsu 120. Granica dalјe nastavlјa tom izohipsom i dolazi do asfaltnog puta po južnom obodu polјoprivrednog gazdinstva „Radmilovac”, a zatim tim putem na zapad, seče asfaltni put Beograd – Grocka – Smederevo (koordinata: N 44° 45’ 05’’, E 20° 35’ 01’’) i nastavlјa asfaltnim putem u istom pravcu ka naselјu Leštane, sa severne strane potesa „Šugavac”. Granica tako opet izlazi na izohipsu 120 kod Kaluđeričkog potoka, nastavlјa njome izbacujući dolinu tog potoka, kao i reke Bolečice i ide sve do obale Dunava u naselјu Ritopek. Granica nastavlјa obalom sve do ušća potoka Dubočak, zatim kratko tim potokom do asfaltnog puta, a odatle u pravcu jugozapada izlazi ponovo na izohipsu 120. Nјome izbacuje dolinu tog potoka iz vinogorja i ponovo izlazi na obalu Dunava kod kote 125 – „Straževica”, u pravcu kraja Gročanske ade. Granica dalјe nastavlјa obalom sve do ušća potoka Sastavak, zatim njime do mosta na asfaltnom putu gde prelazi na izohipsu 100 kojom nastavlјa, izbacujući dolinu tog potoka i tako dolazi do granica opština Grocka i Smederevo, odnosno tromeđe K.O. Brestovik – Kamendol – Seone. Granica vinogorja dalјe nastavlјa granicom tih opština na jug, sve do izohipse 120 na asfaltnom putu Vodanj – Živkovac – Umčari (koordinata: N 44° 35’ 38’’, E 20° 49’ 05’’). Odatle granica ide izohipsom 120 na zapad, sa severne strane reke Ralјe i tom izohipsom prelazi na drugu stranu reke, kod ušća potoka Beluće i izlazi na autoput kod zaseoka Miloševac. Granica se odatle vraća na istok autoputem do granice opština Grocka i Smederevo, nastavlјa njome, a zatim i granicom opština Grocka – Mladenovac, Grocka – Sopot, Grocka – Voždovac i Grocka – Zvezdara, sve do tromeđe K.O. Kaluđerica – Veliki Mokri Lug – Mali Mokri Lug. Odatle granica nastavlјa granicom K.O. Mali Mokri Lug – Veliki Mokri Lug, Mali Mokri Lug – Zvezdara, Mirijevo – Zvezdara, Mirijevo – Palilula, Višnjica – Palilula do izlaska te granice K.O. na početnu tačku vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Gročansko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Višnjica, Veliko Selo, Slanci, Vinča, Kaluđerica, Leštane, Boleč, Ritopek, Beli Potok, Grocka, Brestovik, Umčari i Živkovac, kao i katastarske opštine Zuce, Vrčin, Zaklopača, Begalјica, Pudarci, Dražanj, Kamendol i Mirijevo.

1.12.3. Smederevsko vinogorje/Smederevo

Prostiranje

Smederevsko vinogorje obuhvata brežulјkaste terene smederevskog Podunavlјa i njegovo zaleđe i sastoji se iz tri dela, odvojenih dolinama reka Ralјa i Konjska reka.

Granice

Severni deo vinogorja se nalazi između reka Dunav i Ralјa. Granica severnog dela vinogorja počinje kod obale Dunava od izohipse 100, na granici K.O. Seone i Brestovik, nedaleko od naselјa Orešac i ide tom izohipsom na istok, izbacujući doline potoka Selište i Potok i izlazi na asfaltni put Grocka – Smederevo kod kote 83.0, severozapadno od naselјa Udovice. Granica nastavlјa na istok tim putem i kod potesa „Provalija” izlazi na obalu Dunava kod stare železare. Granica nastavlјa desnom obalom Dunava do Smederevske tvrđave. Odatle granica ide prugom obuhvatajući veći deo gradske zone sve do asfaltnog puta, a zatim tim putem preko sela Radinca dolazi do teretnog ulaza u novu železaru. Tu se granica odvaja od asfaltnog puta i u pravcu jugozapada preko kota 114 i 118 izlazi na asfaltni put Ralјa – Kolari (koordinata: N 44° 35’ 31’’, E 20° 57’ 25’’). Odatle granica ide na severozapad asfaltnim putem ka potesu „Šeškovac”, a zatim i izohipsom 120 na zapad sve do granice opština Smederevo – Grocka na asfaltnom putu, koji od autoputa preko Vodnja vodi ka Smederevu i tom granicom na sever do početne tačke.

Centralni deo vinogorja se nalazi između reke Ralјa i Konjska reka. Granica centralnog dela vinogorja počinje na autoputu, na granici opština Smederevo – Grocka kod vodanjske petlјe i ide autoputem na istok sve do kote 97.3 na Barskom potoku, prelazi na izohipsu 120 i nastavlјa njome, izbacujući doline potoka Bitinac i Barski potok i ponovo izlazi na autoput kod potesa „Pozdelјevac”. Granica nastavlјa autoputem na istok, pa jug, sve do tačke istočno od naselјa Mihajlovac (koordinata: N 44° 32’ 41’’, E 20° 59’ 17’’) i odatle zemlјanim putem na zapad do izohipse 120. Granica dalјe ide tom izohipsom severno od doline Konjske reke i izlazi na granicu opština Smederevo – Smederevska Palanka, ide tom granicom, a zatim i granicom Smederevo – Mladenovac i Smederevo -Grocka do početne tačke.

Južni deo vinogorja se nalazi između Konjske reke i K.O. Golobok. Granica južnog dela vinogorja počinje na mestu koje se zove Hajdučka voda, na asfaltnom putu Smederevo – Smederevska Palanka i ide na istok izohipsom 120, južno od doline Konjske reke, a zatim i na jug, zapadno od autoputa, sve do granice opština Smederevo i Smederevska Palanka i granicom tih opština do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Smederevsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Seone, Udovice, Smederevo, Vodanj, Landol, Lipe II, Radinac, Kolari, Ralјa, Vrbovac, Mihajlovac, Osipaonica, Lugavčina, kao i katastarske opštine Petrijevo, Vučak, Malo Orašje, Drugovac II, Binovac, Drugovac I, Suvodol, Badlјevica, Lunjevac i Dobri Do.

1.12.4. Dubonsko vinogorje/Dubona

Prostiranje

Dubonsko vinogorje se nalazi u zaleđu beogradsko-smederevskog Podunavlјa.

Granice

Granica vinogorja počinje na tromeđi K.O. Đurinci – Nemenikuće – Sopot i ide u pravcu severa granicom K.O. uklјučujući K.O. Đurinci, pa severno granicom K.O. Đurinci – Popović, Mali Požarevac – Popović, Mali Požarevac – Mala Ivanča. Dalјe granica vinogorja ide jugoistočno granicom K.O. Mali Požarevac – Dražanj, Šepšin – Dražanj, Šepšin – Umčari, Dubona – Umčari, Dubona – Malo Orašje, Dubona – Badlјevica, Velika Krsna – Badlјevica, Velika Krsna – Selevac, Velika Krsna – Azanja, Velika Krsna – Kusadak, Kovečevac – Kusadak i izlazi na tromeđu K.O. Kovačevac – Kusadak – Jagnjilo, što je i najjužnija tačka vinogorja. Odavde granica ide u pravcu severozapada granicom K.O. Kovačevac – Jagnjilo, Kovačevac – Mladenovac, Granice – Mladenovac, Mladenovac selo – Mladenovac, Rajkovac – Mladenovac, Rajkovac – Mala Vrbica, Vlaška – Amerić, Vlaška – Nemenikuće, Đurinci – Nemenikuće i dolazi do početne tačke granice vinogorja (tromeđa K.O. Đurinci – Nemenikuće – Sopot).

Obuhvaćene katastarske opštine

Dubonsko vinogorje obuhvata katastarske opštine Mali Požarevac, Senaja, Šepšin, Đurinci, Vlaška, Dubona, Velika Krsna, Rajkovac, Mladenovac – selo, Kovačevac i Granice.

1.12.5. Lazarevačko vinogorje/Lazarevac

Prostiranje

Lazarevačko vinogorje se nalazi na jugozapadu Beogradskog rejona, između reke Kolubare i planina Avale i Kosmaja i sastoji se iz nekoliko delova vinogorja međusobno odvojenih vodenim tokovima.

Granice

Severni (Stepojevački) deo vinogorja se nalazi severno od reke Belјanice i sastoji se iz tri vinogradarske oaze. Granica zapadne oaze počinje na tromeđi K.O. Vrbovno – Konatice – Balјevac, i ide na istok granicom K.O. Vrbovno – Balјevac sve do izohipse 120, severno od zaseoka Tomića – Kraj, skreće njome na jug, idući zapadno od potoka Vrbovica, i dolazi do asfaltnog puta Stepojevac – Konatice, zapadno od potesa „Brekinja”. Granica dalјe nastavlјa tim putem na severozapad, a zatim i granicom K.O. Vrbovno – Konatice do početne tačke. Granica središnje oaze severnog dela vinogorja počinje na granici K.O. Vrbovno – Balјevac od preseka sa izohipsom 120 u potesu „Stekičevica” i ide na istok tom granicom, a zatim i granicom K.O. Vrbovno – Veliki Borak i Leskovac – Veliki Borak sve do izohipse 120 u potesu „Rajkovac”, južno od Boračkog gaja, kreće njome na jug, idući zapadno od potoka Oparna, preseca asfaltni put Stepojevac – Leskovac, skreće njome na zapad, a zatim i sever i idući istočno od potoka Vrbovica, izbacujući tako dolinu potoka, dolazi do početne tačke. Istočna oaza severnog dela vinogorja se nalazi u katastarskoj opštini Leskovac i oivičena je granicom katastarskih opština Leskovac – Veliki Borak i izohipsom 120, severno od asfaltnog puta Stepojevac – Barajevo i istočno od potoka Oparna.

Istočni deo vinogorja se nalazi duž desne obale reke Turije i sastoji se iz dve oaze. Severna oaza se nalazi u K.O. Sokolovo i oivičena je granicom K.O. Sokolovo – Arnajevo i izohipsom 120, severno od reke Seone i istočno od reke Belјanice. Južna oaza istočnog dela vinogorja se nalazi u K.O. Sokolovo, Arapovac i Mirosalјci i oivičena je granicom opština Lazarevac – Barajevo i Lazarevac – Sopot i izohipsom 130, severoistočno od reke Turije i jugozapadno od reke Belјanice.

Centralni deo vinogorja je ujedno i najveći i nalazi se na valovitim predelima šire okoline Lazarevca između reka Kolubare na severozapadu, Turije na severoistoku i Ljig na jugozapadu. Granica tog dela vinogorja počinje na severozapadu, od asfaltnog puta Vreoci – Veliki Crnjeni – Stepojevac, kod TE „Kolubara” i ide asfaltnim putem preko Junkovca i Strmova ka Aranđelovcu, sve do granice opština Lazarevac – Aranđelovac. Odatle granica ide na jug granicom tih opština sve do asfaltnog puta Lazarevac – Darosava – Aranđelovac, skreće njime na zapad i dolazi do raskrsnice između naselјa Kruševica i Trbušnica. Odatle granica ide na jug asfaltnim putem preko potesa „Lipar” i dolazi do mesta zvano Preki put. Odatle granica nastavlјa na jug putem do reke Onjeg, a zatim rekom na jugozapad sve do asfaltnog puta Lazarevac – Brajkovac – Belanovica, i tim putem na jugoistok do granice opština Lazarevac – Ljig. Granica vinogorja ide tom granicom opština na zapad, sve do Ibarske magistrale, a zatim njome na sever, sve do asfaltnog puta u naselјu Dudovica, južno od reke Onjeg kojim skreće najpre na istok, a zatim i na sever do potesa „Straža”. Odatle granica skreće ponovo na istok i ide putem po obodu šume preko potesa „Zakinac” i „Simekinac”, a zatim putem po severnom obodu potesa „Vinogradi” i izlazi na kotu 149 na reci Onjeg, na asfaltnom putu Liplјe – Barzilovica. Granica u pravcu severa tim putem prelazi reku Onjeg, a zatim nastavlјa na zapad asfaltnim putem ka Barzilovici i Dudovici i izlazi na Ibarsku magistralu, izbacujući tako donji tok reke Onjeg. Granica ponovo ide na sever magistralom do granice K.O. Županjac – Ćelije, zatim tom granicom i granicom K.O. Petka – Ćelije, ponovo dolazi do magistrale. Odatle granica ide na severoistok asfaltnim putem istočno od magistrale, preko naselјa Petka, Lazarevac i Šopić i od severnog oboda naselјa Šopić preko novog groblјa izlazi na asfaltni put Lazarevac – Burovo. Granica tim putem dolazi do Burova, a zatim se odvaja na istok putem po južnom obodu šumskog pojasa potesa „Zeočka strana”, „Oborska” i „Zmajevac” i nastavlјa asfaltnim putem preko naselјa Mali Crlјeni sve do izohipse 150 u potesu „Žuti breg”, zapadno od ušća Trbušničke reke u Peštan. Odatle granica nastavlјa izohipsom 150, izbacujući doline donjih tokova Bistričke i Trbušničke reke i u naselјu Rudovci, kod ušća potoka Darosavica u Peštan izlazi na asfaltni put Vreoci – Darosava – Aranđelovac. Odatle granica ide tim putem na severozapad, a zatim i asfaltnim putem Vreoci – Veliki Crlјeni – Stepojevac na sever do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Lazarevačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština: Vrbovno, Stepojevac, Leskovac, Veliki Crlјeni, Sokolovo, Vreoci, Junkovac, Arapovac, Medoševac, Mirosalјci, Šopić, Burovo, Zeoke, Baroševac, Strmovo, Petka, Mali Crlјeni, Rudovci, Županjac, Čibutkovica, Barzilovica, Brajkovac, Trbušnica, Kruševica i Dudovica, kao i katastarske opštine Sakulјa, Lazarevac, Dren, Šušnjar, Prkosava, Stubica, Lukavica i Bistrica.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Beogradski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Avalsko-kosmajsko	Gročansko	Smederevsko	Dubonsko	Lazarevačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Malvasia			Œ			2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Avalsko-kosmajsko	Gročansko	Smederevsko	Dubonsko	Lazarevačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac			Œ			2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)		Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Marselan	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Regent		Œ				2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Avalsko-kosmajsko	Gročansko	Smederevsko	Dubonsko	Lazarevačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac			Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Marselan	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Regent		Œ				2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet						2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)						2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)						2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser						2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser						2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Beogradski rejon (Avalsko-kosmajsko, Gročansko, Smederevsko, Dubonsko i Lazarevačko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Crveni drenak (Razaklija) – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Asimetrična kordunica – Kazenavlјeva kordunica – sa slobodnim (padajućim) lastarima		– Silvo kordunica – Mozerova kordunica – Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,5		10,0

1.13. ŠUMADIJSKI REJON/ŠUMADIJA

Prostiranje

Šumadijski rejon obuhvata deo brdovitih vinogradarskih terena Šumadije, od planine Rudnik do reke Velike Morave.

Granice

Na severu granica rejona počinje od granice opština Aranđelovac i Mladenovac u najzapadnijoj tački K.O. Stojnik, ide tom granicom na istok, a zatim i granicom opština Topola i Mladenovac, Smederevska Palanka i Mladenovac, Smederevska Palanka i Smederevo do Velike Morave. Dalјe granica ide na jug levom obalom reke Velike Morave, nizvodno do granice opština Batočina i Jagodina. Dalјe granica ide na zapad granicom K.O. Brzan – Miloševo, Kijevo – Miloševo i Donje Komarice – Miloševo, sve do asfaltnog puta Kragujevac – Donje Komarice – Bagrdan. Dalјe granica ide na zapad tim putem prema Kragujevcu do granice K.O. Gornje Komarice – Donje Komarice, nastavlјa na jug granicom tih opština, zatim kratko na istok granicom K.O. Mišević – Gornje Komarice do asfaltnog puta kojim nastavlјa na istok do tromeđe K.O. Bukorovac – Jabučje – Trmbas, a zatim na jug asfaltnim putem do zaseoka Gornja Mala, jugozapadno od sela Bukorovca. Dalјe granica nastavlјa na jug potocima Osanica i Mamutovački potok do njegovog izvorišta, a zatim seoskim putem Donja Sabanta – Mamutovac – Gornja Sabanta do kote 437 – istočno od Mamutovca, a zatim preko koordinata: N 43° 57’ 28’’, E 20° 59’ 43’’ i N 43° 57’ 21’’, E 20° 59’ 46’’. Zatim prelazi granicu K.O. Donja Sabanta – Gornja Sabanta u koordinati: N 43° 57’ 18’’, E 20° 59’ 46’’ i preko koordinate: N 43° 57’ 14’’, E 20° 59’ 48’’ dolazi do kote 362 – „Konakovac”, a zatim preko koordinata: N 43° 57’ 12’’, E 21° 00’ 00’’ i N 43° 57’ 13’’, E 21° 00’ 11’’, ide do kote 437 – severno od Prnjavora. Granica dalјe ide kratko na zapad granicom K.O. Gornja Sabanta – Donja Sabanta do kote 466 – „Gaj”, obodom šume preko koordinata: N 43° 56’ 55’’, E 21° 00’ 48’’; N 43° 56’ 47’’, E 21° 01’ 02’’; N 43° 56’ 47’’, E 21° 00’ 47’’; N 43° 56’ 37’’, E 21° 00’ 54’’; N 43° 56’ 31’’, E 21° 00’ 42’’ i N 43° 56’ 18’’, E 21° 00’ 46’’, do kote 369, a zatim preko koordinate: N 43° 56’ 04’’, E 21° 01’ 20’’ do kote 396 – „Sicimovac”, pa zatim granicom K.O. Velika Sugubina – Gornja Sabanta. Odatle granica izlazi na tromeđu K.O. Gornja Sabanta – Velika Sugubina – Ratković. Odatle granica ide granicom K.O. Gornja Sabanta – Ratković i Velike Pčelice – Ratković, a zatim Dulenskom rekom do najjužnije tačke naselјa Velike Pčelice u potesu „Polјišta”. Odatle granica ide kratko izohipsom 450 do kote 495 – „Kamidžon”, zatim preko koordinata: N 43° 53’ 46’’, E 20° 58’ 26’’; N 43° 53’ 48’’, E 20° 58’ 14’’ i N 43° 53’ 51’’, E 20° 58’ 04’’ do kote 541 – „Kaznović”. Granica nastavlјa preko koordinata: N 43° 54’ 00’’, E 20° 57’ 50’’ i N 43° 54’ 05’’, E 20° 57’ 43’’ do kote 394 – „Pčelička reka”, a zatim preko koordinata: N 43° 54’ 18’’, E 20° 57’ 31’’; N 43° 54’ 27’’, E 20° 57’ 27’’ i N 43° 54’ 33’’, E 20° 57’ 27’’ do kote 558 – „Metalјka”, pa zatim preko koordinata: N 43° 54’ 33’’, E 20° 57’ 33’’; N 43° 55’ 11’’, E 20° 57’ 37’’; N 43° 54’ 49’’, E 20° 57’ 32’’ i N 43° 54’ 54’’, E 20° 57’ 49’’ do kote 387 – „Gornja Mala” i preko koordinata: 43° 55’ 11’’, E 20° 57’ 48’’; N 43° 55’ 22’’, E 20° 57’ 42’’ i N 43° 55’ 32’’, E 20° 57’ 31’’ do kote 573 – „Lazarov grob”, zatim do izvorišta Crkvenog potoka u zaseoku Orašje, severno od Gornje Sabante i tim potokom ide na sever do ušća u Turski potok. Odatle granica ide do crkve, južno od Donje Sabante i dalјe na zapad i sever obodom šumskog pojasa zapadno od Donje Sabante, preko kote 444 i preko koordinata: N 43° 56’ 15’’, E 20° 57’ 39’’; N 43° 56’ 23’’, E 20° 57’ 52’’ i N 43° 56’ 29’’, E 20° 57’ 43’’ do kote 401 i potesa „Prevoj”, pa preko koordinata: N 43° 56’ 38’’, E 20° 57’ 28’’ i N 43° 56’ 53’’, E 20° 57’ 27’’ do kote 327, a zatim na severozapad preko koordinate: N 43° 57’ 06’’, E 20° 57’ 47’’ asfaltnim putem Donja Sabanta – Kragujevac, sve do ušća potoka Vardakiki u reku Ždralјicu. Odatle granica ide na jugozapad potokom uz obod šume do kote 486 – „Lazovsko brdo”, a zatim na severozapad, takođe obodom šume koordinatama: N 43° 57’ 20’’, E 20° 55’ 01’’; N 43° 57’ 39’’, E 20° 54’ 43’’; N 43° 57’ 47’’, E 20° 54’ 31’’; N 43° 57’ 47’’, E 20° 54’ 8’’ i N 43° 58’ 04’’, E 20° 54’ 11’’, zapadno od zaseoka Bojanić sve do reke Erdečice, gde izlazi na granicu K.O. Erdeč – Grošnica I, sve do tromeđe sa K.O. Kragujevac II. Odatle granica ide granicom K.O. Kragujevac II – Grošnica I i Vinjište – Grošnica I do kote 410 – „Debele Lipe”, pa zatim obodom šume preko koordinata: N 43° 56’ 29’’, E 20° 50’ 34’’; N 43° 56’ 26’’, E 20° 50’ 28’’; N 43° 56’ 32’’, E 20° 50’ 33’’; N 43° 56’ 39’’, E 20° 50’ 39’’; N 43° 56’ 34’’, E 20° 50’ 27’’ i N 43° 56’ 32’’, E 20° 50’ 23’’ do granice K.O. Vinjište – Dragobraća. Granica ide kratko na sever granicom tih opština do kote 476 – „Čelakovac”, a zatim ponovo obodom šume koordinatama N 43° 56’ 47’’, E 20° 50’ 22’’; N 43° 56’ 50’’, E 20° 50’ 16’’; N 43° 57’ 01’’, E 20° 50’ 18’’ i N 43° 57’ 07’’, E 20° 50’ 17’’ do kote 476 – „D. Kremenac”, a zatim putem po istočnom, severnom i zapadnom obodu šumskog pojasa potesa „Seoska strana”, a zatim i preko kote 402 – „Urovac” i koordinata: N 43° 56’ 59’’, E 20° 49’ 22’’ i N 43° 57’ 01’’, E 20° 49’ 10’’ do kote 378 – „Urakovića Mala”, pa koordinatama: N 43° 56’ 58’’, E 20° 49’ 01’’ i N 43° 56’ 51’’, E 20° 49’ 00’’ do kote 383 – „Blagojevića Mala”. Odatle granica ide na jug putem po obodu šume potesa „Ravna kosa” do kote 442 – „Bubnjić”, a odatle skreće na zapad putem uz potok Debelјak, do kote 346, pa nastavlјa na zapad putem, a zatim skreće na jug i spušta se u naselјe Lipnica do kote 318, a zatim ide na zapad asfaltnim putem preko Gruže ka Kragujevcu. Tim putem granica ide na sever, a zatim na jugozapad najpre granicom K.O. Ljubić – Vučkovica, a zatim Knić – Grabovac, Grabovac – Žunje, Žunje – Pajsijevići, a zatim tokom potoka Izvorac, pa na zapad obodom šume, preko koordinata: N 43° 56’ 58’’, E 20° 49’ 01’’ i N 43° 52’ 45’’, E 20° 40’ 52’’ sve do potoka Šapa. Granica zatim ide preko koordinata: N 43° 52’ 33’’, E 20° 40’ 07’’ i N 43° 52’ 38’’, E 20° 39’ 47’’ do kote 487 – potok Zjajevac preko koordinate: N 43° 52’ 47’’, E 20° 39’ 38’’ do kote 417 – crkva u Guncatima. Granica nastavlјa izohipsom 400 u pravcu zapada, izlazi u potesu „Goliš” na granicu K.O. Guncati – Bresnica i Bumbarevo Brdo – Bresnica, ide njima na severozapad do tromeđe sa K.O. Pretoke. Odatle granica ide na sever preko potesa „Zelena bara” i kote 563, asfaltnim putem do kote 528, koordinatom N 43° 56’ 18’’, E 20° 35’ 56’’ do kote 404, pa izlazi na granicu K.O. Borač – Pretoke, njome ide kratko na zapad do koordinate: N 43° 56’ 40’’, E 20° 35’ 44’’. Granica zatim nastavlјa obodom šume Borački vrh (koordinate: N 43° 56’ 44’’, E 20° 35’ 45’’ i N 43° 56’ 47’’, E 20° 35’ 38’’) do kote 464, odatle ide asfaltnim putem do kote 494 i preko koordinate: N 43° 57’ 08’’, E 20° 35’ 50’’ do kote 396 (sve kote zapadno od naselјa Pretoke i Radmilovići), pa preko koordinate: N 43° 57’ 21’’, E 20° 36’ 07’’ dolazi na obod šume u naselјu Borač ispod Boračkog krša. Odatle granica ide obodom šume na severoistok preko koordinata: N 43° 57’ 46’’, E 20° 36’ 22’’; N 43° 58’ 02’’, E 20° 36’ 26’’ i N 43° 58’ 13’’, E 20° 36’ 20’’, zatim preko kote 502 i izohipse 500, iznad naselјa Staro Selo, zatim preko kote 448 i u koti 453 – severno od zaseoka Kršići izlazi na izohipsu 450. Nјome granica ide do potoka Đonovac, prelazi ga i sa druge strane potoka ide izohipsom 500 do potoka u selu Brestovac. Sa druge strane potoka granica ide izohipsom 600, zatim kratko granicom K.O. Konjuša – Belo Polјe, pa asfaltnim putem Konjuša – Belo Polјe – Donja Vrbava i kratko asfaltnim putem ka Vraćevšnici do ušća potoka Vranovac u Gružu. Odatle granica ide na severoistok, najpre izohipsom 400 po obodu šume Ivkovača, zatim preko kote 370 – „Klisurska reka”, ponovo istom izohipsom do Šaporovačke reke i dalјe obodom šume preko koordinata: N 44° 02’ 35’’, E 20° 35’ 37’’; N 44° 02’ 42’’, E 20° 35’ 41’’ i N 44° 02’ 53’’, E 20° 35’ 41’’ do kote 548, preko koordinata: N 44° 02’ 58’’, E 20° 35’ 53’’; N 44° 02’ 39’’, E 20° 36’ 15’’; N 44° 02’ 56’’, E 20° 36’ 01’’; N 44° 02’ 58’’, E 20° 36’ 10’’; N 44° 03’ 05’’, E 20° 35’ 56’’; N 44° 03’ 05’’, E 20° 36’ 09’’ i N 44° 03’ 10’’, E 20° 36’ 20’’ do kote 465 – „Prnjavor”, preko koordinata: N 44° 03’ 16’’, E 20° 36’ 34’’; N 44° 03’ 17’’, E 20° 36’ 59’’ i N 44° 03’ 14’’, E 20° 37’ 14’’ do kote 480 – „Lipovac”, preko koordinata: N 44° 03’ 21’’, E 20° 37’ 26’’; N 44° 03’ 30’’, E 20° 37’ 27’’ do kote 585 – „Mali Klik”, koordinatom N 44° 03’ 43’’, E 20° 37’ 24’’ do kote 568 – „Prevoje”, a zatim na sever granicom K.O. Kamenica – Lipovac do kote 647 – „Krompirak”. Odatle granica izlazi na seoski put, njime ide na sever i dolazi do kote 456 – „Kamenička reka”, zatim ide preko koordinata: N 44° 05’ 05’’, E 20° 37’ 07’’ i N 44° 05’ 14’’, E 20° 37’ 19’’ do kote 540 – „Nišan”, koordinatama: N 44° 05’ 27’’, E 20° 37’ 32’’ i N 44° 05’ 27’’, E 20° 37’ 42’’ do kote 640 – „Plandište”, preko koordinata: N 44° 05’ 56’’, E 20° 38’ 06’’; N 44° 06’ 11’’, E 20° 38’ 26’’; N 44° 06’ 22’’, E 20° 38’ 41’’ i N 44° 06’ 33’’, E 20° 38’ 57’’ do kote 560 – „Vajdine klade”, preko koordinata: N 44° 06’ 43’’, E 20° 39’ 05’’ i N 44° 06’ 48’’, E 20° 39’ 02’’ do kote 401 – „Sovojevac”, zatim granicom K.O. Stragari – Ramaća do kote 458. Granica zatim ide preko koordinata: N 44° 07’ 24’’, E 20° 38’ 53’’ i N 44° 07’ 34’’, E 20° 38’ 49’’ do kote 501 – „Vukovići”, preko koordinata: N 44° 07’ 45’’, E 20° 38’ 38’’; N 44° 07’ 48’’, E 20° 38’ 29’’; N 44° 07’ 52’’, E 20° 38’ 19’’ i N 44° 07’ 55’’, E 20° 38’ 11’’ do kote 584 – „Ćuvik”, nastavlјa obodom šume preko koodinata: N 44° 08’ 12’’, E 20° 37’ 55’’; N 44° 08’ 18’’, E 20° 37’ 53’’; N 44° 08’ 26’’, E 20° 37’ 48’’ i N 44° 08’ 39’’, E 20° 37’ 42’’ do kote 523 – „Vis” i preko koordinata: N 44° 08’ 41’’, E 20° 37’ 23’’ i N 44° 08’ 49’’, E 20° 37’ 09’’ do kote 478 u naselјu Stragari i izlazi na asfaltni put u koordinati: N 44° 09’ 11’’, E 20° 36’ 58’’. Tim putem granica rejona ide prema manastiru Blagoveštenje sve do potesa „Blaznavačka kosa” – kota 484. Odatle, granica ide na sever preko koordinata: N 44° 09’ 30’’, E 20° 36’ 01’’; N 44° 09’ 37’’, E 20° 35’ 57’’; N 44° 09’ 47’’, E 20° 35’ 51’’ i N 44° 09’ 53’’, E 20° 35’ 48’’ između potesa „Biroš” i „Dobrodel”, a zatim u koordinati: N 44° 09’ 58’’, E 20° 35’ 43’’ izlazi na granicu K.O. Donja Šatornja – Blaznava. Granica zatim ide tom granicom na severoistok između potesa „Radenkovac” i „Kutlovo”, „Bor” i „Drenjak” koordinatama: N 44° 10’ 19’’, E 20° 35’ 13’’ i N 44° 10’ 23’’, E 20° 35’ 08’’, „Beočica” i „Divlјačka kosa” koordinatom N 44° 10’ 38’’, E 20° 34’ 51’’ i najzad „Beočica” i „Prevoje” i preko koordinata: N 44° 10’ 59’’, E 20° 35’ 02’’ i N 44° 11’ 11’’, E 20° 35’ 20’’, izlazi u pravcu severoistoka na ušće potoka Đurinci u reku Jasenicu (koordinata: N 44° 11’ 34’’, E 20° 35’ 46’’). Odatle granica ide na severozapad, najpre asfaltnim putem Donja Šatornja – Gornja Trešnjevica, a zatim i Velikom rekom sve do kote 341. Tu granica skreće na sever i ide preko koordinate: N 44° 12’ 49’’, E 20° 31’ 34’’ do kote 425, seče asfaltni put Gornja Trešnjevica – Korušac u koordinati: N 44° 13’ 14’’, E 20° 31’ 25’’ i preko kote 439 – „Danilovića brdo”, a zatim kratko na zapad preko koordinate: N 44° 13’ 30’’, E 20° 31’ 07’’ do kote 412 – „Dugi rt” i šumskim putem na sever izlazi na reku Bosutu kod ušća Dubokog potoka ispod potesa „Stanimirovića kosa”. Granica tu skreće na zapad i ide tom rekom sve do sastava sa rekom Kačer, a odatle na sever granicom K.O. Bosuta – Dragolј, Jelovik – Dragolј, Jelovik – Živkovci i Jelovik – Garaši sve do asfaltnog puta Bosuta – Garaši (koordinata: N 44° 16’ 13’’, E 20° 26’ 56’’). Odatle granica skreće na istok i ide preko crkve u Jeloviku i koordinata: N 44° 16’ 00’’, E 20° 27’ 29’’; N 44° 16’ 02’’, E 20° 27’ 44’’ i N 44° 16’ 04’’, E 20° 27’ 56’’ dolazi do kote 359 – „Glavica”, preko koordinate: N 44° 16’ 01’’, E 20° 28’ 23’’ do kote 367 – „Srednje brdo”, preko koordinata: N 44° 15’ 52’’, E 20° 28’ 36’’; N 44° 15’ 49’’, E 20° 28’ 38’’ i N 44° 15’ 43’’, E 20° 28’ 43’’ do kote 336, preko koordinata: N 44° 15’ 40’’, E 20° 28’ 57’’; N 44° 15’ 41’’, E 20° 29’ 04’’ i N 44° 15’ 43’’, E 20° 29’ 13’’ do kote 406, preko koordinata: N 44° 15’ 42’’, E 20° 29’ 25’’ i N 44° 15’ 38’’, E 20° 29’ 30’’ do kote 380, preko koordinata: N 44° 15’ 37’’, E 20° 29’ 42’’ i N 44° 15’ 38’’, E 20° 29’ 52’’ do kote 402 – „Duboka jaruga”, preko koordinata: N 44° 15’ 41’’, E 20° 30’ 09’’ i N 44° 15’ 42’’, E 20° 30’ 15’’ do kote 445 na putu Vukosavci – Bukulјsko jezero, preko koordinata: N 44° 15’ 46’’, E 20° 30’ 35’’ i N 44° 15’ 46’’, E 20° 30’ 46’’ do kote 391, preko koordinata: N 44° 15’ 46’’, E 20° 31’ 10’’; N 44° 15’ 45’’, E 20° 31’ 19’’; N 44° 15’ 46’’, E 20° 31’ 30’’ i N 44° 15’ 47’’, E 20° 31’ 38’’ do kote 480. Tu granica izlazi na asfaltni put i ide njime na jug do kote 496 – „Krnjsko brdo”, nastavlјa tim putem do kote 343, a odatle preko koordinate: N 44° 15’ 00’’, E 20° 31’ 55’’ dolazi do kote 429 – „Čukara”, zatim preko koordinata: N 44° 15’ 01’’, E 20° 32’ 13’’; N 44° 15’ 08’’, E 20° 32’ 23’’ i N 44° 15’ 13’’, E 20° 32’ 31’’ i u koti 534 – „Zarića groblјe” izlazi na asfaltni put Gornja Trešnjevica – Aranđelovac. Granica odatle skreće kratko tim putem, a zatim i asfaltnim putem (koordinata: N 44° 15’ 47’’, E 20° 32’ 40’’) na istok ka mestu Kamenar, sve do potoka Ražište, severno od Gornje Trešnjevice. Dalјe granica nastavlјa u istom pravcu prateći obod šumskog pojasa planine Venčac, najpre preko kote 437, preko koordinata: N 44° 15’ 34’’, E 20° 34’ 15’’; N 44° 15’ 35’’, E 20° 34’ 21’’ i N 44° 15’ 37’’, E 20° 34’ 37’’ i preko kote 496 – „Paun bara”, a zatim izlazi na izohipsu 500 i ide njome do iznad sela Brezovac, a zatim i izohipsom 450 do manastira Brezovac. Odatle se granica spušta putem do izohipse 350, kojom ide po istočnom obodu šume do kote 437 – „Manastirište”, zatim do kote 403, a onda se preko koordinate: N 44° 15’ 33’’, E 20° 36’ 28’’ vraća na izohipsu 350 i njome ide sve do asfaltnog puta, južno od sela Zabrežje. Odatle granica nastavlјa na zapad izohipsom 400 do potesa „Lazarevića kosa”, a zatim preko kote 331 – asfaltni put u selu Vrbica, preko koordinata: N 44° 17’ 06’’, E 20° 33’ 46’’; N 44° 17’ 09’’, E 20° 33’ 32’’ i N 44° 17’ 09’’, E 20° 33’ 23’’ do kote 318, i preko koordinata: N 44° 17’ 09’’, E 20° 33’ 14’’; N 44° 17’ 09’’, E 20° 32’ 57’’ i N 44° 17’ 10’’, E 20° 32’ 44’’ izlazi na asfaltni put Gornja Trešnjevica – Aranđelovac (koordinata: N 44° 17’ 10’’, E 20° 32’ 35’’). Granica nastavlјa izohipsom 450, a zatim i asfaltnim putem po istočnoj i severnoj padini planine Bukulјa do kote 425, jugozapadno od naselјa Slatina. Granica dalјe nastavlјa preko koordinata: N 44° 18’ 34’’, E 20° 31’ 34’’ i N 44° 18’ 40’’, E 20° 31’ 27’’ do kote 342, zatim obodom šume, preko koordinata: N 44° 18’ 48’’, E 20° 31’ 25’’; N 44° 18’ 54’’, E 20° 31’ 22’’; N 44° 18’ 52’’, E 20° 31’ 02’’; N 44° 19’ 07’’, E 20° 31’ 17’’; N 44° 19’ 27’’, E 20° 31’ 20’’; N 44° 19’ 27’’, E 20° 31’ 10’’; N 44° 19’ 13’’, E 20° 31’ 03’’; N 44° 19’ 15’’, E 20° 30’ 50’’ i N 44° 19’ 17’’, E 20° 30’ 56’’ do kote 329 – „Vis”, preko koordinate: N 44° 19’ 33’’, E 20° 30’ 33’’ do kote 249 – „Bukovik”, seče asfaltni put ka Lazarevcu u koordinati: N 44° 19’ 48’’, E 20° 30’ 34’’ i preko koordinata: N 44° 20’ 01’’, E 20° 30’ 47’’ i N 44° 20’ 10’’, E 20° 30’ 57’’ dolazi do kote 282. Granica dalјe ide preko koordinata: N 44° 20’ 29’’, E 20° 31’ 12’’ i N 44° 20’ 38’’, E 20° 31’ 16’’ do kote 344 – „Cincarska kosa”, a odatle preko koordinata: N 44° 20’ 51’’, E 20° 31’ 36’’ i N 44° 20’ 49’’, E 20° 31’ 49’’ dolazi na raskrsnicu puteva Aranđelovac – Ranilović i Aranđelovac – Misača, a dalјe putem Aranđelovac – Ranilović na sever preko kota 361, 357 i 341, a od te kote na severoistok seoskim putem preko kota 324, 271, 255, 278 i 270 do početne tačke granice rejona.

Karta 1.13.1. Granice rejona i vinogorja Šumadijskog rejona

Obuhvaćene opštine

Šumadijski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Aranđelovac, Topola, Smederevska Palanka, Velika Plana, Rača, Lapovo, Batočina, Kragujevac i Knić.

Površine rejona i vinogorja

Šumadijski rejon zauzima površinu od 248.282,80 ha, gde je najveće Kragujevačko vinogorje.

Tabela 1.13.1. Površine rejona i vinogorja Šumadijskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Krnjevačko vinogorje	11.188,28	4,51	6,69
Oplenačko vinogorje	36.850,20	14,84	22,00
Račansko vinogorje	36.705,11	14,78	21,91
Kragujevačko vinogorje	82.749,96	33,33	49,40
Ukupno	167.493,55	67,46	100,00
Šumadijski Rejon Ukupna površina (ha)	248.282,80

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Šumadijskom rejonu ima 1119,79 ha vinograda (oko 1038,71 ha rodnih vinograda, odnosno 91,78%), od čega je 585,58 ha sa stonim sortama i 534,21 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.13.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Šumadijskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.13.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Čumiću, Kragujevcu, Rudnik planini, Smederevskoj Palanci, Bukovičkoj Banji, RC Bešnjaja i RC Bukulјa (1961–2010).

Tabela 1.13.2. Bioklimatski indeksi za Šumadijski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Čumić	17.0	1564.9	1306.6	1996.3	12.3	218.6	1.8	2.0	0.3
Kragujevac	17.2	1591.3	1331.1	2133.2	11.0	181.8	4.0	4.3	2.2
Rudnik Planina	15.2	1263.9	1092.1	1604.2	11.7	344.2	6.8	0.4	1.0
Smederevska Palanka	17.1	1580.4	1322.6	2138.2	10.7	177.0	5.3	4.1	2.9
Bukovička Banja	16.7	1514.7	1276.9	2010.0	11.3	209.0	3.9	2.7	1.3
RC Bešnjaja	16.1	1407.8	1180.7	1758.6	11.9	253.7	4.1	1.2	0.9
RC Bukulјa	14.9	1201.8	1054.2	1542.2	11.7	282.0	7.0	0.0	1.3

Karta 1.13.2. Vinklerov indeks Šumadijskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su vertisol i eutrični kambisol, a zastuplјeni su u manjoj meri i luvisol i zemlјišta u lesiviranju, humofluvisol i semiglej, fluvisol i ostala zemlјišta.

Karta 1.13.3. Tipovi zemlјišta Šumadijskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 44° 32’ geografske širine na severu do 43° 52’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 80 m do 400 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 150 m do 350 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući od jugozapada ka severoistoku rejona.

Karta 1.13.4. Nadmorska visina Šumadijskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.13.5. Nagib terena Šumadijskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama, kao i na vrhovima platoa.

Karta 1.13.6. Ekspozicija terena Šumadijskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona čine Šumadijske planine koje spadaju u grupu Dinarskih planina, tzv. Šumadijska greda. Tu spadaju planine Kosmaj (626 m), koja se nalazi sa severozapadne strane rejona, Gledićke planine (922 m) sa južne strane rejona, Kotlenik (749 m), južno od Gružanskog jezera, zatim planina Rudnik (1132 m) i Bukulјa (696 m), sa zapadne strane rejona.

Uticaj šuma

Brdski niži potpojas pretežno je obrastao gorskim bukovim šumama, posebno u Rudničkom kraju, što može imati uticaj na vinogradarsku proizvodnju.

Pejzaž

Šumadijski rejon se nalazi u brežulјkasto-brdskom pojasu gde preovlađuju šume hrasta lužnjaka, jasena, vrbe, topole, hrasta cera i sladuna, kao i bukove šume. Glavna karakteristika pejzaža ovog rejona su brdoviti i valoviti tereni koji su često sa šumama, posebno na višim terenima (obronci planine Rudnik i drugih planina), kao i brojnim voćnjacima i parcelama sa ratarskim kulturama.

Na pejzaže ovog rejona utiču doline reka (ravni tereni) Lepenica, Uglјešnica, Jasenica, Kubršnica kao i reka Gruža sa Gružanskim jezerom, gde su zastuplјene uglavnom ratarske kulture. Na istočnoj strani je široka dolina reke Velika Morava sa ravničarskim karakteristikama.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 5.000 gazdinstava poseduje vinograde, što čini oko 12,84% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara se nalazi u opštini Smederevska Palanka, iako najveću površinu pod vinogradima ima opština Topola.

Vinogorja

Šumadijski rejon ima sledeća vinogorja:

1.13.1. Krnjevačko vinogorje/Krnjevo;

1.13.2. Oplenačko vinogorje/Oplenac;

1.13.3. Račansko vinogorje/Rača;

1.13.4. Kragujevačko vinogorje/Kragujevac.

1.13.1. Krnjevačko vinogorje/Krnjevo

Prostiranje

Krnjevačko vinogorje se nalazi na brežulјkastim padinama i kosama zapadno od Velike Morave, a severno od Smederevske Palanke i Velike Plane.

Granice

Granica vinogorja počinje od granice opština Smederevska Palanka i Smederevo u K.O. Vlaški Do i ide istočno granicom K.O. Smederevska Palanka i Smederevo do autoputa Beograd – Niš, gde skreće na jug i ide autoputem. Granica zatim ide na zapad asfaltnim putem Veliko Orašje – Kruševo – Smed. Palanka, prolazi skretanje za Malu Planu i dolazi do oboda šume Mikulјa (koordinata: N 44° 21’ 31’’, E 21° 00’ 06’’). Odatle granica ide na sever istočnim obodom šume, a zatim na zapad i sever asfaltnim putem Mala Plana – Smed. Palanka – Smederevo sve do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Krnjevačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Vlaški Do, Lozovik, Miloševac, Krnjevo, Veliko Orašje, Mala Plana, Smederevska Palanka II, Smederevska Palanka I, Glibovac I, Grčac Palanka i Grčaci, kao i katastarske opštine Golobok i Glibovac II.

1.13.2. Oplenačko vinogorje/Oplenac

Prostiranje

Oplenačko vinogorje se nalazi u centralnom delu Šumadije, na pobrđu oko Venčaca, Oplenca i na istočnim padinama planine Rudnik.

Granice

Na severozapadu granica vinogorja kreće od raskrsnice puteva Aranđelovac – Ranilović i Aranđelovac – Misača i kreće na jugoistok putem ka Aranđelovcu sve do kote 380, na zapadnom obodu šumskog pojasa potesa „Preseka”. Odatle granica ide zapadnim, južnim i istočnim obodom šume i dolazi do kote 376 u selu Orašcu – raskrsnica puteva ka Petronijevu i Zlataru. Odatle granica ide kratko putem na sever i u pravcu preko crkve izlazi na kotu 296 – Dom kulture Orašac. Odatle ide putem preko kota 262 i 203 i izlazi na potok Vrblјak, zatim ide na istok izohipsom 200, južno od reke Misača, seče njome asfaltni put Aranđelovac – Markovac i nastavlјa na jug. Granica ide izohipsom 200, sve do asfaltnog puta Aranđelovac – Krćevac u zaseoku Stojići, a zatim i asfaltnim putem preko naselјa Banja ka Topoli sve do mosta preko potoka Sušica u zaseoku Minići – kota 208. Odatle granica ponovo ide izohipsom 200 na istok, južno od reke Kubršnice sve do zaseoka Đurići, severozapadno od Topole. Granica dalјe prelazi reku Kamenicu putem preko kote 174 i ponovo se uklјučuje na izohipsu 200, kojom dolazi do asfaltnog puta Topola – Mladenovac kod jezera. Granica ide tim putem na sever, a zatim kod mesta zvano „Badžakova ćuprija” – kota 166.0 prelazi na izohipsu 150, izbacujući dolinu reke Kubršnice i severoistočno od naselјa Rajkovac izlazi na granicu K.O. Topola i Mladenovac, odnosno K.O. Rajkovac – Rabrovac, ide tom granicom, a zatim i Rajkovac – Ratari, do tromeđe sa K.O. Kloka. Odatle granica ide na jug preko kota 245.5 – „Jasika”, 206.5 – „Parlozi”, 174.5 – naselјe Kloka, 145.5 – „reka Kloka”, 172.7 – potes „Trešlјansko Polјe’’, pa preko potoka Trešlјanac i kota 166.7 i 138.3 izlazi na put Bašin – Natalinci, a zatim izlazi na istočnu stranu sela Natalinci. Granica vinogorja dalјe ide putem na jug prema selu Pavlovcu i izlazi na tromeđu K.O. Saranovo – Pavlovac – Natalinci i dalјe na jug granicom K.O. Topola i Rača, pa zatim Topola – Kragujevac, sve do asfaltnog puta Gornje Jarušice – Svetlić, na granici tih katastarskih opština. Odatle granica ide na zapad tim putem do kote 276 – raskrsnica puteva ka Svetliću i Crvencu, i nastavlјa na zapad asfaltnim putem ka selu Crvenac, i jugozapadno od ušća potoka Budna u potok Staro selo, ponovo izlazi na granicu K.O. Topola – Kragujevac i tom granicom opština (uklјučujući K.O. Trnava, Svetlić, Ovsište, Plaskovac i Blaznava). Granica se u potesu Grubac – kota 502 isklјučuje sa granice K.O. Blaznava – Stragari i seoskim putem ka severu dolazi do kote 429, zatim 385, 435 – „Srnjevac”, 400 – „Starine”, 436 – „Glavica”, 431, i u koti 456 – „Prevoje” izlazi u pravcu severoistoka na ušće potoka Đurinci u reku Jasenicu. Odatle granica ide na severozapad, najpre asfaltnim putem Donja Šatornja – Gornja Trešnjevica, a zatim i Velikom rekom sve do kote 341. Tu granica skreće na sever i ide preko kote 425 do asfaltnog puta Gornja Trešnjevica – Korušac, odvaja se od granice rejona tim putem na istok i prvim seoskim putem na sever do reke Bosute istočno od potesa „Danilovića brdo” – kota 439. Granica tu skreće na zapad i ide tom rekom sve do sastava sa rekom Kačer, a odatle na sever granicom K.O. Bosuta – Dragolј, Jelovik – Dragolј, Jelovik – Živkovci i Jelovik – Garaši sve do asfaltnog puta Bosuta – Garaši. Odatle granica skreće na istok i ide preko crkve u Jeloviku i kota 359 – „Glavica”, 367 – „Srednje brdo”, 336, 406 , 380, 402 – „Duboka jaruga”, 446 na putu Vukosavci – Bukulјsko jezero, 480, 496 – „Krnjsko brdo”, 343 i 429 – „Čukara” i u koti 534 – „Zarića groblјe” izlazi na asfaltni put Gornja Trešnjevica – Aranđelovac. Granica odatle skreće kratko tim putem, a zatim i asfaltnim putem na istok ka mestu Kamenar sve do potoka Ražište, severno od Gornje Trešnjevice. Dalјe granica nastavlјa u istom pravcu prateći obod šumskog pojasa planine Venčac, najpre preko kota 437 i 496 – „Paunova bara”, a zatim i izohipsom 500 do iznad sela Brezovac, a zatim i izohipsom 450 do manastira Brezovac. Odatle se granica spušta putem do izohipse 350, kojom ide po istočnom obodu šume do kote 437 – „Manastirište”, zatim do kote 403, a onda se preko koordinate: N 44° 15’ 33’’, E 20° 36’ 28’’ vraća na izohipsu 350 i njome ide sve do asfaltnog puta, južno od sela Zabrežje. Odatle granica nastavlјa na zapad izohipsom 400 do potesa „Lazarevića kosa”, a zatim preko kota 331 – asfaltni put u selu Vrbica i 318 i izlazi na asfaltni put Gornja Trešnjevica – Aranđelovac. Granica nastavlјa izohipsom 450, a zatim i asfaltnim putem po istočnoj i severnoj padini planine Bukulјa do kote 425, jugozapadno od naselјa Slatina. Odatle granica ide na severozapad preko kota 342, zatim obodom šume do kote 329 – „Vis”, 249 – „Bukovik”, seče asfaltni put ka Lazarevcu, 282, 344 – „Cincarska kosa” i dolazi na raskrsnicu puteva Aranđelovac – Ranilović i Aranđelovac – Misača, a dalјe putem Aranđelovac – Ranilović na sever, preko kota 351, 357 i 341, a od te kote na severoistok seoskim putem preko kota 324, 271, 255, 278 i 270 do početne tačke granice vinogorja.

Oplenačko vinogorje ne obuhvata šumski pojas u K.O. Žabare. Granica polazi od koordinate: N 44° 14’ 51’’, E 20° 43’ 01’’ i ide preko koordinata: N 44° 14’ 09’’, E 20° 44’ 05’’; N 44° 13’ 40’’, E 20° 42’ 56’’ i N 44° 14’ 38’’, E 20° 42’ 35’’ do početne tačke.

Obuhvatajuće katastarske opštine

Oplenačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Bukovik, Vrbica, Orašac, Koplјare, Banja, Topola – selo, Zagorica, Rajkovac, Kloka, Natalinci, Žabare, Gorovič, Trnava, Gornje Jarušice, Svetlić, Blaznava, Donja Šatornja, Gornja Šatornja, Donja Trešnjevica, Gornja Trešnjevica, Vukosavci, Bosuta, Jelovik, Brezovac, Lipovac i Božurnja, kao i katastarske opštine Aranđelovac, Topola – varošica, Šume, Junkovac, Pavlovac, Plaskovac, Ovsište i Vinča.

1.13.3. Račansko vinogorje/Rača

Prostiranje

Račansko vinogorje se nalazi u pobrđu sa leve strane Velike Morave, od Miloševa na jugu, do Velike Plane na severu.

Granice

Na zapadu granica vinogorja kreće od granice K.O. Rača i Topola u K.O. Saranovo, južno od ušća reke Trnave u Jasenicu, ide kratko granicom K.O. Natalinci – Saranovo i nastavlјa paralelno sa tokom reke Jasenice, a od naselјa Vodice skreće u pravcu istoka izohipsom 150 do potesa Kačište, južno od mesta Mramorac izlazi na granicu K.O. Mramorac – Sepci. Ide kratko tom granicom, zatim granicom K.O. Mramorac – Viševac, Mramorac – Bančina sve do potesa Crvena Jabuka. Granica dalјe nastavlјa izohipsom 150 na zapad, izbacujući doline vodenih tokova Lipovac, Vlaovica, Maskar, Bukovački potok. Granica tom izohipsom dolazi do naselјa Velika Plana, i to na asfaltni put kojim kreće na jug i kod kote 98.7 skreće na istok, a zatim se uklјučuje na prugu i njome ide na jug i iznad naselјa Markovac izlazi na izohipsu 100. Granica dalјe nastavlјa tom izohipsom na istok, zatim na jug, sve vreme prateći obod naselјa. Granica zatim izlazi na asfaltni put Markovac – Lapovo do reke Rače, njome kratko ide na zapad i u koti 100.4 ponovo izlazi na prugu, pa njome ide na jug do iznad naselјa Lapovo. Granica dalјe ide severnim i istočnim obodom naselјa uklјučujući se na asfaltni put Markovac – Lapovo i kod kote 112.3 se ponovo uklјučuje na prugu kojom ide na jug i dolazi do granice K.O. Lapovo – Batočina. Granica dalјe ide granicom tih opština, zatim nastavlјa granicom K.O. Lapovo – Batočina (selo), Lapovo – Crni Kao, zatim Rača – Batočina (granicom K.O. Sipić – Crni Kao, Sipić – Gradac, Sipić – Badnjevac, Malo Krčmare – Badnjevac), zatim granicom K.O. Rača – Kragujevac (Malo Krčmare – Resnik, Vojinovac – Resnik, Vojinovac – Cerovac, Veliko Krčmare – Cerovac, Veliko Krčmare – Lužnice, Veliko Krčmare – Gornje Jarušice, Borci – Gornje Jarušice, Donje Jarušice – Gornje Jarušice) sve do izohipse 250 na toj granici, istočno od reke Rače. Granica vinogorja se odvaja od granice tih opština, izbacujući dolinu reke Rača, najpre tom izohipsom, a zatim od kote 254 u zaseoku Brdo, jugozapadno od sela Borci putem do zaseoka Sastavci, a zatim asfaltnim putem na jugozapad, paralelno sa tokom reke Rače, prateći izohipsu 200, i tim putem preko Donje Jarušice i zaseoka Stepanovići izlazi na granicu K.O. Rača i Topola, severozapadno od naselјa Gornje Jarušice. Granica dalјe nastavlјa granicom tih opština (granicom K.O. Donje Jarušice – Trnava, Saranovo – Trnava, Saranovo – Šume, Saranovo – Pavlovac), sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Račansko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Vodice, Cerovac, Mramorac, Bašin, Sepci, Baničina, Stojačak, Velika Plana II, Velika Plana I, Staro Selo, Novo Selo I, Markovac, Lapovo, Sipić, Donja Jarušica i Saranovo, kao i katastarske opštine Viševac, Radovanje, Rakinac, Bošnjane, Adrovac, Rača, Popović, Donja Rača, Malo Krčmare, Vojinovac, Veliko Krčmare, Vučić, Miraševac, Borci i Đurđevo.

1.13.4. Kragujevačko vinogorje/Kragujevac

Prostiranje

Kragujevačko vinogorje obuhvata terene oko grada Kragujevca, područje Gruže zapadno od Kragujevca, na jugoistočnim padinama Rudnika i severnim padinama Gledićkih planina.

Granice

Granica vinogorja počinje na severozapadu na asfaltnom putu Stragari – manastir Blagoveštenje na granici opština Kragujevac i Topola i ide na istok tom granicom sve do asfaltnog puta Donja Šatornja – Blaznava – Stragari, pa ide tim putem, a zatim severno od naselјa Stragari skreće na severoistok asfaltnim putem ka selu Plaskovac, prelazi reku Jasenicu, a zatim se izohipsom 250 vraća u pravcu severozapada, na granicu opština Kragujevac i Topola, u ataru sela Masloševo (koordinata: N 44° 10’ 22’’, E 20° 38’ 57’’). Granica nastavlјa na zapad tom granicom, a zatim ponovo izohipsom 250, severno od ušća potoka Rakovica u Jasenicu vraća se jugozapadno sve do asfaltnog puta Stragari – Vlakča. Granica tim putem ide na istok do potoka Rakovica, a zatim u istom pravcu nastavlјa putem ka Gornjoj Trnavi i u potesu „Kaluđerica” ponovo izlazi na granicu opština Kragujevac i Topola. Granica vinogorja nastavlјa tom granicom na istok i dolazi do izohipse 250, južno od naselјa Svetlić, dalјe nastavlјa tom izohipsom, izbacujući dolinu reke Rače i izlazi na granicu opština Kragujevac i Rača u potesu „Sladun”, severoistočno od naselјa Gornje Jarušice. Granica ide na jug granicom tih opština, nastavlјa granicom opština Batočina i Rača i dolazi do izohipse 150, kod tromeđe K.O. Badnjevac – Gradac – Sipić. Odatle granica ide izohipsom 150, najpre na jug, a zatim i na jugozapad prateći prugu Lapovo – Kragujevac, a zatim od nadvožnjaka, na pružnom prelazu na asfaltnom putu Batočina – Kragujevac tim putem ka Kragujevcu, a zatim pre kružnog toka ispred ulaza u grad Kragujevac skreće na severoistok asfaltnim putem Kragujevac – Maršić – Korman sa desne strane reke Lepenice i njime dolazi do raskrsnice asfaltnih puteva Batočina – Kragujevac i Cvetojevac – Botunje. Odatle granica nastavlјa putem Batočina – Kragujevac do skretanja za selo Milatovac, a odatle se odvaja na severozapad izohipsom, sve do zaseoka Milјkovski kraj i asfaltnim putem Badnjevac – Žirovnica, prelazeći magistralni put Kragujevac – Batočina kod ušća potoka Ralјevac, ide ka selu Žirovnica, prolazi zapadno od sela, ponovo se kratko uklјučuje na magistralu Batočina – Kragujevac i u potesu „Đula” se odvaja na asfaltni put ka kamenolomu u selu Gradac. Granica ide kratko tim putem na istok, a zatim u istom pravcu nastavlјa putem po južnom i istočnom obodu šume i kamenoloma Straževica do transportne trake od kamenoloma ka železničkoj stanici Batočina. Granica ide njome na severoistok, a zatim izohipsom 150 skreće na jug, zapadno od naselјa Loznica i tom izohipsom izlazi na granicu opština Batočina – Jagodina, severozapadno od naselјa Miloševo, izbacujući tako doline vodenih tokova Dobrovodički i Kijevski potok i Grabovik, sve do granice opština Batočina i Jagodina. Zatim tom granicom opština, granica vinogorja ide na zapad, a zatim i granicom opština Kragujevac i Jagodina sve do asfaltnog puta Kragujevac – Donje Komarice – Bagrdan (na granici K.O. Donje Komarice – Miloševo). Dalјe granica ide na zapad tim putem prema Kragujevcu do granice K.O. Gornje Komarice – Donje Komarice, nastavlјa na jug granicom tih opština, zatim kratko na istok granicom K.O. Mišević – Gornje Komarice do asfaltnog puta, kojim nastavlјa na istok do tromeđe K.O. Bukorovac – Jabučje – Trmbas, a zatim na jug asfaltnim putem do zaseoka Gornja Mala, jugozapadno od sela Bukorovca. Dalјe granica nastavlјa na jug potocima Osanica i Mamutovački potok do njegovog izvorišta, a zatim seoskim putem Donja Sabanta – Mamutovac – Gornja Sabanta do kote 437 – istočno od Mamutovca, a zatim preko kota 362 – „Konakovac”, 437 – severno od Prnjavora, 466 – „Gaj”, 369, 396 – „Sicimovac” i 420 na asfaltnom putu Kragujevac – Slatina – Jagodina. Odatle granica izlazi na tromeđu K.O. Gornja Sabanta – Velika Sugubina – Ratković. Odatle granica ide granicom K.O. Gornja Sabanta – Ratković i Velike Pčelice – Ratković, a zatim Dulenskom rekom do najjužnije tačke naselјa Velike Pčelice u potesu „Polјišta”. Odatle granica ide preko kota 495 – „Kamidžon”, 541 – „Kaznović”, 394 – „Pčelička reka”, 568 – „Metalјka”, 387 – „Cajin potok” i 573 – „Lazarov grob”, zatim do izvorišta Crkvenog potoka u zaseoku Orašje, severno od Gornje Sabante i tim potokom na sever do ušća u Turski potok. Odatle granica ide do crkve, južno od Donje Sabante i dalјe na zapad i sever obodom šumskog pojasa, zapadno od Donje Sabante, preko kota 444 i 401, potesa „Prevoj” i kote 327, a zatim na severozapad asfaltnim putem Donja Sabanta – Kragujevac, sve do ušća potoka Vardakiki u reku Ždralјicu. Odatle granica ide na jugozapad potokom uz obod šume do kote 486 – „Lazovsko brdo”, a zatim na severozapad, takođe obodom šume zapadno od zaseoka Bojanić sve do reke Erdeč gde izlazi na granicu K.O. Erdeč – Grošnica I, sve do tromeđe sa K.O. Kragujevac II. Odatle granica ide granicom K.O. Kragujevac II – Grošnica I i Vinjište – Grošnica I do kote 457 – „Babušnica”. Odatle granica skreće na severozapad i ide preko kota 410, 476 – „Čelakovac” i 476 – „D. Kremenac”, a zatim putem po istočnom, severnom i zapadnom obodu šumskog pojasa potesa „Seoska strana”, a zatim i preko kota 402 – „Urovac”, 378 – „Urakovića Mala” i 383 – „Blagojevića Mala”. Odatle granica ide na jug putem po obodu šume potesa „Ravna kosa” do kote 442 – „Bubnjić”, a odatle skreće na zapad putem uz potok Debelјak, do kota 346 i 395 – istočno od naselјa Ljubić. Odatle se granica u pravcu juga spušta u naselјe Lipnica, a zatim ide na zapad asfaltnim putem preko Gruže ka Kragujevcu. Tim putem granica ide na sever, a zatim na jugozapad granicom katastarskih opština Knić – Grabovac. Granica zatim, od brane na Gružanskom jezeru kreće južnom obalom jezera sve do prvog rukavca jezera, gde se uliva potok Izvorac, a odatle skreće na jugozapad obodom šume, južno od naselјa Parlog i Guncati sve do potoka Šapa. Odatle granica ide preko kota 487 – „potok Zjajevac” i 417 – crkva u Guncatima i izohipsom 400 u pravcu zapada izlazi u potesu „Goliš” na granicu K.O. Guncati – Bresnica i ide tom granicom sve do tromeđe sa K.O. Bumbarevo Brdo. Odatle se granica vinogorja odvaja od te granice K.O. (ujedno i granice rejona), najpre asfaltnim putem Bumbarevo Brdo – Guncati, a zatim od zaseoka Polјe prelazi na izohipsu 350 i ide na istok do asfaltnog puta Guncati – Knić, prelazi tim putem jezero i nastavlјa na sever istočnom obalom jezera. Granica dalјe u zaseoku Dragušica prelazi na asfaltni put Knić – Toponica, a zatim od ušća Toponičke reke u Gružu nastavlјa izohipsom 300 i njome sve do asfaltnog puta Knić – Čačak, nedaleko od skretanja za selo Pretoke, izbacujući tako široko Knićko polјe, zapadno od jezera i doline vodenih tokova koje se ulivaju u jezero sa zapadne strane. Granica vinogorja dalјe nastavlјa asfaltnim putem ka Čačku do granice rejona, odnosno ponovo izlazi na granicu K.O. Bumbarevo Brdo – Bresnica i ide njome na severozapad do tromeđe sa K.O. Pretoke. Odatle granica ide na sever preko potesa „Zelena bara” i kota 563, 528, 404, 464, 494 i 396 (sve kote zapadno od naselјa Pretoke i Radmilovići), dolazi na obod šume u naselјu Borač ispod Boračkog krša. Odatle granica ide obodom šume na severoistok preko kote 502 i izohipse 500, iznad naselјa Staro Selo, zatim preko kota 448 i u koti 453 – severno od zaseoka Kršići izlazi na izohipsu 450. Nјome granica ide do potoka Đonovac, prelazi ga i sa druge strane potoka ide izohipsom 500 do potoka u selu Brestovac. Sa druge strane potoka granica ide izohipsom 600, zatim kratko granicom K.O. Konjuša – Belo Polјe, pa asfaltnim putem Konjuša – Belo Polјe – Donja Vrbava i kratko asfaltnim putem ka Vraćevšnici do ušća potoka Vranovac u Gružu. Odatle granica ide na severoistok najpre izohipsom 400 po obodu šume Ivkovača, zatim preko kote 370 – „Klisurska reka”, ponovo istom izohipsom do Šaporovačke reke i dalјe obodom šume preko kota 548, 465 – „Prnjavor”, 480 – „Lipovac”, 585 – „Mali Klik”, 568 – „Prevoje” i seoskim putem od Lipovca ka Svetozarevom brdu do potesa „Krompirak” – 647. Odatle se granica odvaja od granice rejona i skreće na jugoistok seoskim putem ka zaseoku Kamenjak, do raskrsnice prema potesu „Slepčevića brdo”, a odatle skreće na istok preko kote 583 – „Dolovo brdo”, a zatim i potesa „Orasi” na Kameničkoj reci, kote 476 – „Gornji Orovac”, zaseok Golaja i Erići i u koti 609.6 – „Paštrmska kosa” izlazi na izohipsu 600. Tom izohipsom granica ide na severoistok, izbacujući šume Ramaćkih visova iz vinogorja i u potesu „Krlјe”, skreće na jugoistok preko zaseoka Radenkovići i kote 519 – „Uglјarevac”, izlazi na raskrsnicu asfaltnih puteva (Knić – Bare – Stragari i Kragujevac – Kutlovo – Stragari) u zaseoku Klisura i odatle nastavlјa na severoistok asfaltnim putem preko kamenoloma, severno od sela Veliki Šenj i Ćumićskog brda ka selu Vlakča, sve do seoskog puta koji se odvaja preko reke Svetinje ka brdu Glavica i južno od sela Vlakča, izlazi na izohipsu 400. Tom izohipsom granica ide na zapad do kote 408, jugozapadno od sela Vlakča, a zatim preko crkve, nedaleko od izvora zvanog Banja izlazi na izohipsu 450, severno od brda Kovilovica. Granica dalјe ide na zapad tom izohipsom do potesa „Gradine” – kota 458 u selu Kotraža, a zatim na sever preko rudnika azbesta i kote 316 izlazi na izohipsu 300 kojom ide do asfaltnog puta Stragari – Uglјarevac, nedaleko od ušća Klisure u Srebrenicu. Granica tu skreće na jug tim putem uz potok Klisura, a zatim seoskim putem prema potesu „Vojvodinac” – kota 438 i preko kote 404 dolazi do zaseoka Vukovići, južno od sela Stragari. Odatle granica ide do kote 501, a zatim seoskim putem na sever prema Stragarima, sve do ušća Banjskog potoka u Srebrenicu. Odatle se granica vinogorja vraća na jugozapad tim potokom do granice rejona, a zatim skreće njome na severozapad linijom od kote 501 ka koti 584 – „Ćuvik”, a zatim i kota 523 – „Vis” i 478 i u naselјu Stragari izlazi na asfaltni put gde je i početna tačka vinogorja.

Kragujevačko vinogorje – severoistok: granica ovog dela vinogorja počinje na granici K.O. Sipić – Crni Kao, ide tom granicom ka severoistoku, nastavlјa granicom K.O. Crni Kao – Lapovo, Lapovo – Batočina i kod tromeđe K.O. Lapovo – Batočina – Batočina (selo) skreće na zapad, uklјučujući se na izohipsu 150 i tom izohipsom ide na zapad sve do početne tačke vinogorja.

Oaza Grošnica obuhvata malo vinogradarsko područje oko naselјa Donja Mala. Granica kreće od koordinate: N 44° 14’ 51’’, E 20° 43’ 01’’ na padinama i vrhu brda oko koordinate: N 43° 57’ 36’’, E 20° 53’ 10’’ i odatle kreće na severozapad putem, obuhvatajući od naselјe Donja Mala sa zapadne strane i dolazi do kote 232. Granica oaze odatle ide na jug obodom šume, dolazi do jugozapadnih oboda naselјa Donja Mala i do Medničkog potoka, odatle obodom šumskog pojasa i Medničkom rekom dolazi do početne tačke.

Obuhvaćene opštine

Kragujevačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Stragari, Kotraža, Masloševo, Vlakča, Čumić, Gornje Jarušice, Resnik, Badnjevac, Milatovac, Cvetojevac, Jovanovac, Korman, Botunje, Nikšić, Žirovnica, Dobrovodica, Batočina – selo, Kijevo, Brzan, Donje Komarice, Gornje Komarice, Bukurovac, Donja Sabanta, Gornja Sabanta, Velike Pčelice, Trnbas, Balјkovac, Vinjište, Dragobraća, Goločelo, Ljubić, Lipnica, Knić, Žunje, Guncat, Bumbarevo brdo, Dragušica, Oplanić, Toponica, Bečevica, Borač, Brestovac, Konjuša, Belo Polјe, Donja Crnuća, Prnjavor, Kamenica, Ramaća i Uglјarevac, kao i katastarske opštine Cerovac, Prnjavor, Jabučje, Maršić, Kragujevac I, Kragujevac II, Kragujevac III, Kragujevac IV, Poskurice, Opornica, Novi Milanovac, Desimirovac, Šlјivovac, Lužnice, Mali Šenj, Pajazitovo, Gornje Grbice I, Gornje Grbice II, Mironić, Donje Grbice, Kutlovo, Prekopeča, Drača, Divostin, Drenovac, Đuriselo, Vučkovica, Rašković, Brnjica, Sumorovac, Zabojnica, Dubrava, Grivac, Ljulјaci, Bare, Kikojevac, Dobrača, Kneževac i Mala Vrbica.

Severoistočni deo: delovi katastarskih opština Batočina – selo i Crni Kao.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Šumadijski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Krnjevačko	Oplenačko	Račansko	Kragujevačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Krnjevačko	Oplenačko	Račansko	Kragujevačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Shiraz (Syrah)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Marselan		Œ			2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Krnjevačko	Oplenačko	Račansko	Kragujevačko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Shiraz (Syrah)	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Marselan		Œ			2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet					2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)					2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)					2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser					2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser					2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Šumadijski rejon (Krnjevačko, Oplenačko, Račansko i Kragujevačko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Crveni drenak (Razaklija) – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Silvo kordunicaz – Mozerova kordunica		– Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,5		10,0

2. REJONI I VINOGORJA VINOGRADARSKOG REGIONA VOJVODINA

2.1. SREMSKI REJON/SREM

Prostiranje

Sremski rejon se nalazi na padinama Fruške gore okrenutih ka rekama Dunavu (na severu) i Savi (na jugu), isklјučujući područje nacionalnog parka „Fruška gora”.

Granice

Granica rejona počinje na severozapadu rejona, na desnoj obali Dunava, na državnoj granici sa Hrvatskom (južno od šumskog i močvarnog pojasa na mestu gde izohipsa 130 seče državnu granicu) i ide obodnim seoskim putem uz obalu Dunava do groblјa, a zatim do naselјa Neštin gde izlazi na Dunav (koordinata: N 45° 13’ 43’’, E 19° 26’ 48’’), idući istočnim pravcem, izostavlјajući ade i šumski pojas na severu. Odavde granica nastavlјa na istok (obuhvatajući Neštin) do kote 78.5, gde se na koordinati: N 45° 13’ 42’’, E 19° 27’ 11’’ uklјučuje na asfaltni put i ovim putem Neštin – Susek ide sve do naselјa Susek, obuhvatajući Susek, a izbacujući močvarno područje severno od Suseka. Granica zatim nastavlјa ka istoku, putem za Beočin do potoka Koruška, gde skreće na sever i ovim potokom ide do Dunava. Odavde granica nastavlјa ka istoku, obalom Dunava sve do kanala kod Beočina, odnosno cementare, odakle granica ide ovim kanalom kratko ka jugu do mosta. Od mosta na kanalu na zaobilaznici oko Beočina, granica nastavlјa putem (ka Sremskoj Kamenici), obuhvatajući Beočin i ide sve do mesta gde put preseca Kamenarski potok (nedaleko od naselјa Ledinci), a zatim na sever, potokom silazi na Dunav. Granica rejona dalјe nastavlјa obalom Dunava, obuhvatajući Sremsku Kamenicu i Petrovaradin do drumsko – železničkog mosta u Petrovaradinu (koordinata: N 45° 15’ 38’’, E 19° 51’ 41’’), zatim ide prugom na jugoistok, izbacujući Petrovaradinski rit i dalјe uzak pojas uz Dunav iz rejona sve do tunela u selu Čortanovci. Granica rejona dalјe nastavlјa do kote 177 (istočno od potesa „Kozarac”) i ide zemlјanim putem po obodu šuma ka istoku, preko kote 189, a zatim pre potesa „Madackov breg” skreće obodom šume ka severoistoku (sve vreme ostavlјajući šumski pojas na nižim nadmorskim visinama van rejona) i preko potesa „Provalije” (koordinata: N 45° 09’ 49’’, E 20° 03’ 51’’) izlazi severno na Dunav (koordinata: N 45° 10’ 00’’, E 20° 03’ 51’’). Granica rejona ide obalom Dunava, izbacujući ade i močvarni pojas („Čarnok”) u blizini Slankamena iz rejona, sve do Belegiša (izbacujući „Sprud” iz rejona počevši od koordinate: N 45° 01’ 12’’, E 20° 20’ 53’’ i nastavlјajući seoskim putem pored Dunava), gde od raskrsnice seoskih puteva blizu Dunava (koordinata: N 45° 00’ 43’’, E 20° 19’ 29’’) granica ide seoskim putem do glavnog asfaltnog puta, a zatim na severozapad seoskim putem između Belegiša i Petrinjca preko kote 91.9 do koordinate: N 45° 01’ 14’’, E 20° 18’ 38’’, odnosno do kote 94.8 (kod ekonomije „Napredak” zapadno od Belegiša). Dalјe, od ove kote granica ide na severoistok putem između parcela u dužini od dve duži (do koordinate: N 45° 01’ 45’’, E 20° 19’ 03’’), skreće na istok i preko kote 98.9, izlazi na asfaltni put ka Surduku (koordinata: N 45° 01’ 50’’, E 20° 20’ 04’’). Granica dalјe ide na severozapad u pravcu pružanja izohipse 100, preko kota 102.1, 101.8, 100.0, 100.3 – „Čolićev salaš”, zatim kota 99.6, 99.5 i 103.0 – zapadno od potesa „Despotovac”. Granica nastavlјa u istom pravcu izohipsom 100 uz potok Komarevac do kote 102.0 – potes „Propust”, izlazi na kotu 107.9 i odatle putem između parcela, preko kote 112.3 seče asfaltni put Novi Slankamen – Inđija (koordinata: N 45° 06’ 42’’, E 20° 13’ 14’’) i od kote 119.2 putem između parcela (prva duž južno od potoka Grabovac) ide preko kote 117.5 do seoskog puta koji povezuje naselјa Slankamenački vinogradi i Novi Karlovci (koordinata: N 45° 07’ 36’’, E 20° 11’ 11’’). Odavde granica ide severno ovim putem do kote 105.6, odnosno do potoka Grabovac (koordinata: N 45° 07’ 51’’, E 20° 11’ 13’’) i skreće na jugozapad, idući tim potokom preko kote 100.6 (ušće potoka Grabovac u potok Bara) i nastavlјa severozapadno obalom potoka Bara do seoskog puta južno od kote 108.4 (koordinata: N 45° 08’ 20’’, E 20° 08’ 52’’) ispred naselјa Krčedin. Granica tu skreće seoskim putem u pravcu juga do koordinate: N 45° 08’ 09’’, E 20° 08’ 46’’, a zatim kratko putem između parcela u pravcu istoka do koordinate: N 45° 08’ 08’’, E 20° 08’ 55’’ i nastavlјa južno putem između parcela preko kota 113.4 i 119.5, pa zatim od koordinate: N 45° 07’ 39’’, E 20° 08’ 44’’ skreće na severozapad seoskim putem, sečući seoski put Krčedin – Novi Karlovci kod zemlјoradničke zadruge južno od naselјa (koordinata: N 45° 07’ 43’’, E 20° 08’ 15’’). Odavde granica ide zapadno do kote 120.6 (koordinata: N 45° 07’ 43’’, E 20° 07’ 47’’) i nastavlјa putem između parcela do kote 122.9 – potes „Šlјivara” (koordinata: N 45° 07’ 37’’, E 20° 07’ 22’’), a zatim skreće ka severu putem između parcela do koordinate: N 45° 08’ 12’’, E 20° 07’ 10’’ blizu kote 118.9, a odatle severozapadno preko kote 118.9 ide do koordinate: N 45° 08’ 23’’, E 20° 06’ 56’’ na asfaltni put Krčedin – Beška nedaleko od silosa zapadno od Krčedina. Granica sa te tačke skreće na zapad tim putem izlazeći na autoput (koordinata: N 45° 07’ 59’’, E 20° 05’ 19’’), a zatim skreće ka jugu autoputem Beograd – Subotica sve do preseka sa izohipsom 120, odnosno kod mosta preko kanala, jugozapadno od Beške (koordinata: N 45° 09’ 10’’, E 20° 05’ 47’’). Granica se tu odvaja na jugozapad tom izohipsom i u istom pravcu izlazi na prugu Novi Sad – Beograd (koordinata: N 45° 06’ 20’’, E 20° 04’ 19’’). Odavde granica ide prugom na jug, prolazi naselјe Inđiju i izbija na granicu K.O. Inđija – Golubinci, zatim kratko tom granicom ide na jugozapad i izbija na prugu Beograd – Ruma, odakle ide prugom (odnosno granicom ovih K.O.) kratko severozapadno do seoskog puta Inđija – Golubinci i nastavlјa granicom K.O. Inđija i Ljukovo sve do seoskog puta koji od Inđije vodi ka jezeru Jarkovac (koordinata: N 45° 03’ 05’’, E 20° 03’ 07’’). Odavde granica ide ka jugozapadu ovim putem do granice K.O. Ljukovo i Žarkovac i nastavlјa južno granicom ovih K.O., a zatim zapadno granicom K.O. Putinci i Žarkovac sve do asfaltnog puta Stara Pazova – Ruma do blizu ciglane. Dalјe granica ide severozapadno ovim putem do kote 129.5 (koordinata: N 45° 00’ 36’’, E 19° 52’ 14’’), a zatim prelazi na izohipsu 130, istočno od potoka Jelence i ovom izohipsom severno dolazi do potesa „Batinci”, prelazi na zapadnu stranu potoka i istom izohipsom ka jugu izlazi na granicu K.O. Ruma – Rivica. Granica rejona ide tom granicom K.O. ka jugozapadu sve do tačke gde granica K.O. preseca izohipsom 130, potes „Veliki Kudoš”, istočno od kanala Kudoš. Granica skreće na sever tom izohipsom do asfaltnog puta istočno od Pavlovaca (koordinata: N 45° 03’ 03’’, E 19° 47’ 47’’), zatim kratko na zapad asfaltnim putem ka Pavlovcima, prelazi Veliki kanal i Kudoš do ulaza u selo (koordinata: N 45° 03’ 06’’, E 19° 47’ 19’’) na izohipsi 130. Zatim granica ide kratko na jug ovom izohipsom i nastavlјa u pravcu zapada istom izohipsom, preseca potok Rovača (koordinata: N 45° 03’ 40’’, E 19° 45’ 34’’) i dolazi do ulaska u naselјe Stejanovci (koordinata: N 45° 03’ 32’’, E 19° 43’ 52’’). Granica ispred naselјa skreće ka jugu i ide seoskim putem po istočnom obodu naselјa, dolazi do mosta na Stejanovačkom gatu (koordinata: N 45° 02’ 51’’, E 19° 43’ 11’’) i odatle asfaltnim putem Ruma – Veliki Radinci, na zapad ide do granice K.O. Stejanovci i Bešenovo. Odavde granica ide na sever granicom ovih K.O. do tačke spajanja sa izohipsom 130 (u nivou najsevernije tačke naselјa Stejanovici). Granica izohipsom 130 nastavlјa u pravcu severozapada, seče asfaltni put ka Bešenovu, potok Grabovac, asfaltni put ka Grgurevcima i dolazi do jezera Vranjaš kod Manđelosa (koordinata: N 45° 04’ 27’’, E 19° 36’ 59’’). Granica dalјe ide na jug putem između parcela pored jezera i izlazi na seoski put Veliki Radinci – Manđelos (koordinata: N 45° 03’ 45’’, E 19° 36’ 46’’). Zatim granica ide na severozapad ovim putem preko kote 109.5, izlazi na asfaltni put Sremska Mitrovica – Ležimir (raskrsnica ovog puta i puta koji vodi za Manđelos) (koordinata: N 45° 04’ 07’’, E 19° 35’ 42’’) i nastavlјa na zapad većim seoskim putem preko kota 123.4. 128.8, 140.4 i 141.6 do ulaza u naselјe Čalma (koordinata: N 45° 04’ 53’’, E 19° 30’ 55’’). Granica na ulazu u to naselјe skreće na jug i ide putem po istočnom obodu naselјa sve do asfaltnog puta ka Sremskoj Mitrovici (koordinata: N 45° 04’ 14’’, E 19° 30’ 54’’). Odavde granica ide ka severozapadu asfaltnim putem do ulaza u naselјe (koordinata: N 45° 04’ 19’’, E 19° 30’ 31’’), a zatim putem po jugozapadnom obodu naselјa do koordinate: N 45° 04’ 18’’, E 19° 30’ 26’’, gde skreće na sever putem po obodu naselјa do koordinate: N 45° 04’ 27’’, E 19° 30’ 21’’. Odavde granica ide na zapad seoskim putem pored groblјa do seoskog puta Čalma – Martinci (koordinata: N 45° 04’ 26’’, E 19° 29’ 34’’) i skreće severno ka Čalmi ovim putem, do raskrsnice sa putem za Kuzmin (koordinata: N 45° 04’ 30’’, E 19° 29’ 34’’). Granica zatim nastavlјa putem po obodu naselјa do koordinate: N 45° 04’ 36’’, E 19° 29’ 31’’, odakle skreće na severoistok seoskim putem do raskrsnice seoskih puteva (koordinata: N 45° 04’ 41’’, E 19° 29’ 21’’), pa skreće na severozapad do koordinate: N 45° 04’ 46’’, E 19° 29’ 37’’, zatim na severoistok do koordinate: N 45° 04’ 47’’, E 19° 29’ 40’’, a nakon toga ponovo na severozapad do koordinate: N 45° 04’ 52’’, E 19° 29’ 40’’ (most preko kanala) i na severoistok seoskim putem pored potoka Remeta do asfaltnog puta Čalma – Divoš (koordinata: N 45° 05’ 02’’, E 19° 30’ 15’’). Odavde granica ide ovim asfaltnim putem na sever, a zatim na zapad ka Erdeviku kojim dolazi do naselјa Bingula. Granica se od ekonomije istočno od sela (koordinata: N 45° 06’ 05’’, E 19° 27’ 23’’) spušta na jug seoskim putem po istočnom obodu naselјa, preko kote 106.7 do koordinate: N 45° 05’ 30’’, E 19° 27’ 15’’, zatim seoskim putem skreće na zapad južnim obodom do koordinate: N 45° 05’ 34’’, E 19° 36’ 29’’, a zatim skreće na sever seoskim putem zapadnim obodom naselјa, gde ponovo izlazi na isti asfaltni put (koordinata: N 45° 06’ 08’’, E 19° 26’ 36’’) kojim severozapadno ide do mosta na kanalu Saračica, nadomak ulaza u naselјe Erdevik (koordinata: N 45° 06’ 48’’, E 19° 24’ 58’’). Odavde granica ide prema jugu kanalom do seoskog puta na južnom obodu naselјa (koordinata: N 45° 06’ 25’’, E 19° 24’ 46’’), odakle skreće na severozapad ovim seoskim putem, potom seče asfaltni put za Kuzmin (koordinata: N 45° 06’ 27’’, E 19° 24’ 30’’), asfaltni put za Kukujevce (koordinata: N 45° 06’ 33’’, E 19° 24’ 15’’) i dolazi do asfaltnog puta koji vodi iz centra naselјa (koordinata: N 45° 06’ 36’’, E 19° 24’ 02’’). Odavde granica nastavlјa seoskim putem po južnom obodu naselјa do raskrsnice sa putem koji vodi južno od naselјa (koordinata: N 45° 06’ 42’’, E 19° 23’ 54’’), njime ide na sever do raskrsnice (koordinata: N 45° 06’ 47’’, E 19° 23’ 54’’), odakle nastavlјa putem severozapadno do koordinate: N 45° 06’ 50’’, E 19° 23’ 46’’. Od ove tačke granica ide jugozapadno putem Erdevik – Gibarac preko kota 109.9 – južno od potesa „Vojvodinac”, 120.6, 119.5 – južno od potesa „Lipik”, 108.3 – južno od potesa „Kupusine”, 109.4 do granice K.O. Bačinci – Gibarac. Odavde granica ide ka severu granicom ovih K.O. do mesta gde se seče sa izohipsom 130 (potes „Cerje”). Odavde granica ide severozapadno po izohipsi 130, seče put Privina glava – Gibarac (koordinata: N 45° 07’ 04’’, E 19° 16’ 37’’), ostavlјajući potes (uvalu) „Markov do” izvan rejona i izlazi na potok Šidina (koordinata: N 45° 08’ 33’’, E 19° 15’ 04’’). Granica tu skreće na jug i potokom dolazi na severni obod naselјa Šid, a zatim na istok i jug obodom naselјa, preko potesa „Suvatovo” seče asfaltni put Šid – Kukujevci i obodom naselјa izlazi na prugu kod račvanja koloseka za Sremsku Mitrovicu i Sremsku Raču. Granica ide na zapad prugom sve do jugozapadnog oboda naselјa Šid, a zatim na sever, zapadnim obodom naselјa i severnim obodom do Ruskog dvora, na severnoj periferiji naselјa Šid. Odatle granica ide na sever, uklјučujući naselјe uz asfaltni put ka Bapskoj i izlazi na pomenuti asfaltni put Šid – Bapska na raskrsnici sa putem za „Berkasovo” kota 122.3. Dalјe granica ide na sever putem Šid – Bapska (Hrvatska) do državne granice sa Hrvatskom, a zatim nastavlјa državnom granicom, izuzimajući šumske komplekse u K.O. Molovin, sve do početne tačke rejona na obali Dunava (tačka gde izohipsa 130 seče državnu granicu).

Unutrašnja granica Sremskog rejona isklјučuje centralni viši deo, odnosno vrhove Fruške gore, koji predstavlјaju šumski kompleks nacionalnog parka „Fruška gora”.

Karta 2.1.1. Granice Sremskog rejona i Fruškogorskog vinogorja

Obuhvaćene opštine

Sremski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Bačka Palanka, Beočin, Novi Sad, Sremski Karlovci, Šid, Sremska Mitrovica, Ruma, Inđija, Stara Pazova i Irig.

Površine rejona i vinogorja

Sremski rejon zauzima površinu od 86.715,92 ha.

Tabela 2.1.1. Površina Sremskog rejona

Sremski rejon Ukupna površina (ha)

86.715,92

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Sremskom rejonu ima 2140,96 ha vinograda (oko 1969,39 ha rodnih vinograda, odnosno 91,99%), od čega je 328,8 ha sa stonim sortama i 1812,16 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 2.1.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Sremskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 2.1.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Sremskim Karlovcima i Sremskoj Mitrovici. (1961 – 2010).

Tabela 2.1.2. Bioklimatski indeksi za Sremski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Sremski Karlovci	17.8	1717.7	1391.2	2150.7	12.8	148.9	1.4	2.7	0.5
Sremska Mitrovica	17.2	1591.8	1338.5	2143.1	10.8	168.4	3.6	2.4	2.3

Karta 2.1.2. Vinklerov indeks Sremskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tip zemlјišta ovog rejona je černozem, a zastuplјeni su u manjoj meri i eutrični kambisol i rendzina, sirozem i litosol na karbonatnim supstratima i ostala zemlјišta.

Karta 2.1.3. Tipovi zemlјišta Sremskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 45° 15’ geografske širine na severu do 45° 00’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 70 m do 300 m, ali se predeo gde se prostire vinogorje i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalazi na nadmorskim visinama od 90 m do 270 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući od obronaka Fruške gore prema obodima rejona.

Karta 2.1.4. Nadmorska visina Sremskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi

Karta 2.1.5. Nagib terena Sremskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše pretežno severnim i južnim ekspozicijama terena.

Karta 2.1.6. Ekspozicija terena Sremskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona čine obronci niže planine Fruška gora na čijim se severnim, istočnim, zapadnim i južnim obroncima prostire rejon.

Uticaj velikih vodenih površina

U ovom rejonu veliki uticaj ima reka Dunav koja se nalazi sa severne strane rejona i utiče na ranije sazrevanje grožđa zbog pojačanog difuznog zračenja.

Pejzaž

Pejzažne karakteristike ovog rejona daju reka Dunav na severnoj strani i padine Fruške gore koje su prekrivene voćnjacima, vinogradima, ratarskim kulturama, ali i šumama. Na višim terenima je šumski pojas nacionalnog parka „Fruška gora”, koji zajedno sa brojnim manastirima čine posebnost ovog rejona.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 2.170 gazdinstva poseduje vinograde, što čini oko 5,7% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Šid.

Vinogorje

U okviru Sremskog rejona postoji samo jedno vinogorje, i to Fruškogorsko vinogorje.

2.1.1. Fruškogorsko vinogorje/Fruška gora

Prostiranje

Fruškogorsko vinogorje se nalazi na višim vinogradarskim terenima, na padinama Fruške gore, okružujući područje nacionalnog parka „Fruška gora”.

Granice

Neštinski deo vinogorja je severozapadni deo Fruškogorskog vinogorja čija granica počinje na severozapadu od drumskog graničnog prelaza kod naselјa Neštin i ide na istok asfaltnim putem ka naselјu i kod ulaza u naselјe (koordinata: N 45° 13’ 20’’, E 19° 26’ 24’’) prelazi na zapadni obod naselјa (uklјučujući kuće pored puta) do koordinate: N 45° 13’ 30’’, E 19° 26’ 50’’, odakle ide ka severu preko koordinata: N 45° 13’ 36’’, E 19° 26’ 49’’ i N 45° 13’ 41’’, E 19° 26’ 45’’ i izlazi na obalu Dunava u naselјu (koordinata: N 45° 13’ 43’’, E 19° 26’ 48’’). Odavde granica nastavlјa na istok (obuhvatajući Neštin) do kote 78.5, gde se na koordinati: N 45° 13’ 42’’, E 19° 27’ 11’’ uklјučuje na asfaltni put Neštin – Susek sve do skretanja za potes „Kaluštra” (koordinata: N 45° 13’ 44’’, E 19° 27’ 39’’). Odavde granica ide na jugozapad do kote 126.0 i skreće jugoistočno seoskim putem do kote 128.0, pa zapadno seoskim putem do koordinate: N 45° 13’ 19’’, E 19° 27’ 42’’ i nastavlјa južno, pa jugoistočno seoskim putem preko kote 130.5 – „Trojak” do koordinate: N 45° 12’ 51’’, E 19° 28’ 07’’ i skreće ka jugoistoku seoskim putem do šume, odnosno do nacionalnog parka „Fruška gora” (koordinata: N 45° 12’ 45’’, E 19° 28’ 03’’). Odavde granica ide prema jugu, sve vreme obodom šumskog kompleksa (nacionalni park „Fruška gora”) u K.O. Neštin, Divoš (odakle ima generalni pravac ka zapadu) i Vizić i dolazi do državne granice sa Hrvatskom, zapadno od naselјa Vizić, obuhvatajući sve terene okružene šumama, odnosno nacionalnim parkom. Odavde granica ide ka severu državnom granicom sa Hrvatskom do početne tačke (drumski granični prelaz kod Neština).

Granica vinogorja (izostavlјajući Neštinski i Sotski deo vinogorja) kreće južno od potesa „Ležimir” u K.O. Lug, na raskrsnici seoskih puteva kod kote 161 (koordinata: N 45° 10’ 51’’, E 19° 31’ 36’’) i ide severozapadno izohipsom 150, izostavlјajući niže terene doline Lišvarskog potoka (najjužnija tačka – koordinata: N 45° 10’ 40’’, E 19° 31’ 42’’). Ovom izohipsom ide u pravcu severoistoka, pa istoka, izuzimajući doline potoka Čedimir (najjužnija tačka – koordinata: N 45° 11’ 17’’, E 19° 33’ 22’’), Luka (najjužnija tačka – koordinata: N 45° 10’ 37’’, E 19° 34’ 58’’) i Medviš (najjužnija tačka – koordinata: N 45° 10’ 59’’, E 19° 35’ 30’’) sve do potesa „Duge međe”, zatim nakratko seoskim putem i istočno od tog potesa dolazi do mosta preko Klenovačkog potoka (koordinata: N 45° 12’ 08’’, E 19° 35’ 10’’). Dalјe granica ide asfaltnim putem na istok ka Banoštoru i dolazi severno do potesa „Prlјuše” (koordinata: N 45° 12’ 16’’, E 19° 35’ 59’’). Odavde se granica u pravcu severa spušta prema obali Dunava, presecajući asfaltni put Neštin – Beočin, zapadno od Banoštora (koordinata: N 45° 12’ 30’’, E 19° 35’ 57’’) do koordinate na obali Dunava: N 45° 12’ 36’’, E 19° 36’ 02’’. Odavde granica ide istočno obalom Dunava do izlaska iz naselјa kod kote 91.0, gde je asfaltni put najbliži Dunavu (koordinata: N 45° 13’ 02’’, E 19° 37’ 46’’) i nastavlјa istočno ovim putem do Čerevićkog potoka, a odavde severno ovim potokom do njegovog ušća u Dunav (koordinata: N 45° 13’ 16’’, E 19° 39’ 47’’). Odavde granica ide Dunavom do kote 78.7 i spušta se južno pored stadiona u Čereviću do asfaltnog puta u naselјu (koordinata: N 45° 13’ 06’’, E 19° 40’ 05’’). Granica dalјe nastavlјa asfaltnim putem Neštin – Beočin u pravcu istoka do fabrike cementa (koordinata: N 45° 12’ 24’’, E 19° 41’ 59’’), odakle se nastavlјa izohipsom 150 izuzimajući cementaru, naselјe Beočin, dolinu Kozarskog potoka do najjužnije tačke naselјa (najjužnija tačka – koordinata: N 45° 11’ 18’’, E 19° 43’ 35’’). Granica zatim nastavlјa istom izohipsom do najjužnije tačke potoka Časor (koordinata: N 45° 11’ 38’’, E 19° 44’ 25’’), odakle skreće na sever kratko i u koordinati: N 45° 11’ 51’’, E 19° 44’ 19’’ se uklјučuje na asfaltni put, ide kratko njime na sever, a zatim preko koordinata: N 45° 12’ 10’’, E 19° 44’ 24’’; N 45° 12’ 26’’, E 19° 44’ 28’’; N 45° 12’ 23’’, E 19° 44’ 36’’ i N 45° 12’ 10’’, E 19° 44’ 40’’, a zatim se u koordinati: N 45° 11’ 59’’, E 19° 44’ 39’’ uklјučuje ponovo na izohipsu 150, prelazi reku Dumbovac i dolazi do kote 146 – severozapadno od potesa „Kamenjak” (najjužnija tačka – koordinata: N 45° 11’ 39’’, E 19° 45’ 03’’). Granica odatle nastavlјa na sever i dolazi do puta Sentić – Novi Ledinci (tačka gde se seku izohipsa i put – koordinata: N 45° 12’ 09’’, E 19° 47’ 03’’) i tim putem nastavlјa ka severu do puta Beočin – Sremska Kamenica (koordinata: N 45° 12’ 39’’, E 19° 47’ 18’’). Granica ide ovim putem ka istoku do Kamenarskog potoka (koordinata: N 45° 12’ 56’’, E 19° 48’ 25’’), odakle ide ka jugu asfaltnim putem prema Starim Ledincima do mesta gde izohipsa 150 preseca ovaj put (koordinata: N 45° 11’ 47’’, E 19° 48’ 34’’). Odavde granica ide izohipsom 150, izostavlјajući dolinu Kamenarskog potoka (najjužnija tačka – koordinata: N 45° 11’ 40’’, E 19° 48’ 30’’), Malog Kameničkog potoka (najjužnija tačka – koordinata: N 45° 11’ 56’’, E 19° 49’ 44’’) i Novoselskog potoka do mesta gde izohipsa 150 preseca asfaltni put ka Iriškom vencu, što predstavlјa i najjužniju tačku terena isklјučene doline (koordinata: N 45° 11’ 26’’, E 19° 50’ 27’’). Granica dalјe ide u pravcu severa asfaltnim putem prema Petrovaradinu, izbacujući dolinu Novoselskog potoka, pa zatim u pravcu severozapada ovim putem do mesta gde izohipsa 150 preseca put kod instituta za TBC. Dalјe granica ide izohipsom 150, izbacujući niže terene potesa „Kurikovac” i severnom padinom potesa „Alibegovac”, ovom izohipsom ide do južne petlјe (koordinata: N 45° 13’ 30’’, E 19° 52’ 38’’) gde se ponovo uklјučuje na asfaltni put Iriški venac – Petrovaradin. Granica se vraća na zapad tim putem do mesta ispod instituta (koordinata: N 45° 13’ 04’’, E 19° 51’ 46’’), izbacujući niže jugoistočne terene južno od puta. Granica zatim skreće na jugoistok obodom šume, zaobilazeći institut i izlazi na asfaltni put (koordinata: N 45° 13’ 23’’, E 19° 51’ 19’’) i tim putem ide do prve raskrsnice na severnoj petlјi u blizini raskrsnice na koordinati: N 45° 13’ 42’’, E 19° 51’ 24’’ i prelazi na prugu Sremska Kamenica – Petrovaradin. Odavde granica ide prugom do železničke stanice Petrovaradin i prema jugoistoku prugom Novi Sad – Beograd do mesta ispod crkve Snežna Marija u Tekijama (koordinata: N 45° 13’ 42’’, E 19° 53’ 52’’). Tu se granica vinogorja penje na asfaltni put (u koordinati: N 45° 13’ 40’’, E 19° 53’ 48’’) (stari put za Beograd), kojim ide istočno i prolazi Sremske Karlovce sve do mesta gde izohipsa 130 seče ovaj put (koordinata: N 45° 11’ 07’’, E 19° 57’ 13’’). Dalјe granica ide izohipsom 130 ka istoku, izostavlјajući potes uz Dunav „Krivač”, dolinu potoka Matej i niže terene obale Dunava, sve do potoka na potesu „Karaš” (koordinata: N 45° 10’ 07’’, E 19° 59’ 42’’), a odatle ide putem po južnom obodu šume preko kota 204 i 197, a zatim iznad železničkog tunela ide zemlјanim putem, po obodu šuma ka istoku, preko kote 189, a zatim pre potesa „Madackov breg” skreće obodom šume ka severoistoku (sve vreme ostavlјajući šumski pojas na nižim nadmorskim visinama van vinogorja) i preko potesa „Provalije” (od koordinate: N 45° 09’ 49’’, E 20° 03’ 51’’) se priklјučuje na izohipsu 130. Odavde granica vinogorja nastavlјa ka istoku izohipsom 130, ostavlјajući sve vreme niže terene obale Dunava izvan vinogorja i njome ide sve do mesta južno od potesa „Šuvakovićev salaš” u K.O. Stari Slankamen (južno od naselјa) (koordinata: N 45° 06’ 32’’, E 20° 17’ 18’’), što predstavlјa najistočniju tačku vinogorja, odnosno severne linije granice.

Odavde južna linija granice ide prema severozapadu izohipsom 130, preseca naselјe Novi Slankamen između pravoslavne i katoličke crkve (koordinata: gde se preseca glavni put u selu: N 45° 07’ 36’’, E 20° 14’ 24’’), prolazi ispod naselјa Slankamenački vinogradi (koordinata: gde se preseca asfaltni put ka selu: N 45° 08’ 48’’, E 20° 11’ 18’’), iznad naselјa Krčedin (koordinata: gde se preseca asfaltni put iznad sela: N 45° 09’ 09’’, E 20° 07’ 55’’), seče autoput između Beške i brda Kalakača (koordinata: N 45° 08’ 45’’, E 20° 05’ 03’’), prelazi potok Ab kod železničke stanice u Čortanovcima (koordinata: N 45° 09’ 09’’, E 20° 01’ 52’’), izostavlјajući niže terene doline ovog potoka, zatim seče naselјe Beška nedaleko od železničke stanice, obuhvatajući njene više zapadne delove (zapadno od koordinate: N 45° 08’ 00’’, E 20° 03’ 23’’), prelazi tri potoka jugozapadno od Beške, izostavlјajući niže terene dolina ovih potoka na potesima „Baro – dol” (najzapadnija tačka – koordinata: N 45° 07’ 32’’, E 20° 01’ 18’’), „Poč – dolina” (najzapadnija tačka – koordinata: N 45° 06’ 55’’, E 20° 01’ 20’’) i najjužniju dolinu – depresiju severeno od potesa „Čokna” (najzapadnija tačka – koordinata: N 45° 06’ 25’’, E 20° 02’ 54’’) i kod kote 135.8 istočno od potesa „Čokna” (koordinata: N 45° 06’ 33’’, E 20° 04’ 09’’) izlazi na prugu Novi Sad – Beograd kojom dolazi do granice K.O. Beška – Inđija. Odavde granica ide prema jugozapadu granicom tih K.O. do mesta gde izohipsa 130 seče ovu granicu (koordinata: N 45° 05’ 12’’, E 20° 01’ 33’’) kod tromeđe K.O. Maradik, Inđija i Jarkovci i ponovo se uklјučuje na izohipsu 130. Granica nastavlјa na zapad tom izohipsom, izostavlјajući niže terene doline potoka na potesu „Sanski dol” (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 05’ 42’’, E 20° 00’ 55’’) i potoka Đevoš (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 05’ 19’’, E 20° 00’ 28’’), pa zatim branom akumulacije Šelovrenac (Gladnoš) ide dalјe na zapad, izostavlјajući niže terene doline potoka Topola (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 04’ 30’’, E 19° 58’ 14’’), preseca jezero Dobrodol (koordinata: N 45° 03’ 10’’, E 19° 56’ 49’’) i dolazi do naselјa Šatrinac (južni obod naselјa – koordinata: N 45° 03’ 38’’, E 19° 55’ 22’’) i idući sve vreme istom izohipsom dolazi do potoka Kukavica, zapadno od potesa „Gornji breg” (koordinata: N 45° 03’ 51’’, E 19° 54’ 30’’). Od ove tačke, pre potoka Kukavica, granica ide u pravcu severa i penje se na višu izohipsu 150, izostavlјajući niže terene doline potoka Kokinjaš (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 05’ 10’’, E 19° 53’ 54’’) i potoka Valodar (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 04’ 38’’, E 19° 53’ 39’’), kao i niže terene doline potoka Kukavica. Granica izohipsom 150 nastavlјa na zapad, izostavlјajući niže terene doline potoka Jelence (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 04’ 51’’, E 19° 51’ 43’’), seče asfaltni put Irig – Ruma (koordinata: N 45° 03’ 37’’, E 19° 50’ 49’’), izostavlјa niže terene potesa „Jazavac” (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 04’ 45’’, E 19° 50’ 22’’) i potoka Borkovac (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 04’ 39’’, E 19° 49’ 21’’) i Veliki potok (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 04’ 58’’, E 19° 47’ 58’’). Zatim granica preko severnog oboda naselјa Pavlovci (kota 150.7) ide na zapad, izostavlјajući niže terene doline potoka Rovača (kod zadružnog salaša sela Jazak) (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 04’ 58’’, E 19° 45’ 54’’), Stejanovačkog gata (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 05’ 08’’, E 19° 43’ 43’’), niže terene uz potok, istočno od naselјa Bešenovo (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 05’ 23’’, E 19° 42’ 31’’), potoka Grabovac (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 05’ 24’’, E 19° 41’ 23’’), potoka Mutalј kroz naselјe Šulјam (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 05’ 34’’, E 19° 40’ 20’’) i Vranjaškog potoka (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 05’ 39’’, E 19° 37’ 13’’) i izlazi na asfaltni put Vranjaš – Manđelos (koordinata: N 45° 05’ 32’’, E 19° 36’ 28’’), odakle ide kratko na zapad do izvora Vranjaš (koordinata: N 45° 05’ 32’’, E 19° 36’ 17’’). Odavde granica ide južno preko kota 145.9 i 126.7 do asfaltnog puta Sremska Mitrovica – Manđelos, na južnom obodu naselјa (koordinata: N 45° 04’ 27’’, E 19° 35’ 55’’). Granica kratko ide na jugoistok ovim asfaltnim putem do seoskog puta sa zapadne strane potoka Remeta (koordinata: N 45° 04’ 22’’, E 19° 35’ 49’’), skreće ka severu ovim putem sve do mosta na zapadnom izlazu iz naselјa (koordinata: N 45° 04’ 54’’, E 19° 35’ 33’’) i dalјe ka severu do mosta severozapadno od naselјa, odnosno kote 133.0, obuhvatajući celo naselјe Manđelos. Od ove kote, granica ide kratko ka istoku seoskim putem do mesta gde izohipsa 150 seče put i ovom izohipsom skreće na sever, izostavlјajući niže terene potoka Remeta (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 06’ 08’’, E 19° 35’ 45’’). Prateći izohipsu 150, granica dalјe izostavlјa niže terene doline potoka Ilijaš (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 06’ 23’’, E 19° 34’ 28’’), potoka Katalina (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 05’ 57’’, E 19° 33’ 13’’), Nadež (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 06’ 15’’, E 19° 33’ 02’’), Planta (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 06’ 49’’, E 19° 32’ 30’’) i Remeta (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 06’ 57’’, E 19° 31’ 59’’) i dolazi do asfaltnog puta na istočnom obodu naselјa Divoš (koordinata: N 45° 06’ 25’’, E 19° 30’ 58’’). Odavde granica ide ovim putem ka jugoistoku, obodom sela do asfaltnog puta Čalma – Bingula kod mosta (koordinata: N 45° 06’ 05’’, E 19° 30’ 10’’), odakle ide na severozapad asfaltnim putem do raskrsnice sa asfaltnim putem koji vodi ka naselјu (koordinata: N 45° 06’ 12’’, E 19° 30’ 04’’) i ide tim putem prolazeći jednim delom po zapadnom obodu naselјa do mesta gde izohipsa 150 seče asfaltni put (koordinata: N 45° 06’ 42’’, E 19° 30’ 25’’), na taj način obuhvatajući veći deo naselјa Divoš. Odavde granica nastavlјa ka zapadu izohipsom 150, izostavlјajući niže terene na potesu „Pištinac” (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 07’ 55’’, E 19° 27’ 44’’), niže terene doline potoka Topolјe (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 08’ 09’’, E 19° 28’ 21’’) do seoskog puta zapadno od potoka koji vodi do naselјa Bingula – koordinata: N 45° 07’ 45’’, E 19° 28’ 07’’, odakle se granica spušta na izohipsu 135 na koordinati: N 45° 07’ 32’’, E 19° 28’ 01’’. Odavde granica ide izohipsom 135 ka zapadu, izostavlјajući niže terene doline potoka Virevci (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 08’ 16’’, E 19° 25’ 05’’), gde dolazi do brane Erdevičkog jezera (jezero Moharač) (koordinata: N 45° 07’ 44’’, E 19° 25’ 37’’), odakle nastavlјa ka zapadu preko kota 142.7 – potes „Selište”, 115.2 – asfaltni put Erdevik – Ljuba i dolazi do kote 151.0 – potes „Cajka”, gde dolazi do šume, odnosno do nacionalnog parka „Fruška gora”.

Granica se vraća prema početnoj tački po obodu šuma, odnosno nacionalnog parka prvo južnim obodom, a zatim severenim obodom parka sve do početne tačke u naselјu Susek.

Sotski deo Fruškogorskog vinogorja je jugozapadni deo koji je razdvojen šumom, odnosno nacionalnim parkom „Fruška gora” od ostalih delova vinogorja. Ovaj deo vinogorja počinje od tačke gde je granica K.O. Sot i Erdevik, i to na mestu gde se ove opštine graniče sa šumom, odnosno nacionalnim parkom. Odavde se granica kratko spušta na jug do većeg seoskog puta koji vodi od Erdevika ka Gibarcu (koordinata: N 45° 06’ 32’’, E 19° 21’ 43’’), odakle ide ovim putem na jugozapad do granice K.O. Sot i Kukujevci, a zatim na sever seoskim putem zapadno od potesa „Lipik” do raskrsnice seoskih puteva, zapadno od potesa „Pakledin” (koordinata: N 45° 07’ 26’’, E 19° 20’ 10’’). Odavde se granica uklјučuje na izohipsu 150 (koordinata: N 45° 07’ 26’’, E 19° 19’ 58’’) i ide ovom izohipsom izostavlјajući niže terene potesa „Šlјivarski do” (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 07’ 37’’, E 19° 19’ 47’’), „Jezava” (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 07’ 28’’, E 19° 18’ 54’’), „Česmin do” (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 07’ 21’’, E 19° 18’ 20’’), „Suhi do” (najsevernija tačka – koordinata: N 45° 07’ 16’’, E 19° 17’ 21’’), „Klen” (najistočnija tačka – koordinata: N 45° 07’ 36’’, E 19° 17’ 19’’) sve do mesta gde izohipsa 150 seče šumu, odnosno nacionalni park južno od potesa „Opalјenik” (koordinata: N 45° 08’ 26’’, E 19° 16’ 13’’), jugozapadno od manastira Lipovača. Granica dalјe ide na istok i sever, idući obodom šume u K.O. Privina Glava, Sot i Bikić Do i dolazi do potoka Šidina iz pravca potesa „Gradac”, jugozapadno od naselјa Sot (koordinata: N 45° 09’ 12’’, E 19° 17’ 47’’). Granica se tu odvaja od oboda šume, prelazi potok i ide kratko ka severu do asfaltnog puta Sot – Bikić Do (koordinata: N 45° 09’ 18’’, E 19° 17’ 48’’) i skreće ka jugozapadu i ovim asfaltnim putem dolazi do crkve u Bikić Dolu (koordinata: N 45° 09’ 12’’, E 19° 17’ 26’’). Od crkve granica kreće na sever, putem koji prati izohipsu 150 i dolazi do potesa „Smailovac” (koordinata: N 45° 09’ 40’’, E 19° 17’ 27’’) i u istom pravcu preko potesa „Čarizovac” izlazi na kotu 204.2, na državnoj granici sa Hrvatskom. Odavde granica vinogorja ide ivicom šume, pa državnom granicom u K.O. Molovin, zatim ivicom šume, pa državnom granicom, sve do kote 250.6 – potes „Veliko brdo”, odakle granica ide ivicom šuma, odnosno ivicom nacionalnog parka na jug do početne tačke Sotskog dela Fruškogorskog vinogorja.

Sotskom delu vinogorja pripada i fizički odvojen šumama deo vinogorja u K.O. Ljuba, oivičen državnom granicom sa Hrvatskom i obodom šuma, odnosno obodom nacionalnog parka.

Unutrašnja granica Fruškogorskog vinogorja iskulјučuje centralni viši deo, odnosno vrhove Fruške gore, koji predstavlјaju šumski kompleks nacionalnog parka „Fruška gora”.

Obuhvaćene katastarske opštine

Fruškogorsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Neštin, Susek, Sviloš, Banoštor, Čerević, Rakovac, Ledinci, Sremska Kamenica, Novi Sad II, Petrovaradin, Sremski Karlovci, Bukovac, Čortanovci, Beška, Krčedin, Novi Slankamen, Stari Slankamen, Molovin, Sot, Ljuba, Vizić, Đipša, Divoš, Ležimir, Grabovo, Manđelos, Grgurevci, Šulјam, Bešenovo Prnjavor, Bešenovo selo, Mala Remeta, Stejanovci, Jazak Prnjavor, Jazak selo, Vrdnik, Pavlovci, Rivica, Irig, Neradin, Grgetek, Bankovci, Šatrinci, Dobrodol, Velika Remeta, Krušedol Prnjavor, Maradik, Ljukovo, Berkasovo, Šid, Privina Glava, Gibarac, Bačinci, Kukujevci, Erdevik, Bingula i Čalma, kao i katastarsku opštinu Krušedol selo.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Sremski rejon, koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K.i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Fruškogorsko vinogorje	Sremski rejon van vinogorja		prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Slankamenka crvena (Plovdina)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Sremska zelenika	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Medenac beli	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Bakator beli	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Župlјanka	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Sylvaner (Silvanac, Silvanac zeleni)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Malvasia	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Manzoni	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Trebbiano (Ugni Blanc)	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Viognier	Œ			2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Fruškogorsko vinogorje	Sremski rejon van vinogorja		prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika crna	Œ*	Œ*		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	–		–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Marselan	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Petit Verdot	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Malbec	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Širaz (Syrah)	Œ*	Œ*		2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Fruškogorsko vinogorje	Sremski rejon van vinogorja		prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ		2,5	2	7.500	8.000
Marselan	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Petit Verdot	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Malbec	Œ			2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet				2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

*Službeni glasnik RS, broj 18/2024

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Sremski rejon (Fruškogorsko vinogorje i deo van vinogorja)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJE)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte za Fruškogorsko vinogorje
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana	– Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)		– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE
	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri,41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	Preporučeni uzgojni oblici za Fruškogorsko vinogorje
	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Sa slobodnim (padajućim) lastarima – Silvo kordunica		– Mozerova kordunica – Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
	Preporučeni uzgojni oblici za Sremski rejon van vinogorja
	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Karlovački	– Dvogubi Gijov (Gujo) – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,5		10,0

2.2. SUBOTIČKI REJON/SUBOTICA/SUBOTIČKO-HORGOŠKA PEŠČARA

Prostiranje

Subotički rejon obuhvata peskovite terene Subotičko-horgoške peščare, na krajnjem severu Republike Srbije uz granicu sa Republikom Mađarskom. Subotički rejon se sastoji iz dva odvojena dela: zapadnog i istočnog dela.

Granice

Granica rejona u zapadnobačkom delu počinje na srpsko-mađarskoj granici, na graničnom prelazu Bački Breg i ide državnom granicom na istok, sve do kanala Kiđoš, severoistočno od naselјa Riđica, kratko ide tim kanalom na jug, a zatim putem ka naselјu preko kota 100.4 i 97.1 dolazi do kote 95.6, na severoistočnom obodu naselјa, južno od ribnjaka „Veliki Kolovrat”. Granica dalјe ide u pravcu juga preko koordinate: N 45° 59’ 37’’, E 19° 06’ 44’’, zatim na zapad preko koordinate: N 45° 59’ 41’’, E 19° 07’ 05’’, na jug (koordinata: N 45° 59’ 35’’, E 19° 07’ 07’’), a zatim u koordinati: N 45° 59’ 36’’, E 19° 07’ 19’’ izlazi na put kojim ide na jug istočnim obodima naselјa Riđica preko kote 106.3 i istočno od potesa „Donji jaroš” izlazi na asfaltni put Riđica – Stanišić, tačno na mestu gde izohipsa 100 seče put (koordinata: N 45° 58’ 45’’, E 19° 07’ 46’’) i tim putem i dalјe na jugoistok dolazi na granicu K.O. Riđica i Stanišić. Granica rejona tu skreće na zapad idući tom granicom, a zatim i granicom K.O. Riđica i Gakovo, kao i Rastina i Gakovo dolazi do kote 92.1 – „Baćan”, nadomak državne granice. Granica rejona ne izlazi na granicu, već skreće na jugoistok putem između parcela i nakon jedne duži (kota 89.5) ponovo skreće na jugozapad i najzad, nakon tri duži (kota 89.2) ponovo na severozapad prema državnoj granici, preko kote 96.5 – „Baćan”. Granica rejona izlazi na asfaltni put kod kote 90.7 – „Breško polјe”, između kanala Kiđoš i granice i njime ide na zapad kroz Brešku šumu. Na izlazu iz šume (koordinata: N 45° 54’ 57’’, E 18° 56’ 32’’) granica skreće na jug i prati obod šume (koordinate: N 45° 54’ 53’’, E 18° 56’ 32’’; N 45° 54’ 49’’, E 18° 56’ 30’’) do prvog puta između parcela južno od sela (koordinata: N 45° 54’ 47’’, E 18° 56’ 32’’), seče asfaltni put ka Bezdanu nedaleko od južnog oboda naselјa (koordinata: N 45° 54’ 42’’, E 18° 56’ 04’’) i nastavlјa na severozapad putem po jugozapadnom obodu naselјa. Granica dalјe ide na sever kanalom Suster, obuhvatajući tako celo naselјe Bački Breg, odvaja se na kratko od potoka (koordinata: N 45° 55’ 29’’, E 18° 55’ 31’’) putem po severozapadnom obodu naselјa i ponovo kanalom izlazi na asflatni put ka Mađarskoj sve do početne tačke.

Granica rejona u severnobačkom delu počinje na srpsko-mađarskoj granici od pruge u K.O. Horgoš. Odatle se odvaja na jugozapad prugom prema Horgošu, a zatim na jug putem po istočnim obodima parcela uz kanal istočno od naselјa Horgoš, izbacujući ritske parcele potesa „Budžak” i „Veliki rit” iz rejona. Granica se odvaja od kanala istočno od naselјa Mala Dala (koordinata: N 46° 08’ 13’’, E 20° 00’ 11’’) i dolazi putem jugoistočno od naselјa do granice K.O. Horgoš – Martonoš, zatim ide na zapad tom granicom sve do krajnje jugozapadne tačke naselјa Mala Dala, a odatle na severozapad preko kote 92.4 putem koji odvaja vinogradarske terene na istoku od močvarnih terena, zapadno od naselјa. Granica dolazi do oboda naselјa Horgoš (katolička crkva), a zatim ide na zapad južnim obodom naselјa, seče prugu Horgoš – Kanjiža (koordinata: N 46° 08’ 29’’, E 19° 57’ 40’’) i nastavlјa seoskim putem na jugozapad. Granica dalјe skreće na jugoistok putem po jugoistočnom obodu potesa „Marinka humka” (koordinata: N 46° 08’ 07’’, E 19° 57’ 27’’), a zatim u koti 86.8 istočno od potesa „Sič humka” u pravcu jugozapada izlazi na kotu 84.5, na zapadnom horgoškom kanalu, izbacujući tako močvarne i ritske parcele južno od Horgoša. Granica se odatle vraća na severozapad putem uz kanal zapadno od potesa „Sič humka” i „Marinka humka”, a zatim i na severoistok severno od potesa „Marinka humka” i seoskim putem preko kote 86.6 u pravcu severozapada izlazi na asfaltni put Horgoš – Subotica (koordinata: N 46° 08’ 37’’, E 19° 56’ 18’’). Granica ide na zapad tim asfaltnim putem sve do preseka sa izohipsom 90, zapadno od potesa „Unutrašnji salaši” (koordinata: N 46° 07’ 47’’, E 19° 54’ 15’’), njome se odvaja na jugoistok i putem između parcela preko kote 88.0 – istočno od Fodorovih salaša, prolazi kroz naselјe Galamboš, a zatim od kote 87.5 južno od Galamboša na istom putu, ide preko kota 86.7 – južno od potesa „Silvaš”, 88.5 – „Agoštonovi salaši”, 84.5, 85.1 i 83.5 i u pravcu jugoistoka izlazi na put Martonoš – Male Pijace, ostavlјajući tako van rejona sve močvarne i slatinaste terene jugozapadno od Horgoša. Granica ide na zapad tim putem prolazeći južnim obodom naselјa Mali Pesak i preko kota 85.6 i 85.7 i južnim obodom naselјa Male Pijace izlazi kod škole na kanal Kereš (most preko kanala na putu Male Pijace – Čantavir). Granica ide tim kanalom na severozapad i od kote 90.2 – zapadno od naselјa Kereš, putem između parcela izlazi na Trudbenički put kojim ide kratko na severozapad, a zatim preko kote 98.5 seoskim putem izlazi na granicu K.O. Male Pijace – Palić – kota 100.3 i u istom pravcu dolazi do kote 101.5. Odatle granica rejona ide na severozapad putem između parcela preko kote 102.5, zatim kratko na zapad do koordinate: N 46° 05’ 23’’, E 19° 51’ 15’’ i ponovo na severozapad preko naselјa Nosa izlazi na najistočniju tačku Ludoškog jezera (koordinata: N 46° 06’ 09’’, E 19° 50’ 37’’), odnosno mesto gde se kanal Kereš uliva u jezero. Granica dalјe ide na zapad severnim obodom jezera, preko koordinata: N 46° 06’ 12’’, E 19° 50’ 21’’; N 46° 06’ 24’’, E 19° 49’ 56’’; N 46° 06’ 13’’, E 19° 49’ 21’’ i N 46° 06’ 31’’, E 19° 48’ 36’’; N 46° 06’ 08’’, E 19° 48’ 35’’ i N 46° 05’ 55’’, E 19° 48’ 47’’, nastavlјa obodom jezera na jug i u koordinati: N 46° 04’ 29’’, E 19° 49’ 46’’ skreće na zapad putem i između parcela, zatim od koordinate: N 46° 04’ 07’’, E 19° 48’ 04’’ skreće na sever, od puta ponovo na zapad i od kote 106.5 ide na sever do kote 104.8, do naselјa Novi Šor, izlazi na krajnju jugoistočnu tačku Palićkog jezera – južno od Prčićevog salaša (koordinata: N 46° 04’ 36’’, E 19° 45’ 59’’). Dalјe granica nastavlјa istočnim i severnim obodom jezera (koordinate: N 46° 04’ 49’’, E 19° 45’ 44’’; N 46° 05’ 24’’, E 19° 45’ 50’’; N 46° 05’ 51’’, E 19° 45’ 35’’ sve do puta kojim se uz jezero ide ka sportskom aerodromu. Odatle granica u pravcu severozapada izlazi na prugu Horgoš – Subotica, a zatim tom prugom i krakom ka Novom Sadu dolazi do kote 109.4, južno od naselјa Aleksandrovo na asfaltnom putu ka Čantaviru. Odatle granica skreće na severozapad preko kota 112.2 (asfaltni put Aleksandrovo – Stari Žednik) i 114.3 (Pačirska pruga) i putem zapadno od PG „Verušić” izlazi na asfaltni put Subotica – Bajmok u koti 118.1 (najistočnija tačka naselјa Crveno selo). Granica ide kratko na zapad tim putem, a zatim izohipsom 120 na sever do puta po zapadnom obodu Subotice (asflatni put zapadno od hipodroma) i njime izlazi na prugu Subotica – Bajmok. Granica ide tom prugom do pružnog prelaza zapadno od železničke stanice Donji Tavankut, a zatim i asflatnim putem ka Donjem Tavankutu, zatim južnim i jugozapadnim obodom naselјa i asfaltnim putem dolazi do Gornjeg Tavankuta, sve do mosta preko kanala istočno od naselјa. Granica ide na jugoistok tim kanalom ponovo do pruge i njome na zapad do železničke stanice Skenderovo. Odatle granica ide seoskim putem u pravcu severozapada preko kote 122.3 i Raičića salaša do kote 127.6 – Lebovićev kraj na asfaltnom putu južno od naselјa Gornji Tavankut. Granica ide kratko tim putem ka jugozapadu, a zatim i na severozapad kroz Vukovićev kraj, zapadno od naselјa Madaraš do državne granice sa Mađarskom. Granica dalјe ide na istok državnom granicom, zatim kanalom Čiker, istočno od puta koji iz Čikerije vodi u Mađarsku, a zatim i Gornjim tavankutskim i Bajskim putem do ulaza u Suboticu. Odatle granica ide na severozapad, putem zapadno od asfaltnog puta Subotica – Kelebija preko kota 120.9, 122.7 (pružni prelaz Subotica – Bačalmaš), 121.2, 123.0 (petokraka raskrsnica) i 125.0, zatim se odvaja od tog puta i preko izohipse 125 do puta koji ide zapadno od naselјa Srpski šor. Granica izlazi na pomenuti asfaltni put severno od naselјa Kelebija (koordinata: N 46° 09’ 25’’, E 19° 34’ 18’’) i njime do graničnog prelaza Kelebija. Granica dalјe ide na istok sve do početne tačke, gde pruga seče državnu granicu u K.O. Horgoš.

Karta 2.2.1. Granice rejona i vinogorja Subotičkog rejona

Obuhvaćene opštine

Subotički rejon obuhvata teritoriju u opštinama Sombor, Subotica i Kanjiža.

Površine rejona i vinogorja

Subotički rejon zauzima površinu od 38.561,92 ha, gde je najveće Palićko vinogorje.

Tabela 2.2.1. Površine rejona i vinogorja Subotičkog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Riđičko vinogorje	3.828,82	9,93	15,42
Palićko vinogorje	18.134,12	47,03	73,05
Horgoško vinogorje	2.860,72	7,42	11,52
Ukupno	24.823,65	64,38	100,00
Subotički rejon Ukupna površina (ha)	38.561,92

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Subotičkom rejonu ima 312,18 ha vinograda (oko 263,22 ha rodnih vinograda, odnosno 94,62%), od čega je 16,79 ha sa stonim sortama i 295,39 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 2.2.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Subotičkim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 2.2.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteorološke stanice na Paliću (1961–2010).

Tabela 2.2.2. Bioklimatski indeksi za Subotički rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Palić	17.1	1583.2	1317.4	2102.5	11.2	151.2	3.6	1.8	2.2

Karta 2.2.2. Vinklerov indeks Subotičkog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tip zemlјišta ovog rejona je arenosol i sirozem na pesku, kao i černozem i u manjoj meri ostala zemlјišta.

Karta 2.2.3. Tipovi zemlјišta Subotičkog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Istočni veći deo rejona se prostire od 46° 10’ geografske širine na severu do 46° 03’ geografske širine na jugu, a zapadni deo rejona se prostire od 46° 02’ geografske širine na severu do 45° 54’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama do 80 m do 130 m.

Nagib i ekspozicija terena

Ovaj rejon je tipičan ravničarski rejon, bez nagiba.

Pejzaž

Rejon se nalazi na peskovitim ravnim terenima Subotičko-horgoške peščare. Sa južne strane rejona se nalazi Palićko i Ludoško jezero. Palićko jezero predstavlјa stepsko jezero izmenjeno lјudskim radom. Ovaj rejon pripada području stepske vegetacije, a pejzažne karakteristike daju brojni voćnjaci i ratarske kulture.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 447 gazdinstava poseduje vinograde, što čini oko 10,80% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Subotica.

Vinogorja

Subotički rejon ima sledeća vinogorja:

2.2.1. Riđičko vinogorje/Riđica;

2.2.2. Palićko vinogorje/Palićko;

2.2.3. Horgoško vinogorje/Horgoš.

2.2.1. Riđičko vinogorje/Riđica

Prostiranje

Riđičko vinogorje se nalazi u zapadnom delu rejona na peskovitim terenima uz državnu granicu od Bačkog Brega na zapadu do početka Telečke visoravni na istoku. Vinogorje se sastoji iz tri oaze: Bački Breg, Rastina i Riđica i granice oaza su ujedno i granice vinogorja.

Granice

Oaza Bački breg

Oaza Bački breg se nalazi na krajnjem zapadu vinogorja i obuhvata terene severno i jugoistočno od sela. Granica oaze počinje na srpsko-mađarskoj granici na graničnom prelazu Bački Breg i ide državnom granicom na istok sve do kote 93.2 – „Rujak”. Odatle granica oaze se odvaja od državne granice kratko na jug putem, a zatim na zapad i jug putem po severnom i zapadnom obodu Breške šume. Granica rejona seče asfaltni put kroz šumu, dalјe prati obod šume do prvog puta (koordinata: N 45° 54’ 47’’, E 18° 56’ 32’’), između parcela južno od sela, seče asfaltni put ka Bezdanu, nedaleko od južnog oboda naselјa (koordinata: N 45° 54’ 47’’, E 18° 56’ 19’’) i nastavlјa na severozapad putem po jugozapadnom obodu naselјa. Granica dalјe ide na sever kanalom Suster, obuhvatajući tako celo naselјe Bački Breg, odvaja se na kratko od potoka putem po severozapadnom obodu naselјa (koordinata: N 45° 55’ 29’’, E 18° 55’ 31’’) i ponovo kanalom izlazi na asflatni put ka Mađarskoj sve do početne tačke.

Oaza Rastina

Oaza Rastina se nalazi u centralnom delu vinogorja i obuhvata terene u zapadnom delu K.O. Rastina. Granica oaze počinje na srpsko-mađarskoj granici na koti 100.7 i ide na istok državnom granicom sve do kote 106.1 – „Rastinsko polјe”. Odatle se granica spušta na jug i zapad istočnim, odnosno južnim obodom naselјa, seče asfaltni put ka Gakovu (koordinata: N 45° 57’ 20’’, E 19° 02’ 13’’) i skreće na jug prvim seoskim putem između parcela. Nakon dve duži granica skreće na zapad i dolazi do puta uz kanal Kiđoš, ostavlјajući parcele Rastinskog polјa van oaze. Granica ide zatim na jug tim putem u dužini od tri duži, preko kote 92.8, a zatim skreće na istok preko kote 90.5, zapadno od bare „Sekeš”, odakle se spušta putem između parcela na jug sve do puta koji vodi do PG „Graničar” (koordinata: N 45° 56’ 04’’, E 19° 02’ 44’’). Odatle granica oaze ide na zapad tim putem do državne granice, zatim njome na sever do kote 92.4 i kratko na istok do kanala kojim ide na sever sve do početne tačke.

Oaza Riđica

Oaza Riđica se nalazi u istočnom delu vinogorja i obuhvata terene severno i južno od naselјa Riđica, od državne granice do Telečke visoravni. Granica oaze počinje na srpsko-mađarskoj granici na koti 102.1, severno od potesa „Novi vinogradi” i ide na istok i jug državnom granicom sve do kanala Kiđoš, jugoistočno od potesa „Vinogradi” (koordinata: N 46° 00’ 07’’, E 18° 08’ 29’’). Odatle granica ide na zapad preko kote 100.4 nedaleko od Klamikovog salaša i 97.1 dolazi do kote 95.6. Granica dalјe ide u pravcu juga preko koordinate: N 45° 59’ 37’’, E 19° 06’ 44’’, zatim na zapad preko koordinate: N 45° 59’ 41’’, E 19° 07’ 05’’ i na jug preko koordinate: N 45° 59’ 35’’, E 19° 07’ 07’’, a zatim u koordinati: N 45° 59’ 36’’, E 19° 07’ 19’’ izlazi na put kojim ide na jug istočnim obodima naselјa Riđica, preko kote 106.3 i istočno od potesa „Donji jaroš” izlazi na asfaltni put Riđica – Stanišić, tačno na mestu gde izohipsa 100 seče put (koordinata: N 45° 58’ 45’’, E 19° 07’ 46’’) i tim putem dalјe na jugoistok dolazi na granicu K.O. Riđica i Stanišić. Granica rejona tu skreće na zapad idući tom granicom, pa prugom na sever, preko kote 92.0 – „Jerkovića salaš”, sve do ulaska u naselјe. Odatle granica prelazi na put pored kanala Kiđoš i od kote 104.7 se odvaja na sever preko koordinate: N 45° 59’ 13’’, E 19° 05’ 32’’, preko kote 97.0 – crkva u naselјu Riđica do kote 97.7. Granica zatim ide putem između parcela, preko kote 98.5, skreće na zapad, a zatim u koordinati: N 46° 00’ 33’’, E 19° 05’ 32’’ skreće na severozapad i preko potesa „Novi vinogradi” dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Riđičko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Bački Breg, Rastina i Riđica.

2.2.2. Palićko vinogorje/Palić

Prostiranje

Palićko vinogorje se nalazi u centralnom delu rejona na peskovitim terenima oko Subotice i Palića i sastoji se iz dva dela – zapadnog, koji se nalazi u području oko Gornjeg i Donjeg Tavankuta i istočnog, koji se nalazi u području oko Subotice, Palića i Bačkih vinograda.

Granice

Granica zapadnog dela vinogorja počinje na srpsko-mađarskoj granici u K.O. Tavankut od tzv. letnjeg puta prema Mađarskoj, istočno od kanala Krivaja i ide na istok državnom granicom sve do kanala Čiker, istočno od puta koji iz Čikerije vodi u Mađarsku sve do Gornjeg tavankutskog puta, kota 120.3, a od te kote na zapad do oboda naselјa Ljutovo (koordinata: N 46° 04’ 07’’, E 19° 32’ 25’’). Odatle se granica spušta putem između parcela u pravcu juga do pruge istočno od železničke stanice Ljutovo (koordinata: N 46° 03’ 40’’, E 19° 32’ 24’’), nastavlјa prugom u pravcu zapada sve do kote 119.5, istočno od naselјa Dikanovac, a zatim skreće kratko na severozapad putem do asfaltnog puta Donji Tavankut – Ljutovo i tim putem do raskrsnice na ulazu u naselјe Ljutovo (koordinata: N 46° 03’ 33’’, E 19° 31’ 07’’). Granica dalјe ide na severozapad kroz naselјa Šarčevo Ćoše, Trumin Kraj i Pelenkov Kraj, i od kote 128.2 – južno od naselјa Čikerija skreće na zapad preko naselјa Rakićev kraj i dolazi do istočnog oboda naselјa Donji Tavankut severno od kote 132.1 (koordinata: N 46° 03’ 56’’, E 19° 29’ 40’’). Granica vinogorja dalјe ide istočnim i južnim obodom naselјa i asfaltnim putem dolazi do oboda naselјa Gornji Tavankut. Odatle granica vinogorja ide na jugoistok tim kanalom, ponovo do pruge i njome na zapad do železničke stanice Skenderovo. Odatle granica ide seoskim putem u pravcu severozapada preko kote 122.3 i Raičića salaša do kote 127.6 – Lebovićev kraj na asfaltnom putu južno od naselјa Gornji Tavankut. Granica ide kratko tim putem ka jugozapadu, a zatim i na severozapad kroz Vukovićev kraj, zapadno od naselјa Madaraš do državne granice sa Mađarskom, odnosno do početne tačke vinogorja.

Granica istočnog dela vinogorja počinje na srpsko – mađarskoj granici u K.O. Subotica – Stari grad od graničnog prelaza Kelebija i ide na istok državnom granicom sve do granice K.O. Subotica – Horgoš, i danje ide na jug tom granicom, odnosno granicom K.O. Bački Vinogradi – Horgoš, Bački Vinogradi – Male Pijace i Palić – Male Pijace, sve do kote 100.3 na putu Bački Vinogradi – Šuplјak, istočno od Ludoškog jezera. Tu granica skreće na zapad i dolazi putem između parcela do kote 101.5, a odatle granica vinogorja ide na severozapad putem između parcela preko kote 102.5, zatim kratko na zapad do koordinate: N 46° 05’ 23’’, E 19° 51’ 15’’ i ponovo na severozapad preko naselјa Nosa izlazi na najistočniju tačku Ludoškog jezera, odnosno mesto gde se kanal Kereš uliva u jezero. Granica vinogorja se odatle vraća na istok kanalom do asfaltnog puta Horgoš – Subotica, a zatim na severozapad tim putem prema Hajdukovu do kote 99.0 a zatim se odvaja na jug do PG „Palić” i dolazi do obale Ludoškog jezera. Granica ide obalom jezera preko koordinata: N 46° 06’ 12’’, E 19° 50’ 21’’; N 46° 06’ 24’’, E 19° 49’ 56’’; N 46° 06’ 13’’, E 19° 49’ 21’’; N 46° 06’ 31’’, E 19° 48’ 36’’; N 46° 06’ 08’’, E 19° 48’ 35’’ i N 46° 05’ 55’’, E 19° 48’ 47’’ , nastavlјa na jug i u koordinati: N 46° 04’ 29’’, E 19° 49’ 46’’, skreće na zapad putem i između parcela, od koordinate: N 46° 04’ 07’’, E 19° 48’ 04’’ skreće na sever, od puta ponovo na zapad i od kote 106.5 ide na sever do kote 104.8 do naselјa Novi Šor i izlazi na krajnju jugoistočnu tačku Palićkog jezera – južno od Prčićevog salaša. Dalјe granica ide istočnim obodom jezera do asfaltnog puta kojim se odvaja ka Omladinskom (Krvavom) jezeru, zaobilazi ga sa istočne strane i ponovo izlazi na kanal Begej. Tim kanalom granica vinogorja ide do asfaltnog puta Horgoš – Subotica i nastavlјa njime ka Subotici sve do kombinata „Peščara” (koordinata: N 46° 06’ 12’’, E 19° 42’ 56’’). Odatle granica skreće ka severu putem pored potesa „Strelište”, koji odvaja parcele na zapadnom obodu naselјa Veliki Radanovac koje ostaju u vinogorju od močvarnih terena van vinogorja i dolazi do kote 113.7, istočno od Varginog salaša. Odatle granica putem u pravcu istoka prelazi na izohipsu 115 i njome ide najpre na severozapad (najsevernija tačka koordinata: N 46° 08’ 10’’, E 19° 42’ 09’’), a zatim kod kote 118.1 izlazi na Kireški put i njime na jug do kote 115.0 gde ponovo prelazi na izohipsu 115, kojom u pravcu zapada dolazi do Konjičkog puta. Tim putem granica vinogorja dolazi do kote 113.0, odakle asfaltnim putem u pravcu jugozapada dolazi do železničke stanice u Subotici. Odatle granica ide prugom Subotica – Bajmok do ukrštanja sa Bajskim putem, a odatle na zapad putem zapadno od asfaltnog puta Subotica – Kelebija preko kota 120.9, 122.7 (pružni prelaz Subotica – Bačalmaš), 121.2, 123.0 (petokraka raskrsnica) i 126.0, zatim se odvaja od tog puta i preko izohipse 125 do puta koji ide zapadno od naselјa Srpski Šor. Granica izlazi na pomenuti asfaltni put severno od naselјa Kelebija (koordinata: N 46° 09’ 25’’, E 19° 34’ 18’’) i njime do graničnog prelaza Kelebija, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Palićko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Tavankut, Subotica, Palić, kao i katastarsku opštinu Bački Vinogradi.

2.2.3. Horgoško vinogorje/Horgoš

Prostiranje

Horgoško vinogorje se nalazi u istočnom delu rejona na peskovitim terenima oko Horgoša.

Granice

Granica vinogorja počinje na srpsko-mađarskoj granici na granici K.O. Kanjiža – Subotica i ide državnom granicom sve do pruge u K.O. Horgoš. Granica rejona se dalјe odvaja na jugozapad prugom prema Horgošu do ukrštanja (pružnog prelaza) sa putem iz centra Horgoša – kota 85.0, a dalјe na jug istočnim obodom naselјa Horgoš (koordinate: N 46° 09’ 24’’, E 19° 58’ 34’’; N 46° 08’ 48’’, E 19° 58’ 37’’), i na zapad južnim obodom naselјa sve do pruge Horgoš – Kanjiža (pružni prelaz jugozapadno od naselјa – koordinata: N 46° 08’ 45’’, E 19° 57’ 25’’). Odatle granica vinogorja ide do ukrštanja sa prugom Horgoš – Subotica, a odatle na severozapad putem po zapadnom obodu potesa „Žilinska zemlјa” prateći izohipsu 90, seče kanal zapadno od Horgoša (koordinata: N 46° 09’ 53’’, E 19° 55’ 52’’), nastavlјa ka granici i nedaleko od nje prelazi na izohipsu 90 (najsevernija tačka –koordinata: N 46° 10’ 01’’, E 19° 55’ 34’’) kojom se vraća na jugozapad, izbacujući tako močvarne terene potesa „Čengeš” zapadno od Horgoša. Granica ide tom izohipsom na severozapad, prolazeći severno od potesa „Stočni pašnjak”, „Stara šuma”, „Unutrašnji salaši”, „Fodorovi salaši” i naselјa Galamboš, ostavlјajući ih tako van vinogorja. Granica se uklјučuje na put između parcela jugoistočno od naselјa Iri Jaraš, na kotu 90.3 i idući na jugozapad, izbacujući parcele potesa „Veliki jaroš”, prelazi asfaltni put Bački Vinogradi – Male Pijace i kod kote 93.2 se uklјučuje na kanal „Kereš”, severozapadno od naselјa Kereš. Granica ide na jugozapad tim kanalom, i na mestu gde kanal skreće na jug granica prelazi na put – kota 91.9 i njime na sever do kote 97.4, a odatle putem na zapad izlazi na izohipsu 100. Granica dalјe ide na jugozapad tom izohipsom i izlazi na Trudbenički put (koordinata: N 46° 05’ 05’’, E 19° 52’ 39’’) i njime na jugoistok do seoskog puta kojim u pravcu zapada preko kote 98.5 izlazi na granicu K.O. Kanjiža i Subotica, i tom granicom, odnosno granicom K.O. Male Pijace – Palić, Male Pijace – Bački Vinogradi i Horgoš – Bački Vinogradi dolazi do početne tačke vinogorja na srpsko-mađarskoj granici.

Obuhvaćene katastarske opštine

Horgoško vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Horgoš, Martonoš i Male Pijace.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimani prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Subotički rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Riđičko	Palićko	Horgoško	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Kevidinka (Ružica)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Ezerjo	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Buvije (Radgonska ranina, Bouvier)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sremska zelenika	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Medenac beli	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Bakator beli	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Tamjanika		Œ		2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Manzoni	Œ			2,5	2,0	7.500	8.000
Veltliner (Veltlinac zeleni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Riđičko	Palićko	Horgoško	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Skadarka (Kadarka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Malbec		Œ		2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Riđičko	Palićko	Horgoško	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Skadarka (Kadarka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Malbec		Œ		2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet				2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2,0	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2,0	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2,0	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Subotički rejon (Riđičko, Palićko i Horgoško vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte I i II epoze zrenja
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte I i II epoze zrenja
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana	– Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)		– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Druge sorte I i II epohe zrenja
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Sa slobodnim (padajućim) lastarima – Silvo kordunica		– Mozerova kordunica – Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,0		9,5

2.3. REJON TELEČKA/TELEČKA

Prostiranje

Rejon Telečka se nalazi u centralnom delu Bačke, na teritoriji Telečke kose i Telečke visoravni.

Granice

Granica rejona počinje na severu u koordinati: N 45° 57’ 04,65’’, E 19° 09’ 29,33’’ K.O. Stanišić na ulazu u naselјe Stanišić (kod silosa) i ide u pravcu istoka kanalom, obuhvatajući naselјe sa istočne strane, preko glavnih koordinata: N 45° 56’ 56,69’’, E 19° 10’ 22,50’’; N 45° 56’ 50,40’’, E 19° 10’ 54,14’’, a zatim putem između duži preko glavnih koordinata: N 45° 56’ 25,30’’, E 19° 11’ 00,98’’; N 45° 55’ 34,70’’, E 19° 10’ 34,18’’; N 45° 55’ 33,96’’, E 19° 10’ 08,43’’ na izlazu iz mesta na asfaltnom putu u blizini groblјa. Granica ide na jug tim putem sve do početka naselјa Svetozar Miletić (koordinata: N 45° 51’ 27,91’’, E 19° 11’ 58,30’’), zatim granica skreće na istok po obodu naselјa preko koordinata: N 45° 51’ 33,10’’, E 19° 12’ 17,81’’; N 45° 51’ 29,28’’, E 19° 12’ 21,81’’; N 45° 51’ 30,79’’, E 19° 12’ 24,59’’; N 45° 51’ 26,29’’, E 19° 12’ 29,18’’; N 45° 51’ 32,87’’, E 19° 12’ 40,61’’; N 45° 51’ 30,46’’, E 19° 12’ 42,94’’ u kojoj izlazi na asfaltni put; N 45° 51’ 33,69’’, E 19° 12’ 48,04’’ u kojoj izlazi sa asfaltnog puta; N 45° 51’ 16,64’’, E 19° 13’ 05,84’’; N 45° 51’ 13,77’’, E 19° 13’ 00,83’’, a zatim atarskim putem po obodu naselјa, prelazi kanal u koordinati: N 45° 50’ 58,91’’, E 19° 13’ 20,77’’ i nastavlјa atarskim putem u pravcu jugoistoka do tačke (koordinata: N 45° 50’ 30,73’’, E 19° 14’ 00,22’’) gde put seče granicu K.O. Svetozar Miletić – Čonoplјa (blizu kote 102,1) u potesu „Donji vinogradi”, i nadalјe kratko granicom tih K.O., ide do prve sledeće duži do koordinate: N 45° 50’ 32,47’’, E 19° 14’ 03,13’’ (kota 102,1) i nastavlјa na jugoistok tom duži pored kote 106,1, obuhvatajući potese „Vinogradi” i „Čajer” do koordinate: N 45° 49’ 24,44’’, E 19° 15’ 04,04’’ na severnom obodu sela Čonoplјa. Zatim granica obuhvata naselјe Čonoplјa sa severne i zapadne strane preko koordinata: N 45° 49’ 33,03’’, E 19° 15’ 37,11’’ i N 45° 49’ 26,05’’, E 19° 15’ 45,31’’, gde izlazi na asfaltni put i njime ide jugozapadno do raskrsnice, odnosno koordinate: N 45° 49’ 13,21’’, E 19° 15’ 16,11’’, a zatim nastavlјa u pravcu istoka po obodu sela preko koordinata: N 45° 49’ 08,22’’, E 19° 15’ 20,14’’; N 45° 49’ 01,84’’, E 19° 15’ 21,45’’; N 45° 49’ 02,18’’, E 19° 15’ 22,91’’; N 45° 49’ 0,55’’, E 19° 15’ 24,20’’; N 45° 48’ 47,95’’, E 19° 15’ 27,41’’ (jugoistočno od groblјa), a zatim obuhvata naselјe preko koordinata: N 45° 48’ 46,60’’, E 19° 15’ 32,57’’; N 45° 48’ 39,58’’, E 19° 15’ 37,58’’ do koordinate: N 45° 48’ 37,43’’, E 19° 15’ 31,12’’ i nastavlјa ka jugozapadu prateći duž sve do mesta gde duž dolazi na granicu K.O. Čonoplјa i Klјajićevo (koordinata: N 45° 48’ 00,05’’, E 19° 15’ 54,37’’). Odatle granica ide granicom ovih dveju K.O. do asfaltnog puta Čonoplјa – Klјajićevo, gde se u koordinati: N 45° 47’ 49,78’’, E 19° 15’ 07,82’’ uklјučuje na asfaltni put i ide njime u pravcu Klјajićeva sve do potesa Vinogradi gde od koordinate: N 45° 47’ 04,00’’, E 19° 15’ 38,15’’ prati duž u pravcu severa do koordinate: N 45° 47’ 17,59’’, E 19° 15’ 59,40’’ odakle prati duž u pravcu jugoistoka do koordinate: N 45° 49’ 06,09’’, E 19° 16’ 09,01’’ i nadalјe prati put ka severoistoku do koordinate: N 45° 48’ 08,41’’, E 19° 16’ 20,15’’, zatim u pravcu severoistoka do mosta na kanalu (koordinata: N 45° 46’ 59,42’’, E 19° 16’ 25,78’’) i ide putem uz kanal u pravcu jugoistoka sve do koordinate: N 45° 46’ 45,68’’, E 19° 16’ 28,71’’ na ulazu u naselјe Klјajićevo, gde granica skreće na sever, obuhvatajući prve dve duži preko koordinata: N 45° 46’ 59,18’’, E 19° 16’ 55,43’’; N 45° 46’ 36,69’’, E 19° 17’ 19,73’’; N 45° 46’ 35,44’’, E 19° 17’ 17,17’’, obuhvatajući jednu duž i izlazeći na asfaltni put Klјajićevo – Telečka u koordinati: N 45° 46’ 10,49’’, E 19° 17’ 44,59’’. Odatle granica ide asfaltnim putem prema Telečkoj do kraja druge duži u K.O. Telečka, gde od koordinate: N 45° 46’ 20,65’’, E 19° 19’ 22,52’’ skreće u pravcu jugoistoka, prateći granicu duži, zatim ulazi u K.O. Sivac do koordinate: N 45° 44’ 22,14’’, E 19° 21’ 37,74’’, odakle kreće na severoistok preko koordinata: N 45° 44’ 27,26’’, E 19° 21’ 46,53’’ i N 45° 44’ 26,88’’, E 19° 21’ 54,06’’, obuhvata potes „Vinogradi” i nastavlјa kratko jugoistočno do završetka granice duži, odnosno do koordinate: N 45° 44’ 10,56’’, E 19° 22’ 12,83’’, zatim nastavlјa severoistočno do koordinate: N 45° 44’ 18,19’’, E 19° 22’ 28,19’’, odakle skreće granicom duži jugoistočno, obuhvatajući nekoliko duži iznad mesta Sivac sve do koordinate: N 45° 41’ 24,13’’, E 19° 25’ 31,97’’ u blizini potesa „Veliki dol”, odakle ide severoistočno obuhvatajući parcele na ovom potesu do koordinate: N 45° 41’ 34,63’’, E 19° 25’ 43,46’’ , ide jugoistočno do koordinate: N 45° 41’ 26,27’’, E 19° 25’ 58,99’’, nastavlјa jugozapadno preko koordinata: N 45° 41’ 20,74’’, E 19° 25’ 52,35’’; N 45° 41’ 17,18’’, E 19° 25’ 58,59’’ do koordinate: N 45° 41’ 13,22’’, E 19° 25’ 54,60’’ i dalјe do koordinate: N 45° 41’ 04,81’’, E 19° 26’ 11,61’’ na granici K.O. Sivac i Crvenka. Odatle granica nastavlјa jugoistočno u K.O. Crvenka, granicom između duži preko koordinate: N 45° 40’ 49,96’’, E 19° 26’ 12,85’’ do asfaltnog puta, a zatim malo južno od te tačke kreće od koordinate: N 45° 40’ 16,12’’, E 19° 28’ 04,42’’, jugoistočno atarskim putem do koordinate: N 45° 40’ 04,35’’, E 19° 28’ 44,90’’ (ispod jezera), obilazi jezero i od koordinate: N 45° 40’ 08,13’’, E 19° 28’ 51,41’’ nastavlјa jugoistočno između parcela do atarskog puta na koordinati: N 45° 40’ 01,36’’, E 19° 29’ 10,15’’, a od koordinate: N 45° 40’ 00,46’’, E 19° 29’ 09,50’’ ide linijom između duži do koordinate: N 45° 39’ 39,50’’, E 19° 30’ 06,77’’, koja se nalazi na granici K.O. Crvenka i Kula, malo iznad te koordinate, odnosno od koordinate: N 45° 39’ 41,44’’, E 19° 30’ 08,17’’ nastavlјa ivicom parcele u pravcu jugoistoka do atarskog puta, a zatim nastavlјa ivicom druge parcele u istom pravcu do izlaska na sledeći put (koordinata: N 45° 39’ 06,32’’, E 19° 30’ 45,97’’) i dalјe tim putem u pravcu juga, pa jugoistoka sve vreme prateći korito potoka, a u koordinati: N 45° 38’ 40,70’’, E 19° 31’ 01,93’’ prelazi korito, preseca put sa druge strane korita (koordinata: N 45° 38’ 39,79’’, E 19° 31’ 06,03’’) i nastavlјa ivicom parcela u jugoistočnom pravcu do sledećeg puta (koordinata: N 45° 38’ 34,19’’, E 19° 31’ 20,77’’), a zatim kratko ide ka pravcu severoistoka do koordinate: N 45° 38’ 36,18’’, E 19° 31’ 22,24’’ i ponovo nastavlјa ka jugoistoku obuhvatajući četiri duži do asfaltnog puta Crvenka – Lipar (koordinata: N 45° 38’ 20,20’’, E 19° 32’ 05,81’’). Odatle granica nastavlјa kratko putem do koordinate: N 45° 38’ 21,07’’, E 19° 32’ 05,98’’ i nastavlјa u pravcu jugoistoka obuhvatajući četiri duži do koordinate: N 45° 37’ 59,99’’, E 19° 33’ 02,31’’ (na ivici korita potoka), odakle nastavlјa putem u pravcu juga do koordinate: N 45° 37’ 40,67’’, E 19° 33’ 02,10’’) i kratko putem nastavlјa na zapad do izlaska na asfaltni put u koordinati: N 45° 37’ 42,36’’, E 19° 33’ 21,57’’, i tim putem nastavlјa u pravcu juga do koordinate: N 45° 36’ 57,79’’, E 19° 33’ 22,28’’. Odatle granica prati put u pravcu juga do asfaltnog puta u koordinati: N 45° 36’ 26,72’’, E 19° 33’ 42,82’’, a zatim tim putem ide ka severoistoku do kote 97,9 (koordinata: N 45° 36’ 39,80’’, E 19° 33’ 51,28’’ i odatle ide u pravcu jugoistoka, uklјučujući celu duž do granice K.O. Kula i Vrbas na kanalu u koordinati: N 45° 36’ 27,35’’, E 19° 34’ 27,37’’. Od ovog mesta granica ide granicom K.O. Vrbas – Kula sve do ivice korita potoka (koordinata: N 45° 37’ 38,71’’, E 19° 35’ 08,05’’), odakle granica nastavlјa ivicom korita potoka u pravcu juga do koordinnate: N 45° 36’ 20,29’’, E 19° 36’ 19,81’’ gde nastavlјa putem do raskrsnica (koordinata: N 45° 35’ 57,20’’, E 19° 36’ 22,10’’), zatim ide kratko ka severoistoku do koordinate: N 45° 36’ 02,02’’, E 19° 36’ 27,32’’ i granicom između duži ide do koordinate: N 45° 35’ 36,90’’, E 19° 37’ 11,68’’, odakle skreće kratko na severoistok obuhvatajući duž od koordinate: N 45° 35’ 40,40’’, E 19° 37’ 14,41’’ do koordinate: N 45° 35’ 26,54’’, E 19° 37’ 46,85’’ koja se nalazi na granici K.O. Vrbas grad i Vrbas na železničkoj pruzi. Odatle granica nastavlјa prugom u pravcu severa do koordinate: N 45° 36’ 03,58’’, E 19° 37’ 56,10’’ odakle ide između parcela, odnosno puta, obuhvatajući tri duži do koordinate: N 45° 35’ 46.66’’, E 19° 38’ 44, odakle nastavlјa ka jugu između parcela do koordinate: na atarskom putu N 45° 35’ 27,07’’, E 19° 38’ 33,72’’, a odatle nastavlјa u pravcu jugoistoka između parcela obuhvatajući potes „Vinogradi” do koordinate: N 45° 34’ 56,15’’, E 19° 39’ 32,67’’, tu granica skreće u pravcu severoistoka granicom duži paralelno sa putem Vrbas – Feketić sve do granice K.O. Vrbas – Feketić. Nadalјe granica, blizu kote 90,2 cik – cak izlomlјenom linijom uklјučuje duži preko koordinata: N 45° 37’ 09,18’’, E 19° 40’ 58,65’’; N 45° 37’ 12,13’’, E 19° 41’ 10,67’’; N 45° 37’ 37,68’’, E 19° 40’ 58,21’’; N 45° 37’ 45,70’’, E 19° 41’ 31,18’’; N 45° 38’ 21,06’’, E 19° 41’ 13,96’’, izlazi na kotu 95,5 na raskrsnici atarskog puta sa asfaltnim putem Vrbas – Feketić u koordinati: N 45° 38’ 28,79’’, E 19° 41’ 47,26’’. Tu granica skreće u pravcu severozapada putem između duži do koordinate: N 45° 39’ 16,47’’, E 19° 41’ 23,69’’, odakle nastavlјa u pravcu jugozapada putem između duži do koordinate: N 45° 39’ 12,54’’, E 19° 41’ 12,39’’ i zatim ide severozapadno do puta na ulasku u naselјe Feketić (koordinata: N 45° 39’ 28,60’’, E 19° 41’ 04,22’’) i preko koordinate: N 45° 39’ 29,44’’, E 19° 41’ 05,70’’ nastavlјa u pravcu severozapada putem između parcela do granica K.O. Feketić – Lovćenac (koordinate: N 45° 39’ 43,31’’, E 19° 40’ 50,91’’). Nadalјe granica ide granicom K.O. Feketić – Lovćenac do koordinate: N 45° 40’ 12,24’’, E 19° 41’ 23,29’’ (u blizini groblјa), a zatim nastavlјa u pravcu severozapada granicom između duži i izlazi na put u blizini ulaska u naselјe Lovćenac (koordinate: N 45° 40’ 40,16’’, E 19° 40’ 35,60’’) i obuhvata naselјe Lovćenac preko koordinata: N 45° 40’ 42,64’’, E 19° 40’ 40,06’’; N 45° 40’ 43,07’’, E 19° 40’ 37,74’’; N 45° 40’ 50,92’’, E 19° 40’ 48,60’’; N 45° 41’ 01,04’’, E 19° 40’ 31,52’’ i ide putem između duži u pravcu severozapada sve do asfaltnog puta Lovćenac – Mali Iđoš (koordinate: N 45° 41’ 37,21’’, E 19° 41’ 13,57’’). Odavde granica ide asfaltnim putem u pravcu Malog Iđoša sve do granice K.O. Lovćenac – Mali Iđoš i ovom granicom nastavlјa ka jugozapadu do koordinate: N 45° 41’ 28,76’’, E 19° 40’ 29,32’’ i skreće ka severozapadu, obilazeći naselјe Mali Iđoš preko koordinata: N 45° 41’ 42,35’’, E 19° 40’ 06,54’’; N 45° 41’ 33,52’’, E 19° 39’ 55,60’’; N 45° 42’ 01,55’’, E 19° 39’ 07,57’’; N 45° 41’ 56,75’’, E 19° 39’ 01,56’’ (gde izlazi na prugu). Granica dalјe ide ka severu prugom do blizu kote 109,6 i u koordinati: N 45° 44’ 18,93’’, E 19° 38’ 57,06’’ skreće putem između duži ka severozapadu do koordinate: N 45° 44’ 44,23’’, E 19° 38’ 14,42’’, kratko skreće u pravcu severoistoka do koordinate: N 45° 44’ 54,24’’, E 19° 38’ 26,60’’, odakle granicom između duži skreće u pravcu jugozapada i dolazi do granice K.O. Bačka Topola – Mali Iđoš (koordinata: N 45° 45’ 08,98’’, E 19° 38’ 02,28’’), odatle granica kratko ide njome ka severoistoku do koordinate: N 45° 45’ 12,12’’, E 19° 38’ 07,46’’, pa nastavlјa u pravcu severa granicom između duži paralelno sa asfaltnim putem Mali Iđoš – Bačka Topola do granice K.O. Bačka Topola grad – Bačka Topola (koordinata: N 45° 47’ 33,64’’, E 19° 37’ 46,41’’), odatle granica nastavlјa granicom ovih dveju K.O. do mesta gde asfaltni put Bačka Topola – Bajša preseca granicu ovih K.O., uklјučujući na taj način i rejon Bačku Topolu. Ovim putem granica nastavlјa u pravcu jugoistoka do mesta gde put preseca granicu K.O. Bajša – Bačka Topola i ide ovom granicom ka jugu do koordinate: N 45° 45’ 22,38’’, E 19° 35’ 14,66’’ (kod kote 97,5) i granicom između parcela, odnosno putem, u pravcu severozapada sve do raskrsnice asfaltnog i atarskog puta u koordinati: N 45° 46’ 29,13’’, E 19° 34’ 13,72’’ i nastavlјa asfaltnim putem prema naselјu Bajša, a zatim obilazi naselјe preko koordinate: N 45° 46’ 46,58’’, E 19° 34’ 14,24’’ i u koordinati: N 45° 47’ 00,51’’, E 19° 34’ 29,49’’ izlazi na reku Krivaju i njome ide u pravcu severa i severoistoka uklјučujući u rejon naselјe Bajša, do prvog mosta na Krivaji na granici K.O. Bajša – Bačka Topola, a zatim granicom ovih opština ide u pravcu severa do asfaltnog puta Bačka Topola – Bački Sokolac. Granica dalјe nastavlјa ovim putem do ulaska u mesto Bački Sokolac (koordinata: N 45° 50’ 56,02’’, E 19° 32’ 48,02’), odakle ide u pravcu jugozapada, obilazeći naselјe do koordinate: N 45° 50’ 39,20’’, E 19° 32’ 22,28’’ i nastavlјa severozapadno, obilazeći naselјe, do asfaltnog puta Bački Sokolac – Krivaja (koordinata: N 45° 50’ 54,89’’, E 19° 32’ 00,55’’). Odavde granica nastavlјa asfaltnim putem, prolazi kroz naselјe Krivaju i do ulaska u selo Gornja Rogatica, gde kod groblјa (koordinata: N 45° 48’ 44,19’’, E 19° 28’ 52,27’’) skreće u pravcu jugoistoka, obuhvatajući naselјe preko koordinata: N 45° 48’ 41,82’’, E 19° 28’ 55,42’’; N 45° 48’ 13,70’’, E 19° 28’ 07,77’’ i na raskrsnici puteva u koordinati: N 45° 47’ 59,50’’, E 19° 27’ 18,65’’ se uklјučuje na asfaltni put Gornja Rogatica – Telečka u pravcu Telečke do koordinate: N 45° 47’ 47,13’’, E 19° 25’ 57,81’’ gde skreće kratko u pravcu jugoistoka do koordinate: N 45° 47’ 37,58’’, E 19° 26’ 04,35’’, a zatim u pravcu jugozapada do koordinate: N 45° 47’ 28,88’’, E 19° 25’ 49,85’’ i skreće u pravcu severozapada gde ponovo izlazi na asfaltni put Gornja Rogatica – Telečka u koordinati: N 45° 47’ 44,94’’, E 19° 25’ 37,79’’ i ovim putem ide do mesta gde put preseca granice K.O. Nadalјe granica ide u pravcu severoistoka granicom K.O. Gornja Rogatica – Stara Moravica do kanala (koordinata: N 45° 48’ 26,31’’, E 19° 26’ 24,64’’) i kanalom u pravcu severoistoka izlazi na asfaltni put Telečka – Gornja Rogatica u koordinati: N 45° 47’ 59,25’’, E 19° 27’ 15,58’’ i nastavlјa ovim putem do ulaska u naselјe Gornja Rogatica (koordinata: N 45° 48’ 08,15’’, E 19° 27’ 34,02’’) i obilazi naselјe sa severne strane preko koordinata: N 45° 48’ 17,37’’, E 19° 27’ 33,31’’; N 45° 48’ 35,30’’, E 19° 38’ 07,59’’; N 45° 48’ 27,03’’, E 19° 28’ 16,94’’ do koordinate: N 45° 48’ 47,86’’, E 19° 28’ 51,61’’ na potesu „Uncigerov salaš” (blizu groblјa), odakle nastavlјa kratko ka severozapadu, obuhvatajući jednu duž do koordinate: N 45° 49’ 01,27’’, E 19° 28’ 35,83’’ i u pravcu severoistoka dolazi do ulaska u naselјe Krivaja i obuhvata ga preko koordinata: N 45° 49’ 56,19’’, E 19° 30’ 16,05’’ i N 45° 50’ 08,87’’, E 19° 30’ 02,33’’ do koordinate: N 45° 50’ 16,58’’, E 19° 30’ 16,61’’, a zatim obuhvata prvu duž paralelno sa putem Krivaja – Bački Sokolac preko koordinata: N 45° 50’ 20,56’’, E 19° 30’ 12,37’’ i N 45° 51’ 04,64’’, E 19° 31’ 25,76’’ i izlazi na asfaltni put Bački Sokolac – Stara Moravica u koordinati: N 45° 51’ 19,97’’, E 19° 31’ 39,26’’, nastavlјa putem do ulaska u naselјe Stara Moravica i obuhvata naselјa Stara Moravica i Pačir preko koordinata: N 45° 51’ 58,37’’, E 19° 29’ 12,03’’; N 45° 51’ 44,44’’, E 19° 29’ 18,52’’; N 45° 51’ 15,17’’, E 19° 27’ 26,07’’; N 45° 51’ 24,42’’, E 19° 27’ 26,10’’; N 45° 51’ 18,44’’, E 19° 27’ 07,82’’; N 45° 52’ 50,99’’, E 19° 25’ 31,37’’ (na granici K.O. Stara Moravica i Pačir); N 45° 55’ 16,83’’, E 19° 24’ 29,59’’; N 45° 55’ 31,63’’, E 19° 25’ 36,80’’ (na asfaltnom putu Pačir – Bajmok); N 45° 53’ 39,16’’, E 19° 28’ 25,71’’ (u blizini kote 114,6); N 45° 52’ 03,86’’, E 19° 29’ 09,70’’ (u blizini asfaltnog puta Stara Moravica – Bački Sokolac) i ide u pravcu jugoistoka, paralelno sa ovim putem do koordinate: N 45° 50’ 58,84’’, E 19° 33’ 48,38’’ (na asfaltnom putu Bački Sokolac – Karađorđevo). Odatle granica nastavlјa u pravcu severoistoka, obuhvatajući prvo jednu duž do koordinate: N 45° 50’ 36,56’’, E 19° 34’ 14,34’’, a zatim obuhvatajući dve duži, a od koordinate: N 45° 50’ 50,84’’, E 19° 34’ 28,23’’ na granici K.O. Bački Sokolac – Karađorđevo nastavlјa granicom ovih K.O. do granice K.O. Bačka Topola – Karađorđevo i granicom ovih K.O. izlazi na prugu Bačka Topola – Novi Žednik (koordinata: N 45° 50’ 33,14’’, E 19° 34’ 11,86’’). Od te tačke granica nastavlјa kratko prugom prema Bačkoj Topoli do koordinate: N 45° 50’ 04,65’’, E 19° 39’ 07,79’’, od koje obilazi naselјa Bačka Topola i Mićunovo sa istočne strane preko koordinata: N 45° 50’ 23,20’’, E 19° 40’ 50,96’’; N 45° 49’ 41,11’’, E 19° 41’ 06,38’’; N 45° 09’ 38,24’’, E 19° 40’ 50,44’’; N 45° 49’ 24,41’’, E 19° 40’ 55,74’’ (na asfaltnom putu ka Bačkoj Topoli); N 45° 49’ 17,47’’, E 19° 39’ 52,70’’; N 45° 49’ 04,43’’, E 19° 39’ 55,64’’; N 45° 48’ 57,53’’, E 19° 38’ 57,60’’ (u Bačkoj Topoli); N 45° 48’ 08,04’’, E 19° 38’ 50,17’’ (na pruzi) do koordinate: N 45° 48’ 03,15’’, E 19° 38’ 02,53’’ na asfaltnom putu Bačka Topola – Mali Iđoš (na izlasku iz naselјa Bačka Topola). Odatle granica ide ovim putem u pravcu juga sve do ulaska u naselјe Mali Iđoš (koordinata: N 45° 43’ 08,20’’, E 19° 39’ 38,90’’) i obilazi ovo naselјe sa istočne strane preko koordinata: N 45° 43’ 10,49’’, E 19° 39’ 52,42’’; N 45° 43’ 12,97’’, E 19° 39’ 51,13’’; N 45° 43’ 14,26’’, E 19° 39’ 57,72’’; N 45° 43’ 17,28’’, E 19° 40’ 14,74’’; N 45° 42’ 55,15’’, E 19° 40’ 22,98’’; N 45° 42’ 34,69’’, E 19° 40’ 47,80’’ i izlazi na asfaltni put na izlasku iz naselјa u koordinti: N 45° 42’ 09,69’’, E 19° 40’ 39,48’’ i dalјe nastavlјa kratko ovim putem do granica K.O. Mali Iđoš – Lovćenac. Nadalјe granica ide paralelno sa putem obuhvatajući dve duži preko koordinata: N 45° 41’ 55,68’’, E 19° 41’ 17,35’’ i N 45° 41’ 30,07’’, E 19° 41’ 24,97’’, a zatim obilazi naselјe Lovćenac istočnim obodom preko koordinata: N 45° 41’ 16,54’’, E 19° 41’ 21,09’’; N 45° 41’ 20,61’’, E 19° 41’ 42,85’’ (na reci Krivaji); N 45° 41’ 11,05’’, E 19° 41’ 56,10’’; N 45° 41’ 16,42’’, E 19° 42’ 10,76’’; N 45° 40’ 53,36’’, E 19° 42’ 36,10’’; N 45° 40’ 41,20’’, E 19° 42’ 37,68’’ (na granici K.O. Lovćenac – Feketić); N 45° 40’ 10,05’’, E 19° 42’ 44,58’’; N 45° 39’ 41,70’’, E 19° 43’ 11,12’’; N 45° 39’ 31,23’’, E 19° 42’ 30,95’’; N 45° 39’ 27,18’’, E 19° 42’ 36,58’’; N 45° 39’ 25,31’’, E 19° 42’ 35,06’’ (asfaltni put na izlazu iz naselјa); N 45° 39’ 22,29’’, E 19° 42’ 34,62’’ i izlazi na raskrsnicu puteva Feketić – Srbobran, Feketić – Vrbas (koordinata: N 45° 39’ 34,21’’, E 19° 42’ 17,87’’). Odavde granica nastavlјa u pravcu juga – jugozapada sve do ulaska u naselјe Vrbas (koordinata: N 45° 34’ 33,84’’, E 19° 39’ 39,08’’), zatim granica istočno obuhvata naselјe Vrbas i potes „Vinogradi” preko koordinata: N 45° 34’ 25,67’’, E 19° 40’ 57,08’’; N 45° 34’ 14,58’’, E 19° 41’ 12,37’’; N 45° 33’ 57,30’’, E 19° 41’ 00,91’’ (na asfaltnom putu); N 45° 33’ 22,93’’, E 19° 42’ 11,13’’ i spušta se po obodu parcela uz kanal Dunav – Tisa – Dunav ide u pravcu zapada do mosta na kanalu, prelazi most, a zatim preko koordinata: N 45° 33’ 23,82’’, E 19° 39’ 42,98’’; N 45° 34’ 36,52’’, E 19° 36’ 56,87’’ i N 45° 35’ 03,91’’, E 19° 37’ 36,57’’ (na pruzi) zaobilazi naselјe i nastavlјa u pravcu severozapada ivicom parcela uz kanal Dunav – Tisa – Dunav do ulaska u naselјe Kula u koordinati: N 45° 36’ 20,34’’, E 19° 33’ 12,10’’ i obuhvata ovo naselјe sa južne strane preko glavnih koordinata: N 45° 36’ 12,30’’, E 19° 33’ 13,78’’; N 45° 36’ 09,69’’, E 19° 32’ 12,98’’; N 45° 35’ 39,79’’, E 19° 32’ 00,06’’ (na pruzi pored kote 83.8); N 45° 35’ 18,24’’, E 19° 31’ 34,53’’ (asfaltni put Kula – Savino Selo), odakle nastavlјa prugom do koordinate: N 45° 36’ 50,09’’, E 19° 30’ 30,92’’, a zatim do koordinate: N 45° 37’ 15,34’’, E 19° 30’ 50,52’’ iznad kanala Dunav – Tisa – Dunav. Odavde granica nastavlјa u pravcu severozapada putem Kula – Crvenka do ulaska u naselјe Crvenka i obilazi naselјe sa južne strane preko sledećih bitnih koordinata: N 45° 39’ 06,84’’, E 19° 28’ 12,32’’; N 45° 38’ 51,86’’, E 19° 27’ 34,30’’ (na pruzi); N 45° 39’ 23,75’’, E 19° 26’ 22,34’’; N 45° 39’ 54,28’’, E 19° 26’ 06,68’’ do koordinate: N 45° 40’ 02,09’’, E 19° 26’ 14,88’’ koja se nalazi na izlasku naselјa Crvenka na asfaltnom putu Crvenka – Sivac. Odavde granica nastavlјa u pravcu severozapada asfaltnim putem do ulaska u naselјe Sivac (koordinata: N 45° 41’ 13,13’’, E 19° 23’ 31,38’’). Odatle granica ide po obodu naselјa Sivac železničkom prugom, od koordinate: N 45° 41’ 14,66’’, E 19° 23’ 17,48’’ do mesta gde se pruga spaja sa asfaltnim putem Sivac – Klјajićevo i nastavlјa ovom prugom sve do ulaska u naselјe Klјajićevo (koordinata: N 45° 45’ 44,26’’, E 19° 16’ 52,03’’). Zatim granica ide po južnom obodu naselјa Klјajićevo preko glavnih koordinata: N 45° 45’ 32,47’’, E 19° 16’ 31,62’’; N 45° 46’ 04,12’’, E 19° 15’ 41,12’’ i N 45° 46’ 12,49’’, E 19° 15’ 56,26’’, odakle se ponovo uklјučuje na prugu i ide njome u pravcu severozapada do ulaska u selo Čonoplјa (koordinata: N 45° 47’ 50,65’’, E 19° 14’ 59,96’’). Odavde granica ide zapadnim obodom naselјa Čonoplјa, obuhvatajući ga preko glavnih koordinata: N 45° 48’ 35,44’’, E 19° 14’ 46,75’’; N 45° 48’ 26,06’’, E 19° 14’ 12,66’’; N 45° 48’ 29,14’’, E 19° 14’ 09,20’’; N 45° 48’ 34,44’’, E 19° 14’ 19,27’’ (na asfaltnom putu); N 45° 48’ 59,20’’, E 19° 14’ 12,67’’ do koordinate: N 45° 49’ 18,64’’, E 19° 14’ 57,20’’ na izlazu iz naselјa Čonoplјa, odakle nastavlјa atarskim putem u pravcu severozapada do ulaska u naselјe Svetozar Miletić (koordinata: N 45° 50’ 44,37’’, E 19° 13’ 02,09’’). Odavde granica ide sa jugozapadne strane obodom sela preko glavnih koordinata: N 45° 50’ 35,54’’, E 19° 12’ 47,33’’; N 45° 50’ 21,45’’, E 19° 12’ 10,31’’; N 45° 50’ 51,49’’, E 19° 11’ 16,84’’ (na asfaltnom putu); N 45° 51’ 10,28’’, E 19° 12’ 04,62’’; N 45° 51’ 11,10’’, E 19° 11’ 46,36’’ i N 45° 51’ 20,50’’, E 19° 11’ 45’’ (asfaltni put), odakle nastavlјa atarskim putem koji je paralelan sa asfaltnim putem Svetozar Miletić – Stanišić obuhvatajući jednu duž, sve do ulaska u naselјe Stanišić u koordinati: N 45° 55’ 32,96’’, E 19° 09’ 59,83’’. Odavde granica nastavlјa zapadnim obodom naselјa preko glavnih koordinata: N 45° 55’ 29,30’’, E 19° 09’ 38,30’’; N 45° 44’ 50,43’’, E 19° 09’ 06,81’’; N 45° 56’ 06,92’’, E 19° 09’ 35,42’’; N 45° 56’ 54,92’’, E 19° 09’ 23,35’’ do koordinate: N 45° 57’ 04,65’’, E 19° 09’ 29,33’’, odnosno do početne tačke rejona.

Karta 2.3.1. Granice rejona i vinogorja rejona Telečka

Obuhvaćene opštine

Rejon Telečka obuhvata teritoriju u opštinama Sombor, Bačka Topola, Mali Iđoš, Kula, Vrbas i Srbobran.

Površine rejona i vinogorja

Rejon Telečka zauzima površinu od 18.019,43 ha, gde je najveće Zapadnotelečko vinogorje.

Tabela 2.3.1. Površine rejona i vinogorja rejona Telečka

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Zapadnotelečko vinogorje	9.914,55	55,02	55,03
Centralnotelečko vinogorje	6.293,30	34,92	34,93
Istočnotelečko vinogorje	1.809,84	10,04	10,04
Ukupno	18.017,69	99,98	100,00
Rejon Telečka Ukupna površina (ha)	18.019,43

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u rejonu Telečka ima 115,23 ha vinograda (oko 98,62 ha rodnih vinograda, odnosno 85,59%), od čega je 40,07 ha sa stonim sortama i 75,16 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 2.3.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim rejonom Telečka

Klimatski faktori

U tabeli 2.3.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteorološke stanice u Bačkoj Topoli (1961–2010).

Tabela 2.3.2. Bioklimatski indeksi za rejon Telečka

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Bačka Topola	17.1	1592.2	1324.9	2118.2	11.3	145.8	4.2	2.8	1.6

Karta 2.3.2. Vinklerov indeks rejona Telečka

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su černozem, humofluvisol i semiglej, a zastuplјeni su u manjoj meri i euglej i drugi tipovi zemlјišta.

Karta 2.3.3. Tipovi zemlјišta rejona Telečka

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 45° 57’ geografske širine na severu do 45° 33’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 80 m do 110 m, gde se i prostiru vinogorja, odnosno nalaze vinogradi.

Pejzaž

Rejon telečka se nalazi u nizijskom (ravničarskom) pojasu gde preovlađuju panonsko-pontska šumo-stepska područja.

Zapadni deo rejona se prostire duž Telečke kose, koja se izdiže u odnosu na ravničarski zapadni deo terena. Istočni deo je ravničarski, sa vrlo blagim terenima u pojedinim delovima i nalazi se u slivu reke Krivaje, koja predstavlјa najdužu reku i u celosti teče kroz Vojvodinu. Na svim ovim terenima dominiraju ratarske kulture.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 334 gazdinstva poseduje vinograde, što čini svega oko 1,99% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara nalazi se u opštini Mali Iđoš, iako najveću površinu pod vinogradima ima opština Bačka Topola.

Vinogorja

Rejon Telečka ima sledeća vinogorja:

2.3.1. Zapadnotelečko vinogorje/Telečka kosa;

2.3.2. Centralnotelečko vinogorje/Bačka Topola;

2.3.3. Istočnotelečko vinogorje/Mali Iđoš.

2.3.1. Zapadnotelečko vinogorje/Telečka kosa

Prostiranje

Zapadnotelečko vinogorje je izduženo vinogorje na zapadnoj strani, duž Telečke kose od Stanišića na severu do Vrbasa na jugu.

Granice

Granica na severu počinje na granici K.O. Stanišić i Riđica od kanala, severozapadno od naselјa Stanišić i ide na istok granicom tih katastarskih opština sve do spajanja kanala sa asfaltnim putem ka Bajmoku, gde granica skreće na jug seoskim putem po istočnom obodu naselјa koji prati izohipsu 100 sve do kote 100.8, jugoistočno od naselјa. Od te kote granica ide na zapad linijom do asfaltnog puta ka Kuli, a dalјe na jug ulazi u K.O. Svetozar Miletić. Granica skreće na severoistok tzv. Malim putem u dužini od dve duži, zatim i na jugoistok i ponovo na severoistok prvim putem između parcela i dolazi do zemlјoradničke zadruge Svetozar Miletić. Granica zaobilazi zadrugu sa istočne strane i spušta se na jugoistok do asfaltnog puta ka Bajmoku i njime ide na jugozapad do ivice naselјa. Granica tu skreće na jugoistok obodom naselјa, seče prugu i u istom pravcu dolazi do granice sa K.O. Čonoplјa. Granica područja kratko ide granicom K.O. na jugozapad do kote 102.5, a odatle dalјe na jugoistok u katastarskoj opštini Čonoplјa nastavlјa da odvaja parcele potesa „Donji vinogradi” od ratarskih parcela koje ostaju van područja. Granica dolazi do parcela zapadno od zemlјoradničke zadruge „Budućnost”. Granica dalјe ide severnim, pa istočnim obodom zadruge i izlazi na asfaltni put kojim dolazi do oboda naselјa. Odatle granica skreće na jug putem po istočnom obodu naselјa i dalјe u istom pravcu putem između parcela koji kreće od zadružnog magacina na jug. Tim putem granica ide do granice sa K.O. Klјajićevo, zatim kratko na zapad tom granicom i ulazi u K.O. Klјajićevo prvim zemlјanim putem, prateći izohipsu 100, istočno od asfaltnog puta ka Kuli. Granica tim putem dolazi do potesa „Vinogradi” i izlomnjenom linijom u pravcu jugoistoka do kanala severno od naselјa, uklјučujući tako sve parcele pomenutog potesa. Granica se dalјe spušta u pravcu juga kanalom do oboda naselјa, odvaja se od njega kod kote 102.0 na ulazu u naselјe i dalјe nastavlјa na jug istočnim obodom naselјa. Granica seče puteve ka Staroj Moravici i Telečkoj i nastavlјa u istom pravcu putem između parcela koji prati izohipsu 100 – potes „Jagnjevo”. Na izlazu iz tog potesa, granica skreće na istok i seoskim putem između parcela preko kote 100.3 dolazi do kote 108.7, što je ujedno i granica sa K.O. Sivac, skreće na jug do kote 101.7, a odatle ponovo na istok do Telečkog potoka, uklјučujući tako sve parcele potesa „Vinogradi”. Granica se odatle spušta na jugozapad putem pored potoka koji prati izohipsu 100 sve do ulaza u naselјe, skreće putem prema koti 109.2 – „Rakin Đorđa salaš”, a od te kote na jugoistok prema polјoprivrednom kombinatu „Sombor”. Granica tako dolazi do puta koji iz naselјa Sivac vodi ka kombinatu – kota 110.4, a zatim cik – cak linijom između parcela na jugoistok preko kota 105.6 i 110.8 kratko ide Bajšanskim putem do kote 100.6 i dalјe na jugozapad putem koji prati izohipsu 110, uklјučujući tako sve parcele potesa „Čair”. Granica dalјe ide putem između parcela dve duži istočno od asfaltnog puta prema Kuli do kote 101.2, skreće na severoistok i putem između parcela prema potoku u potesu „Veliki dol” dolazi do izohipse 100. Granica dalјe nastavlјa putem pored potoka prateći izohipsu 100 sve do Bajšanskog puta, prelazi na drugu stranu potoka i vraća se putem pored potoka, ulazi u K.O. Crvenka i dolazi do ulaza u naselјe Crvenka – kota 104.4. Granica dalјe ide istočnim obodom naselјa, uklјučuje polјoprivredno gazdinstvo „Budućnost”, prelazi na drugu stranu potoka koji dolazi od Nove Crvenke i nastavlјajući da prati izohipsu 100, uklјučuje sve parcele potesa „Vinogradi”, jugoistočno od naselјa. Granica tako dolazi do polјoprivrednog gazdinstva „Radnik”, ulazi u K.O. Kula, odvaja se od izohipse 100 i preko kote 103.4 i Kulјančićevog salaša u pravcu severoistoka izlazi na potok kroz potes „Razvala”, severoistočno od naselјa Kula. Granica prelazi na drugu stranu potoka i putem preko kote 105.1 i od Prekrajčevog salaša se spušta prema naselјu, putem između parcela koji prati izohipsu 100 i dolazi do ulaza u naselјe blizu nadvožnjaka, na severnom ulazu u naselјe. Granica odatle ide putem pored kanala u pravcu istoka, seče asfaltni put ka Liparu i dolazi do asfaltnog puta ka Lovćencu. Odatle granica skreće na jug putem koji prati izohipsu 100, prolazi istočno od Novog naselјa i dolazi do blizu asfaltnog puta kod ribnjaka. Odatle granica ide na severoistok putem između parcela, preko kota 97.9, 100.3 i 101.5, što je ujedno i granica sa K.O. Vrbas, i dolazi do izohipse 100. Granica skreće na jugoistok, ulazi u K.O. Vrbas putem pored kanala kroz potes „Velike provalije”, koji najpre prati izohipsu 100, a zatim se spušta do Velikog kanala u istom pravcu. Granica ne dolazi do samog kanala, već se u pravcu fabrike šećera odvaja do kote 97.1 i putem paralelnim sa kanalom izlazi na prugu Vrbas – Bačka Topola – kota 91.6, severoistočno od prevodnice na Velikom kanalu. Granica ide prugom na severoistok do asfaltnog puta, a zatim njime preko Tomanovog salaša do kote 89.9 gde skreće na jug, putem između parcela i prolazeći sa severne strane potesa „Vinogradi” dolazi do kote 87.2 na asfaltnom putu Vrbas – Bačka Topola. Granica dalјe zaobilazi polјoprivredno gazdinstvo sa severne strane, a zatim ide u pravcu jugoistoka kanalom koji se uliva u Veliki kanal kod fabrike hartije, zatim seoskim putem ka reci Krivaji do kote 86.2, a potom i manjim kanalom do asfaltnog puta Vrbas – Srbobran. Granica ide tim putem sve do potoka koji se od potesa „Ravnice” uliva u Veliki kanal, i njime do ušća u Veliki kanal, što je i krajnja jugoistočna tačka područja.

Granica područja dalјe se vraća na severozapad, najpre obalom kanala Dunav – Tisa – Dunav, a zatim pre ulaska u Vrbas prelazi na prugu i nastavlјa zapadnim krakom sve do ogledne stanice na kanalu Dunav – Tisa – Dunav, između Vrbasa i Kule. Granica tu prelazi putem na kanal, ostavlјa ribnjak na južnom obodu naselјa Kula i područja južno od ribnjaka van područja, i obodom naselјa dolazi do pružnog prelaza u koti 83.8. Granica dalјe ide prugom na severozapad, zatim nasipom i asfaltnim putem do Crvenke. Granica ispred naselјa prelazi na prugu i njome ide do fabrike šećera, prelazi preko mosta kod fabrike na drugu stranu kanala i na izlazu iz naselјa izlazi na asfaltni put kojim dolazi do raskrsnice sa putem Sivac – Kruščić. Granica ide kratko tim putem do kanala, a zatim kanalom do stare fabrike šećera, a odatle prugom sve do mesta ispred Klјajićeva, gde se pruga i asfaltni put odvajaju, prelazi na asfaltni put i njime ide do raskrsnice sa putem za Telečku. Odatle granica ide putem do kanala zapadno od naselјa, zatim tim kanalom do asfaltnog puta ka Somboru, kratko tim putem, a zatim ponovo prugom do železničke stanice Čonoplјa. Od stanice, granica nastavlјa na sever putevima po zapadnom obodu naselјa, dolazi do raskrsnice sa putem prema Somboru, a odatle asfaltnim putem do pružnog prelaza na ulazu u naselјe Svetozar Miletić. Granica skreće na zapad prugom, a zatim i na sever putevima po zapadnom obodu naselјa do kanala, izostavlјa ribnjake severozapadno od naselјa iz područja i seoskim putem jednu duž, zapadno od asfaltnog puta dolazi do granice sa K.O. Stanišić. Odatle granica ide putem između parcela koji prati izohipsu 100 sve do ulaza u naselјe Stanišić, zatim južnim, pa zapadnim obodom naselјa do kanala, zapadno od naselјa i tim kanalom sve do početne tačke područja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Zapadnotelečko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Stanišić, Svetozar Miletić, Čonoplјa, Klјajićevo, Telečka, Sivac, Crvenka, Kula i Vrbas.

2.3.2. Centralnotelečko vinogorje/Bačka Topola

Prostiranje

Centralnotelečko vinogorje (vinogorje Bačka Topola) je izduženo vinogorje na istočnoj strani Telečke kose od Pačira na severu do Bajše na jugu.

Granice

Granica na severu počinje u K.O. Pačir od kote 109.9 na reci Krivaji, a zatim putem između parcela do asfaltnog puta Bajmok – Bačka Topola. Granica tu skreće na jugoistok i njime ide sve do skretanja za groblјe, a zatim prelazi na put po istočnom obodu naselјa i njime dalјe u istom pravcu u koti 112.6 izlazi na prugu Subotica – Novi Sad. Granica ide kratko prugom na jugozapad, do mosta preko Krivaje, a zatim rekom u dužini od dve duži (koordinata: N 45° 53’ 22’’, E 19° 27’ 44’’). Odatle granica skreće na zapad putem između parcela i izlazi ponovo na asfaltni put Bajmok – Bačka Topola kojim dolazi do naselјa Stara Moravica. Dalјe granica vinogorja ide najpre severnim, a zatim i istočnim obodom naselјa ponovo do asfaltnog puta ka Bačkoj Topoli – kota 11.7 (krajnja jugoistočna tačka naselјa). Odatle granica nastavlјa u istom pravcu putem između parcela preko kota 112.0 i 108.3, istočno od jezera Krivaja, dolazi do oboda naselјa Krivaja. Granica se odatle nastavlјa istočnim obodom naselјa, seče asfaltni put Gornja Rogatica – Bački Sokolac (raskrsnica – koordinata: N 45° 50’ 02’’, E 19° 30’ 59’’), nastavlјa na jugoistok putem preko kote 107.4, zatim istočno od Vojnićevih salaša sve do kote 108.8, a odatle na zapad prvim putem između parcela južno od Vojnićevih salaša i izlazi na reku Krivaju. Granica nastavlјa na jugoistok rekom sve do puta između parcela dve duži severno od naselјa Bajša (koordinata: N 45° 47’ 36’’, E 19° 33’ 42’’) i tim putem preko kote 103.0, u pravcu severoistoka izlazi na put severozapadno od Horvatovog salaša, kojim ide na sever po zapadnom obodu potesa „Široka dolina”, prateći izohipsu 100 sve do granice K.O. Bajša i Gornja Rogatica, zatim tom granicom prelazi na put sa druge strane potoka koji iz naselјa Tomislavci (Oreškovićevo) ide ka naselјu Bajša i njime jednu duž u pravcu jugoistoka (koordinata: N 45° 48’ 46’’, E 19° 34’ 44’’). Odatle granica skreće na istok i putem između parcela izlazi na put (koordinata: N 45° 49’ 25’’, E 19° 35’ 49’’) kojim preko kota 110.4 i 104.1 dolazi do mosta preko reke Krivaje nadomak severoistočnog oboda naselјa Bajša. Odatle granica ide na severoistok asfaltnim putem do zapadnog oboda naselјa Bačka Topola, a zatim zapadnim i severnim obodom naselјa sve do preseka sa izohipsom 105 (koordinata: N 45° 49’ 26’’, E 19° 37’ 44’’). Odatle granica ide putem na sever do kote 106.0, pa na istok do puta koji vodi na poluostrvo u južnom delu akumulacije „Zobnatica”. Dalјe granica nastavlјa najpre obalom jezera do vetrenjače na jugoistočnom obodu jezera, a zatim i seoskim putem ka Kočićevu. Granica tim putem dolazi do pruge Subotica – Novi Sad (koordinata: N 45° 50’ 37’’, E 19° 39’ 18’’), a zatim na jug najpre prugom, a zatim i istočnim obodom naselјa Bačka Topola sve do asfaltnog puta za Nјegoševo (koordinata: N 45° 48’ 19’’, E 19° 39’ 04’’), a odatle na zapad južnim obodom naselјa do asfaltnog puta ka Novom Sadu. Granica tu skreće tim asfaltnim putem na jug sve do preseka sa izohipsom 100 (koordinata: N 45° 47’ 36’’, E 19° 38’ 02’’), a zatim na zapad putem između parcela uz levu obalu Krivaje sve do asfaltnog puta Bačka Topola – Bajša (koordinata: N 45° 47’ 20’’, E 19° 35’ 34’’). Granica dalјe ide na jugozapad tim putem prema naselјu Bajša, a zatim se odvaja na jugoistok prvim putem, prolazeći tako istočnim obodom naselјa, a zatim i južnim obodom sve do Krivaje, i dalјe u istom pravcu prema koti 108.1. Od te kote granica skreće na sever putem između parcela, prateći izohipsu 100 i izlazi na asfaltni put Bajša – Panonija (koordinata: N 45° 46’ 29’’, E 19° 34’ 13’’). Odatle granica ide na zapad prema naselјu Panonija sve do kote 104.5, a odatle putem između parcela u pravcu severozapada i istim putem u pravcu zapada izlazi na put sa istočne strane potesa „Duboka dolina” i prelazi na zapadnu stranu putem kojim se od Preradovićevog salaša ide na zapad (koordinata: N 45° 46’ 04’’, E 19° 31’ 01’’) i njime dolazi do kote 94.0. Odatle granica ide putem po zapadnoj strani potesa „Duboka dolina”, a zatim i kanalom severozapadno od tog potesa sve do Husakovog salaša (koordinata: N 45° 46’ 52’’, E 19° 28’ 23’’). Odatle granica ide putem na severoistok sa severne strane tog kanala, a zatim i na severozapad putem preko kote 112.0 i dolazi do naselјa Irmica jugozapadno od Gornje Rogatice. Granica dalјe prolazi putem zapadno od tog naselјa i PG „Krivaja”, seče prugu kod železničkog mosta preko Krivaje i u istom pravcu izlazi na asfaltni put Gornja Rogatica – Sombor. Granica ide tim putem na zapad i istočno od PG „Krivaja” – Uprava Graničar (koordinata: N 45° 47’ 45’’, E 19° 26’ 22’’) u pravoj liniji prolazi južnim obodom gazdinstva, a zatim i putem po zapadnom obodu i ponovo izlazi na asfaltni put i njime još jednu duž u pravcu zapada. Odatle granica ide na severoistok putem između parcela preko kote 113.15, izlazi ponovo na Krivaju kod Gostićevog salaša. Odatle granica ide putem sa istočne strane Krivaje i izlazi ponovo na asfaltni , zapadno od naselјa Gornja Rogatica (koordinata: N 45° 48’ 03’’, E 19° 27’ 21’’), ide njime na istok do pružnog prelaza i dalјe na sever prugom, a zatim i severnim obodom naselјa do krajnje severne tačke. Odatle granica ide na sever putem između pracela preko kote 111.0 i nakon jedne duži skreće na severoistok. Tim putem između parcela granica vinogorja dolazi do zapadnog oboda PG „Krivaja” – Uprava Pobeda, a zatim na sever putem po zapadnom obodu potesa „Pilakova dolina” i u istom pravcu putem između parcela jednu duž, zapadno od akumulacije Krivaja. Granica dolazi do puta kod krajnje jugozapadne tačke naselјa – kota 110.2, a zatim zapadnim obodom naselјa, seče Somborski put (koordinata: N 45° 51’ 55’’, E 19° 27’ 00’’), odvaja se dalјe na sever putem između parcela, a zatim ponovo zapadnim obodom naselјa i prugom do potesa „Vinogradi” sve do pružnog prelaza preko puta koji vodi po južnom obodu tog potesa i nakon četiri duži se odvaja putem na sever i nakon jedne duži putem kojim seče put ka Mašićevom salašu (koordinata: N 45° 52’ 58’’, E 19° 26’ 01’’), a zatim na sever prvim putem između parcela i njime do Somborskog puta na zapadnom obodu naselјa Pačir i dalјe u istom pravcu Bajskim putem koji ide uz Krivaju. Na mestu gde se reka odvaja od puta granica prelazi na reku Krivaju i njome sve do početne tačke. Iz vinogorja se izuzima centralno područje u K.O. Gornja Rogatica i Bajša, oivičeno granicom koja počinje od železničke stanice Gornja Rogatica i ide na istok južnim obodom naselјa, a zatim se kod groblјa uklјučuje na asfaltni put prema naselјu Krivaja, ide njime, a zatim na raskrsnici ispred naselјa (kota 110.1) skreće na jug, takođe asfaltnim putem ka Vojnićevim salašima i u istom pravcu putem zapadno od potesa „Veliki do”, preko kote 109.3 dolazi do kote 93.0 na kanalu, zapadno od naselјa Bajša. Dalјe granica ide tim kanalom na jugozapad, pa severozapad i izlazi na prvi put zapadno od tog kanala, odnosno potesa „Makanski do” i tim putem na jugoistok do puta, dve duži severno od asfaltnog puta Bajša – Panonija. Granica tu skreće na jugozapad tim putem i nakon dve duži skreće na severozapad i putem preko Makanovog salaša jednu duž, istočno od reke Krivaje. Granica zatim skreće na put prema potesu „Duboka dolina” (koordinata: N 45° 52’ 58’’, E 19° 26’ 01’’) i izlazi na put koji vodi po istočnom obodu tog potesa i reke Krivaje sve do početne tačke unutrašnje granice.

Obuhvaćene katastarske opštine

Centralnotelečko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Pačir, Stara Moravica, Gornja Rogatica, Bajša i Bačka Topola.

2.3.3. Istočnotelečko vinogorje/Mali Iđoš

Prostiranje

Istočnotelečko vinogorje (vinogorje Mali Iđoš) je izduženo vinogorje u donjem toku reke Krivaje.

Granice

Granica na severozapadu počinje na granici K.O. Mali Iđoš i Bajša, na kanalu koji se iz naselјa Panonija uliva u reku Krivaju i ide na zapad tom granicom K.O. sve do reke Krivaje. Kreće na jug najpre severnim, a zatim istočnim i južnim obodom polјoprivrednog gazdinstva i dolazi do puta između parcela jednu duž istočno od Krivaje (koordinata: N 45° 43’ 49’’, E 19° 36’ 51’’). Odatle granica skreće na jugoistok tim putem sve do železničkog mosta preko Krivaje, a odatle prugom na sever, i nakon železničke stanice Mali Iđoš skreće na severoistok putem između parcela, uklјučujući jednu duž severno od naselјa sve do asfaltnog puta Bačka Topola – Srbobran. Granica se dalјe vraća na jug, najpre tim putem, a zatim i severnim i istočnim obodom naselјa i opet se uklјučuje na isti asfaltni put na južnom izlazu iz sela. Granica se nastavlјa na jug tim asfaltnim putem do mosta preko Krivaje, a zatim skreće na sever rekom i na mestu gde reka skreće na jugoistok, odvaja se na put između parcela u pravcu istoka prema polјoprivrednom gazdinstvu (koordinata: N 45° 42’ 07’’, E 19° 41’ 08’’). Granica ide tim putem sve do kanala koji se uliva u Krivaju, a zatim i tim kanalom na sever sve do granice K.O. Lovćenac i Mali Iđoš. Granica ide kratko tom granicom K.O. na severoistok, a zatim u cik – cak liniji u pravcu jugoistoka, najpre bedemom uz kanal, a zatim i putem između parcela nakon jedne duži izlazi na autoput Beograd – Horgoš. Granica se dalјe spušta na jugoistok autoputem sve do ukrštanja (nadvožnjaka) sa asfaltnim putem koji vodi u naselјe Lovćenac, a zatim njime do ulaza u naselјe. Odatle granica ide na jugoistok, putem po istočnom obodu naselјa (istočno od groblјa) sve do granice K.O. Feketić – K.O. Lovćenac. Granica dalјe ide na istok tom granicom sve do autoputa, a zatim skreće na jug autoputem do isklјučenja za Srbobran i Feketić. Granica dalјe ide putem ka Feketiću sve do nadvožnjaka preko autoputa, a odatle u pravcu zapada prelazi na reku Krivaju i njome u pravcu juga, sve do mosta na autoputu, a odatle u pravcu zapada, u prvoj liniji prelazi na kotu 93.7 na putu Vrbas – Bačka Topola. Granica ide dalјe tim putem kratko na sever i nakon jedne duži u koti 95.5 prelazi na put između parcela u pravcu severozapada i preko kote 97.0 izlazi na put, na zapadnom obodu naselјa Feketić (koordinata: N 45° 39’ 30’’, E 19° 41’ 06’’) i dalјe u istom pravcu do kote 98.8. Tu granica skreće na severoistok i dolazi na severozapadni obod naselјa Feketić, na putu ka železničkoj stanici Lovćenac. Odatle granica ide na istok granicom K.O. Feketić i K.O. Lovćenac sve do asfaltnog puta Vrbas – Bačka Topola, a zatim njime na sever sve do ulaska u naselјe Lovćenac. Odatle granica ide putem najpre po južnom, a zatim i zapadnom i severnom obodu naselјa sve do groblјa, i ponovo izlazi na isti asfaltni put prolazeći putem zapadno od mlina (koordinata: N 45° 41’ 28’’, E 19° 41’ 18’’). Granica dalјe ide do granice K.O. Lovćenac i Mali Iđoš, a zatim tom granicom na jugozapad sve do puta (koordinata: N 45° 41’ 29’’, E 19° 40’ 30’’), koji prolazi zapadno od naselјa i zamka, a zatim i ciglane i zapadnim obodom naselјa u pravcu severa izlazi na pružni prelaz, južno od železničke stanice Mali Iđoš. Granica ide kratko na zapad tim putem do kote 109.4, a odatle u cik – cak liniji u pravcu severozapada prvim putem između parcela zapadno od Krivaje preko kote 110.9, Cekušovog salaša, kote 109.9 i Šipošovog salaša sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Istočnotelečko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Mali Iđoš, Lovćenac i Feketić.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za rejon Telečka po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Zapadnotelečko	Centralnotelečko	Istočnotelečko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Kevidinka (Ružica)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Ezerjo	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Malvasia		Œ		2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Zapadnotelečko	Centralnotelečko	Istočnotelečko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Skadarka (Kadarka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	–	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Zapadnotelečko	Centralnotelečko	Istočnotelečko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Skadarka (Kadarka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri:
Alicante Bouschet				2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2,0	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2,0	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2,0	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Rejon Telečka (Zapadnotelečko, Centralnotelečko i Istočnotelečko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte I, II i III epoze zrenja
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte I i II epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana	– Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)		– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Druge sorte I i II epohe zrenja
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri,41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – sa slobodnim (padajućim) lastarima – Silvo kordunica		– Mozerova kordunica – Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,0		9,5

2.4. POTISKI REJON/TISA

Prostiranje

Potiski rejon obuhvata terene (oaze) istočne Bačke i zapadnog Banata, neposredno u blizini reke Tise i prostire se na severu od Kanjiže do ušća reke Tise u Dunav na jugu.

Granice

Granice Potiskog rejona su granice vinogorja koja ulaze u sastav rejona.

Karta 2.4.1. Granice rejona i vinogorja Potiskog rejona

Obuhvaćene opštine

Potiski rejon obuhvata delove teritorija opština Kanjiža, Novi Kneževac, Senta, Čoka, Ada, Bečej, Novi Bečej, Žabalј, Zrenjanin i Titel.

Površine rejona i vinogorja

Potiski rejon zauzima površinu od 17.525,41 ha, gde je najveće Severnopotisko vinogorje.

Tabela 2.4.1. Površine rejona i vinogorja Potiskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Severnopotisko vinogorje	8.672,64	49,49	49,49
Srednjepotisko vinogorje	7.184,47	40,99	40,99
Južnopotisko vinogorje	1.668,30	9,52	9,52
Ukupno	17.525,41	100,00	100,00
Potiski rejon Ukupna površina (ha)	17.525,41

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Potiskom rejonu ima 263,3 ha vinograda (oko 252,96 ha rodnih vinograda, odnosno 96,07%), od čega je 69,31 ha sa stonim sortama i 193,99 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 2.4.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Potiskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 2.4.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Bečeju i Senti (1961–2010).

Tabela 2.4.2. Bioklimatski indeksi za Potiski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Bečej	17.4	1634.2	1345.1	2167.0	11.2	160.9	4.7	2.6	2.6
Senta	17.7	1694.8	1367.6	2228.8	11.4	140.9	3.2	5.2	1.7

Karta 2.4.2. Vinklerov indeks Potiskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su černozem i fluvisol, a zastuplјeni su u manjoj meri i humofluvisol i semiglej, kao i ostali tipovi zemlјišta.

Karta 2.4.3. Tipovi zemlјišta Potiskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 46° 06’ geografske širine na severu (najsevernija oaza Severnopotiskog vinogorja) do 45° 11’ geografske širine na jugu (najjužnija oaza Južnopotiskog vinogorja).

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 70 m do 100 m, osim u južnom delu (Titelski breg) gde je nadmorska visina malo veća.

Orografske karakteristike

Orografske karakteristike rejona čine ravničarski predeli Panonske nizije, a na jugu rejona se nalazi Titelski breg dužine 18 km čija najviša tačka iznosi 128 m.

Uticaj velikih vodenih površina

Rejon zauzima područje duž reke Tise, koja ima uticaj na karakteristike ovog rejona.

Pejzaž

Rejon se prostire u nizijskom (ravničarskom) pojasu gde su zastuplјene pretežno vlažne i poplavne šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr, kao i panonsko-pontska šuma-stepska područja. U rejonu su zastuplјene uglavnom ratarske kulture, a reka Tisa, sa svojim rukavcima i kanal Dunav – Tisa – Dunav daju takođe pejzažne karakteristike ovom rejonu.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 654 gazdinstva poseduje vinograde, što čini oko 2,84% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara se nalazi u opštini Zrenjanin, iako najveću površinu pod vinogradima ima opština Čoka.

Vinogorja

Potiski rejon ima sledeća vinogorja:

2.4.1. Severnopotisko vinogorje/Gornja Tisa;

2.4.2. Srednjepotisko vinogorje/Srednje Potisje;

2.4.3. Južnopotisko vinogorje/Donja Tisa.

2.4.1. Severnopotisko vinogorje/Gornja Tisa

Prostiranje

Severnopotisko vinogorje obuhvata vinogradarske terene u gornjem toku reke Tise.

Granice

Granice Severnopotiskog vinogorja su spolјne granice oaza koje ulaze u sastav vinogorja (granice oaza sa izuzetkom zajedničkih delova granica). Oaze koje ulaze u sastav vinogorja su: Ekenda, Banja Kanjiža, Filić, Čoka, Senta, Ada i Mol.

Oaza Ekenda

Oaza Ekenda se nalazi na krajnjem severu vinogorja sa leve obale Tise. Oaza obuhvata potes „Ekenda” u K.O. Novi Kneževac oivičen sa severne strane granicom K.O. Novi Kneževac i Srpski Krstur, na istoku asfaltnim putem Srpski Krstur – Novi Kneževac, na jugu i jugozapadu Mrtvom Tisom i na zapadu rekom Tisom.

Oaza Banja Kanjiža

Oaza Banja Kanjiža se nalazi na severu vinogorja sa desne obale Tise. Oaza se nalazi na terenima između naselјa Kanjiža i Novi Kneževac i granica oaze kreće od kote 78.7 na južnom obodu naselјa prema banji i ide na severoistok putem koji deli naselјe od Banje Kanjiže. Zatim granica skreće na jugoistok asfaltnim putem Kanjiža – Novi Kneževac i do prve velike krivine (koordinata: N 46° 03’ 07’’, E 20° 04’ 41’’) prelazi na bedem kojim ide do obale Tise. Granica skreće na jug, poklapajući se kratko sa granicom oaze Čoka sve do mosta na pomenutom asfaltnom putu, vraća se tim putem na zapad i na izlazu iz šumskog dela, prelazi na zemlјani put između parcela na razdalјini od jedne duži zapadno od asfaltnog puta i preko kote 77.5 do početne tačke na koti 78.7.

Oaza Filić

Oaza Filić obuhvata područje naselјa Filić (K.O. Novi Kneževac) i teritoriju južno i istočno od tog mesta do ekonomije „Veliki salaši”. Granica oaze počinje na kanalu kod najzapadnije tačke naselјa Filić i ide na severozapad tim kanalom do sastava sa većim kanalom, severno od naselјa, a zatim tim većim kanalom na jugoistok sve do asfaltnog puta Novi Kneževac – Banatsko Aranđelovo. Nјime granica ide na jugozapad do ekonomije „Veliki salaš”, gde kratko skreće na istok, a zatim nastavlјa na jug južnim krakom kanala. Dalјe granica ide tim kanalom do prvog račvanja, gde skreće na zapad i ponovo se uklјučuje na asfaltni put Novi Kneževac – Banatsko Aranđelovo. Granica oaze se poklapa sa tim putem sve do skretanja za naselјe Filić i ide njime do najjužnije tačke naselјa, gde u pravcu severozapada izlazi na kanal zapadno od naselјa (koordinata: N 46° 02’ 57’’, E 20° 08’ 44’’). Granica dalјe nastavlјa tim kanalom na sever sve do početne tačke.

Oaza Čoka

Oaza Čoka je najveća oaza u rejonu i zauzima centralni deo vinogorja sa leve obale reke Tise. Granica oaze počinje na severozapadu, na bedemu kod reke Tise istočno od kote 80.3 na severozapadnom obodu naselјa Novi Kneževac i ide ka severu kanalom, na severnom obodu naselјa, zatim prvim kanalom najpre na istok, kojim seče asfaltni put ka Krsturu, a zatim na jug i kod kote 80.0, jugozapadno od potesa „Širine” izlazi na asfaltni put prema Banatskom Aranđelovu. Granica nastavlјa ka jugu i ide prugom Novi Kneževac – Čoka sve do kote 84.0 (pružni prelaz) kod Mrtve Tise, severozapadno od naselјa Čoka gde prelazi na asfaltni put prema centru Čoke i ide njime do pred ulaz u Novo Naselјe. Odatle granica ide na istok preko kota 83.7 i 82.9 i kod kote 81.6 izlazi na , severno od potesa „Ilanđa” i dalјe nastavlјa na istok obodom te bare (koordinate: N 45° 57’ 00’’, E 20° 11’ 19’’; N 45° 57’ 02’’, E 20° 11’ 45’’), preko kote 85.8, zatim preko koordinata: N 45° 57’ 23’’, E 20° 12’ 11’’; N 45° 57’ 49’’, E 20° 12’ 27’’ i N 45° 57’ 24’’, E 20° 13’ 06’’, izlazi kod kote 82.4 – potes „Macunka”, na granicu K.O. Čoka – Crna Bara. Granica vinogorja dalјe ide tom granicom, a zatim i granicom K.O. Čoka – Ostojićevo sve do oboda Velikog rita, jugoistočno od Čoke. Granica ide obodom rita (koordinate: N 45° 56’ 03’’, E 20° 11’ 14’’ i N 45° 56’ 23’’, E 20° 10’ 06’’) sve do asfaltnog puta Čoka – Ostojićevo (koordinata: N 45° 55’ 47’’, E 20° 08’ 40’’) i dalјe tim putem skreće na severozapad, nastavlјajući asfaltnim putem na zapad od katoličke crkve, u južnom delu naselјa, sve do mosta na Tisi na ulazu u Sentu. Dalјe granica ide na sever, kratko se graniči sa oazom Senta i nastavlјa nasipom uz levu obalu Tise, ostavlјajući plavne i šumske predele uz reku, kao i parcele u zapadnom delu potesa „Donji vir” van oaze. Granica ide nasipom sve do mosta na asfaltnom putu Novi Kneževac – Kanjiža, gde se graniči sa oazom Banja Kanjiža i dalјe nasipom uz levu obalu Tise sve do početne tačke.

Oaza Senta

Oaza Senta je velika oaza u centralnom delu vinogorja sa desne obale reke Tise. Granica oaze počinje na asfaltnom putu Senta – Subotica, kod mesta gde se račva pruga, severoistočno od naselјa Bački Breg i odatle prelazi na seoski put po obodu kanala, severno od pomenutog asfaltnog puta. Granica njime ide na severoistok i prelazi na prugu po severozapadnom obodu naselјa Senta kojom ide do asfaltnog puta na severnom izlazu iz naselјa. Granica dalјe ide na sever tim putem ka Adorjanu i južno od kote 78.5 u potesu „Veliki rit”, na tom putu (koordinata: N 45° 57’ 40’’, E 20° 03’ 16’’) skreće na severoistok kanalom koji ide severno od jezera Pana (stari tok reke Tise) i kod prvog levog račvanja kanala (koordinata: N 45° 58’ 22’’, E 20° 04’ 31’’) skreće na jug i istok zemlјanim putem do nasipa uz desnu obalu Tise. Granica tu skreće na jug nasipom sve do mosta prema Čoki. Granica oaze kratko prelazi na drugu obalu Tise kako bi se oaze graničile, vraća se prvim zemlјanim putem ka Tisi, prelazi reku kod stepeništa kojim se silazi na kej južno od mosta (koordinata: N 45° 55’ 56’’, E 20° 05’ 37’’) i dalјe desnom obalom Tise sve do puta kojim se preko skele ide do Mrtve Tise na suprotnoj obali. Odatle granica ide na sever putem po zapadnom obodu potesa „Makoš”, a zatim i južnim i zapadnim obodom naselјa Senta sve do asfaltnog puta Senta – Subotica, kod kote 83.4 kojim ide na zapad do početne tačke. Deo ove oaze je i parcela sa brojem 12709 u K.O. Senta u blizini potesa Gornji Breg.

Oaza Ada

Oaza Ada se nalazi na jugu vinogorja, na vinogradarskim terenima severno od naselјa Ada, na desnoj obali Tise. Granica oaze počinje na Topolskom putu, na najzapadnijoj tački naselјa Ada i ide na sever putem do kote 82.2, na asfaltnom putu Ada – Senta, odakle skreće na istok putem između parcela i istočno od kote 80.0 prelazi na put po zapadnom obodu potesa „Siget”(koordinata: N 45° 49’ 10’’, E 20° 07’ 26’’) i u pravcu severa dolazi do kote 82.0 na nasipu uz desnu obalu Tise. Granica oaze ide na jugoistok nasipom sve do puta koji iz centra naselјa u pravcu istoka izlazi na obalu Tise. Granica nastavlјa na jug obalom Tise do granice sa K.O. Mol. Granica odatle ide na zapad tom granicom K.O., što je ujedno i zajednička granica sa oazom Mol, sve do krajnje jugozapadne tačke naselјa Makedonija – kota 81.4. Granica odatle ide u pravcu severa, izlazi na put i u koordinati: N 45° 47’ 52’’, E 20° 07’ 03’’, skreće na zapad seoskim putem i njime izlazi do Topolskog puta, odnosno do početne tačke oaze.

Oaza Mol

Oaza Mol se nalazi na krajnjem jugu vinogorja na vinogradarskim terenima, severno i južno od naselјa Ada na desnoj obali Tise. Granica oaze počinje od železničke stanice Mol i ide na severoistok prugom i nakon jedne duži (koordinata: N 45° 46’ 04’’, E 20° 07’ 01’’) skreće najpre na istok, a zatim na sever po obodu naselјa i u istom pravcu asfaltnim putem do granice sa K.O. Ada u naselјu Makedonija. Odatle granica oaze ide tom granicom na istok, što je ujedno i zajednička granica sa oazom Ada, sve do obale Tise kod mosta ka Novom Miloševu. Granica ide na jug desnom obalom Tise sve do kanala (koordinata: N 45° 45’ 56’’, E 20° 08’ 40’’), zatim tim kanalom na jugozapad i nakon tri duži (koordinata: N 45° 44’ 43’’, E 20° 08’ 35’’) skreće na severozapad putem po južnom obodu potesa „Donji rit”, seče asfaltni put ka Bečeju (koordinata: N 45° 45’ 08’’, E 20° 07’ 41’’) i preko kote 79.7 izlazi na prugu (koordinata: N 45° 45’ 24’’, E 20° 06’ 26’’) kojom ide na severoistok do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Severnopotisko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Novi Kneževac, Kanjiža, Sanad, Senta, Čoka, Batka, Ada i Mol.

2.4.2. Srednjepotisko vinogorje/Srednje Potisje

Prostiranje

Srednjepotisko vinogorje obuhvata vinogradarske terene u srednjem toku reke Tise.

Granice

Granice Srednjepotiskog vinogorja su spolјne granice oaza koje ulaze u sastav vinogorja (granice oaza sa izuzetkom zajedničkih delova granica). Oaze koje ulaze u sastav vinogorja su: Novi Bečej, Biserno ostrvo, Čurug – Bačko Gradište i Taraš.

Oaza Novi Bečej

Oaza Novi Bečej se nalazi u severnom delu vinogorja na vinogradarskim terenima od potesa „Ljutovo” do Bisernog ostrva. Granica oaze Novi Bečej na severozapadu počinje kod obale Tise, na krajnjem severozapadu potesa „Ljutovo” i ide granicom obradivih površina sa šumarkom između potesa „Ljutovo” i „Veliki rit” na istok i jugoistok (koordinate: N 45° 37’ 14’’, E 20° 06’ 29’’ i N 45° 36’ 54’’, E 20° 06’ 48’’) sve do nasipa sa severne strane naselјa Vranjevo (koordinata: N 45° 36’ 43’’, E 20° 06’ 57’’). Granica ide kratko tim nasipom, a zatim skreće na istok i severoistok idući severnim obodom naselјa Vranjevo i Novi Bečej i dolazi do kanala Mali Begej (koordinata: N 45° 36’ 37’’, E 20° 07’ 49’’) sve do mosta na seoskom putu (koordinata: N 45° 37’ 22’’, E 20° 09’ 45’’) koji vodi ka salašima na severu K.O. Dalјe granica skreće na istok tim putem kojim dolazi do asfaltnog puta Novi Bečej – Novo Miloševo. Odatle granica ide kratko tim putem na sever do tačke gde je put najbliži kanalu (koordinata: N 45° 37’ 24’’, E 20° 09’ 53’’). Odatle granica skreće na istok putem između parcela do kote 79.4, a odatle na jug zemlјanim putem koji ide zapadnim obodom bare Kopovo. Granica tako dolazi do kote 76.9 – severno od potesa „Garavac”. Odatle granica skreće na zapad i ide putem prema naselјu Novi Bečej, dolazi do železničke stanice Novi Bečej i izlazi na prugu. Odatle granica ide na jug prugom i posle velikog kanala Dunav – Tisa – Dunav skreće na jugoistok prvim manjim kanalom, a zatim na severozapad asfaltnim putem ka Bečeju, u koti 77.0 skreće na zapad tim asfaltnim putem i nedaleko od brane (koordinata: N 45° 34’ 27’’, E 20° 07’ 22’’), istočno od kote 74.5 skreće na severozapad putem do kanala kojim ide do Tise. U tom pravcu granica oaze prelazi na drugu stranu Tise, gde se ujedno i dodiruje sa oazom Biserno ostrvo, obalom dolazi do brane i nazad na istok asfaltnim putem prema Novom Bečeju preko brane na Tisi. Granica dalјe ide na sever levom obalom Tise sve do početne tačke.

Oaza Biserno ostrvo

Oaza Biserno ostrvo obuhvata područje Bisernog ostrva u srednjem toku Tise. Granica oaze Biserno ostrvo počinje na krajnjem severu oaze na brani, na reci Tisi i ide na jug desnom obalom Tise, gde se delom i dodiruje sa oazom Novi Bečej, do prvog kanala (koordinata: N 45° 34’ 11’’, E 20° 06’ 30’’) kojim u pravcu zapada izlazi na put. Granica ide tim putem u pravcu jugozapada uz nasip uz desnu obalu Tise sve do kote 80.6, gde se susreću taj nasip i nasip uz Mrtvu (Staru) Tisu. Odatle granica ide obalom Mrtve (Stare) Tise, uklјučujući celo Biserno ostrvo i na najsevernijoj tački prelazi na put uz nasip pored Mrtve (Stare) Tise (koordinata: N 45° 34’ 28’’, E 20° 06’ 26’’) sve do asfaltnog puta, zapadno od brane i njime do početne tačke.

Oaza Čurug – Bačko Gradište

Oaza Čurug – Bačko Gradište se nalazi na terenima između naselјa Bačko Gradište i Čurug do Bisernog ostrva sa desne obale reke Tise. Granica počinje na severozapadu na koti 81.8 na pruzi Bačko Gradište – Bečej, jugoistočno od bare Ilidža i odatle putem prelazi na obalu kanala i ide njime na istok, seče asfaltni put ka Bečeju i dolazi do velikog ribnjaka, severno od Bačkog Gradišta. Granica nastavlјa na istok do obale Mrtve Tise, odnosno do Bisernog ostrva i tom obalom na jug, spajajući se sa oazom Biserno ostrvo kod mosta preko Mrtve Tise, istočno od Bačkog Gradišta. Granica nastavlјa na jug, a zatim i istok obalom Mrtve Tise sve do kote 76.4, severoistočno od naselјa Čurug. Odatle granica ide na jugoistok putem po istočnom obodu naselјa, ostavlјajući parcele potesa „Rit” van područja i dolazi do nasipa jugoistočno od naselјa (koordinata: N 45° 27’ 55’’, E 20° 04’ 49’’). Odatle granica skreće na zapad do asfaltnog puta Čurug – Žabalј, tim putem kratko na jug, a zatim na zapad putem po južnom obodu naselјa kod doma za stare. Granica kod kote 81.7 izlazi na prugu i njome na severozapad sve do početne tačke.

Oaza Taraš

Oaza Taraš se nalazi na jugu vinogorja i obuhvata vinogradarske terene uz levu obalu reke Tise od Taraša na severu do puta Aradac – Žabalј na jugu. Granica oaze kreće na severozapadu od nasipa duž Tise, severno od potesa „Stari vinogradi” od čuvarske kuće i ide na istok zemlјanim putem, severno od naselјa, seče asfaltni put prema ekonomiji i nastavlјa na istok severnim obodom naselјa sve do groblјa. Granica tu skreće na jug, idući između groblјa i naselјa i izlazi na asfaltni put prema Babatovu. Granica ide na jugoistok tim putem, sve do ispred nasipa kod kote 80.8, gde skreće na zemlјani put koji ide na istok južno od bare Čikoš, a zatim skreće na jug i istok putem između parcela kojim izbacuje potes „Ledine” van područja. Granica odatle skreće na jug tim putem prema naselјu, a zatim ispred naselјa prelazi na paralelan seoski put sa istočne strane, nastavlјajući ka jugu i tako obuhvata celo naselјe sa istočne strane i izlazi na asfaltni put Taraš – Elemir (koordinata: N 45° 26’ 25’’, E 20° 14’ 29’’). Odatle granica ide kratko na zapad, a zatim prvim zemlјanim putem skreće na jug do mesta prolaska gasovoda. Odatle granica se poklapa sa prolaskom gasovoda južno od sela sve do nasipa na potesu „Plandište”. Odatle, granica ide kanalom najpre u pravcu jugoistoka, a zatim i prvim krakom na zapad sve do seoskog puta uz bedem kojim nastavlјa u pravcu juga, ostavlјajući potes „Kervetin” van područja i skreće ka Tisi kod kote 79.3. Odatle granica nastavlјa na jugozapad putem, obodom šumarka potesa „Jegmeč” i prelazi na seoski put kojim izlazi na put ka Aradcu. Granica ide njime sve do asfaltnog puta Aradac – Žabalј kojim izlazi na Tisu i obalom Tise sve do malog naselјa zapadno od potesa „Kervetin”, a odatle na istok putem do nasipa. Granica dalјe ide na severozapad tim nasipom sve do silosa u Babatovu, a zatim i obalom Tise sve do potesa „Blato”, severozapadno od Babatova. Granica se odatle odvaja u pravcu istoka do nasipa i njime ide na severozapad, isklјučujući tako plavne i šumovite terene uz Tisu i nasipom dolazi do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Srednjepotisko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Novi Bečej, Bečej, Žabalј i Zrenjanin.

2.4.3. Južnopotisko vinogorje/Donja Tisa

Prostiranje

Južnopotisko vinogorje obuhvata vinogradarske terene u donjem toku reke Tise na južnim i zapadnim obroncima Titelskog brega.

Granice

Granice Južnopotiskog vinogorja su spolјne granice oaza koje ulaze u sastav vinogorja (granice oaza sa izuzetkom zajedničkih delova granica). Oaze koje ulaze u sastav vinogorja su: Mošorin, Vilovo, Lok i Titel.

Oaza Mošorin

Oaza Mošorin se nalazi na severozapadu vinogorja, na vinogradarskim terenima Titelskog brega, jugozapadno od naselјa Mošorin. Na severu granica oaze počinje od nasipa, severno od naselјa kojim ide na istok, seče asfaltni put na ulazu u naselјe, zapadno od ribnjaka i ide obodom Mošorinskog brega na zapad, odnosno jugozapad između naselјa i početka brega sve do granice sa K.O. Vilovo. Granica odatle skreće na sever putem preko kote 74.2 između parcela potesa „Vinogradi” i „Mali prosjan” do kanala, a zatim na istok i sever putem pored kanala sve do početne tačke.

Oaza Vilovo

Oaza Vilovo se nalazi u centralnom delu vinogorja na vinogradarskim terenima Titelskog brega severozapadno i jugoistočno od naselјa Vilovo. Granica oaze počinje na severu na asfaltnom putu Titel – Mošorin, na granici K.O. Vilovo i Mošorin na obodu Titelskog brega, penje se do kote 112.0, a zatim izohipsom 115 u pravcu jugoistoka dolazi do naselјa Vilovo. Granica dalјe ide na istok od kote 102.2, severno od naselјa seoskim putem, preko kote 111.0 po severnom i istočnom obodu potesa „Vinogradi”, spušta se na jug i istočno od kote 110.8 nastavlјa u pravcu jugozapada izohipsom 115, sve do granice sa K.O. Lok. Granica se dalјe spušta tom granicom K.O., što je ujedno i zajednička granica te dve oaze i vraća se na zapad asfaltnim putem Titel – Mošorin, sve do početne tačke na granici sa K.O. Mošorin.

Oaza Lok

Oaza Lok se nalazi u centralnom delu vinogorja na vinogradarskim terenima Titelskog brega, severozapadno od naselјa Lok. Granica oaze počinje na severu od granice K.O. Lok i Vilovo kod kote 112.5, ide izohipsom 115 u pravcu jugoistoka i dolazi do kote 115.7, gde se penje kratko u pravcu severa (do koordinate: N 45° 14’ 08’’, E 20° 11’ 48’’), a zatim i istoka seoskim putem severno od potesa „Vinogradi” i putem preko potesa „Guvno” dolazi do granice sa K.O. Titel. Granica se dalјe spušta tom granicom K.O., što je ujedno i zajednička granica te dve oaze, dolazi do puta Titel – Mošorin, a zatim skreće na jug prema naselјu Lok. Granica prelazi kanal i ide severnim i istočnim obodom naselјa do pruge. Granica dalјe ide prugom, a zatim od koordinate: N 45° 12’ 50’’, E 20° 12’ 02’’, skreće na sever i ide i zapadnim obodom naselјa, preko kote 76.2 i ponovo preko kanala asfaltnim putem iz naselјa se uklјučuje na asfaltni put Titel – Mošorin kojim ide na zapad do početne tačke.

Oaza Titel

Oaza Titel se nalazi na jugoistoku vinogorja na vinogradarskim terenima Titelskog brega, severno i zapadno od naselјa Titel. Granica oaze počinje na zapadu, od granice K.O. Titel i Lok kod potesa „Guvno” i ide na istok izohipsom 115, sve do kote 123.4, severno od naselјa Titel i od raskrsnice na najsevernijoj tački naselјa ide seoskim putem u pravcu severoistoka ka ciglani, prolazi kotu 118.65 izlazi na put uz desnu obalu Tise. Granica ide na jug tim putem do Kalvarije, a zatim prelazi na obalu Tise koordinata: N 45° 12’ 31’’, E 20° 18’ 41’’) i njome sve do drumsko – železničkog mosta ka Perlezu. Odatle, granica ide na zapad prugom do silosa, u zapadnom delu naselјa, a zatim na sever seoskim putem izlazi na izohipsu 90, severno od asfaltnog puta Titel – Mošorin (koordinata: N 45° 12’ 47’’, E 20° 16’ 09’’) i tom izohipsom ide na zapad. Granica se uklјučuje na pomenuti asfaltni put kod kote 87.3, južno od Prekinovog salaša i dalјe tim putem do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Južnopotisko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Mošorin, Vilovo, Lok i Titel.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Potiski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K.i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Severnopotisko	Srednjepotisko	Južnopotisko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Muskat krokan		Œ		2,5	2,0	7.500	8.000
Sremska Zelenika		Œ		2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Severnopotisko	Srednjepotisko	Južnopotisko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih/dozvolјenih	–	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ			2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Severnopotisko	Srednjepotisko	Južnopotisko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ			2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri:
Alicante Bouschet				2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2,0	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2,0	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2,0	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Potiski rejon (Severnopotisko, Srednjepotisko i Južnopotisko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte I i II epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte I i II epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana	– Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)		– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Druge sorte I, II i III epohe zrenja
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri,41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – sa slobodnim (padajućim) lastarima – Silvo kordunica		– Mozerova kordunica – Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,0		9,5

2.5. SEVERNO-SREDNјE BANATSKI REJON/SEVERNI-SREDNјI BANAT

*Službeni glasnik RS, broj 18/2024

Prostiranje

Severno-srednje banatski rejon (u dalјem tekstu: Banatski rejon) se prostire u Banatu, a sastoji se od oaza koje su grupisane u Kikindsko vinogorje i Srednjebanatsko vinogorje.

*Službeni glasnik RS, broj 18/2024

Granice

Granice Banatskog rejona su istovremeno granice oaza koje sačinjavaju dva vinogorja.

Karta 2.5.1. Granice rejona i vinogorja Banatskog rejona

Obuhvaćene opštine

Banatski rejon obuhvata delove opština Kikinda, Zrenjanin i Novi Bečej.

Površine rejona i vinogorja

Banatski rejon zauzima površinu od 12.706,07 ha, gde je najveće Kikindsko vinogorje.

Tabela 2.5.1. Površine rejona i vinogorja Banatskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Kikindsko vinogorje	8.553,91	67,32	67,32
Srednjebanatsko vinogorje	4.152,16	32,68	32,68
Banatski rejon Ukupna površina (ha)	12.706,07	100,00	100,00

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Banatskom rejonu ima 97,66 ha vinograda (oko 90,87 ha rodnih vinograda, odnosno 93,05%), od čega je 32,38 ha sa stonim sortama i 65,28 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 2.5.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Banatskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 2.5.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Zrenjaninu i Kikindi (1961 – 2010).

Tabela 2.5.2. Bioklimatski indeksi za Banatski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Zrenjanin	17.4	1632.2	1342.7	2153.8	11.4	152.9	4.2	2.7	2.5
Kikinda	17.3	1609.8	1333.3	2133.2	11.2	147.7	4.0	2.2	2.2

Karta 2.5.2. Vinklerov indeks Banatskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tip zemlјišta ovog rejona je černozem.

Karta 2.5.3. Tipovi zemlјišta Banatskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 45° 53’ geografske širine na severu (najsevernija oaza) do 45° 12’ geografske širine na jugu (najjužnija oaza).

Nadmorska visina

Veći deo oaza koje čine ovaj rejon se prostiru na nadmorskim visinama od 70 m do 80 m i predstavlјa jedan od najnižih rejona, osim južnog dela, odnosno Tamiške terase.

Pejzaž

Ovaj rejon pripada ravničarskom području stepske vegetacije, sa uglavnom zastuplјenim ratarskim kulturama. Na pejzaž Tamiške terase utiče i reka Tamiš, kao i voćnjaci i ratarske kulture koje se ovde gaje.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 590 gazdinstava poseduje vinograde, što čini oko 6,43% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Kikinda.

Vinogorja

Banatski rejon ima sledeća vinogorja:

2.5.1. Kikindsko vinogorje/Kikinda;

2.5.2. Srednjebanatsko vinogorje/Srednji Banat.

2.5.1. Kikindsko vinogorje/Kikinda

Prostiranje

Kikindsko vinogorje se nalazi na prostoru od srpsko-rumunske granice u K.O. Nakovo do blizu reke Tise u K.O. Novo Miloševo.

Granice

U okviru Severnobanatskog vinogorja nalaze se tri oaze: Kikinda, Iđoš i Novo Miloševo.

Oaza Kikinda

Granica vinogorja polazi od kote 79.9 na kanalu Dunav – Tisa – Dunav, južno od Veselinovog salaša i u pravcu severozapada izlazi na prvu duž zapadno od kanala. Granica ide tom duži u pravcu jugoistoka, preko kota 80.5, 79.9, 80.3 i istočno od kote 80.4 skreće seoskim putem između parcela do asfaltnog puta Kikinda – Iđoš, kod polјoprivredne zadruge „Jedinstvo” – Stankića salaš. Granica ide tim putem prema Kikindi do mosta preko kanala, a zatim se odvaja na severozapad i ide nasipom uz kanal. Granica se odvaja na istok u koordinati: N 45° 50’ 09’’, E 20° 24’ 14’’ i nastavlјa kanalom prema polјoprivrednom kombinatu „Kikinda” – Pinc salaš. Granica ide severnim, a zatim i istočnim obodom kombinata i izlazi na put od grada do kombinata. Granica se kod kombinata odvaja na istok u koordinati: N 45° 50’ 51’’, E 20° 26’ 25’’, ide putem pored kanala i u pravoj liniji izlazi na put Kikinda – Mokrin (koordinata: N 45° 51’ 12’’, E 20° 27’ 34’’). Granica skreće na sever tim putem, a zatim se odvaja na istok prvim zemlјanim putem između parcela prema potesu „Brešće”, a zatim u koordinati: N 45° 51’ 35’’, E 20° 28’ 15’’ skreće na jug, putem preko kote 83.9, sve do severoistočnog oboda konditorske industrije „Banini”. Granica odatle ide u pravcu istoka i putem po obodu naselјa izlazi na put prema državnoj granici. Granica ide tim putem do pružnog prelaza, a zatim skreće kratko na jug prugom i odvaja se prvim putem između parcela na istok, uklјučujući u područje potes „Stari vinogradi”. Granica ide tim putem preko kote 81.7 i kod kote 82.6 odvaja se na kanal u pravcu severoistoka. Granica ide kanalom preko kota 82.9 i 82.6, odvajajući parcele potesa „Vinogradi”, koje su u području, od parcela potesa „Nakovske livade”, seče put ka ekonomiji polјoprivrednog kombinata „Banat” i izlazi na državnu granicu. Granica područja se poklapa sa državnom granicom sve do tačke A77 (koordinata: N 45° 52’ 09’’, E 20° 34’ 53’’), odakle skreće na zapad i južno od naselјa izlazi na Nakovski put. Granica skreće na jug prema Banatskom Velikom Selu i u koordinati: N 45° 51’ 38’’, E 20° 34’ 18’’ skreće na zapad putem između parcela, sve do kanala jugozapadno od naselјa. Granica nastavlјa tim kanalom sve do potesa „Pašnjak”, odakle se odvaja na sever istočno od kote 81.0, ostavlјajući parcele pod pašnjacima van područja. Granica izlazi na asfaltni put Kikinda – Nakovo i tim putem ide prema Kikindi sve do pruge. Granica dalјe skreće na jug i ide zapadnim krakom pruge, obuhvatajući celo naselјe sve do pružnog prelaza na putu Zrenjanin – Kikinda, odakle se odvaja na slepi krak pruge pored polјoprivredne zadruge „Jedinstvo” i njime dolazi do puta Kikinda – Novo Miloševo. Granica se odvaja na zapad tim putem prema Novom Miloševu, sve do ispred kote 80.9, gde skreće na jugoistok putem između parcela i izlazi na prugu kojom ide sve do kanala Dunav – Tisa – Dunav. Granica dalјe ide na sever od kote 79.4, pa kanalom, sve do početne tačke kod Veselinovog salaša.

Oaza Iđoš

Granica oaze Iđoš počinje na severozapadu na asfaltnom putu Iđoš – Sajan, jugozapadno od potesa „Bare” i ide na severoistok putem između parcela do Iđoškog ribnjaka, zatim južnim obodom ribnjaka do asfaltnog puta na severoistočnom izlazu iz naselјa. Zatim granica skreće na jugozapad putem između parcela preko kote 79.7, uklјučujući parcele potesa „Vikumak”, a zatim u koordinati: N 44° 49’ 37’’, E 20° 19’ 52’’ skreće na istok, uz južni obod polјoprivredne zadruge „Boris Kidrič”, a zatim i asfaltnim putem prema Kikindi. Granica zatim skreće na jugozapad, u koordinati: N 45° 49’ 20’’, E 20° 20’ 45’’ i severno od kote 80.8 skreće na severozapad, idući putem između parcela do koordinate: N 45° 49’ 14’’, E 20° 19’ 45’’. Granica zatim skreće na jugozapad i preko potesa „Jendek”, dolazi do kote 80.4, gde se odvaja na seoski put pored nasipa i od kote 78.4 skreće na zapad. Granica ide preko kote 76.2 i seoskim putem odvaja područje od pašnjaka i dolazi do nasipa jugozapadno od naselјa. Granica tu skreće na sever, ide nasipom, a zatim u koordinati: N 45° 49’ 39’’, E 20° 18’ 19’’ skreće na zapad asfaltnim putem prema Sajanu i ide sve do početne tačke.

Oaza Novo Miloševo

Granica oaze polazi na zapadu od ekonomije polјoprivrednog kombinata „Jezero”, odatle kreće na sever putem pored kanala, razdvajajući potes „Golić” koji je u području od potesa „Voluvej” koji ostaje van rejona. Granica ide na sever u dužini od pet duži i u koordinati: N 45° 44’ 26’’, E 20° 13’ 21’’ (potes „Veliki rit”), skreće na istok preko kote 81.85 i Vlajevog salaša dolazi do kote 79.3 – „Akača” gde skreće na jug preko „Tolušinovog salaša” i kote 78.7 do potesa „Rukunda”. Granica skreće na severoistok dve duži severno od puta ka kombinatu, u koordinati: N 45° 42’ 33’’, E 20° 15’ 55’’, zatim seoskim putem prema ekonomiji Akača, nastavlјa putem preko kote 78.0 jugoistočno od plinare, kote 77.0 istočno od deponije i kote 78.4 – „Novo naselјe”, ostavlјajući tako sve močvarne parcele zapadno od naselјa Novo Miloševo van područja. Granica ide kanalom kod Novog naselјa na istok, a zatim granicom K.O. Novo Miloševo – Bočar i dalјe prugom na jug, sve do pružnog prelaza na asfaltnom putu Novo Miloševo – Bašaid. Odatle granica skreće na istok tim putem sve do dve duži pre kanala Dunav – Tisa – Dunav (Kikindski kanal), koordinata: N 45° 42’ 25’’, E 20° 21’ 41’’. Granica tu skreće na istok putem između parcela u dužini od dve duži i južno od Jovića salaša (koordinata: N 45° 42’ 49’’, E 20° 22’ 53’’) skreće na jugoistok putem između parcela, prelazi Kikindski kanal i u istom pravcu izlazi na put između parcela jednu duž južno od kanala (koordinata: N 45° 42’ 24’’, E 20° 23’ 19’’). Odatle granica ide putem na jugozapad između kota 79.3 i 78.2, uklјučujući parcele potesa „Dombuš”, i nakon kote 79.2 skreće na jugoistok prvim putem između parcela i nakon jedne duži ponovo na jugozapad do asfaltnog puta Novo Miloševo – Bašaid. Granica se odatle vraća ka naselјu Novo Miloševo, najpre tim putem, a zatim u koordinati: N 45° 41’ 41’’, E 20° 22’ 15’’ skreće na zapad putem između parcela do kanala, zatim kanalom do koordinate: N 45° 42’ 04’’, E 20° 21’ 49’’ u kojoj prelazi kanal i u istom pravcu izlazi na put između parcela jednu duž južno od pomenutog asfaltnog puta. Granica oaze dalјe ide prema naselјu tim putem između parcela, preko kote 79.2 i prolazeći južno od ekonomije preduzeća „Vojvodina” ponovo izlazi na prugu u koti 79.3. Granica ide prugom na jug, sve do železničke stanice Beodra (Miloševo polјe), a zatim i asfaltnim putem po južnom obodu naselјa, kratko prelazi na put za Novi Bečej u koordinati: N 45° 42’ 03’’, E 20° 17’ 30’’, a zatim i na istok, preko kote 77.5 i dalјe putem prema ekonomiji polјoprivrednog kombinata „Jezero” do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Kikindsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Iđoš, Kikinda, Nakovo i Novo Miloševo.

2.5.2. Srednjebanatsko vinogorje/Srednji Banat

Prostiranje

Srednjebanatsko vinogorje se nalazi na prostoru u široj okolini Zrenjanina, u području prema rekama Tisi i na Tamišu (Tamiška terasa).

Granice

Srednjebanatsko vinogorje čine četiri oaze: Rusanda (Melenci/Peskara), Elemir, Aradac i Orlovat (Viša Tamiška terasa ili Orlovatska terasa).

Oaza Rusanda (Melenci/Peskara)

Granica oaze Rusanda polazi od obale jezera Rusanda, zapadno od banje Rusanda i odatle ide na istok granicom između šumarka na periferiji banje i susednog pašnjaka prema naselјu Melenci (koordinate: N 45° 31’ 48’’, E 20° 18’ 10’’ i N 45° 31’ 54’’, E 20° 18’ 24’’), sve do asfaltnog puta koji vodi ka severozapadnom izlazu iz naselјa (koordinata: N 45° 31’ 52’’, E 20° 18’ 37’’). Granica ide tim putem na severoistok, zaobilazeći hipodrom sa severne strane, sve do kote 79.9 na južnom obodu potesa „Veliki izlaz”, a zatim putem između parcela u pravcu jugozapada sve do puta uz obod jezera (koordinata: N 45° 31’ 48’’, E 20° 17’ 30’’). Odatle granica skreće tim putem na zapad do puta između parcela, koji u pravcu severoistoka, preko kote 79.7 ide zapadnim obodom potesa „Veliki izlaz” i njime izbija na asfaltni put Melenci – potes „Veliki izlaz”, na severnom obodu tog potesa (koordinata: N 45° 32’ 49’’, E 20° 17’ 25’’). Granica oaze dalјe ide na jugoistok do prvog puta između parcela na sever, do kote 78.2, a zatim ponovo na jugoistok putem između parcela paralelnim sa asfaltnim putem do asfaltnog puta Melenci – Bašaid kod kote 79.4. Granica zatim kratko asfaltnim putem prema Bašaidu i odvaja se na jugoistok seoskim putem preko kota 79.4 i 80.2 po istočnom obodu naselјa. Granica zatim skreće na zapad (kota 80.1) seoskim putem po južnom obodu naselјa između potesa „Grobnica” i „Okanj” preko kote 79.9, uklјučujući tako u područje čitavo naselјe Melenci. Granica kod potesa „Okanj” prelazi na prugu kojom ide u pravcu severozapada, sve do asfaltnog puta za Kumane, a zatim njime na jugozapad do granice K.O. Melenci – Kumane. Granica dalјe ide na sever granicom tih K.O., prelazi prugu i dolazi do potesa „Mutlјača” (koordinata: N 45° 30’ 44’’, E 20° 17’ 27’’), odakle kratko skreće na sever, a zatim seoskim putem na severozapad između potesa „Vinogradi” i „Malo selište”, izbacujući drugi potes iz područja i preko kota 78.8 i 79.5 izlazi na obalu jezera Rusanda (krajnja severna tačka jezera – koordinata: N 45° 31’ 59’’, E 20° 16’ 14’’). Granica dalјe ide južnom i istočnom obalom jezera (koordinate: N 45° 31’ 28’’, E 20° 17’ 41’’; N 45° 31’ 03’’, E 20° 18’ 37’’ i N 45° 31’ 32’’, E 20° 18’ 27’’) sve do početne tačke.

Oaza Elemir

Granica oaze Elemir počinje na severozapadu, na asfaltnom putu Elemir – Taraš, na najzapadnijoj tački naselјa, i prvo kreće kratko na severozapad, zapadnom i severnom ivicom susedne parcele sa severne strane od početne tačke i dalјe na istok linijom do seoskog puta koji iz severozapadnog dela naselјa vodi ka bari Okanj (koordinata: N 45° 27’ 01’’, E 20° 16’ 57’’). Granica ide kratko na sever tim putem, a zatim skreće na istok (koordinata: N 45° 27’ 07’’, E 20° 16’ 54’’). Granica kod ekonomije skreće na jug (koordinata: N 45° 27’ 14’’, E 20° 17’ 44’’) i ide istočnom stranom ekonomije, a zatim seoskim putem dalјe na istok prema koti 81.0. Odatle granica skreće na jugoistok i ide prvo seoskim, a zatim i asfaltnim putem između naselјa i fabrike za preradu gasa sve do pružnog prelaza – kota 81.2. Tu granica skreće na jug i ide prugom prema Zrenjaninu, sve do krajnje jugoistočne tačke naselјa (koordinata: N 45° 25’ 52’’, E 20° 18’ 41’’), odvaja se na seoski put u pravcu juga, zatim seče asfaltni put za Zrenjanin u koti 80.7. Granica ide tim seoskim putem sve do kote 80.1, južno od potesa „Vinogradi” i nastavlјa seoskim putem na zapad (najzapadnija koordinata: N 45° 24’ 49’’, E 20° 17’ 36’’), pa na sever, odvajajući potes „Vinogradi”, koji ostaje u području, od potesa „Ror – bara” koja ostaje van područja. Granica ide sve do oboda naselјa i nastavlјa tim seoskim putem između naselјa i pomenutog potesa „Ror – bara”, skreće na zapad kod kote 82.6 i dolazi do kote 75.4. Od te kote granica nastavlјa na severozapad seoskim putem, sa zapadne strane naselјa, ostavlјajući potes „Bara” i močvarni teren zapadno od naselјa van rejona. Granica dolazi do kote 73.5 gde skreće na sever i seoskim putem dolazi do početne tačke.

Oaza Aradac

Granica oaze Aradac počinje na asfaltnom putu Zrenjanin – Žabalј, severno od potesa „Vinogradi” koji se nalazi severozapadno od naselјa Aradac (koordinata: N 45° 23’ 28’’, E 20° 16’ 37’’) i ide na istok tim putem sve do raskrsnice sa asfaltnim putem koji vodi u naselјe. Odatle granica ide na sever seoskim putem sve do koordinate: N 45° 23’ 52’’, E 20° 17’ 52’’, gde izlazi na seoski put koji vodi na istok između parcela (600 m od raskrsnice), kratko ide njime na severoistok, a zatim nakon druge parcele (150 m od skretanja, koordinata: N 45° 23’ 53’’, E 20° 17’ 57’’) seoskim putem između parcela na jugoistok. Tim putem granica ide sve do drugog puta koji se odvaja na levo (170 m od skretanja) prema koti 82.5, skreće na jugoistok i ide tim putem do kraja parcele, odnosno do potesa „Žedni vinogradi”, a zatim skreće kratko na severoistok putem između parcela, zatim prvim putem između parcela na jugoistok, pa prvim putem između parcela na severoistok, pa na jugoistok, zatim opet na prvi put na severoistok do kraja parcele, a zatim skreće na jugoistok seoskim putem koji seče asfaltni put Zrenjanin – Žabalј, istočno od kote 82.2 (koordinata: N 45° 23’ 06’’, E 20° 19’ 22’’) izlazi na asfaltni put prema Zrenjaninu. Granica oaze ide tim putem na istok, a zatim i putem koji vodi do severne petlјe, zapadno od ulaza u naselјe Zrenjanin – kota 78.2. Odatle granica skreće na jug, preko južne petlјe i u istom pravcu prelazi na zemlјani put (koordinata: N 45° 22’ 35’’, E 20° 21’ 07’’), obuhvatajući sve parcele potesa „Konopnice”. Granica ide tim putem na jug u dužini od dve duži, a zatim kratko na istok do kanala, a zatim i na jug još jednu duž (koordinata: N 45° 22’ 13’’, E 20° 21’ 12’’). Odatle se granica vraća na zapad i putem između parcela preko kota 75.7, 76.5 i 76.1 po severnom i zapadnom obodu potesa „Pjeske”, izlazi na kotu 72.9 na kanalu jugoistočno od naselјa Aradac. Granica dalјe ide kanalom na zapad sve do krajnje jugozapadne tačke naselјa, gde se odvaja na sever seoskim putem po obodu naselјa, seče asfaltni put sa istočnog ulaza u naselјe, nastavlјa seoskim putem odvajajući potes „Vinogradi” koji je u području od potesa „Siget” koji ostaje van i njime ide sve do puta zapadno od kote 73.5 (koordinata: N 45° 22’ 51’’, E 20° 16’ 24’’). Granica potom skreće na zapad tim putem, razdvajajući potes „Vinogradi” od ratarskih parcela, a zatim i na severoistok putem koji razdvaja potes „Vinogradi” od ratarskih parcela potesa „Leje” i njime dolazi do početne tačke.

Oaza Orlovat (Viša Tamiška terasa/Orlovatska terasa)

Granica oaze Orlovat počinje na krajnjem severu područja kod mesta zvanog Humka na putu Orlovat – Botoš, zapadno od sela Tomaševac i tim putem ide severoistočno, obuhvatajući potes „Vinogradi” i dolazi do ulaza u naselјe Botoš. Odatle granica obuhvata naselјe Botoš do kote 85.2, južno od naselјa i granica se uklјučuje na put između parcela, paralelan sa asfaltnim putem preko kota 88.6 i 89 i dolazi do potesa „Kutina” i kote 91.3. Odatle granica ide jugozapadno preko kote 91.3 i 98.1 („Čevina humka”) izbacujući potes „Zminjak” do nasipa na Tamišu. Granica ide nasipom uz Tamiš, sve do drumsko – železničkog mosta na Tamišu, ide kratko na zapad asfaltnim putem prema centru naselјa, a zatim se u koordinati: N 45° 14’ 58’’, E 20° 35’ 20’’ odvaja na jug uz obalu Starog Tamiša sve do reke Tamiš, i dalјe na jug desnom obalom Tamiša sve do koordinate N 45° 12’ 43’’, E 20° 34’ 25’’. Odavde granica skreće na zapad do kote 79.4 i kote 80.2 i obuhvata potes „Čangrad” i vraća se nazad zemlјanim putem do koordinate N 45° 12’ 46’’, E 20° 34’ 15’’, gde se uklјučuje na zemlјani put i ide severozapadno do kote 79.3, a odatle na sever do kote 79.0. Odavde granica ide južnim obodom naselјa Orlovat zemlјanim putem do kote 78.7, ostavlјajući ratarske parcele potesa „Bašte” van područja. Granica od te kote ide na zapad između parcela severno od potesa „Čurug” i preko koordinata: N 45° 13’ 31’’, E 20° 32’ 14’’ i N 45° 13’ 27’’, E 20° 31’ 55’’ granica oaze ide na jug, između parcela zapadno od potesa „Čurug” i izlazi na baru „Krivaja” u koti 77.0 – „Vodica”. Granica dalјe nastavlјa na jugozapad zapadnim obodom pomenute bare do kote 78.0, zatim putem na zapad i preko kote 77.0 u pravcu severa izlazi na put po zapadnom obodu potesa „Mali siget” (koordinata: N 45° 13’ 00’’, E 20° 31’ 02’’). Tim putem granica oaze izlazi na zapadni obod bare „Slatina”, istočno od kote 89.8 – „Šlјupina humka” i obodom bare do pruge, a zatim i prugom ka naselјu Orlovat i kod kote 81.7 odvaja se od pruge i ide putem između parcela koji razdvaja parcele koje se prostiru u pravcu jugoistok – severozapad uz zapadni obod naselјa od parcela potesa „Donje zemlјe”, koje se prostiru u pravcu jugozapad – severoistok preko kota 81.9 i 79.2. Granica ponovo izlazi na prugu sa zapadne strane naselјa i ide njome sve do ukrštanja sa prugom, koja ide severno od naselјa. Od ukrštanja granica ide na severozapad prugom sve do kote 85.7, a odatle putem između parcela i pravcu sevroistoka u dužini od jedne duži i odatle na jugoistok do kote 92.5, na seoskom putu prema Botošu i njime sve do početne tačke oaze.

Obuhvaćene katastarske opštine

Srednjebanatsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Melenci, Srpski Elemir, Elemir, Srpski Aradac, Slovački Aradac, Orlovat, Botoš i Farkaždin.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Banatski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Kikindsko vinogorje	Srednjebanatsko vinogorje	prinos(kg/bilјci)		Prinos(kg/hektaru)
			3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Kevidinka (Ružica)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Muskat krokan			2,5	2,0	7.500	8.000
Sremska Zelenika	Œ		2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Kikindsko vinogorje	Srednjebanatsko vinogorje	prinos(kg/bilјci)		prinos (kg/hektaru)
			3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Skadarka (Kadarka)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih/dozvolјenih	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot		Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon			2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Kikindsko vinogorje	Srednjebanatsko vinogorje	prinos(kg/bilјci)		prinos (kg/hektaru)
			3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Skadarka (Kadarka)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot		Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon			2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet			2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)			2,5	2,0	7.500	8.000
Župski bojadiser			2,5	2,0	7.500	8.000
Krajinski bojadiser			2,5	2,0	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Banatski rejon (Kikindsko vinogorje i Srednjebanatsko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/ dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte I i II epohe zrenja
	Preporučene/ dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte I i II epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver	– Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)		– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Druge sorte Ii IIepohe zrenja
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo)	– Karlovački		– Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,0		9,5

2.6. JUŽNOBANATSKI REJON/JUŽNI BANAT

Prostiranje

Južnobanatski rejon se nalazi u jugoistočnom delu regiona Vojvodina, na zapadnim obroncima Vršačkih planina i na prostoru Deliblatske peščare.

Granice

Granica rejona počinje na srpsko – rumunskoj granici u potesu „Krivaja”, kod kote 134.3 (koordinata: N 45° 12’ 32’’, E 21° 25’ 56’’) i ide državnom granicom sve do mesta gde se reka Karaš odvaja od granice, nedaleko od mesta Vojvodinci. Granica nastavlјa na jugozapad rekom sve do zemlјanog puta, koji sa južnog oboda naselјa izlazi na reku Karaš (koordinata: N 45° 00’ 31’’, E 21° 20’ 48’’) i odatle u pravcu jugozapada dolazi do asfaltnog puta Vojvodinci – Dobričevo, nedaleko od južnog oboda naselјa Vojvodinci, i na mestu gde reka skreće na jug (koordinata: N 45° 12’ 32’’, E 21° 25’ 56’’) nastavlјa u istom pravcu na jugozapad izohipsom 85 do asfaltnog puta Straža – Jasenovo, na južnom ulazu u naselјe Straža. Odatle granica ide tim asfaltnim putem na jugoistok do ukrštanja (pružnog prelaza) sa prugom Vršac – Bela Crkva, nastavlјa prugom i neposredno pre železničke stanice Jasenovo skreće na severoistok, obuhvatajući potes „Dolјača”, najpre kanalom sa severne strane potesa, a zatim i putem između parcela preko kota 109.5 i 115.6 sa istočne strane potesa. Od te kote granica ide izohipsom 115 preko potesa „Ledine” na istok i izlazi na asfaltni put Češko Selo – Crvena Crkva u potesu „Lanci” (koordinata: N 44° 56’ 55’’, E 21° 22’ 10’’). Dalјe granica skreće na sever, dolazi tim putem do naselјa Češko Selo, zaobilazi ga zapadnim obodom naselјa i nastavlјa na severoistok preko kota 107.8 i 105.8 – „Suvaja” do kanala Dolina, prelazi ga (koordinata: N 44° 58’ 38’’, E 21° 23’ 41’’) i u pravcu istoka u potesu „Mirkovački potok” izlazi na državnu granicu. Granica rejona dalјe se poklapa sa državnom granicom sve do karaule Kusić, južno od naselјa Kusić. Tu se granica odvaja na sever asfaltnim putem do mosta, preko potoka Jaruga, a zatim na zapad tim kanalom do ušća u reku Neru, a zatim Nerom do karaule Vračev Gaj. Odatle granica rejona nastavlјa na zapad kanalom do asfaltnog puta Vračev Gaj – Banatska Palanka (koordinata: N 44° 51’ 43’’, E 21° 20’ 59’’) i tim putem do zemlјanog puta između kote 73.3 i Selakovog brega kojim ide na jug istočno od Banatske Palanke. Dalјe granica prelazi asfaltni put Banatska Palanka – Stara Palanka, na mostu preko kanala – kota 71.9 i dalјe tim kanalom na severozapad, zapadno od Banatske Palanke sve do kote 80.5, južno od potesa „Krivaja”. Odatle granica ide nazad na istok zemlјanim putem do oboda naselјa (koordinata: N 44° 50’ 45’’, E 21° 19’ 34’’), a zatim na severozapad putem zapadno od potesa „Devojački breg”, izlazi na asfaltni put Bela Crkva – Deliblato, nedaleko od tzv. Đavolјeg mosta. Granica tu skreće na zapad i ide tim putem sve do ulaza u Deliblatsku peščaru (koordinata: N 44° 51’ 05’’, E 21° 17’ 08’’), odakle u pravcu jugoistoka putem po obodu peščare dolazi do kote 72.72, a zatim na jugozapad putem preko kota 73.3, 72.9 i 79.3 do obale Dunava. Granica rejona dalјe ide levom obalom Dunava, uklјučujući vikend naselјe u potesu „Slatina”, a zatim na zapad asfaltnim putem do istočnog oboda naselјa Dubovac. Odatle granica ide na zapad kanalom Veliki lapa, zatim i kanalom severno od potesa „Lencerova greda”. Tim kanalom granica izlazi na kanal Mali lap, ide kratko njime, a zatim najpre kanalom po zapadnom obodu, a zatim i putem po severnom obodu potesa „Gajić” izlazi na južni obod naselјa Gaj. Granica ide kratko putem po južnom obodu naselјa i izlazi na kanal Veliki lap. Dalјe granica nastavlјa na zapad, sve do puta pre dolaska u potes „Crvenka” i tim putem izlazi na asfatni put Kovin – Bela Crkva i njime na istok do naselјa Gaj. Dalјe granica ide na sever putem Gaj – Deliblato, preko potesa „Vrnjiševac” i jugozapadnim obodom naselјa Deliblato (N 44° 49’ 45’’, E 21° 02’ 12’’; N 44° 49’ 59’’, E 21° 01’ 59’’) (put za Bavanište) izlazi na rit Kralјevac. Granica dalјe ide istočnim obodom rita, a zatim asfaltnim putem Deliblato – Mramorak do ulaza u naselјe Mramorak, a zatim na jug putem po obodu naselјa do izohipse 95 i njome do puta, kojim u pravcu severozapada preko kote 102.98 dolazi do zapadnog oboda naselјa, tim obodom naselјa preko kote 118.4 do asfaltnog puta Mramorak – Dolovo (koordinata: N 45° 53’ 23’’, E 20° 57’ 28’’), zatim obodom naselјa do asfaltnog puta (koordinata: N 44° 53’ 20’’, E 20° 58’ 15’’) i asfaltnim putem ka peščari do pruge. Granica skreće na severozapad prugom Deliblato – Alibunar sve do železničke stanice Vladimirovac. Odatle granica ide na severoistok preko kota 150.7 – „Novo polјe”, 148.9 i 145.39 i u koti 146.0 izlazi na zemlјani put koji iz Alibunara ide preko potesa „Veliki dol”, napušta ga kod kote 137.9 – „Staro polјe” i preko kote 132.0 na asfaltnom putu Alibunar – Vladimirovac, putem između parcela dolazi ponovo do pruge. Granica dalјe ide na jugozapad prugom i nakon jedne duži (koordinata: N 45° 04’ 14’’, E 20° 56’ 09’’) skreće na severozapad i preko kota 133.1 – jugozapadno od potesa „Krst dolina”, 95.1 – „Bukorova dol” i 121.5 – „Popova dol”, zatim zapadnim i severnim obodom naselјa Kolonija dolazi do naselјa Seleuš (koordinata: N 45° 08’ 05’’, E 20° 54’ 42’’). Granica odatle ide cik – cak linijom u pravcu severa putem istočno od ekonomije „Jedinstvo” i groblјa, a zatim i zemlјanim putem koji iz naselјa preko kota 99.2 i 99.4 prolazi zapadno od potesa „Surduk” i „Vinogradi”, jugozapadno od naselјa Ilandža, seče tzv. Ilandžanski put koji ide ka Padini i izlazi na asfaltni put Ilandža – Dobrica (koordinata: N 45° 10’ 42’’, E 20° 54’ 33’’). Granica tu prelazi na nasip kojim ide uz istočni obod naselјa Ilandža i na južnom obodu naselјa se uklјučuje na asfaltni put Ilandža – Alibunar (koordinata: N 45° 09’ 30’’, E 20° 55’ 20’’), tim putem na jug do ulaza u naselјe Seleuš, zatim istim nasipom po istočnom obodu naselјa Seleuš do pruge. Odatle granica ide kratko prugom do železničke stanice, a zatim na jugoistok do kote 83.7, a zatim u pravcu juga izlazi na Omladinski kanal (koordinata: N 45° 07’ 19’’, E 20° 55’ 44’’) i njime na jug do kote 78.3. Odavde granica skreće na zapad putem po južnom obodu naselјa do asfaltnog puta, na južnom izlazu iz naselјa (koordinata: N 45° 07’ 19’’, E 20° 55’ 44’’), a zatim tim putem na jug do zemlјanog puta, kojim preko kote 79.5 ide po severnom obodu naselјa Alibunar (koordinata: N 45° 05’ 36’’, E 20° 57’ 22’’), u kojoj skreće na jugoistok istočnim obodom naselјa, ostavlјajući prostor oko PK „Tamiš” izvan rejona, a uklјučujući deo naselјa Alibunar na severoistoku do asfaltnog puta Alibunar – Lokve (koordinata: N 45° 05’ 27’’, E 20° 58’ 46’’), a zatim i istočnim obodom naselјa preko kote 77.6 i koordinate: N 45° 04’ 24’’, E 20° 58’ 56’’ dolazi do puta između parcela jednu duž severno od asfaltnog puta Alibunar – Banatski Karlovac (koordinate: N 45° 03’ 59’’, E 20° 59’ 17’’) i tim putem do Rimskog kanala (koordinata: N 45° 03’ 45’’, E 20° 59’ 57’’). Granica dalјe kanalom ide do pomenutog asfaltnog puta, njime kratko na jugoistok i u koti 85.0 prelazi na nasip, severno od naselјa Banatski Karlovac, prolazi kotu 81.7 i u pravcu juga (koordinata: N 45° 03’ 33’’, E 21° 01’ 09’’) izlazi na prugu, istočno od železničke stanice. Odatle granica rejona skreće na istok, ide prugom ka Vršcu, prolazi severnim obodom naselјa Nikolinci do koordinate: N 45° 03’ 33’’, E 21° 04’ 42’’, a zatim putem po istočnom obodu naselјa preko kote 86.8 (asfaltni put Alibunar – Vršac) i koordinate: N 45° 02’ 56’’, E 21° 04’ 43’’, dalјe južnim obodom naselјa dolazi do puta Nikolinci – Deliblatska peščara (koordinata: N 45° 02’ 39’’, E 21° 03’ 40’’). Tim putem granica ide na jug ka peščari i kod kote 144.6 (koordinata: N 45° 00’ 44’’, E 21° 03’ 07’’) – severno od potesa „Nikolinački vinogradi” zemlјanim putem skreće preko kote 151.38 na jugoistok ka potesu „Ulјmanski vinogradi”. Tim putem granica dolazi do kote 160.6 i nastavlјa putem po severnom obodu tog potesa preko kota 152.5, 149.9, 150.9, 149.19 i 150.82, a zatim i potesa „Izbiški vinogradi” preko kota 155.78, 158.0 i 163.7, zatim „Zagajički vinogradi” – kota 168.8, „Parčanski vinogradi” – kota 168.7 i „Orešački vinogradi” – kota 160.9 i 166.9, odvajajući tako rejon od parcela potesa „Gornje livade” i „Ugar”. Granica tako dalјe ide na severoistok, putem preko kote 158.4 i izlazi na kanal „Rimski šanac”, jugoistočno od potesa „Ogora”. Nјime granica ide do kote 139.67 i putem na jugoistok preko kote 87.06, južno od potesa „Velika Tobolica” u pravcu jugoistoka izlazi na kanal Dunav – Tisa – Dunav, a zatim njime na severoistok do mosta na asfaltnom putu Parta – Straža. Granica rejona odatle ide preko mosta na kanalu Dunav – Tisa – Dunav asfaltnim putem do ulaza u naselјe Straža, a od koordinate: N 44° 58’ 29’’, E 21° 17’ 37’’ zemlјanim putem po zapadnom obodu naselјa Straža, seče put ka Vršcu i od koordinate: N 44° 58’ 46’’, E 21° 18’ 15’’ nastavlјa putem između parcela jednu duž zapadno od puta Straža – Vojvodinci do koordinate: N 45° 00’ 47’’, E 21° 20’ 10’’ i dolazi do krajnje jugozapadne tačke naselјa Vojvodinci (koordinata: N 45° 00’ 49’’, E 21° 20’ 29’’). Granica odatle ide na sever zapadnim obodom naselјa, a zatim od koordinate: N 45° 01’ 03’’, E 21° 20’ 43’’ putem između parcela preko kote 109.9, u pravcu Vršca nakon tri duži i u koordinati: N 45° 01’ 30’’, E 21° 19’ 59’’ skreće na severoistok, obuhvatajući parcele potesa „Gradine” i njime izlazi na put između parcela, kojim od Kuštilјa ide ka Ritiševu (koordinata: N 45° 02’ 04’’, E 21° 20’ 52’’), istočno preko potesa „Izlaz”. Granica nastavlјa do asfaltnog puta u koordinati: N 45° 01’ 54’’, E 21° 21’ 40’’, zatim kratko nastavlјa asfaltnim putem i od koordinate: N 45° 02’ 02’’, E 21° 21’ 50’’ nastavlјa zemlјanim putem između parcela jednu duž zapadno od pomenutog asfaltnog puta do kote 136.4 – zapadno od naselјa Kuštilј, a od koordinate: N 45° 02’ 15’’, E 21° 22’ 07’’ dolazi do asfaltnog puta Kuštilј – Vršac (koordinata: N 45° 02’ 28’’, E 21° 22’ 43’’). Granica ide na severozapad tim putem, prelazi potok Guzajna i dolazi od potoka Mesić – kota 111, tzv. „Tri bunara”. Odatle granica skreće na zapad potokom, prelazi asfaltni put Bela Crkva – Vršac i potokom dolazi do železničke stanice Vršac. Dalјe granica ide prugom ka Vatinu do mosta preko Vršačkog kanala, odvaja se njime najpre na severoistok do koordinate: N 45° 08’ 00’’, E 21° 17’ 21’’, a zatim severno od gradske plaže istočnim krakom kanala kojim granica ide uz severni obod naselјa Vršac do koordinate: N 45° 07’ 32’’, E 21° 18’ 25’’. Granica zatim skreće na severoistok, putem jednu duž zapadno od asfaltnog puta Vršac – Gudurica preko kote 85.7, ostavlјajući parcele potesa „Mali vršački rit” van rejona sve do koordinate: N 45° 08’ 52’’, E 21° 20’ 28’’ i odatle se uklјučuje na pomenuti asfaltni put (koordinata: N 45° 08’ 44’’, E 21° 20’ 49’’). Granica rejona se zatim odvaja od Guduričkog puta, zapadno od potesa „Majdan”, pre skretanja za Malu Guduricu (koordinata: N 45° 09’ 26’’, E 21° 22’ 38’’) i u pravcu zapada prelazi na put između parcela za jednu duž. Granica se ponovo uklјučuje na Gudurički put na mestu gde put preseca kanal koji vodi od potesa „Janova” ka Malom ritskom kanalu (koordinata: N 45° 10’ 13’’, E 21° 23’ 19’’). Granica dalјe ide tim putem ka Velikom Središtu, a zatim od koordinate: N 45° 10’ 38’’, E 21° 23’ 36’’ zapadnim i severnim obodom naselјa do puta koji iz naselјa vodi ka potesu i karauli „Visoko polјe” i njime dolazi do kote 107.25 – istočno od potesa „Caranski breg”. Tu granica skreće na severoistok putem između parcela preko potesa „Ramnaja” i „Kruška” i preko koordinate: N 45° 12’ 45’’, E 21° 25’ 21’’ i kote 134.3 dolazi do početne tačke na granici.

Karta 2.6.1. Granice rejona i vinogorja Južnobanatskog rejona

Obuhvaćene opštine

Južnobanatski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Vršac, Bela Crkva, Kovin i Alibunar.

Površine rejona i vinogorja

Južnobanatski rejon zauzima površinu od 65.331,69 ha, gde je najveće Vršačko vinogorje.

Tabela 2.6.1. Površine rejona i vinogorja Južnobanatskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Vršačko vinogorje	16.962,51	25,96	40,26
Belocrkvansko vinogorje	11.738,86	17,97	27,87
Vinogorje Deliblatska peščara	13.420,22	20,54	31,86
Ukupno	42.121,59	64,47	100,00
Južnobanatski rejon Ukupna površina (ha)	65.331,69

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Južnobanatskom rejonu ima 1730,69 ha vinograda (oko 1703,88 ha rodnih vinograda, odnosno 98,45%), od čega je 163,62 ha sa stonim sortama i 1567,07 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 2.6.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Južnobanatskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 2.6.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Vršcu i Beloj Crkvi (1961–2010).

Tabela 2.6.2. Bioklimatski indeksi za Južnobanatski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Vršac	17.3	1627.2	1335.2	2140.7	11.4	192.6	6.3	2.5	3.3
Bela Crkva	17.4	1635.7	1346.1	2163.5	11.4	199.4	5.4	3.6	1.8

Karta 2.6.2. Vinklerov indeks Južnobanatskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su vertisol i černozem, a u manjoj meri su zastuplјeni arenosol i sirozem na pesku, kao i ostali tipovi zemlјišta.

Karta 2.6.3. Tipovi zemlјišta Južnobanatskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 45° 12’ geografske širine na severu do 44° 44’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 70 m do 260 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 90 m do 220 m.

Orografske karakteristike

Rejon se nalazi u pretežno ravničarskom predelu, a u severoistočnom delu rejona dominira uzvišenje, odnosno Vršačke planine (641 m), koje se prostiru pravcem istok – zapad u dužini od 18 km i obezbeđuju povolјne uslove za gajenje vinove loze.

Uticaj velikih vodenih površina

U ovom rejonu izvestan uticaj na vinovu lozu može imati sa južne strane rejona reka Dunav, a vinogradi ispod šumovitog Vršačkog brega, u izvesnoj meri imaju manje godišnje kolebanje temperature.

Pejzaž

Ovaj rejon obuhvata manji severoistočni brežulјkasto – brdski pojas oko Vršačkog brega, gde su pretežno zastuplјene šume hrasta cera i sladuna, kao i veći nizijski pojas gde obuhvata panonsko-pontska šumo-stepska područja u kojima su zastuplјene ratarske kulture. Pejzažne karakteristike dela ovog rejona (vinogorje Deliblatske peščare) daje Deliblatska peščara svojim specifičnom vegetacijom kao što su bagremove šume. Takođe, Kanal Dunav – Tisa – Dunav prolazi kroz rejon, a sa istočne strane se nalaze Belocrkvanska jezera.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 786 gazdinstava poseduje vinograde, što čini oko 6,5% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Vršac.

Vinogorje

Južnobanatski rejon ima sledeća vinogorja:

2.6.1. Vršačko vinogorje/Vršac;

2.6.2. Belocrkvansko vinogorje/Bela Crkva;

2.6.3. Vinogorje Deliblatske peščare/Deliblatska peščara.

2.6.1. Vršačko vinogorje/Vršac

Prostiranje

Vršačko vinogorje se nalazi u severnoistočnom delu rejona na obroncima Vršačkih planina.

Granice

Granica vinogorja počinje na srpsko-rumunskoj granici, u potesu „Krivaja”, kod kote 134.3 (koordinata: N 45° 12’ 32’’, E 21° 25’ 56’’) i ide državnom granicom sve do mesta gde se reka Karaš odvaja od granice u K.O. Kuštilј. Odatle granica vinogorja ide na jugozapad putem, severno od reke do kote 86.2, a zatim od koordinate: N 45° 02’ 23’’, E 21° 23’ 44’’ istočnim obodom naselјa i ponovo rekom dolazi do državne granice. Granica nastavlјa na jugozapad državnom granicom sve do zemlјanog puta, koji sa južnog oboda naselјa izlazi na reku Karaš (koordinata: N 45° 00’ 31’’, E 21° 20’ 48’’) i odatle u pravcu jugozapada dolazi do asfaltnog puta Vojvodinci – Dobričevo, nedaleko od južnog oboda naselјa Vojvodinci, i na mestu gde reka skreće na jug (koordinata: N 45° 12’ 32’’, E 21° 25’ 56’’) nastavlјa u istom pravcu na jugozapad izohipsom 85 do asfaltnog puta Straža – Jasenovo, na južnom ulazu u naselјe Straža. Odatle granica oštro skreće na severozapad putem sa druge strane kose, zapadno od izohipse 100, preko kota 111.5, 109.7, 109.62, 109.7 i 109.64 i dolazi do zapadnog oboda sela Vojvodinci (koordinata: N 45° 00’ 49’’, E 21° 20’ 29’’). Granica odatle ide na sever zapadnim obodom naselјa, a zatim od koordinate: N 45° 01’ 03’’, E 21° 20’ 43’’ putem između parcela preko kote 109.9, u pravcu Vršca nakon tri duži i u koordinati: N 45° 01’ 30’’, E 21° 19’ 59’’ skreće na severoistok, obuhvatajući parcele potesa „Gradine” i njime izlazi na put između parcela kojim se od Kuštilјa ide ka Ritiševu (koordinata: N 45° 02’ 04’’, E 21° 20’ 52’’), istočno preko potesa „Izlaz”. Granica nastavlјa do asfaltnog puta u koordinati: N 45° 01’ 54’’, E 21° 21’ 40’’, zatim kratko nastavlјa asfaltnim putem i od koordinate: N 45° 02’ 02’’, E 21° 21’ 50’’ nastavlјa zemlјanim putem, između parcela jednu duž zapadno od pomenutog asfaltnog puta do kote 136.4 – zapadno od naselјa Kuštilј, a od koordinate: N 45° 02’ 15’’, E 21° 22’ 07’’ dolazi do asfaltnog puta Kuštilј – Vršac (koordinata: N 45° 02’ 28’’, E 21° 22’ 43’’). Granica ide na severozapad tim putem, prelazi potok Guzajna i dolazi do potoka Mesić – kota 111, tzv. „Tri bunara”. Odatle granica skreće na zapad potokom, prelazi asfaltni put Bela Crkva – Vršac i potokom dolazi do železničke stanice Vršac. Dalјe granica ide prugom ka Vatinu do mosta preko Vršačkog kanala, odvaja se njime najpre na severoistok do koordinate: N 45° 08’ 00’’, E 21° 17’ 21’’, a zatim severno od gradske plaže, istočnim krakom kanala kojim granica ide uz severni obod naselјa Vršac do koordinate: N 45° 07’ 32’’, E 21° 18’ 25’’. Granica zatim skreće na severoistok putem jednu duž zapadno od asfaltnog puta Vršac – Gudurica preko kote 85.7, ostavlјajući parcele potesa „Mali vršački rit” van rejona sve do koordinate: N 45° 08’ 52’’, E 21° 20’ 28’’ i odatle se uklјučuje na pomenuti asfaltni put (koordinata: N 45° 08’ 44’’, E 21° 20’ 49’’). Granica rejona se zatim odvaja od Guduričkog puta, zapadno od potesa „Majdan” pre skretanja za Malu Guduricu (koordinata: N 45° 09’ 26’’, E 21° 22’ 38’’) i u pravcu zapada prelazi na put između parcela za jednu duž. Granica se ponovo uklјučuje na Guduručki put, na mestu gde put preseca kanal koji vodi od potesa „Janova” ka Malom ritskom kanalu (koordinata: N 45° 10’ 13’’, E 21° 23’ 19’’). Granica dalјe ide tim putem ka Velikom Središtu, a zatim od koordinate: N 45° 10’ 38’’, E 21° 23’ 36’’ zapadnim i severnim obodom naselјa do puta koji iz naselјa vodi ka potesu i karauli „Visoko polјe” i njime dolazi do kote 107.25 – istočno od potesa „Caranski breg”. Tu granica skreće na severoistok putem između parcela preko potesa „Ramnaja” i „Kruška” i preko koordinate: N 45° 12’ 45’’, E 21° 25’ 21’’ i kote 134.3 dolazi do početne tačke na granici.

Granica vinogorja ne obuhvata šumski pojas, odnosno vrhove i više padine Vršačkog brega.

Obuhvaćene katastarske opštine

Vršačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Veliko Središte, Gudurica, Markovac, Vršac, Malo Središte, Mesić, Jablanka, Sočica I, Sočica II, Kuštilј, Vojvodinci i Straža.

2.6.2. Belocrkvansko vinogorje/Bela Crkva

Prostiranje

Belocrkvansko vinogorje se nalazi u jugoistočnom delu rejona u području između reka Dunav i Karaš i sastoji se iz dva dela: zapadni – na peskovitim terenima u K.O. Duplјaja uz kanal Dunav – Tisa – Dunav i istočni – u širem području oko Bele Crkve.

Granice

Granica istočnog dela vinogorja počinje na srpsko – rumunskoj granici od karaule Tandarek, jugoistočno od potesa „Mirkovački potok” i ide državnom granicom sve do mesta gde se Jaruga odvaja od reke Nere (koordinata: N 44° 52’ 22’’, E 21° 29’ 49’’). Odatle granica u pravcu severozapada izlazi na asfaltni put, istočno od mesta Kusić (koordinata: N 44° 52’ 22’’, E 21° 29’ 49’’) i tim putem na zapad do raskrsnice kod groblјa. Tu granica skreće putem kojim obuhvata naselјe Kusić sa južne strane uz Jarugu do kanala Lug, kojim se odvaja na sever preko kote 92.2 – most na asfaltnom putu Kusić – Bela Crkva, a zatim krakom kanala na istok, severno od naselјa Kusić do mosta na asfaltnom putu Kusić – Kaluđerevo. Granica vinogorja dalјe se nastavlјa na sever asfaltnim putem do puta Kaluđerovo – Bela Crkva, a zatim na zapad tim putem do kote 89.6, na mostu preko kanala istočno od Bele Crkve. Granica vinogorja se spušta u pravcu jugozapada kanalom ponovo na potok Jarugu, a zatim njime na zapad, prolazi asfaltni put od Bele Crkve ka karauli na Neri i prvim kanalom (koordinata: N 44° 52’ 33’’, E 21° 24’ 53’’), zapadno od tog puta se vraća na sever do oboda naselјa. Odatle granica skreće na zapad i izlazi na prugu istočno od Glavnog belocrkvanskog jezera (koordinata: N 44° 53’ 45’’, E 21° 24’ 44’’), a zatim njome kratko do puta Bela Crkva – Vračev Gaj i njime na jugozapad do mosta preko kanala istočno od naselјa Vračev Gaj (koordinata: N 44° 53’ 00’’, E 21° 22’ 31’’). Odatle granica vinogorja ide na severozapad, putem preko kote 77.8 po severoistočnom obodu naselјa i izlazi na asfaltni put Vračev Gaj – Crvena Crkva. Odatle granica ide na sever do kote 78.8, odvaja se od puta i nastavlјajući u istom pravcu zapadnim obodom naselјa dolazi do asfaltnog puta Crvena Crkva – Jasenovo (koordinata: N 44° 54’ 03’’, E 21° 21’ 42’’). Granica ide tim putem do kote 120.3, a zatim njome u pravcu severoistoka izohipsom 120 i putem po zapadnom obodu potesa „Dolić” do kote 124.7, a odatle u pravcu severoistoka putem pored izvora potoka Dolić u dužini od dve duži do kote 125.8, a zatim nazad na jugoistok putem između parcela potesa „Dolić” i „Šojce” do asfaltnog puta Crvena Crkva – Češko selo (koordinata: N 44° 54’ 44’’, E 21° 22’ 21’’). Granica ide na sever tim putem preko kote 128.2 i 131.5 do granice K.O. Crvena Crkva – Češko Selo, zatim tom granicom i asfaltnim putem Češko Selo – Bela Crkva. Dalјe granica ide tim putem na jugoistok sve do puta severno od ekonomije Siga (koordinata: N 44° 55’ 32’’, E 21° 24’ 51’’), gde skreće na istok i ide putem sve do granice K.O. Bela Crkva – Kruščica i dalјe njome na severoistok sve do državne granice sa Rumunijom, odnosno do početne tačke granice ovog dela vinogorja.

Granica zapadnog dela vinogorja počinje na severu u K.O. Duplјaja, od starog toke reke Karaš, severno od potesa „Bara” koja se nalazi jugozapadno od sela, od kote 107 na asfaltnom putu Duplјaja – Grebenac i ide izohipsom 100, na jugoistok potpuno obuhvatajući potes „Grad” sa severne strane, ponovo seče put i nastavlјa sve do kote 101.0 – „Zeleni breg” i u istom pravcu putem između parcela preko kote 125.4 dolazi do kote 151.3 – „Velika umka”. Tu skreće na istok i nakon tri duži dolazi do kote 122.0, odakle putem između parcela u pravcu jugoistoka prelazi ponovo na izohipsu 100 (koordinata: N 44° 53’ 31’’, E 21° 19’ 24’’). Tom izohipsom u pravcu juga granica izbija na asfaltni put Vračev Gaj – Deliblato (koordinata: N 44° 52’ 09’’, E 21° 19’ 41’’). Granica tu skreće kratko na istok tim putem do (koordinata: N 44° 52’ 16’’, E 21° 19’ 12’’), a zatim skreće na jugoistok putem preko kota 93.6 i 81.57, dolazi do asfaltnog puta Banatska Palanka – Vračev Gaj, južno od Selakovog brega. Odatle granica ide severnim obodom naselјa Banatska Palanka (koordinata: N 44° 50’ 55’’, E 21° 19’ 31’’), a zatim na severozapad putem, zapadno od potesa „Devojački breg”, izlazi na asfaltni put Bela Crkva – Deliblato, nedaleko od tzv. Đavolјeg mosta. Granica vinogorja dalјe seče put Kovin – Bela Crkva i preko kota 105,0, 108,6 kod starog toka reke Karaš, kota 104,5, izlazi na put (koordinata: N 44° 52’ 35’’, E 21° 17’ 10’’), istočno od prevodnice i potesa Vagane dolazi do tačke južno od kote 102.2 – „Mali pesak” (koordinata: N 44° 53’ 18’’, E 21° 16’ 14’’). Tu se granica spušta u pravcu juga prema prevodnici do izohipse 90, a zatim tom izohipsom na severozapad, preko potesa „Hat” dolazi do zemlјanog puta (koordinata: N 44° 53’ 24’’, E 21° 15’ 49’’) i dalјe tim putem preko kote 75.96 izlazi na asfaltni put Grebenac – Duplјaja (koordinata: N 44° 54’ 16’’, E 21° 14’ 56’’). Tu granica skreće na severoistok tim putem preko kote 76.4 do kote 107 i u pravcu severozapada na izohipsu 100, kojom dolazi do početne tačke granice vinogorja (koordinata: N 44° 55’ 04’’, E 21° 15’ 48’’).

Obuhvaćene katastarske opštine

Belocrkvansko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Duplјaja, Jasenovo, Vračev Gaj I, Crvena Crkva, Bela Crkva, Kruščica, Kusić I, kao i katastarske opštine Kusić III, Kaluđerovo I, Kaluđerovo II i Kaluđerovo III.

2.6.3. Vinogorje Deliblatske peščare/Deliblatska peščara

Prostiranje

Vinogorje Deliblatske peščare se prostire na području Deliblatske peščare i sastoji iz dva dela: severni – manji deo vinogorja u K.O. Ilandža, Seleuš, Alibunar i Banatski Karlovac i južni, veći deo vinogorja, koji obuhvata prostor Deliblatske peščare i njenih padina, kao i četiri oaze: Padina, Pločica, Banatski Brestovac (mala oaza) i Dolovo (mala oaza).

Granice

Granica južnog dela vinogorja Deliblatska peščara počinje od železničke stanice Vladimirovac i kreće na severoistok preko kota 150.7 – „Novo polјe”, 148.9 i 145.39 i u koti 146.0 izlazi na zemlјani put (koordinata: N 45° 02’ 45’’, E 20° 56’ 24’’) koji iz Alibunara ide preko potesa „Veliki dol” ka peščari, kratko njime na jug, a zatim na jugoistok izohipsom 140, kojom izlazi na zemlјani put Vladimirovac – Banatski Karlovac (koordinata: N 45° 02’ 01’’, E 20° 57’ 06’’) preko peščare jedna duž južno od Pančevačke međe, preko kote 144.6 (koordinata: N 45° 02’ 06’’, E 20° 57’ 01’’), njime na istok preko kote 144.6 do ukrštanja sa putem Banatski Karlovac – Deliblatska peščara, kota 127.9 i u jugoistočnom pravcu preko kota 135.4, 130.8, a zatim severoistočno preko kote 117.45 dolazi do mesta gde izohipsa 110 seče asfaltni put (koordinata: N 45° 02’ 17’’, E 21° 01’ 59’’) koji od istočnog izlaza iz naselјa Banatski Karlovac vodi ka peščari (koordinata: N 45° 02’ 17’’, E 21° 02’ 09’’). Odatle granica ide izohipsom 110 na istok, sve do kote 109.84 na putu Nikolinci – Deliblatska peščara (koordinata: N 45° 01’ 55’’, E 21° 03’ 53’’). Tim putem granica ide na jug ka peščari i kod kote 144.6, severno od potesa „Nikolinački vinogradi” skreće na jugoistok ka potesu „Ulјmanski vinogradi”. Tim putem granica dolazi do kote 160.6 i nastavlјa putem po severnom obodu tog potesa, a zatim i potesa „Izbiški vinogradi”, „Zagajiški vinogradi”, „Parčanski vinogradi” i „Orešački vinogradi”, odvajajući tako rejon od parcela potesa „Gornje livade” i „Ugar”. Granica tako dolazi do kote 160.9 – severno od potesa „Orešački vinogradi” i putem preko kota 166.95 i 158.4 izlazi na kanal „Rimski šanac”, istočno od potesa „Ogora”. Nјime granica ide do kote 139.67 i putem južno od potesa „Velika tobolica” preko kote 87.06. Odatle granica skreće na jugozapad putem između parcela, zapadno od potesa Lunka preko kota 79.30, 76.0 i asfaltnim putem do severnog oboda naselјa Grebenac (koordinata: N 44° 54’ 27’’, E 21° 14’ 21’’) i odatle u pravcu jugoistoka izlazi na reku Karaš sve do mosta na asfaltnom putu Grebenac – Duplјaja, istočnom obodu i nastavlјa rekom Karaš sve do koordinate: N 44° 54’ 00’’, E 21° 14’ 35’’. Dalјe granica ide na jugoistok tim kanalom do mosta na putu Duplјaja – Grebenac, ide njime do mosta preko reke Karaš, a odatle jugoistočnim obodom naselјa Grebenac sve do asfaltnog puta Grebenac – Dubovac, na izlazu iz naselјa, kota 94.3. Granica dalјe ide tim putem, uklјučujući i naselјe Kajtasovo od koordinate: N 44° 52’ 35’’, E 21° 15’ 39’’, zatim kratko severoistočnim obodom naselјa Kajtasovo do koordinate: N 44° 52’ 30’’, E 21° 15’ 35’’, gde se ponovo uklјučuje na isti asfaltni put do raskrsnice asfaltnih puteva za Belu Crkvu i Kovin. Granica tu skreće na zapad i ide putem ka Kovinu sve do ulaza u Deliblatsku peščaru (koordinata: N 44° 51’ 05’’, E 21° 17’ 08’’), odakle u pravcu jugoistoka putem po obodu peščare dolazi do kote 72.72, a zatim na jugozapad putem preko kota 73.3, 72.9 i 79.3 do obale Dunava. Granica rejona dalјe ide levom obalom Dunava, uklјučujući vikend naselјe u potesu „Slatina”, a zatim na zapad asfaltnim putem do istočnog oboda naselјa Dubovac. Odatle granica ide na zapad kanalom Veliki lapa, zatim i kanalom severno od potesa „Lencerova greda”. Tim kanalom granica izlazi na kanal Mali lap, ide kratko njime, a zatim najpre kanalom po zapadnom obodu, a potom i putem po severnom obodu potesa „Gajić”, izlazi na južni obod naselјa Gaj. Granica ide kratko putem po južnom obodu naselјa i izlazi na kanal Veliki Lap (koordinata: N 44° 47’ 28’’, E 21° 03’ 27’’). Dalјe granica nastavlјa na zapad, sve do puta pre dolaska u potes „Crvenka” i tim putem izlazi na asfaltni put Kovin – Bela Crkva (koordinata: N 44° 47’ 20’’, E 21° 02’ 29’’) i tim putem na istok do naselјa Gaj. Dalјe granica ide na sever putem Gaj – Deliblato, preko potesa „Vrnjiševac” sve do severozapadnog oboda naselјa (koordinata: N 44° 47’ 52’’, E 21° 03’ 19’’) ide njegovim severnim, pa istočnim obodom i ponovo izlazi na isti asfaltni put. Granica ide tim putem sve do tačke zapadno od potesa „Mali presek” (koordinata: N 44° 48’ 04’’, E 21° 08’ 06’’), a odatle kanalom preko kota 83.8 i 84.7, izbacujući potes „Majur” iz vinogorja, izlazi na put ka Deliblatu, južno od vikend-naselјa Velika Vrela. Granica ide na zapad kanalom uz taj put, a zatim istim kanalom skreće sa tog puta na jugozapad, između potesa „Mala vrela” (u vinogorju) i „Obrolont” i „Vrnjiševac” (koordinata: N 44° 49’ 09’’, E 21° 03’ 28’’) (van vinogorja). Granica odatle skreće na sever i zemlјanim putem preko kote 100.5, putem između parcela seče pomenuti put Deliblato – Velika vrela u koti 110.35 i dalјe nastavlјa obodom potesa „Mala vrela”, putem severno od izohipse 110. Granica dalјe ide tim putem na istok, preko kote 118.4 do koordinate: N 45° 53’ 23’’, E 20° 57’ 28’’ i u pravcu severoistoka izlazi na obod peščare, severno od vikend – naselјa Velika vrela. Dalјe granica ide na severozapad putem po obodu peščare, preko kota 126.72 i 129.6, seče asfaltni put Deliblato – Vršac (koordinata: N 44° 51’ 49’’, E 21° 03’ 55’’), nastavlјa dalјe i istočno od potesa „Turski bunar” (istočno od naselјa Mramorak – koordinata: N 44° 53’ 32’’, E 21° 00’ 35’’) izlazi na prugu Kovin – Vršac i prugom sve do železničke stanice Vladimirovac, odnosno početne tačke.

Ovaj deo vinogorja ne obuhvata specijalni rezervat prirode „Deliblatska peščara” koji se nalazi u unutrašnjosti vinogorja.

Granica severnog dela vinogorja Deliblatska peščara počinje od asfaltnog puta Ilandža – Dobrica (koordinata: N 45° 10’ 42’’, E 20° 54’ 33’’). Granica tu prelazi na nasip kojim ide uz istočni obod naselјa Ilandža i na južnom obodu naselјa se uklјučuje na asfaltni put Ilandža – Alibunar (koordinata: N 45° 09’ 30’’, E 20° 55’ 20’’), tim putem na jug do ulaza u naselјe Seleuš, zatim istim nasipom po istočnom obodu naselјa Seleuš do pruge. Odatle granica ide kratko prugom do železničke stanice, a zatim na jugoistok do kote 83.7, a zatim u pravcu juga izlazi na Omladinski kanal (koordinata: N 45° 07’ 19’’, E 20° 55’ 44’’) i njime na jug do kote 78.3. Odavde granica skreće na zapad, putem po južnom obodu naselјa do asfaltnog puta na južnom izlazu iz naselјa (koordinata: N 45° 07’ 19’’, E 20° 55’ 44’’), a zatim tim putem na jug do zemlјanog puta kojim preko kote 79.5 ide po severnom obodu naselјa Alibunar (koordinata: N 45° 05’ 36’’, E 20° 57’ 22’’) u kojoj skreće na jugoistok istočnim obodom naselјa, ostavlјajući prostor oko PK „Tamiš” izvan rejona, a uklјučujući deo naselјa Alibunar na severoistoku do asfaltnog puta (Alibunar – Lokve, koordinata: N 45° 05’ 27’’, E 20° 58’ 46’’), a zatim i istočnim obodom naselјa preko kote 77.6 i koordinate: N 45° 04’ 24’’, E 20° 58’ 56’’ dolazi do puta između parcela, jednu duž severno od asfaltnog puta Alibunar – Banatski Karlovac (koordinata: N 45° 03’ 59’’, E 20° 59’ 17’’) i tim putem do Rimskog kanala (koordinata: N 45° 03’ 45’’, E 20° 59’ 57’’), dalјe kanalom ide do pomenutog asfaltnog puta, njime kratko na jugoistok i u koti 85.0 prelazi na nasip, severno od naselјa Banatski Karlovac, prolazi kotu 81.7 i u pravcu juga (koordinata: N 45° 03’ 33’’, E 21° 01’ 09’’) izlazi na prugu, istočno od železničke stanice. Tu granica skreće na severoistok prugom sve do železničke stanice Alibunar, a odatle u pravcu severa putem po zapadnom obodu potesa „Šicarnice” sve do zemlјanog puta koji u pravcu severozapada preko kote 108.2 vodi ka tzv. Volovskom putu ka Vladimirovcu (koordinata: N 45° 04’ 58’’, E 20° 56’ 53’’). Granica odatle ide tim zemlјanim putem do kote 133.1 – jugozapadno od potesa „Krst dolina”. Odatle granica nastavlјa putem preko kota 95.1 – „Bukorova dol” i 121.5 – „Popova dol”, zatim zapadnim i severnim obodom naselјa Kolonija dolazi do naselјa Seleuš (koordinata: N 45° 08’ 05’’, E 20° 54’ 42’’). Granica odatle ide „cik-cak linijom” u pravcu severa putem istočno od ekonomije „Jedinstvo” i groblјa, a zatim i zemlјanim putem koji iz naselјa preko kote 99.2 i 99.4 prolazi zapadno od potesa „Surduk” i „Vinogradi”, jugozapadno od naselјa Ilandža sve do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Vinogorje Deliblatske peščare obuhvata delove katastarskih opština Ilandža, Seleuš, Vladimirovac, Alibunar, Banatski Karlovac, Mramorak, Nikolinci, Ulјma, Izbište, Grebenac, Orešac, Deliblato, Dubovac, Kajtasovo, Banatski Brestovac, Deliblatski Pesak, Dolovo i Šušara.

Oaza Padina

Granica oaze Padina kreće na severozapadu od kote 114.93 na granici K.O. Padina i Kovačica i u pravcu severoistoka zemlјanim putem između parcela do koordinate: N 45° 07’ 45’’, E 20° 42’ 29’’, a zatim u pravcu jugoistoka putem između parcela preko kota 113.0, 117.34 i 120.70 dolazi na granicu sa K.O. Samoš, gde skreće na jugoistok putem između parcela, uklјučujući sve parcele potesa „Vinogradi”, sve do asfaltnog puta Padina – Samoš (koordinata: N 45° 08’ 12’’, E 20° 44’ 14’’), a dalјe na jugozapad sve do raskrsnice sa Dobričkim putem. Odatle granica skreće na jug seoskim putem ka severoistočnom obodu naselјa, skreće na istok (koordinata: N 45° 07’ 45’’, E 20° 44’ 12’’), pa na jug obodom naselјa, a zatim opet na istok seoskim putem do kote 113.4, istočno od naselјa. Odatle granica kreće na jugozapad zemlјanim putem preko kote 120.7, u dužini od sedam duži (koordinata: N 45° 06’ 03’’, E 20° 44’ 37’’). Odatle granica skreće na severozapad putem između parcela do južnog oboda naselјa, kratko prelazi na put prema ekonomiji, južno od sela, a zatim nastavlјa putem po jugozapadnom obodu naselјa, seče Jarkovački put na izlazu iz naselјa i dolazi do asfaltnog puta prema Kovačici (koordinata: N 45° 07’ 06’’, E 20° 42’ 39’’). Granica kratko ide prema naselјu, a zatim posle jedne duži se odvaja na severozapad seoskim putem između parcela sve do kote 114.93 gde je i početna tačka granice oaze.

Oaza Pločica

Granica oaze Pločica kreće na severozapadu, na granici K.O. Pločica i Banatski Brestovac na potoku Ponjavica, zapadno od potesa „Baštine”, kratko kanalom, a zatim od kote 77.9 kreće, najpre na jugoistok putem do kote 79.2, a odatle na istok putem između parcela preko kote 78.02 dolazi do kote 77.3. Tu granica skreće na sever, a nakon tri duži na istok, seče asfaltni put Pločica – Kovin (koordinata: N 44° 44’ 04’’, E 20° 53’ 20’’) i prelazi na zemlјani put istočno od asfaltnog puta. Tim putem granica oaze ide na jug, prolazi između naselјa i potoka Ponjavica preko kote 78.8 i istim putem (najjužnija koordinata: N 44° 42’ 48’’, E 20° 53’ 02’’) izlazi na potok, kod krajnje jugozapadne tačke naselјa, južno od kote 71.04. Granica odatle ide tim potokom na severozapad sve do početne tačke oaze.

Oaza Banatski Brestovac

Granica ove male oaze ide od granice katastarskih opština Banatski Brestovac i Omolјica (koja je van oaze) u koordinati: N 44° 40’ 45’’, E 20° 46’ 05’’ i ide prema istoku kratko polјskim putem, a zatim kanalom do puta Banatski Brestovac – vikend naselјe „Jabukov cvet” (koordinata: N 44° 40’ 31’’, E 20° 47’ 23’’) i nastavlјa kanalom do mesta spajanja kanala sa južnim kanalom (koordinata: N 44° 40’ 14’’, E 20° 47’ 37’’). Od tog mesta, granica oaze ide ka zapadu kanalom do granice K.O. Banatski Brestovac – Omolјica i odatle ide ka severu granicom K.O. Banatski Brestovac – Omolјica do početne tačke oaze.

Oaza Dolovo

Oaza Dolovo je mala oaza koja obuhvata naselјe Dolovo i sledeće katastarske parcele u KO Dolovo:

14233/2 i 10514/1, 10514/2, 10621, 10622; 278, 358/2, 520/1, 588, 589, 626, 781, 1380, 1399, 1582, 1793; 1090, 1091, 1092, 1092/2, 1092/4, 1093/1, 1093/2  i  993, 994, 999, 1000, 1058; 3256.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Južnobanatski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Vršačko	Belocrkvansko	Deliblatska peščara	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Rkatziteli (Rkaciteli)	Œ			2,5	2,0	7.500	8.000
Furmint				2,5	2,0	7.500	8.000
Kreaca	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Tamjanika			Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Buvije (Radgonska ranina, Bouvier)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sylvaner (Silvanac, Silvanac zeleni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Vršačko	Belocrkvansko	Deliblatska peščara	prinos/(kg/bilјci)		prinos/hektaru
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	–	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ			2,5	2,0	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat Hamburg)	Œ			2,5	2,0	7.500	8.000
Rebo			Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Vršačko	Belocrkvansko	Deliblatska peščara	prinos/(kg/bilјci)		prinos/hektar
				3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ			2,5	2,0	7.500	8.000
Rebo			Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet				2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)				2,5	2,0	7.500	8.000
Župski bojadiser				2,5	2,0	7.500	8.000
Krajinski bojadiser				2,5	2,0	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Južnobanatski rejon (Vršačko, Belocrkvansko vinogorje i vinogorje Deliblatske peščare)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Crveni drenak (Razaklija) – Druge sorte Ii IIepohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte Ii II epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana	– Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)		– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Druge sorte I i II epohe zrenja
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Kazenavlјeva kordunica – Silvo kordunica – Mozerova kordunica		– Župski – Krajinski – Drugi uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,0		9,5

2.7. BAČKI REJON/BAČKA

Prostiranje

Bački rejon se prostire u Bačkoj i sastoji od tri oaze: Temerin, Bački Monoštor i Karavukovo.

Granice

Granice Bačkog rejona su zapravo granice oaza koje sačinjavaju ovaj rejon.

Oaza Temerin

Oaza Temerin obuhvata vinogradarske terene između naselјa Temerin i kanala Jegrička na delu K.O. Temerin. Granica oaze Temerin počinje na severu, na asfaltnom putu Temerin – Nadalј, u koti 79.2, na raskrsnici sa putem koji vodi ka Fehirovom salašu, i odatle ide na jugoistok kanalom i nakon jedne duži skreće na jugozapad, putem između parcela sve do kote 81.1 na Čuruškom putu. Tu granica skreće na jugoistok tim putem sve do farme svinja (koordinata: N 45° 26’ 02’’, E 19° 55’ 57’’), a zatim putem između parcela na jugozapad, sve do puta, jednu duž severno od kanala (koordinata: N 45° 25’ 49’’, E 19° 55’ 52’’). Granica odatle ide na zapad, paralelno sa kanalom, i kod kožarskog kombinata (koordinata: N 45° 26’ 07’’, E 19° 54’ 25’’), skreće na jug, prelazi taj kanal i nastavlјa istočnim obodom naselјa (koordinate: N 45° 25’ 51’’, E 19° 54’ 27’’ i N 45° 25’ 24’’, E 19° 54’ 14’’). Granica tako dolazi do severnog kraka kanala Mala bara, ide kratko njime do mosta, na putu koji se nastavlјa na ulicu Doža Đerđa, a zatim u pravcu jugoistoka seoskim putem do južnog kraka kanala, na mestu gde se odvaja kanal koji ide u pravcu juga ka Rimskom šancu. Granica ide kratko tim manjim kanalom na jug, a zatim prelazi na prvi put, paralelan sa kanalom Mala bara i njime na istok u dužini od dve duži (koordinate: N 45° 25’ 17’’, E 19° 55’ 00’’). Odatle granica ide putem između parcela na jugozapad i izlazi na asfaltni put Temerin – Žabalј. Granica ide kratko na zapad tim putem prema naselјu, a zatim nakon jedne duži se odvaja na put između naselјa i bare, istočno od naselјa. Granica dalјe skreće ka obodu naselјa severno od ciglane, a zatim ide na jug istočnim obodom naselјa Temerin, kratko prugom, a zatim preko kote 82.3 istočnim i južnim obodom naselјa Donja Kolonija i izlazi na prugu Novi Sad – Žabalј, kod ekonomije Ilandža. Granica dalјe ide na sever prugom i pre dolaska do železničke stanice Temerin, odvaja se na zapad putem po severnom obodu fabrike kugličnih ležaja. Granica ide kratko tim putem, a zatim u koordinati: N 45° 23’ 56’’, E 19° 52’ 21’’ skreće na sever i putem između parcela, preko kote 78.3 ide sve do oboda naselјa (koordinata: N 45° 24’ 27’’, E 19° 52 35’’) skreće na zapad do koordinate: N 45° 24’ 31’’, E 19° 52’ 18’’, a zatim prelazi kanal i od koordinate: N 45° 24’ 36’’, E 19° 52’ 20’’ ide na zapad putem, a zatim na sever, putem između parcela jednu duž zapadno od naselјa Temerin do kote 79.0, odnosno do ispred mosta na asfaltnom putu Temerin – Sirig, preko kanala zapadno od naselјa (koordinata: N 45° 25’ 14’’, E 19° 52’ 14’’). Granica tu skreće na zapad, paralelno sa asfaltnim putem, uklјučujući naselјe uz taj put i kod kote 79.9 izlazi na pomenuti asfaltni put. Granica se odatle vraća na istok tim putem, prelazi kanal preko pomenutog mosta i nakon jedne duži u koti 80.30, istočno od mosta, skreće na put između parcela kojim u pravcu severa izlazi na kanal. Granica ide tim kanalom na severoistok i kod koordinate: N 45° 25’ 16’’, E 19° 53’ 02’’ skreće u pravcu severa i izlazi na severni krak kanala Mala bara (koordinata: N 45° 25’ 28’’, E 19° 53’ 10’’). Odatle granica nastavlјa u istom pravcu do koordinate: N 45° 25’ 37’’, E 19° 53’ 14’’ gde izlazi na put, zapadno od asfaltnog puta Temerin – Nadalј, nastavlјa tim putem na sever i dolazi do Fehirovog salaša nedaleko od kanala Jegrička. Odatle granica skreće na jugoistok pravom linijom, sve do početne tačke oaze na asfaltnom putu Temerin – Nadalј.

Oaza Bački Monoštor (Pisak)

Granica ove oaze počinje na severozapadu na velikom kanalu u koti 84.8 i ide na severoistok do zemlјanog puta, južno od železničke stanice Salaš i tim putem ide na jug do koordinate: N 45° 46’ 59’’, E 19° 01’ 48’’, a odatle na jugoistok putem koji prati izohipsu 80, zapadno od kanala, do koordinate: N 45° 46’ 22’’, E 19° 02’ 04’ u potesu „Runjavac”. Tu granica kratko skreće na zapad prema koti 86.5 do koordinate: N 45° 46’ 19’’, E 19° 01’ 33’’ i odatle u pravcu juga do zemlјanog puta koji južno od potesa „Runjevac” ide ka Saverbornovom salašu. Granica dalјe ide kratko na zapad do puta iz pravca potesa „Budžak Anđeloš” (koordinata: N 45° 45’ 53’’, E 19° 01’ 52’’), a zatim na severozapad putem, sve do koordinate: N 45° 46’ 18’’, E 19° 01’ 23’’ na zemlјanom putu, koji od močvarnih terena južno od potesa „Lugomir” vodi ka potesu „Runjavac”. Granica ide kratko na istok i nakon jedne duži ponovo skreće na severozapad zemlјanim putem ka Ervinovom salašu do koordinate: N 45° 46’ 39’’, E 19° 00’ 40’’ i odatle u pravcu severa preko kote 85.3 dolazi do početne tačke.

Oaza Karavukovo

Granica ove oaze počinje od kote 83.9, na granici K.O. Karavukovo–Bogojevo, dalјe ide na istok putem koji odvaja potes „Peščani brežulјak” od pašnjaka potesa „Livade” sve do granice K.O. Karavukovo – Srpski Miletić, a zatim i tom granicom na jugoistok sve do pruge. Granica skreće prugom na jug sve do puta po severnom obodu potesa „Gornja šuma”, tim putem na zapad po obodu šume, preko kote 85.2, a zatim i na severozapad putem po obodu potesa „Peščani brežulјak” preko koordinata: N 45° 31’ 53’’, E 19° 11’ 20’’ i N 45° 32’ 10’’ E 19° 11’ 07’’ sve do početne tačke oaze.

Karta 2.7.1. Granice rejona i vinogorja Bačkog rejona (oaza)

Obuhvaćene opštine

Bački rejon obuhvata male delove opština Temerin, Sombor i Odžaci.

Površine rejona i vinogorja

Bački rejon zauzima površinu od 1.985,41 ha.

Tabela 2.7.1. Površina Bačkog rejona (oaza)

Bački rejon Ukupna površina oaza (ha)	Ukupna površina (ha)
	1.985,41

Površine pod vinogradima

Na osnovu polјoprivrednog popisa iz 2012. godine u Bačkom rejonu ima 22,53 ha vinograda (oko 20,11 ha rodnih vinograda, odnosno 89,26%), od čega je 9,69 ha sa stonim sortama i 12,84 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 2.7.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Bačkim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 2.7.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteorološke stanice u Somboru (1961–2010).

Tabela 2.7.2. Bioklimatski indeksi za Bački rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Sombor	17.0	1549.2	1307.9	2102.8	10.4	169.2	5.4	2.5	2.7

Karta 2.7.2. Vinklerov indeks Bačkog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tip zemlјišta ovog rejona je černozem, a u veoma manjoj meri su zastuplјena i druga zemlјišta.

Karta 2.7.3. Tipovi zemlјišta

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 45° 47’ geografske širine na severu (najsevernija oaza) do 45° 22’ geografske širine na jugu (najjužnija oaza).

Nadmorska visina

Veći deo rejona, odnosno oaza koje čine rejon se prostiru na nadmorskoj visini od oko 80 m.

Pejzaž

Ovo je tipičan ravničarski rejon, a oaze ovog rejona se nalaze pored manjih kanala sistema Dunav – Tisa – Dunav. Područje pripada stepskoj vegetaciji, a zastuplјene su uglavnom ratarske kulture.

Zastuplјenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 76 gazdinstava poseduje vinograde, što čini svega oko 1,3% od ukupnog broja polјoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara nalazi se u opštini Odžaci, iako najveću površinu pod vinogradima ima opština Temerin.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za oaze Bačkog rejona koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Oaze Bačkog rejona	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
		3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Kevidinka (Ružica)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sila	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Župlјanka	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Semillon	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Oaze Bačkog rejona	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
		3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Oaze Bačkog rejona	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
		3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Probus	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet		2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)		2,5	2,0	7.500	8.000
Župski bojadiser		2,5	2,0	7.500	8.000
Krajinski bojadiser		2,5	2,0	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Oaze Bačkog rejona
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Crveni drenak (Razaklija) – Druge sorte Ii II epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte I i II epohe zrenja
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana	– Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda) – Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina)		– Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Druge sorte I i II epohe zrenja
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas X Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo)	– Karlovački – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,0		9,5

3. REJONI I VINOGORJA VINOGRADARSKOG REGIONA KOSOVO I METOHIJA

3.1. SEVERNOMETOHIJSKI REJON/SEVERNA METOHIJA

Prostiranje

Severnometohijski rejon se prostire na terenima u severozapadnom delu Metohije od podnožja planine Mokre Gore na severu, do reke Pećke Bistrice na jugu.

Granice

Severnometohijski rejon se prostire na terenima u severozapadnom delu Kosova i Metohije od Mokre Gore na severu do Pećke Bistrice na jugu. Granica rejona počinje od izvora reke Beli Drim i ide izohipsom 700 na istok, zatim rekom Kujavčom do ušća u istočku reku, a zatim i njome do ušća u Beli Drim. Granica rejona dalјe ide Belim Drimom na jug do ušća Pećke Bistrice, a zatim na severoistok Pećkom Bistricom do tromeđe K.O. Peć – Ćuška – Brežanik. Granica dalјe obuhvata K.O. Peć, granicom K.O. Peć – Brežanik i Peć – Belo Polјe do izohipse 600, a zatim tom izohipsom do iznad Pećke patrijaršije, prelazi sa druge strane Pećke Bistrice i dalјe nastavlјa na sever izohipsom 600 do početne tačke.

Karta 3.1.1. Granice rejona i vinogorja Južnometohijskog rejona

Obuhvaćene opštine

Severnometohijski rejon obuhvata teritoriju opština Istok, Peć i Klina.

Površine rejona i vinogorja

Severnometohijski rejon zauzima površinu od 41.009,09 ha, gde je najveće Istočko vinogorje.

Tabela 3.1.1. Površine rejona i vinogorja Severnometohijskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Pećko vinogorje	16.748,53	40,84	40,86
Istočko vinogorje	24.236,83	59,10	59,14
Ukupno	40.985,36	99,94	100,00
Severnometohijski rejon Ukupna površina (ha)	41.009,09

Klimatski faktori

U tabeli 3.1.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteorološke stanice u Peći (1961–2010).

Tabela 3.1.2. Bioklimatski indeksi za Severnometohijski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Peć	16.7	1485.1	1274.2	1942.2	11.6	177.7	2.1	0.7	0.9

Karta 3.1.2. Vinklerov indeks Severnometohijskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tip zemlјišta ovog rejona je fluvisol, zatim humofluvisol i semiglej, kao i koluvijum, a zastuplјeni su u manjoj meri i distrični kambisol i mestimično ranker, rendzina, sirozem i litosol na karbonatnim supstratima, pseudoglej, vertisol i ostala zemlјišta.

Karta 3.1.3. Tipovi zemlјišta Severnometohijskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 42° 49’ geografske širine na severu do 42° 34’ geografske širine na jugu rejona.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 380 m do 600 m, a predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi se uglavnom nalaze na visinama do 500 m, pošto vinogorja zauzimaju čitav rejon. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući sa severa i severozapada ka jugu i jugoistoku rejona.

Karta 3.1.4. Nadmorska visina Severnometohijskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 3.1.5. Nagib terena Severnometohijskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 3.1.6. Ekspozicija terena Severnometohijskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona čine sa jugoistočne strane rejona Grebnička planina (733 m), a sa severozapadne strane planina Žlјeb (2.365 m), koja predstavlјa deo lanca masiva Prokletija. Sa severne strane orografiju sačinjavaju završeci Pećkog Podgora, odnosno nalazi se Suva planina (1810 m) koja pripada grupi Karpatsko-balkanskih planina. Venci i padine ovih planina kao i brdoviti tereni koji su zastuplјeni više u severnom i severozapadnom delu rejona, orografski karakterišu ovaj rejon. Južni i jugoistočni deo rejona je više blago brdovit i sa ravnijim terenima.

Pejzaž

Ovaj rejon zauzima krajnje padine, odnosno predele koji pripadaju brežulјkastom pojasu pretežno sa šumama hrasta cera, sladuna i dr., predele brdskog submediteranskog pojasa gde su zastuplјene šume termofilnih hrastova, crnog i belog graba, pitomog kestena i dr., kao i predele ravničarskog submediteranskog pojasa sa raznim termofilnim i hidrotermofilnim bilјnim zajednicama. Od rečnih tokova najveća je reka Beli Drim koja izvire ispod planine Žlјeb i protiče pravcem severozapad–jugoistok duž čitavog rejona. Od manjih rečnih tokova ovde se nalaze Istočka reka, Kujavča i Pećka Bistrica. U ravnijem delu rejona pejzažne karakteristike daju ratarske kulture i gusta i česta naselјa, a u dalјini se vide gore pomenute planine.

Vinogorja

Severnometohijski rejon ima sledeća vinogorja:

3.1.1. Pećko vinogorje/Peć;

3.1.2. Istočko vinogorje/Istok.

3.1.1. Pećko vinogorje/Peć

Prostiranje

Pećko vinogorje se prostire od Peći i od reke Pećka Bistrica na zapadu, do reke Beli Drim na istoku.

Granice

Granica Pećkog vinogorja počinje od izvora Belog Drima i ide nizvodno rekom Beli Drim, zatim uzvodno rekom Pećkom Bistricom, sve do tromeđe K.O. Peć – Ćuška – Brežanik. Granica dalјe obuhvata K.O. Peć granicom K.O. Peć – Brežanik i Peć – Belo Polјe do izohipse 600, a zatim tom izohipsom do iznad Pećke Patrijaršije, prelazi sa druge strane Pećke Bistrice i dalјe nastavlјa na sever izohipsom 600 do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Pećko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Novo Selo, Brestovik, Crni Vrh, Peć, Blagaje, Plavlјane, Lješane, Klinčina, Gornji Petrič, Jablanica, Novo Selo – Zajmovo i Grabanica, kao i katastarske opštine Dubovo, Ozrim, Siga, Vitomirica, Ruhot, Trstenik, Stup, Budisavci, Naglavci, Veliko Kruševo, Jagoda, Trebović, Naklo, Ljutoglava, Lablјane, Svrke, Ćuška, Zahać, Romune, Glavičica, Donji Petrič, Novo selo – Deič i Drenovac.

3.1.2. Istočko vinogorje/Istok

Prostiranje

Istočko vinogorje se prostire na južnim padinama planine Mokra Gora prema Metohijskoj ravnici, od mesta Crkolez na istoku, do mesta Radovac na zapadu, odnosno do reke Beli Drim.

Granice

Istočko vinogorje počinje od izvora reke Beli Drim i ide nizvodno rekom, sve do kote 385, odnosno ušća Istočke reke u Beli Drim. Ovo je ujedno južna granica vinogorja. Zatim granica skreće u pravcu severa Istočkom rekom i rekom Kujavčom, sve do izohipse 700 u K.O. Suvo Grlo. Dalјe granica na severu ide izohipsom 700 sve do izvora Belog Drima, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Istočko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Velika Jablanica, Mala Jablanica, Kaličane, Studenica, Vrelo, Ljubožda, Crnče, Istok, Sinaje, Mojstir, Sušica, Žakovo, Ukča , Crkolez, Suvo Grlo, Radavac, Malo Dubovo, Osojane, Kašica, Šalјinovica, Rudice i Berkovo, kao i katastarske opštine Orno Brdo, Ljubovo, Prigoda, Lugovo, Muževine, Dragolјevac, Dubrava, Belo Polјe, Krnjina, Begov Lukavac, Kovrage, Verić, Tomance, Suvi Lukavac, Tučep, Banjica, Banja, Crni Lug, Dobruša, Prekale, Đurakovac, Žač, Starodvorane i Trbuhovac.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Severnometohijski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Istočko vinogorje	Pećko vinogorje	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
			3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Smederevka	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Rkatziteli (Rkaciteli)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Neoplanta	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sila	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Semillon	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Istočko vinogorje	Pećko vinogorje	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
			3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih/dozvolјenih sorti	–	–	–	–	–	–
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon			2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Franc			2,5	2,0	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Istočko vinogorje	Pećko vinogorje	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
			3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon			2,5	2,0	7.500	8.000
Cabernet Franc		
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet			2,5	2,0	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)			2,5	2,0	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)			2,5	2,0	7.500	8.000
Župski bojadiser			2,5	2,0	7.500	8.000
Krajinski bojadiser			2,5	2,0	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Severnometohijski rejon (Istočko i Pećko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Asimetrična kordunica – Kazenevlјeva kordunica – Sa slobodnim (padajućim) lastarima		– Silvo kordunica – Mozerova kordunica – Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	9,5		10,0

3.2. JUŽNOMETOHIJSKI REJON/JUŽNA METOHIJA

Prostiranje

Južnometohijski rejon se prostire na terenima u jugozapadnom delu Kosova i Metohije, odnosno na prostorima Južne Metohije.

Granice

Granica rejona počinje na severozapadu, od ušća Kozničke reke u reku Beli Drim, iznad sela Kramoviki ide na jugoistok, iznad atara sela Kramovik i Petković, zatim preko potesa „Potok” i dalјe na istok, obuhvatajući atare sela Sanovac, Drenovac, prolazi iznad Orahovca i dalјe u istom pravcu putem Suva Reka – Orahovac, obuhvatajući atare sela Velika Hoča, Zočište i Opteruša. Dalјe granica ide preko sela Dobrodelјane, Studeničane, Semetište, Kostrce, Nišor, gde granica izbija na tromeđu K.O. Nišor, Pagaruša i Kravoserija. Tu granica ide u pravcu severozapada granicom K.O. Pagaruša – Dobrodelјane, Pagaruša – Samodraža, Pagaruša – Milanović, Jančište – Milanović, preko sela Milanović do granice K.O. Milanović i Orahovac, a zatim Ostozub i Orahovac, Crnovrana – Orahovac, Turjak – Orahovac, Turjak – Ponorac, Turjak – Bublјe, Domanek – Bublјe, Domanek – Bobovac, Vlaški Drenovac – Bobavac, Vlaški Drenovac – Vrmnica, Skorošnik – Vrmnica, Skorošnik – Balince, Skorošnik – Orlate, Trpeza – Orlate, Trpeza – Veriša, Trpeza – Nekovce, Trpeza – Divlјaka, Ladrovac – Divlјaka, Ladrovac – Klečka, Senik – Klečka, Ladrović – Klečka, Ladrović – Javor, Guncat – Javor, Guncat – Lužnica, Guncat – Blace i Tumičina – Blace sve do kote 700, a dalјe preko sela Blace, Dulјe, Čajdrak, Vrševce, Slapušane, Stara Vučina, Movlјane, Gornja Krušica, Papaz, Budakovo, Vranić, Popovlјane i Dvorane izbija na granicu nacionalnog parka Šar – planina na asfaltnom putu Dvoran – Mušutište. Granica rejona dalјe prati granicu nacionalnog parka Šar – planina u pravcu juga, sve do asfaltnog puta Prizren – Manastir Svetih Arhangela, izbacujući još jedino šumski kompleks između naselјa Ljubida i granice sa K.O. Skrobište, Dojnice i Grnčare. Odatle granica ide granicom K.O. Prizren – Jablanica, Leskovac – Jablanica, Leskovac – Kustendil, Ljubićevo – Kustendil i Ljubićevo – Lez i u pravcu juga dolazi do istočnog oboda naselјa Ljubićevo. Od sela Ljubićeva granica ide severozapadno i zapadno do sela Žura i preko kota 549 i 445 izbija na reku Beli Drim, na mestu gde počinje Vrbničko jezero. Granica dalјe ide uzvodno rekom Beli Drim do kote 323 – ušće reke Erenik u Beli Drim i dalјe uzvodno rekom Erenik do mosta, na putu Đakovica – Korenica, a potom granicom K.O. Jahoc – Orize, Jahoc – Kodra Hutit, Osek Hilјa – Kodra Hutit, Osek Hilјa – Racaj, Skivjane – Racaj, Skivjane – Eremet, Skivjane – Dujak, Skivjane – Gornje Novo Selo, Donje Novo Selo – Gornje Novo Selo, Janoš – Gornje Novo Selo, Janoš – Palјabarda, Janoš – Radonjić, Ždrelo – Radonjić, Kodralija – Radonjić, Kodralija – Grgoč, Crmlјane – Grgoč, Crmlјane – Kralјane, i Crmlјane – Kramovik do početne tačke.

Karta 3.2.1. Granice rejona i vinogorja Južnometohijskog rejona

Obuhvaćene opštine

Južnometohijski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Đakovica, Orahovac, Prizren i Suva Reka.

Površine rejona i vinogorja

Južnometohijski rejon zauzima površinu od 92.110,99 ha, gde je najveće Orahovačko vinogorje.

Tabela 3.2.1. Površine rejona i vinogorja Južnometohijskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Đakovačko vinogorje	14.857,83	16,13	16,13
Orahovačko vinogorje	20.557,33	22,32	22,32
Prizrensko vinogorje	20.020,02	21,73	21,73
Suvorečko vinogorje	16.301,92	17,70	17,70
Mališevsko vinogorje	20.373,88	22,12	22,12
Ukupno	92.110,99	100,00	100,00
Južnometohijski rejon Ukupna površina (ha)	92.110,99

Klimatski faktori

U tabeli 3.2.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteorološke stanice u Prizrenu (1961–2010).

Tabela 3.2.2. Bioklimatski indeksi za Južnometohijski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Prizren	18.2	1789.6	1417.2	2251.3	12.7	155.0	1.4	4.7	1.0

Karta 3.2.2. Vinklerov indeks Južnometohijskog rejona

Zemlјišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemlјišta ovog rejona su vertisol, fluvisol, humofluvisol i semiglej, ranker, sirozem, litosol na škrilјcima i gnajsu, a u manjoj meri su zastuplјena i ostala zemlјišta.

Karta 3.2.3. Tipovi zemlјišta Južnometohijskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 42° 31’ geografske širine na severu do 42° 09’ geografske širine na jugu rejona.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 300 m do 800 m, ali se vinogradi uglavnom nalaze na nižim nadmorskim visinama. Nadmorska visina se postepeno smanjuje idući od severoistoka prema jugozapadu rejona.

Karta 3.2.4. Nadmorska visina Južnometohijskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 3.2.5. Nagib terena Južnometohijskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena.

Karta 3.2.6. Ekspozicija terena Južnometohijskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno relјefne karakteristike ovog rejona čine sa severne strane rejona Grebnička planina (733 m), sa severoistočne strane planina Drenica (1025 m) i Crnolјeva (1177 m), sa jugoistočne strane planine Žar (1694 m) i Ošlјak (2212 m), dok se na južnoj strani nalazi planina Koritnik (2393 m). Venci i padine ovih planina, koje pripadaju Dinarskim planinama, ispresecani koritima reka, orografski karakterišu ovaj rejon. Jugozapadni deo je više blago brdovit i sa ravnijim terenima.

Pejzaž

Rejon obuhvata predele brežulјkastog pojasa, pretežno sa šumama hrasta cera i sladuna, brdski niži potpojas pretežno gorske bukove šume, zatim brdski submediteranski pojas sa šumama termofilnih hrastova, crnog i belog graba, pitomog kestena i dr., kao i ravničarski submediteranski pojas sa raznim termofilnim i hidrotermofilnim bilјnim zajednicama. U ovom rejonu najveća reka je Beli Drim, a nalazi se i veći broj nešto manjih rečnih tokova, a to su Prizrenska Bistrica, Erenik, Topluga i Miruša. Na jugozapadu rejona nalazi se Vrbniško jezero, a na severozapadu rejona Radonjićko jezero. Sa jugoistočne strane nalazi se Duvska klisura. Pejzažne karakteristike daju predeli sa ratarskim kulturama i brojnim naselјima, brežulјkasti tereni sa vinogradima (oko Velike Hoče), a u dalјini se vide planine.

Vinogorja

Južnometohijski rejon ima sledeća vinogorja:

3.2.1. Đakovačko vinogorje/Đakovica;

3.2.2. Orahovačko vinogorje/Orahovac;

3.2.3. Prizrensko vinogorje/Prizren;

3.2.4. Suvorečko vinogorje/Suva Reka;

3.2.5. Mališevsko vinogorje/Mališevo.

3.2.1. Đakovačko vinogorje/Đakovica

Prostiranje

Đakovačko vinogorje se prostire u centralnom delu Metohije, od Đakovice na zapadu do Belog Drima na istoku.

Granice

Granica vinogorja počinje od sela Kramovik, od ušća Crmlјanskog potoka u Beli Drim i ide nizvodno rekom Beli Drim do kote 323 – ušće reke Erenik u Beli Drim i dalјe uzvodno rekom Erenik do mosta na putu Đakovica – Korenica, a potom granicom K.O. Jahoc – Orize, Jahoc – Kodra Hutit, Osek Hilјa – Kodra Hutit, Osek Hilјa – Racaj, Skivjane – Racaj, Skivjane – Eremet, Skivjane – Dujak, Skivjane – Gornje Novo Selo, Donje Novo Selo – Gornje Novo Selo, Janoš – Gornje Novo Selo, Janoš – Palјabarda, Janoš – Radonjić, Ždrelo – Radonjić, Kodralija – Radonjić, Kodralija – Grgoč, Crmlјane – Grgoč, Crmlјane – Kralјane, i Crmlјane – Kramovik do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Đakovačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Crmlјane, Meća, Doblibare, Bardosan, Marmule, Sadikagin zid, Đakovica – van varoš i Đakovica – varoš, kao i katastarske opštine Skivjane, Donje Novo Selo, Janoš, Ždrelo, Kodralija – Becka, Jahoc, Osek Hilјa, Skivjane, Osek Paša, Trakanić, Ćerim, Bec i Vranić.

3.2.2. Orahovačko vinogorje/Orahovac

Prostiranje

Orahovačko vinogorje se prostire u centralnom delu Metohije od Belog Drima do Orahovca.

Granice

Granica ovog vinogorja kreće na severozapadu od ušća Kozničke reke u reku Beli Drim, iznad sela Kramovik, granica dalјe ide južno rekom Beli Drim, obuhvatajući atare sela Čiflak, Dobri Dol, Danjane, Ratkovac, Radoste i Geđe, sve do tromeđe K.O. Mala Kruša, Velika Kruša i Zjum. Dalјe granica ide na istok granicom opština Orahovac i Prizren sve do tromeđe K.O. Retimlјe, Opteruša i Mamuša, a dalјe granicom K.O. Opteruša i Samodraža i izbija na put Suva Reka – Orahovac. Odavde granica ide na severozapad tim putem, obuhvatajući atare sela Opteruša, Zočište, Velika Hoča i dalјe iznad Orahovca, obuhvatajući atare sela Drenovac, Sanovac, preko potesa „Potok” skreće na zapad, prolazeći iznad atara sela Petković i Kramovik, do ušća Kozničke reke u reku Beli Drim, odnosno do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Orahovačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Kramovik, Petković, Koznik, Pusto Selo, Sanovac, Drenovac, Orahovac, Velika Hoča, Zočište, Opteruša, Zrze, Gedža, Radoste, Ratkovac, Bardosan, Marmule, Doblibare, Meća i Crmlјane, kao i katastarske opštine Retimlјe, Mala Hoča, Nogavac, Velika Kruša, Rogovo II, Poluža, Bratotin, Vranjak, Našpale, Gornje Potočane, Donje Potočane, Stopnić, Bela Crkva, Brnjača, Celina i Brestovac.

3.2.3. Prizrensko vinogorje/Prizren

Prostiranje

Prizrensko vinogorje se prostire na krajnjem jugu Metohije do padina Šar planine.

Granice

Granica vinogorja kreće od tromeđe opština Prizren, Orahovac i Suva Reka, odnosno tromeđe Opteruša, Neprebište i Mamuša i ide na jugoistok granicom opština Prizren i Suva Reka, sve do duž granice između Koriša i Grejkovce. Granica ovog vinogorja dalјe prati granicu nacionalnog parka Šar – planina u pravcu juga sve do asfaltnog puta Prizren – Manastir Svetih Arhangela. Odatle granica ide granicom Prizren – Jablanica, Leskovac – Jablanica, Leskovac – Kustendil, Ljubićevo – Kustendil i Ljubićevo – Lez i u pravcu juga dolazi do istočnog oboda naselјa Ljubićevo. Od sela Ljubićeva granica ide severozapadno i zapadno do sela Žura i preko kota 549 i 445 izbija na reku Beli Drim. Granica dalјe ide uzvodno rekom Beli Drim, do tromeđe Mala Kruša, Velika Kruša i Zjum, a dalјe na sever granicom opština Prizren i Orahovac sve do početne tačke, odnosno tromeđe opština Prizren, Orahovac i Suva Reka.

Obuhvaćene katastarske opštine

Prizrensko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Ljutoglav, Koriša, Ljubižda, Grnčare, Prizren, Ljubičevo, Hoča Zagradska, Biluša, Žur, Vrbnica, Kobanja, Našec, Tupec, Landovica, Pirane, Krajik, Zjum Has i Mala Kruša, kao i katastarske opštine Mala Kruša, Randubrava, Zojić, Medvece, Mamuša, Novake, Caparce, Leskovac, Donja Srbica, Smač, Trepetinca, Veleža, Špinadija, Petrovo selo, Dušanovo, Atmađa, Vlašnja i Poslište.

3.2.4. Suvorečko vinogorje/Suva Reka

Prostiranje

Suvorečko vinogorje se prostire u jugoistočnom delu Metohije.

Granice

Granica ovog vinogorja kreće od tromeđe opština Suva Reka, Prizren, Orahovac, odnosno tromeđe K.O. Neprebište, Opteruša i Mamuša, a dalјe granicom između opština Suva Reka i Orahovac, odnosno granicom između K.O. Samodraža i Opteruše, do kote 591. Dalјe granica ide preko sela Dobrodelјane, Studeničane, Semetište, Kostrce, Nišor, gde granica izbija na tromeđu K.O. Nišor, Pagaruša i Kravoserija. Granica dalјe ide na severoistok granicom K.O. Nišor – Kravoserija, Nišor – Tumičina, dalјe granicom K.O. Blace – Tumičina do kote 700, a dalјe preko sela Blace, Dulјe, Čajdrak, Vrševce, Slapušane, Stara Vučina, Movlјane, Gornja Krušica, Papaz, Budakovo, Vranić, Popovlјane, Dvorane, Mušutište, Selogražde, Grejkovce gde izlazi na granicu opština Suva Reka i Prizren, i dalјe tom granicom do početne tačke granice vinogorja, odnosno tromeđe opština Suva Reka, Prizren i Orahovac.

Obuhvaćene katastarske opštine

Suvorečko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Nišor, Blace, Dulјe, Čaidrak, Vrševce, Suva Reka, Slapužane, Rečane, Stara Vučina, Movlјane, Gornja Krušica, Budakovo, Vranić, Popovlјane, Dvorane, Savrovo, Dubrava, Đinovce, Gelјance, Dobrodelјane, Studenčane, Semetište i Kostrce, kao i katastarske opštine Lešane, Trnje, Neprebište, Samoradža, Pećane, Raštane, Sopina, Bukoš I i Donja Krušica.

3.2.5. Mališevsko vinogorje/Mališevo

Prostiranje

Mališevsko vinogorje se prostire u istočnom delu Metohije, na prostoru oko mesta Mališeva.

Granice

Granica ovog vinogorja kreće na zapadu od tromeđe K.O. Domanek, Bubje i Kijevo, ide na istok granicom K.O. Domanek i Kijevo, a zatim granicom sledećih opština: Domanek – Bobovac, Vlaški Drenovac – Bobavac, Vlaški Drenovac – Vrmnica, Skorošnik – Vrmnica, Skorošnik – Balince, Skorošnik – Orlate, Trpeza – Orlate, Trpeza – Veriša, Trpeza – Nekovce, Trpeza – Divlјaka, Ladrovac – Divlјaka, Ladrovac – Klečka, Senik – Klečka, Ladrović – Klečka, Ladrović – Javor, Guncat – Javor, Guncat – Lužnica, Guncat – Blace, Tumičina – Blace, Tumičina – Nišor, Kravoserija – Nišor, Pagaruša – Nišor, Pagaruša – Dobrodelјane, Pagaruša – Samodraža, Pagaruša – Milanović, Jančište – Milanović, preko sela Milanović do granice K.O. Milanović i Orahovac, a zatim Ostozub i Orahovac, Crnovrana – Orahovac, Turjak – Orahovac, Turjak – Ponorac, Turjak – Bublјe, Domanek – Bublјe,  sve do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Mališevsko vinogorje obuhvata katastarske opštine Domanek, Vlaški Drenovac, Skorošnik, Trpeza, Ladrovac, Senik, Ladrović, Guncat, Tumičina, Kravoserija, Pagaruša, Janečište, Milanović, Ostozub, Crnovrana, Turjak, Mađare, Jović, Ljubižda, Miruša, Mališevo, Moralija, Gorić, Banja, Belanica, Crni Lug i Miruša.

Preporučene/dozvolјene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvolјene sorte za Južnometohijski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom ikvalitetom – K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom – K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvolјenim prinosima (u kilogramima) po bilјci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Đakovičko	Orahovačko	Prizrensko	Suvorečko	Mališevsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Plovdina (Slankamenka)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka						2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Župlјanka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Neoplanta	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Đakovičko	Orahovačko	Prizrensko	Suvorečko	Mališevsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Đakovičko	Orahovačko	Prizrensko	Suvorečko	Mališevsko	prinos/(kg/bilјci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru	3000–4000 bilјaka/hektaru	preko 4000 bilјaka/hektaru
Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
Negotinka	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	Œ	Œ	Œ	Œ	Œ	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvolјene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet						2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)						2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)						2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser						2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser						2,5	2	7.500	8.000

Œ – osnovna rejonirana sorta (preporučena)  – dopunska rejonirana sorta (dozvolјena)

U izuzetno povolјnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po bilјci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Južnometohijski rejon (Đakovačko, Orahovačko, Prizrensko, Suvorečko i Mališevsko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLjENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvolјene autohtone i regionalne sorte
	– Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	– Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)		– Čauš beli – Crveni drenak (Razaklija) – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene domaće stvorene sorte
	– Opuzenska rana – Biserka rana – Demir kapija – Beogradska rana – Kosovska rana – Gročanka	– Karmen – Banatski muskat – Radmilovački muskat – Smederevski muskat – Lasta – Srbija		– Beogradska besemena – Negotinski rubin – Kavadarski drenak – Antigona – Povardarska pozna – Druge sorte
	Preporučene/dozvolјene internacionalne sorte
	– Prima – Ora – Early Muscat – Čabski biser – Cardinal – Irsai Oliver – Ljana – Matilde – Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) – Perlette (Perlet) – Reine des vignes (Kralјica vinograda)	– Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) – Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) – Exalta – Muscat Precoce de Saumur – Danlas – Alina – Angela – Astaniskij – Fanny – Georg – Lival		– Nadegda Azos – Muscat Rose St Vallier – Michele Palieri – Victoria – Katharina – Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) – Moldova – Alphonse Lavallée – Italia (Muskat italija) – Muscat d’Alexandrie (Aleksandrijski muskat – Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLjENE LOZNE PODLOGE	– Berlandieri x Riparia, Kober 5BB – Berlandieri x Riparia, SO4 – Berlandieri x Riparia, Teleki 5C – Berlandieri x Riparia, Teleki 8B – Berlandieri x Riparia, 420 A	– Berlandieri x Rupestris, Richter 110 – Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 – Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140		– Berlandieri x Rupestris, Richter 99 – Chasselas h Berlandieri, 41B – Fercal – Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENјENIH PROIZVODNјI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	– Jednogubi Gijov (Gujo) – Dvogubi Gijov (Gujo) – Karlovački – Roajatska kordunica	– Asimetrična kordunica – Kazenavlјeva kordunica – sa slobodnim (padajućim) lastarima		– Silvo kordunica – Mozerova kordunica – Župski – Krajinski – Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze		Crvena
	10,0		10,5